امام حسن عسكری(ع)؛ مبین اندیشه های شیعه و بشارت دهنده منجی موعود

یازدهمین پیشوای شیعیان امام حسن عسكری(ع) دارای بیانی شیوا و دلنشین و مفسر بی نظیر قرآن مجید بود و در طول دوران امامت خویش، شیوه صحیح تفسیر این كتاب آسمانی و راه مستقیم عترت را به مردم روشن كرد و با ارج نهادن به چهره های فرهنگی شیعه و بشارت آمدن منجی موعود، مسلمانان را به دستیابی به آرمان های والای اسلام امیدوار ساخت.

این امام بزرگوار در هشتم ربیع الثانی 232 هجری قمری در شهر مدینه دیده به جهان گشود. «ابومحمد» كنیه این امام همام و «صامت، هادی، رفیق، زكی، سراج، مضی، شافی، نقی و عسگری» از لقب های امام حسن عسكری(ع) به شمار می روند.

امام(ع) در دوره كودكی از سرچشمه دانش پدر خود، امام هادی(ع) بهره مند شد و در 22 سالگی با شهادت ایشان، رسالت سنگین امامت را به مدت 6 سال تا هنگام شهادت خویش برعهده گرفت. دوران زندگی یازدهمین پیشوای شیعیان همزمان با حكومت خلفای عباسی همچون معتزه، مهتدی و معتمد بود، بنابراین آن والامقام با وجود اختناق و محدودیت‏ با تدبیر و درایت مسلمانان را برای دوره غیبت امام زمان(عج) آماده كرد و با روشنگری ها و آموزش های صحیح بر آگاهی و انسجام پیروان خود افزود اما حكومت وقت به دلیل وجود روایت های معتبری مبنی بر اینكه از امام حسن عسكری(ع) فرزندی به دنیا خواهد آمد كه ظلم و جور را برخواهد چید و او قائم آل محمد(عج) است، از اتحاد شیعیان بیم داشتند. به همین منظور چندین مرتبه امام یازدهم(ع) را زندانی كردند تا اینگونه عرصه را بر یاران آن والامقام تنگ كنند و بتوانند از تولد فرزند ایشان آگاهی یابند.

با وجود نظارت شدید دستگاه حكومتی امام حسن عسگری(ع) با ایستادگی در برابر حاكمان وقت در جهت حفظ و گسترش اسلام كوشید. به دنبال افشاگری ها و فعالیت های ارزنده آن امام همام(ع)، معتمد عباسی كه با زندانی و كنترل كردن ایشان نتوانسته بود به هدف خود دست یابد، دستور قتل امام یازدهم(ع) را صادر كرد. بدین شكل ماموران این خلیفه عباسی به صورت مخفیانه در 260 هجری قمری، امام حسن عسكری(ع) را مسموم كردند و به شهادت رساندند. اینك بارگاه ملكوتی ایشان در شهر سامرا میزبان دوستداران خاندان اهل بیت(ع) است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز خجسته میلاد امام حسن عسكری(ع) به گفت و گو با حجت الاسلام «امیر جوان آراسته» استاد و عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم پرداخت.
حجت الاسلام جوان آراسته درباره دلیل شهرت امام یازدهم(ع) به عسكری گفت: این واژه به معنای لشكر، سپاه و نیروی نظامی است و از آن جهت كه امام(ع) در محله ای به نام عسكر در سامرا تحت نظر بود و در آنجا سكونت اجباری داشت، به ایشان لقب عسكری دادند.

نظارت حكومت وقت بر رفتارهای آن بزرگوار سبب شد، امام(ع) در نامه ای از پیروان خویش درخواست كند كه هیچ فردی به آن بزرگوار مراجعه نكند زیرا حكومت عباسی به آزار و اذیت آنها خواهد پرداخت و این سختگیری در سال های پایانی دوره امامت امام حسن عسكری(ع) بیشتر شد چرا كه آنان برپایه روایت هایی از پیامبر اكرم(ص) مبنی بر اینكه تعداد ائمه معصومان(ع) به 12 تن خواهند رسید، نسبت به امامت ایشان و جانشینی امام یازدهم(ع) حساسیت ویژه ای نشان می دادند.

عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم با اشاره به فعالیت های امام حسن عسكری(ع) در زندان، بیان داشت: آن امام همام(ع) بیشتر دوران زندگی خویش را در زندان به سر می برد اما با این وجود ایشان از رهبری و هدایت مسلمانان غافل نشد. امام(ع) با مرجعیت علمی و الهی به خوبی از عهده رسالت خود برآمد و در مسیر رد شبهات دینی و تبیین اندیشه های صحیح شیعی كوشید.

وی در ادامه افزود: امام حسن عسكری(ع) با ادامه شبكه وكالت كه از زمان امام جواد(ع) آغاز شده بود، به فعالیت های ارزنده ای در جهت گسترش دین اسلام پرداخت. این شبكه شامل وكلایی بودند كه مجرای ارتباطی قوی میان مردم با امام حسن عسكری(ع) محسوب می شدند. با توجه به اینكه در بغداد، كوفه، نیشابور، خراسان، ری و یمن پایگاه های شیعه تشكیل شده بود، به دلیل پراكندگی این پایگاه ها امام(ع) كوشید تا جمعیت شیعیان را منسجم كند و این شبكه به دستیابی به این مهم كمك كرد.

فضای سیاسی و علمی در دوران امامت امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بسیار مساعد بود و خفقانی وجود نداشت زیرا در آن هنگامه انتقال حكومت از امویان به عباسیان صورت می پذیرفت. همچنین در زمان امام رضا(ع) این شرایط مناسب تا میزانی وجود داشت اما پس از ایشان، امامان دیگر مجبور شدند به صورت مخفی و به وسیله نوابان خود به تبلیغ و حفظ اسلام بپردازند.

فعالیت های این امام بزرگوار باعث شد تا موافقان و مخالفان امام(ع) به اخلاق، زهد و عبادت و جایگاه ویژه یازدهمین پیشوای شیعیان معترف شوند. همچنین امام حسن عسكری(ع) به دلیل مقام والایی كه در میان شیعیان داشت، به «ابن الرضا» شهرت یافت. این لقب نشان دهنده امامت شایسته ایشان در جامعه دارای محدودیت آن روزگار است.

حجت الاسلام جوان آراسته در ارتباط با فعالیت های امام حسن عسكری(ع) تصریح كرد: با وجود فشارهای زیاد حكومت، امام(ع) به حمایت از شیعیان و ارایه كمك های مالی به آنها همت می گماشت و به آماده سازی آنان برای دوران غیبت امام زمان(عج) می پرداخت زیرا هنگامی كه امام وقت در میان مردم باشد، افراد می توانند برای رفع مشكل های خویش به ایشان مراجعه كنند اما برای زمان غیبت لازم است تا با زمینه سازی، عالمان دین و بزرگانی را پرورش داد تا بتوانند عهده دار امور جامعه شوند و وظایف خویش را انجام دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم درباره اینكه جامعه اسلامی با گسترش علوم پس از امام رضا(ع) از قوت ویژه ای برخوردار شد، بیان داشت: این امر در دوره امام یازدهم(ع) نیز مشاهده می شود. ایشان با زبان های مختلف با افراد رومی، هندی و ... سخن می گفت. در این دوران متون زیادی از یونان و ... ترجمه شد. در آن هنگام بغداد پایگاه علوم مختلف به شمار می رفت و اندیشه های گوناگونی در سده های سوم و چهارم هجری قمری به وجود آمدند و افراد مهمی چون شیخ مفید، سید رضی و... در مركز آن قرار داشتند.

وی در ادامه افزود: پس از شهادت امام یازدهم(ع) برخی ادعای جانشینی كردند و طبیعی است كه مقداری آشفتگی و دغدغه در اجتماع آن روز ایجاد شود اما با توجه به اینكه امام(ع) مردم را آماده كرده بود تا دیگر انتظار مراجعه به امام عصر خود را نداشته باشند بنابراین این امر به شیعیان كمك كرد تا بدانند چگونه باید رفتار كنند و اینگونه ایشان از فروپاشی جامعه جلوگیری كرد.

حجت الاسلام جوان آراسته در پایان درباره مقوله ولایت گفت: در طول تاریخ افراد بسیاری ارزش و نقش كلیدی ولایت را به همگان معرفی و پیوند ولایت در زمان كنونی با ولایت ائمه معصوم(ع) را تبیین كرده اند. بنابراین وظیفه مهم در دوران معاصر تبیین ولایتی است كه از امامان معصوم(ع) در جامعه وجود دارد زیرا این امر امت اسلامی را از آسیب ها در امان نگاه می دارد. مسلمانان بایستی به درك درستی از دین و قرآن دست یابند تا بتوانند اسلام همه جانبه را به صورت كامل به دیگران معرفی كنند.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: فاطمه مهدوی** انتشاردهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9128**2002***9131
*ایرنا مقاله كانالی برای انعكاس مقاله های اندیشكده ها - پژوهشكده ها - دانشكده ها - مراكز تحقیقاتی و رسانه های ایران و جهان*
انتهای پیام