یونسی در سال 1305 در بانه متولد شد، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در این شهر و نیز سقز به پایان رساند. در سال 1322 به تهران رفت و وارد دانشكده افسری شد. در جوانی برای تحصیل به دانشگاه «سوربن» فرانسه رفت و دكترای اقتصاد گرفت، سپس به ایران آمد و به ارتش پیوست. او طی مدت خدمت در ارتش یك پایش را از دست داد. یونسی با این كه در فرانسه تحصیل كرد، در زمینه ترجمه انگلیسی نیز تبحر داشت.
او در دوره جوانی به حزب توده متمایل شد و به همین دلیل هم گرفتار زندان شد. یونسی از افسران بازمانده شبكه نظامی حزب توده ایران در سال های پیش از كودتای 28 مرداد بود و پس از كودتا نیز در زندان ماند. وی ابتدا به اعدام محكوم شد اما به دلیل از دست دادن پایش حكم وی به حبس ابد تغییر یافت و سرانجام در سال 1341 آزاد شد. «هنر داستان نویسی» و ترجمه «آرزوهای بزرگ» اثر «چارلز دیكنز» از كارهای وی در دوره زندان است.
یونسی هنر داستان نویسی را در زندان و در سی و چهار سالگی با استفاده از منابع خارجی و ترجمه و تدوین آنها نگاشت. این اثر به دلیل آن كه تا آن زمان نمونه مشابهی به زبان فارسی نداشت با استقبال علاقمندان داستان نویسی روبرو و بارها تجدید چاپ شد و تا سال ها یكی از منابع مهم آموزش داستان‌نویسی در ایران بود. یونسی علاوه بر ترجمه به داستان‌نویسی هم روی آورد و تاكنون آثار گوناگونی از او منتشر شده است. داستان های او بیشتر دارای خصلتهای بومی اند و در روستاها و شهرهای مرزی كردستان میگذرند.
یونسی پس از گذراندن سال های زندان در مركز آمار استخدام شد. در میانه دهه پنجاه از جمله كسانی بود كه كمیته دفاع از حقوق بشر را در ایران بنا گذاشت. در سال های پس از انقلاب از سوی دولت بازرگان به‌عنوان نخستین استاندار كردستان برگزیده شد. اما پس از دولت موقت كار سیاست را كنار نهاد و تنها به تالیف و ترجمه پرداخت.(1)
**یونسی و آثارش
از آثار داستانی یونسی می توان به «دلداده‌ها»، «رویا به رویا»، «مادرم دو بار گریست»، «گورستان غریبان»، «زمستان بی‌بهار»، «شكفتن در باغ»، «دادا شیرین»، «اندوه شب بی پایان» و «دعا برای آرمن» اشاره كرد. همچنین در میان ترجمه های وی «ادبیات آفریقا»، «تاریخ ادبیات یونان»، «تكیه گاه»، «قیام شیخ سعید پیران»، «كردها و كردستان»، «هنر نمایشنامه نویسی»، «طوفان»، «جنبه‌های رمان»، «اگر بیل استریت زبان داشت»، «سیسل»، «یك جفت چشم آبی»، «به دور از مردم شوریده»، «جود گمنام»، «موسیقی و سكوت»، «بازگشت بومی»، «گشتی در كردستان تركیه»، «مردی كه خورشید را در دست داشت»، «مساله كرد و روابط ایران و تركیه»، «با این رسوایی چه بخشایشی»، «علامتچی»، «داستان دو شهر»، « دفتر یادداشت روزانه یك نویسنده»، «كردها»، «اسپارتاكوس»، « تاریخ اجتماعی هنر»، «سیری در ادبیات غرب» و «تاریخ ادبیات روسیه» برجسته است.
یونسی تا نهمین دهه زندگی خود نیز همچنان به ترجمه ادامه داد تا این كه در 84 سالگی قلم را بر زمین گذاشت و اعلام بازنشستگی كرد. او در آخرین سال عمر خود دچار آلزایمر شد و سرانجام در بهمن ماه 1390 دار فانی را وداع گفت.
**هنر داستانویسی و ترجمه
در زمینه شیوه های داستان نویسی و آثار نظری در ایران 2 كتاب «قصه نویسی» از «رضا براهنی» و هنر داستان نویسی از یونسی جزو نخستین كارهای مهم در این زمینه محسوب می شوند. هر چند این 2كتاب از مباحث تئوریك و آرای نظریه پردازان غربی متاثر است اما توانست پاسخگوی نیازهای علاقه مندانی باشد كه در اواخر دهه 40 به داستان نویسی رو آورده بودند. (2)
برخی بر این باورند كه فعالیت های یونسی در عرصه داستان نویسی، آغازی طلایی برای این نوع ادبی محسوب می شود. در واقع او با نگارش هنر داستان نویسی سنگ بنای این روند تازه را در كشور نهاد.
یونسی در ترجمه های خود از اصطلاح های عامیانه و جمله های محاوره ای و شكسته تنها در گفت و گوها و متناسب با شخصیت داستان استفاده كرده است. برخی معتقدند با توجه به توانمندی هایی كه یونسی در نویسندگی داشته جمله های فارسی را طبیعی و دور از شائبه گرته برداری، ترجمه كرده است.
**نقد و بررسی
یونسی نزدیك به هشتاد اثر ارزشمند و مورد نیاز جامعه فرهنگی را به زبان فارسی برگردانده است. به تایید بیشتر صاحب نظران او در زمره معدود افراد مترجم معاصر است كه به خوبی از راز و رمزهای زبان مقصد و مبدا آگاهی و اطلاع داشت. همچنین علاوه بر ترجمه دقیق، آثار مورد انتخاب خود را به گونه ای به زبان فارسی بر می گرداند كه نه تنها از شان و قدر زبان میزبان نمی كاست بلكه نمونه ای همزاد برای آن در عرصه زبان و ادبیات فارسی می آفرید.
ویژگی بارز یونسی در مسیر ترجمه و نگارش، داشتن چشم اندازی روشن براساس مطالعه های دراز مدت در بررسی و كندوكاو ادبیات و آثار سایر ملل به ویژه جهان غرب است. او در این زمینه صاحب سخن تازه و شیوه منطبق با زمان بود. (3)
*پی نوشت ها
1- «كتابشناسی ابراهیم یونسی»، تارنمای سازمان تبلیغات اسلامی
2- مددخواه، نوید، «ساده ترین خودآموز داستان نویسی برای نوجوانان»، روزنامه شرق ، شماره 758، بیست و سوم اردیبهشت سال 1385
3- سلطانی، محمد علی، «یادی از ابراهیم یونسی»، مجله بخارا، سال پانزدهم، خرداد-شهریور 1391، شماره 88-87
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
خبرنگار: محمدستاری**انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی**پژوهشم**458**9279
تهران- ایرنا- «ابراهیم یونسی» از برجسته ترین مترجمان و نویسندگانی است كه توانست نخستین آثار نظری در زمینه داستان نویسی را پدید آورد. وی همچنین در قامت مترجمی چیره دست، آثار پرمایه و ارزشمندی بر جای گذاشت.