یلدا فرصتی برای شادزیستن وتحكیم بنیان های فرهنگی ومعنوی در خانواده

به گزارش خبرنگارایرنا ، آنچه در شب یلدا بین اغلب اقوام ایرانی مرسوم و مشترك است استفاده از آجیل و هندوانه و آش و خوردنی های این شب است.
همچنین تفال به دیوان حضرت حافظ لسان الغیب ، جمع شدن فرزندان و نوه ها درخانه پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها و بزرگان فامیل، خواندن شاهنامه و قرائت قرآن كریم و ادعیه اسلامی در این شب ، مناسبتی برای دور هم بودن و گفتن و شنیدن است .
یكی از آیین های شب یلدا در اغلب نقاط ایران و در شیراز تفال به دیوان حافظ است. مردم دیوان اشعار لسان الغیب را با نیت بهروزی و شادكامی می گشایند و فال دل خویش را از او طلب می كنند.
در برخی دیگر از جاها نیز شاهنامه خوانی رواج دارد.بازگویی خاطرات و قصه گویی پدربزرگ ها و مادربزرگ ها نیز یكی از مواردی است كه یلدا را برای خانواده ایرانی دلپذیرتر می كند. اما همه اینها روش هایی است تا خانواده ها گرد یكدیگر آیند و بلندترین شب سال را با شادی و خرسندی به سپیده برسانند.
در سراسر ایران زمین، جایی را نمی یابید كه خوردن هندوانه در شب یلدا جزو آداب و شیوه آن نباشد. در جاهای گوناگون از گونه های تنقلات و خوراكی های منطقه بهره برده می شود اما هندوانه میوه ای است كه هیچ گاه از قلم نمی افتد، زیرا شمار زیادی به این باورند كه اگر مقداری هندوانه در شب چله بخورند در سراسر چله بزرگ و كوچك یعنی زمستانی كه در پیش دارند سرما و بیماری بر آنها غلبه نخواهد كرد.
مردم شیراز در شب یلدا به شب زنده داری می پردازند و برخی نیز بسیاری از دوستان و بستگان خود را دعوت می كنند. آنها در این شب سفره ای می گسترانند كه بی شباهت به سفره هفت سین نوروز نیست و در آن آینه را جای می دهند. گونه های بی شمار آجیل و تنقلاتی چون نخودچی، كشمش، حلواشكری، رنگینك و خرما و میوه هایی چون انار و به ویژه هندوانه خوراكی های این شب را تشكیل می دهند.
شب یلدا یادگار نیاكان و ایرانیان باستان است ، میراثی كهن كه در پس سالیان حرمت و عزتش را حفظ كرده و بهانه ای است برای عشق ورزیدن ، دوست داشتن ، به یاد بودن و آفریدن لحظه ها گرم و خاطرات شیرین ، در شبی سرد و زمستانی .
آیین و سنت های ایرانی ریشه در فرهنگ و تمدن غنی ایران زمین دارد و برگزاری این آیین نشان از پیوند ناگسستنی ایرانیان با فرهنگ نیاكان و گذشته پر افتخارشان دارد.
شب یلدا آیینی كهن است كه قدمت آن به هزاران سال پیش بر می گردد و نشان دهنده قدمت و پایداری علم در ایران باستان دارد.
ایرانیان باستان با علم غنی خود در گاه شماری دریافته بودند كه اولین روز از شروع فصل زمستان بلندترین شب سال را دارد و طلوع دوباره خورشید در اولین روز زمستان را زایش دوباره خورشید می دانستند.
گذشتگان ما خورشید را مظهر نیكی ، زندگی و مهر می دانستند و قداست خاصی برای خورشید قائل بودند و در جشن ها و آیین های خود با نورافشانی نمادی از خورشید را به نمایش می گذاشتند.
ایرانیان باستان قبل ازظهور زرتشت،به آیین مهر اعتقاد داشتند، شب یلدا را زاییده شدن دوباره خورشید می پنداشتند و تا طلوع دوباره خورشید به نیایش می پرداختند.
یلدا در زبان سریانی به معنای تولد و میلاد است و شب یلدا در نزد ایرانیان باستان به دوباره زندگی یافتن معنا یافت و در نزد همه اقوام این شب برای نیایش و ستایش خداوند اهمیت ویژه ای داشت.
شب یلدا درهر منطقه و نزد هر قومی با آیین های ویژه ای برگزار می شود ، در استان فارس نیز این عید زمستانی با فرهنگ خاص خود برگزار می شود.
در برخی از نقاط ایران زمین از جمله مناطقی از شیراز و استان فارس در شب یلدا خانواده ها امیرخوانی می كنند بدین معنا كه یك بند شعری را یك نفر می خواند و بقیه جواب می دهند .
همچنین در برخی مناطق مرسوم است ، پسران در آستانه ازدواج كه دوران نامزدی را می گذرانند ، جورابی را كه در آن هدیه ای گذاشته اند با طناب از دیوار خانه نامزد خود پایین می فرستند و نامزد شان پس از برداشتن هدیه ، با هدیه ای دیگر جواب نامزد خود را می دهد.
در مجموع همه جشن ها و آیین هایی كه ایرانیان برپا می كنند به گونه ای نشان از وحدت ، همبستگی ، رفع كدورت و باهم بودنها را دنبال می كند.
زنان كدبانوی شیرازی معمولا سفره یلدا را با آش های محلی ، كوفته سبزی ، آش رشته ، آش سبزی ، كوكوها و شامی های خوش عطر ، رنگینگ و حلواهای خوش طعم ، شیرینی های خانگی ، هندوانه های تزیین شده ، انارهای دانه كرده و خشكبارهای زمستانی پربركت می كنند.
گفته شده خوردن هندوانه در شب یلدا سردی زمستان را از بدن دور می كند ، خوردن خرما و حلواها به بدن نیروی مقابله با سرما می دهد و خوردن مغزها و خشكبار به بدن انرژی می بخشد.
دربرخی از مناطق استان فارس، در شب یلدا برای تازه عروس خود ،خنچه هدیه همراه با هندوانه،انار ، میوه های فصل ، آجیل شب یلدا و شیرینی تهیه می كنند و با هدایایی مانند پارچه ، لباس و طلا به خانه نوعروس می فرستند.
این روزها فضای مجازی به آفتی برای دو هم بودن ، با هم حرف زدن ، گفت و شنود كردن و در كانون خانواده قرار گرفتن تبدیل شده است .
امسال پویش در شب یلدا گوشی ها را كنار بگذاریم نیز تشكیل شده است و بسیار یاز افراد به هم قول داده اند كه در شب یلدا فقط در كنار هم باشند و فضای مجازی نتواند آنها را از هم دور كند .
مدیر كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس با بیان اینكه یلدا برخاسته از آیین دینی است و از منظر های معنا و نشانه تلقی می شود گفت : در مفعوم اجتماعی اگر دید و بازدید و بودن دركنار خانواده را آیین زیبای دینی بخوانیم، یلدا برای این نگاه زیبای دینی كمرنگ شده نقش كتمان ناپذیری دارد .
دكتر بهزاد مریدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت : یلدا آیینی است كه موروث مهرپرستی بود و به جرات اولین دین مونوفیست عالم ناسوت است .
مصیب امیری مدیر كل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان فارس نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ستایش ارزش های معنوی شب یلدا بیان داشت : یلدا رسمی دیرین است كه در فرهنگ ما نهادینه شده و فرصتی كم نظیر برای تحكیم خانواده است.
دكتر سعید نیاكوثری موسیقیدان ، نویسنده و پژوهشگر نیز با بیان اینكه شب یلدا و جشن هایی كه در این شب برگزار می شود، یك سنت باستانی است گفت : این سنن از زمانهای گذشته تا به امروز در میان ایرانیان و اهالی فارس مرسوم بوده و موسیقی ایرانی نیز در این میان یك همراه همیشگی برای یلدا است .
نیاكوثری افزود: انتقال مفاهیم فرهنگ ایرانی به نسل جدید و به جوانان با تاكید بر آموزه های معنوی ، امید به آینده ، احترام به پیشكسوتان و بزرگان و توجه به كیان خانواده مهمترین مسایلی است كه در شب یلدا باید بر آن تاكید شود.
اعیاد و جشن های ایرانی از گذشتگانی به یادگار مانده كه حرمت،عزت،عشق ومحبت نزدشان ارزشمند بوده، پاسداری این ارزش ها برعهده تك تك ایرانی تباران است تا این میراث كهن به آیندگان سپرده شود.
خبرنگار : نیكنام خشنودی ** انتشاردهنده:‌غلامرضامالك زاده
6113 / 1876