جانمايي هاي اشتباه و صدمات سنگين به استان به دليل نبودسند آمايش

افشره حال پس از سال‌ها، تصويب نهايي اين طرح، موكول به بازنگري دوباره طرح و تصويب سند آمايش كشور شده است و استفاده عملي از آن به درستي روشن نيست.

اسدي- آمايش سرزمين و رسيدن به مطلوب ترين توزيع ممكن جمعيت، توسط بهترين شكل توزيع فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي در پهنه سرزمين است، موضوعي كه جاي خالي آن به شدت در برنامه هاي توسعه خراسان شمالي ديده مي شود به نحوي كه نبود آن خطاهاي سرمايه گذاري در استان را افزايش داده و هزينه هاي جبران ناپذيري را به استان تحميل كرده است.
با اين كه بارها وعده هايي درباره نهايي شدن سند آمايش سرزمين استان داده شده است اما هنوز خبري از تكميل و تصويب نهايي اين طرح نيست و اين روزها زمزمه هايي از بازنگري اين طرح به گوش مي رسد.
استاني محروم كه كمتر توسعه بودن آن، برنامه ريزي هاي دقيق و جامع را مي طلبد و داشتن سندي تدوين شده از الزامات اساسي و اوليه آن است با وجود اين ضرورت و با گذشت 12 سال از تأسيس خراسان شمالي هنوز بدون سند طي طريق مي كنيم و درگير مشكلات و تبعات منفي اين نقص واضح و آشكار هستيم.
مشكلات گردشگري، مسائل متعدد مديريت شهري، سرمايه گذاري هاي دست و پا شكسته، نبودن برنامه اي مشخص و عملي براي نيروهاي آماده به كار و كنترل بيكاري به طور مشخص همه و همه از اثرات نداشتن سند آمايش سرزمين است كه گريبانگير استان شده است.
ارديبهشت سال گذشته معاون عمراني استاندار خراسان شمالي از رسيدن سند آمايش سرزمين استان به مرحله نهايي خبر داد. اما به نظر مي رسد اين وعده نهايي با گذشت بيش از يك سال هنوز در همان پله جاخوش كرده است.
داشتن اشكالات در اين طرح و بازگشت سند آمايش از سوي كارگروه سند آمايش هم موضوع ديگري است كه خود جاي سخن بسيار دارد.
مزاياي سند آمايش
يك كارشناس جغرافيا با بيان اين كه آمايش سرزمين با «تنظيم رابطه بين انسان، فضا و فعاليت هاي انسان در فضا» تعريف مي‌شود، مي گويد: در واقع آمايش سرزمين به جمعيت و فضا، مديريت فضا شامل نظام شهري، آبادي ها و روستاها، نظام شبكه‌ هاي ترابري ميان شهر و روستا و نظام نواحي كه مبين كاربرد زمين توسط فعاليت هايي مانند كشاورزي، جنگلداري، مرتعداري، صنعت و معدن است، اشاره دارد.
«اكبري» ادامه مي دهد: در آمايش سرزمين تنظيم رابطه انسان و فعاليت هاي انسان در فضا، رويكردي كل نگر، جامع‌نگر و بلندمدت در برنامه‌ريزي محسوب مي‌شود، بنابراين آمايش سرزمين وظيفه تنظيم و هماهنگ‌سازي راهبردها و جهت‌گيري‌هاي كلي بخش‌ها و مناطق استان را بر عهده دارد.
وي تدوين سند آمايش سرزمين را از ضرورت هاي مورد نياز استان و كشور قلمداد مي كند و مي افزايد: تدوين سياست‌هاي اجرايي و برنامه‌هاي عملياتي توسعه با داشتن سند آمايش سرزمين استان با اطمينان بيشتري انجام مي شود و شكل مي گيرد.وي ابرازمي دارد: سند آمايش سرزمين، به عنوان سند بالادست براي تدوين برنامه‌هاي عملياتي بخش و منطقه‌اي كاربرد دارد و اين الزام در تبصره ذيل ماده 72 قانون برنامه چهارم و مواد 2، 3، 8، 9، 10 ضوابط ملي آمايش سرزمين تصريح شده است.
وي ادامه مي دهد: به بيان ديگر آمايش سرزمين استفاده بهينه از هر ناحيه از زمين بدون هرگونه آسيب به منابع آن است و استفاده از منابع را تضمين مي‌كند و آن را به طريقي هدايت مي‌كند كه بتواند نيازهاي نسل هاي فعلي و بعدي را تأمين كند.وي به اين موضوع نيز اشاره مي كند كه استان هاي كم برخوردار برنامه ريزي هاي مطمئن تر و سرمايه گذاري هاي كم خطر را مي طلبند.
وي كاهش خطر سرمايه گذاري و برنامه هاي اثر بخش طولاني مدت را در گرو داشتن سند آمايش سرزمين ذكر مي كند.
ايرادهاي سند آمايش
يك كارشناس اقتصادي هم سند آمايش را از اصلي ترين سندهاي بالادستي استان مي داند و مي گويد: اين سند چينش امكانات را مشخص مي كند تا هم افزايي ايجاد شود.
«درخشاني» با بيان اين كه در زمان تدوين سند هم كارشناسان استاني در قالب كميته فني به اين موضوع اشاره مي كردند كه سند آمايش استان نياز به اصلاح دارد، اظهارمي دارد: به شكل مصداقي در منطقه جاجرم و اسفراين، صنايع پايين دستي در اين سند ديده شده بود كه شيوه تأمين آب آن مشخص نشده بود.وي ادامه مي دهد: در اين سند اولويت استان بخش كشاورزي مشخص شده بود و اين كه كشاورزي بايد توسعه پيدا كند.
وي اظهارمي دارد: در حال حاضر دشت هاي استان، دشت هاي بحراني و ممنوعه است و يكي از ملزومات بررسي اين وضعيت توجه به منابع آبي است كه در اين سند به شكل جزئي به آن پرداخته نشده بود.
وي با بيان اين كه بيشتر بايد روي بهره وري بخش كشاورزي كار كنيم، مي افزايد: بايد به جاي تدوين سند بر اساس گسترش زمين هاي كشاورزي روي افزايش بهره وري از زمين هاي موجود و افزايش ارزش افزوده تأكيد شود.وي با بيان اين كه بازنگري و رفع اشكالات هم زماني را به خود اختصاص خواهد داد، ادامه مي دهد: با اين كه در ابتداي تهيه طرح كميته هاي مربوطه تأكيد داشتند كه اثرات متقابل استان ها و كشورهاي همجوار بررسي شود اما اين موضوع هم در سند آمايش استان انجام نشده است.
وي عنوان مي كند: به اثرات خارج از استان پرداخته نشده و تحليل هم نشده است.وي ادامه مي دهد: بازار غير متشكل و موسسه هاي مالي و اعتباري كه بسيار در اقتصاد ما تأثير گذاشته اند موضوع مهم ديگري است كه اصلا به آن پرداخته نشده است.
خطاهاي سرمايه گذاري
نماينده مردم اسفراين در مجلس شوراي اسلامي با بيان اين كه استان به دليل نداشتن سند آمايش سرزمين در سال هاي گذشته خسارت هاي بزرگي را متحمل شده است، كه از لحظ عددي نمي توان بيان كرد، مي گويد: اين سند از الزامات استان و كشور است كه نداشتن آن موجب خطاهاي سرمايه گذاري و هزينه هاي سنگين سرمايه گذاري هاي اشتباه مي شود.
«قوامي» با اشاره به ماجراي دنباله دار كارخانه كمپوست، اظهارمي دارد: اگر سند آمايش سرزمين نداشته باشيم خطاهاي سرمايه گذاري مانند جانمايي كمپوست با هزينه ميلياردي پيش مي آيد كه الان نياز به جانمايي در نقطه اي جديد است.
وي سند آمايش استان را عامل تعادل مكاني سرمايه گذار مي داند و معتقد است كه اين سند به سرمايه گذاري ها جهت و مسير درست را نشان مي دهد.وي با بيان اين كه دستگاه هاي متولي بايد پي گير بازنگري طرح باشند، ادامه مي دهد: بايد ناظر طرح، عمليات تهيه سند را مي كرد تا متناسب با اهداف باشد.
وي زمان نهايي شدن اين سند را موكول به تصويب سازمان برنامه و بودجه مي كند و عنوان مي كند: نتيجه نهايي تصويب سند بايد از سازمان برنامه و بودجه استان پي گيري شود.
در انتظار سند آمايش كشور
رئيس سازمان برنامه و بودجه خراسان شمالي با بيان اين كه سند آمايش سرزمين استان نهايي شده و در شوراي برنامه ريزي استان تأييد شده است، مي گويد: اين سند در كارگروه آمايش استان كه ذيل كارگروه آمايش كشور است بررسي شده است.
«نادري» با اشاره به چند اشكال كوچكي كه در اين سند وجود دارد، اظهارمي دارد: قرار است سند دوباره به استان ارسال و اشكالات آن برطرف شود.وي با بيان اين كه منتظر اتمام سند آمايش كشور هستيم، ادامه مي دهد: تاكنون سند آمايش 15 استان آماده شده است و با تصويب نهايي در برنامه ريزي هاي استان مورد استفاده قرار مي گيرد.
وي ابرازمي دارد: قرار است تا پايان سال سند آمايش كشور نهايي شود و اگر تمام استان هاي باقي مانده سند آمايش خود را به اتمام برسانند و ارسال كنند سند آمايش به تصويب نهايي خواهد رسيد.
منبع - روزنامه خراسان شمالي
1744 ** انتشاردهنده: علي اصغرافتاده