استان گيلان با دارابودن سطح كشت 16 هزار و 400 هكتار باغ فندوق ، حدود 16 هزار بهره بردار و ميانگين توليد سالانه 14 هزار تن محصول به عنوان قطب توليد فندق در كشور بشمار مي آيد .
باغهاي زير كشت اين محصول در شهرستانهاي رودسر ،املش ، مناطق كوهستاني شهرستان هاي سياهكل، رودبار ، آستارا و تالش قرار دارند.
فندق در اقتصاد باغداران بويژه در شرق گيلان نقشي تعيين كننده دارد و به خصوص در سال‌هايي كه شاهد سرماي ديررس بهاره نباشيم، محصول خوبي عايد باغداران مي شود.
كارشناسان عدم امكان برداشت مكانيزه با هزينه كم بدليل نامناسب بودن ارقام كشت شده، شيوع آفات و بيماريهاي خطرناك و نابود كننده ميوه ، خشكيدگي سرشاخه ها و پوسيدگي ريشه و طوقه و مهمتر از همه عدم آشنائي باغداران با اصول مبارزه با آفت ها را از جمله مسائل مهمي مي دانند كه باعث افت عملكرد فندق گيلان در سال هاي اخير شده است.
فندق‌كاران گيلاني سرمازدگي، سوء تغذيه، آفات و بيماريها را بعنوان اصلي ترين مشكلات پيش روي محصول فندق طي يكدهه اخير ذكر مي كنند و با تاكيد بر ضعف بازار فروش اين محصول معتقدندكه نرخ فندق پايين است و بازار خريد فندق وضعيت خوبي ندارد.
بررسي هاي يك عضو هيات علمي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي گيلان نشان مي دهد كه فقدان صنايع تبديلي براي فندق باعث كاهش درآمد اقتصادي آن شده به گونه‌اي كه باغداران كمترين سود را از دسترنج توليد خود مي‌برند.
پايين بودن عملكرد در واحد سطح :
محمود هوشيارفرد با بررسي آماري و تحقيق چندساله در حوزه كشاورزي فندوق مي گويد: آمارها حاكي از پايين بودن ميزان عملكرد فندق در واحد سطح نسبت به عملكرد جهاني است و اين موضوع براي توليدكنندگان فندوق نمي تواند رضايت بخش باشد.
وي به خبرنگار ايرنا افزود: در استان گيلان بخش قابل توجه و يا تمامي درآمد خانوارهاي باغداران مناطق فندق كاري استان گيلان به توليد اين محصول بستگي دارد.
وي اظهارداشت: اكثر مردم اشكورات گيلان صاحب زمين و باغ هايي در وسعت كم هستند ولي در خيلي از موارد برغم پتانسيل مناسب اراضي و باغات كمترين بهره مندي و بهره برداري نصيبشان مي شود.
اين محقق كه بيشترين وقت خود را صرف بررسي و تحقيق در بخش فندوق گيلان بويژه در شرق گيلان كرده است، يادآورشد: عمده ترين مشكل توليد فندق در استان پايين بودن عملكرد اين محصول نسبت به ساير كشورها در جهان و فقدان سيستم برداشت مكانيزه است و اين امر باعث كاهش ارزش اقتصادي اين محصول شده و افزايش ضايعات را بدنبال دارد.
به گفته وي در طي يك دهه اخير سرمازدگي، كم آبي و هجوم آفات و بيماريها و خصوصاً تغييرات اقليمي و عوامل محيطي در افت عملكرد كمي و كيفي فندق هم تاثير گذار بوده اند.
نبود آگاهي كافي كشاورزان از مراحل داشت و برداشت:
بررسي اين كارشناس نشان مي دهد كه فندق كاران عموما آگاهي و دقت كافي در اجراي صحيح داشت و برداشت فندق در منطقه ندارند.
اين بررسي نشان مي دهد ؛عدم رعايت اصول صحيح آبياري كه بعضي وقت ها در يك فاصله زماني به درختان آب زياد مي دهند و يك دفعه بر اثر طولاني شدن دوره آبياري، درختان فندق را دچار تنش و شوك مي سازد و رعايت نكردن اصول تغذيه و كود‌دهي مناسب بويژه فسفر و پتاس، مصرف پاييزه كودهاي تازه حيواني در پاي درختان و چسبيده به تنه فندق كه علاوه بر اختلال در خواب درختان باعث شيوع آفاتي مانند كرم سفيد ريشه در پاي اين درختان شده و با تغذيه از ريشه درختان باعث ضعف شديد و زمينه ساز بيماري هاي پوسيدگي ريشه مي شود.
همچنين رعايت نكردن هرس صحيح و بموقع پائيزه و زمستانه بعد از برداشت و هنگام خواب درختان كه هرس شاخه هاي خشك شده و آفت زده و پانسمان محل هرس و سوزانيدن آنها مي تواند باعث كاهش جمعيت انتقالي آفات و رشد و توسعه عوامل بيماريزاي قارچي و باكتريايي در باغ را در پي داشته باشد.
اين تحقيق نشان مي دهد كه دقت نكردن رعايت اصول صحيح برداشت خصوصاً نحوه فندق تكاني كه در موارد زيادي به جوانه هائي كه بايد سال آينده فندق بر روي آنها روييده شود آسيب مي زنند.
امكان ساماندهي توليد فندوق:
هوشيار فرد مي گويد: بدليل وجود آمار و اطلاعـات دقيـق از وضـعيت باغـات فندق، امكان برنامه ريزي همه جانبه براي ساماندهي توليد و ارائه راهكارهاي مناسب براي اصلاح، بهسازي و تغذيه باغ‌ها، تغيير ژئوتيپ‌هاي متنوع موجود در باغات و تبديل به ژئوتيپ‌هاي مطلوب و يكنواخت فندق در يك بازه زماني ميان و بلند مدت براي ارتقـاء كميت و كيفيت محصول فندق و حمايت از توسعه صنايع وابسته وجود دارد .
به گفته اين محقق ،كميت و كيفيت ميوه فندق نيز عمدتاً با اصلاح و بازسازي باغات موجود و توسعه ارقام تجارتي مرغوب شناسه دار برطرف خواهد شد و مشكل تنش هاي محيطي كه شامل سـرمازدگي و خشكي بـا استــفاده از ارقـام ديـربـرگ (ديـرگل) و آبياري مناسب و اصولي قابل حل است.
وي گلدهي زود هنگام در ژنوتيپهاي بومي و سرمازدگي و در نتيجه آن كاهش شديد توليد، را از مشكلات عمده توليدكنندگان فندق در اغلب سـال هـا دانست و يادآورشد: دستيابي به ارقام مقاوم به سرما با عملكرد بالا و بازارپسندي خـوب از اهـداف عمده بهنژادي فندق بشمار مي رود.
نابسماني در سيستم تنظيم بازار :
وي در اين بررسي ها به اين نتيجه رسيده است كه فندوق نيز مانند بسياري از محصولات كشاورزي بـاغي از نابـساماني در سيـستم تنظـيم بازار مانند نوسان قيمت در فصل برداشت و شفاف نبودن بازار رنج مي برد و اين معضل باعث شده كه از يكسو درآمد باغداران جوابگوي هزينه آنان نباشـد و از سوي ديگر قيمت محصول در بازار بالا بوده و مصرف كنندگان براي تهيه ايـن محـصول بـا مـشكل مواجه شوند.
وي با اشاره به مشكل بازاريابي،به عنوان آخرين حلقه از زنجيره توليد محصول گفت: مشكلات و ناكارايي آن مي تواند توانايي هاي توليد يك محصول را نيز ضايع كند، لذا بايد مسايل بازار رساني فندق از قبيل شناسايي مسيرهاي بازار رساني، حاشيه ي بازار عمده فروشي، خرده فروشي و كارايي بازار در استان گيلان مورد بررسي قرارگيرد.
هوشيار فرد پيشنهاد مي كند كه مسئولان اتاق بازرگاني گيلان با رايزني‌هاي انجام شده جواز تاسيس شوراي فندق را از اتاق ايران بگيرند و اين شورا بعنوان شوراي ملي فندق ايران ثبت شود و بتواند با استفاده از نظرات كارشناسي و فني محققان باغات فندق را مديريت كند.
وي راه اندازي كامل يك مركز يا ايستگاه مجهز تحقيقاتي فندق را از ضروريات توسعه كشت و افزايش توليد اين محصول در استان مي داند.
به گفته وي فندق يكي از پنج محصول مهم كشاورزي گيلان است كه در صورت حمايت همه جانبه از سوي مسئولان مربوطه مي تواند در ايجاد اشتغال و ارزآوري براي كشور نقش سازنده اي ايفا كند و رشد اقتصادي مطلوبي در استان و كشور ايجاد نمايد.
خبرنگار : فرهاد نظر پور **انتشار : نصراله ابراهيمي
6029/6070
لاهيجان- ايرنا- يك تحقيق و بررسي كارشناسي نشان مي دهد كه عملكرد پايين محصول و بهره وري كم باغ هاي فندوق گيلان ، و نبود حمايت كافي سازماهاي كشاورزي متولي از مهمترين مشكلات فندق كاران گيلان است.
