نابغه و نادره بی حریف و بی بدیل عرصه خلاقیت و هنر آیینی كه الحق و بجا امام جمعه محترم اردبیل در مراسم ختم ، ایشان را خاتم المادحین و سلطان الذاكرین لقب دادند.
ادعای اغراق آمیز در بیان كلام نبوده ، بلكه صفتی قابل لمس و درك عینی در عالم اخلاص و اخلاق و به ویژه هنر خوانندگی و مداحی كه با مختصرنگرش علمی و كارشناسی از دید علم موسیقایی در بیش از 2 هزار و500 اثر فاخر بی نظیر ایشان می توان مشاهده و ملاحظه نمود. یادگاری كه باید در یكایك برجستگی های آن كارشناسان از زوایای مختلف در آكادمی های هنر و موسیقی بعنوان نمونه و الگو بررسی و معرفی شود.
شاید ادعای به كار رفته برای عده ای از علاقمندان هنر قابل هضم و درك نباشد ولی پس از ملاحظه آثار به صحت و سقم بیان پی خواهند برد، هنر او در مقام و مرتبه ای بود كه در ظرف كلام و بیان نمی گنجد و زبان از توصیف صدای لاهوتی و سحرانگیز او قاصر است.
مرحوم سلیم موذن زاده ضمن تسلط به ردیف های آوازی ایرانی و موسیقی مقامی آذربایجانی ، عربی، تركی عثمانی و افغانی با صدای ملكوتی خویش تلفیقی از مجموعه ملودی های صدرالاشاره در هنر آیینی ارائه داده و به قول یكی از بزرگان موسیقی مكتبی را تحت عنوان مكتب سلیم برای عالم هنر معرفی كرده است.
توازن زیر و بم صدا برای كسانی كه از الفبا و نت های صداشناسی و موسیقی آشنایی دارند كاملا مشهود بوده است ، بطوری كه در اجرای اكتاوهای بالا و اوج خوانی های (سوپرانو) نسبت به بم خوانی (تنور و باس) صدا ، زیبایی و حلاوت خود را كاملاً حفظ و شنونده را آزار نمی دهد.
صدای وی بنا به نظر كارشناسان از نوع باریتون بوده و یكی از اعجازهای آن را در اجرا اكتاو بالای (سوپرانو) چپ كوك بدون احساس فشار در هر برنامه می توان مشاهده كرد.
غنه خوانی یكی از برجستگی ها در حلاوت و زیبایی آوازهای وی محسوب می شود. ادای كلام در اجرا كه همیشه نسبت به خوانندگان تاكید داشت از ویژگی های استاد به شمار می آید. او در اكتاو بالا كلمات را طوری ادا می كرد كه حتما مخاطب ضمن درك تك تك كلمات به معنی و مفهوم شعر نیز واقف شود یعنی تكیه روی هجاها را چنان دقیق ادا می كرد كه گویی شاعری شعر خود را با تمام احساسات شاعرانه دكلمه می كند، این حسن و برتری در خوانندگی از خصوصیات حنجره ایشان بود كه در كمتر مغنییان با صدای سوپرانو دیده می شود.
از دیگر برتری هایی كه در نبوغ آوای مرحوم سلیم موذن زاده ملاحظه می شود قدرت و استقامت صدای وی بوده بطوریكه در ایام محرم با آن برودت سرمای هوای اردبیل روزانه بطور متوسط سه تا چهار تا ساعت در اوج با قدرت و صلابت تمام برنامه اجرا می كرد.
آماده بودن همیشگی حنجره و مانور در اجرا آهنگ های مختلف در یك برنامه 1.5 ساعتی بدون همراهی گروه اركستر و آلات موسیقی از عجایب هنر ایشان محسوب می شود.
تمام اساتید و نوابغ موسیقی در ارائه هنر و صدای ایشان نظرات برجسته ای بطور مستند ارائه نموده و بیان داشته اند، در یك محفل خصوصی كه در محضراستاد اقبال آذر (اقبال السطان) رسیده و آواز ابوعطا اجرا می كند، مرحوم اقبال صدای وی را اعجاز خدایی می دانند.
استاد واسیم محمدعلی اف صدای سلیم را صدای لاهوتی خطاب كرده و می گوید: وقتی او می خواند انسان از عالم ناسوت به عالم لاهوت سیر می كند. مرحوم استاد هابیل علی اف بطور مستند اعلام نموده كه من در جستجوی صدای حضرت داوود بودم كه در سلیم یافتم.
در محفلی كه مرحوم حاج بابا حسین اف در اولین بار به یكی از كاست های وی كه در ماهور اجرا شده گوش می دهد در گوشه شكسته ماهور از حال خود رفته و اعلام می دارد این صدا همان صدای الهی و ملكوتی است كه تا حال ندیده و نشنیده است.
مرحوم جلیل شهناز به روایت خود نویسنده در یكی از مجالس ختم كه مرحوم موذن آواز افشاری اجرا می كرد احساساتی شده و از گلوی وی بوسه زده و اعلام می كند كه در صوت وی كلیه ساز و آلات موسیقی نهفته و آمیخته شده و این موهبت الهی از حضرت پروردگار به وی عطا شده است.
یك روز استاد موذن زاده در مجلس ترحیم مرحوم تاج اصفهانی در شهر اصفهان به اجرای برنامه پرداخت كه استاد كسایی با شنیدن صدای اعجاب انگیزش خودش را در همان مجلس به زنده یاد حاج سلیم رساند و بر حنجره طلایی اش بوسه زد.
زنده یاد آقاخان عبدالله اف استاد برجسته موسیقی آذربایجان نیز پس از شنیدن نوای توحیدی مرحوم سلیم گفته بود: 'دو چیز آرزویم هست اول رفتن به زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در مشهد مقدس و دوم بوسیدن حنجره استثنایی استاد سلیم موذن زاده اردبیلی' و خوشبختانه به لطف حضرت حق مرحوم آقاخان عبدالله اف قبل از لبیك گویی به دعوت حق به هر دوی این آرزوی معنوی خویش رسید.
مرحوم استاد سلیمی ، رهبر اركستر آذربایجان نیز صدای وی را شش دانگ دانسته و از آن به عنوان نادر صداهای بشریت یاد می كند.
اخیرا استاد اكبر گلپایگانی و عالم قاسم اف صدای او را از صداهای ماندگار تاریخ می داند و از اینها مهم مقام معظم رهبری كه خود از مفاخر علم هنر محسوب می شوند در محفل فرهیختگان اردبیل مرحوم موذن زاده را مورد تفقد خویش قرار داده و صدا وهنر وی را تحسین می فرمایند.
در قبل از انقلاب چندین بار از او برای اجرای برنامه موسیقی حتی از كشورهای عربی دعوت كتبی و رسمی به عمل آمده كه مدارك مكتوب آن موجود است و استاد سلیم موذن زاده ضمن رد چنین پیشنهادهایی اعلام می كند كه این حنجره موهبت الهی است و وقف خاندان عصمت و طهارت و به ویژه آستان قدسی سید الشهدا (س) می باشد.
سلیم با این وصف در رژیم طاغوتی پهلوی مظلوم زیست، بطوریكه به خاطر نزدیكی یكی از خوانندگان مذهبی به دربار كه نفوذ زیاد در رادیو و تلویزیون آن موقع داشت اجازه ندادند از هنر وی بهره شایسته ای به عمل آید بطوریكه برنامه های او فقط از طریق رادیو اردبیل و تبریز پخش می شد.
متاسفانه بعد از انقلاب مردمی و شكوهمند ایران اسلامی ، صدا و سیما آنطوریكه باید از برنامه های وی استفاده شایانی به عمل نیاورده است ، بیش از 150 اثر فاخر و برجسته به مناسبت های مختلف تحت عنوان عهد عشق در شبكه دو ضبط و فقط در حد محدود پخش شد.
همیشه استاد از كم لطفی صدا و سیما گلایه داشته و انتقاد می كرد. امید است در آینده از این اثرها و یادگار گرانبهای موجود در آرشیو و به ویژه از 2500 برنامه مجلسی وی استفاده شایانی شده باشد.
با این وصف از هنر وی كه در مقال نمی گنجد او تحت تاثیر خارق العاده صوت داودی پدر خود بوده همیشه اظهار می كرد كه صدای ما در مقابل صدای پدر ، قطره ای از دریا محسوب می شود.
لازم به توضیح است كه مرحوم شیخ عبدالكریم اولین موذن رادیو ایران بود كه اذان و مناجات او به همراه فرزندش مرحوم نعیم موذن زاده كه صوت فوق العاده ای داشته در دهه 20 الی 30 در ایام ماه مبارك رمضان و سایر مناسبت ها از طریق سیستم بی سیم رادیو ایران بطور زنده از مسجد سلطانی پخش می شد.
اوصافی كه مرحومان حیم و سلیم و مرحوم آغاتی از اذان شیخ عبدالكریم داشتند بی بدیل بودن اذان وی بوده كه چندین نفر با شنیدنش به اسلام گرویده و مسلمان شده اند. اذان مرحومان رحیم و سلیم و داود و حتی آغاتی مرحوم تقلید از اذان مرحوم شیخ عبدالكریم بوده است كه در گوشه روح ارواح بیات ترك اجرا شده است.
خلاصه با این اوصاف در حق یك پیرغلام هنرمند سیدالشهدا (س) جا دارد علاوه از صوت و هنر داودی وی بزرگترین هنر سلیم را سلیم النفسی و تدین و اخلاص اش قلمداد نماییم.
عاشق خاندان عصمت و طهارت و اهل بیت وسید الشهدا (ع) بود و انسانی بی آزار و ساكت و پرهیزكار از غیبت و ریا و بهتان و تزویر و عاری از تكبر بود.
ساده زیستی از خصوصیات اخلاقی وی محسوب می شد در هیچ جا و محفل و مجلسی من به زبان نیاورد. نسبت به صله ارحام حساس بود ، عاشق ویژه حضرت زهرا و حضرت زینب (س) بود. در خاطره ای كه درست در زمستان سال قبل به اتفاق دوستان در كنار كرسی گرم منزل ایشان بودیم سوالی از طرف یكی از دوستان نسبت به آرزوی مرحوم شد او پس از سكوت با بغض در گلو اظهار داشت درست بیش از هفتاد سال به فرزندان زهرا (س) روضه خوانده و مدح نموده ام آرزویم این است كه در شب اول قبر به دادم رسیده و اجازه دهند به صورت حضوری برایش روضه فرزندش حسین (ع) را بخوانم.
* از دوستان و همنشینان نزدیك مرحوم استاد سلیم موذن زاده
خبرنگار: مسعود وسیله ** انتشار دهنده: سیفعلی موسی زاده
6016/6019
چهل روز از سكوت و خاموشی ابدی عندلیب خوش الحان بی بدیل گلزار ولایت و امامت ، مرد حنجره طلایی به حق آستان قدسی سیدالشهدا(ع) كه پس از راز و نیاز صبحگاهان با معشوق ازلی و ابدی خویش باشنیدن و درك وصل طرفه العینی به دیدار حضرت معبود شتافت، گذشت.
