اوج روابط مالزی - عربستان در زمان 'نجیب تون رزاق'/ نگاهی به گذشته

به گزارش ایرنا، نخست وزیر مالزی كه از روزیكشنبه هفته جاری تا امروز چهارشنبه میزبان 'ملك سلمان' پادشاه عربستان سعودی بود، همچنین باور دارد كه مسیر پیش رو در توسعه روابط دو كشور هموارتر از گذشته است.
مالزی پس از اینكه در سال 1957 استقلالش را از استعمار انگلستان كسب كرد در دهه 1960 روابط دیپلماتیك خود را با عربستان سعودی آغاز نمود.
عربستان و مالزی در سال 1961 نسبت به افتتاح سفارت در كوالالامپور و جده اقدام كردند و روابط دو كشور از زمان 'تونكو عبدالرحمان' نخستین نخست وزیر مالزی كه از سال 1957 تا 1970 سكان هدایت این كشور را در اختیار داشت، برقرار شد.
در آخرین سال نخست وزیری 'تونكو عبدالرحمان' بود كه 'فیصل عبدالعزیز' پادشاه وقت عربستان به مالزی سفر كرد و بحث ریاست سازمان كنفرانس اسلامی (سازمان همكاری های اسلامی كنونی) مطرح شد.
تارنماهای تاریخ مالزی نشان می دهد 'تونكو عبدالرحمان' در پاسخ به پذیرش ریاست این سازمان به 'ملك فیصل' گفته بود: مالزی آنگونه كه عربستان و ایران اسلامی هستند، یك كشور اسلامی نیست.
'تونكو عبدالرحمان' به 'ملك فیصل گفته بود: بهتر است به دنبال كسی دیگری برای دبیر كلی سازمان كنفرانس اسلامی باشید، زیرا من به زندگی كردن عشق می ورزم. من از رقصیدن و قمار لذت می برم. من در سن 67 سالگی نمی توانم عادات خود را تغییر دهم.
به گفته 'تونكو عبدالرحمان'، 'ملك فیصل' در آن زمان با خنده و قهقهه بیان كرده بود: همه اینها را می دانم. اما ما به دنبال یك امام نیستیم.
به این ترتیب نخست وزیر وقت مالزی برخلاف خواسته قلبی خود، توانست با اصرار عربستان سعودی به عنوان نخستین دبیر كل سازمان كنفرانس اسلامی تا سال 1973 در این منصب باقی بماند.
شاید این گزینش به نحوی هموار كردن مسیر حضور عربستان سعودی در مالزی بود كه در سال های پس از 'تونكو عبدالرحمان' این حضور بیش از پیش تقویت شد.
'عبدالرزاق حسین' دومین نخست وزیر و پدر نخست وزیر فعلی مالزی (نجیب تون رزاق) و همچنین 'حسین اون' سومین نخست وزیر مالزی نیز در دیدارهای رسمی خود كه به ترتیب در سال های 1975 و 1976 از عربستان داشتند، توانستند كمك های مالی از ریاض دریافت كنند.
كمك های مالی عربستان سعودی به طور عمده از دو طریق نصیب مالزی می شد. یك از طریق صندوق توسعه عربستان (SDF) و تخصیص آن به ساخت موسسات مذهبی و همچنین حمایت بیشتر دعوت به اسلام و سایر فعالیت های مرتبط در مالزی و دوم از طریق كمك هایی كه با هدف توسعه اقتصاد مالزی به این كشور تعلق می گرفت.
در واقع كمك های مالی عربستان در حمایت از فعالیت ها و نهادهای مذهبی هسته اصلی روابط دوجانبه كوالالامپور – ریاض بود. این كمك ها شامل بخشش های مالی به 'پركیم' (سازمان رفاه مسلمانان مالزی) و همچنین منابع مالی برای تاسیس دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی (IIUM) در سال 1983 بود.
این دانشگاه تحت نظر هیات امنا برخی نمایندگان سازمان همكاری اسلامی و 8 دولت حامی این دانشگاه شامل مالزی، عربستان سعودی، تركیه، پاكستان، مصر، لیبی، بنگلادش و مالدیو اداره می شود.
'ماهاتیر محمد' نخست وزیر اسبق مالزی، 'عبدالله احمد بداوی' نخست وزیر سابق این كشور، 'حسن البولیكاح' سلطان برونئی، 'عبدالله بن عبدالعزیز' پادشاه سابق عربستان سعودی، 'ولید بن طلال بن عبدالعزیز' شاهزاده عربستانی كه از ثروتمندترین افراد جهان عرب به شمار می رود و 'رجب طیب اردوغان' رئیس جمهوری تركیه از جمله افرادی هستند كه از دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی دكترای افتخاری دریافت كرده اند.
این دانشگاه اكنون نیز در سفر 'ملك سلمان' به وی دكترای افتخاری علوم سیاسی (اسلام و میانه روی) اعطا كرد تا كمك های برادر وی، 'ملك فیصل' در كمك به ساخت این دانشگاه را ارج نهد.
كمك های مالی عربستان سعودی به مالزی از سومین برنامه پنج ساله 'طرح اقتصادی مالزی 1976 تا 1980' به صورت جدی تر آغاز شد و 'تون رزاق' پدر 'نجیب تون رزاق' نخست وزیر فعلی مالزی توانست 200 میلیون دلار وام برای ساخت پروژه هایی از قبیل دانشگاه فناوری و دانشكده پزشكی دانشگاه ملی مالزی كسب كند.
كمك های مالی عربستان تا جایی پیش رفت كه دریافت آن برای 'نجیب تون رزاق' از دو سال پیش تاكنون چالش های جدی ایجاد كرد.
وی متهم به پذیرش كمك مالی 700 میلیون دلاری از عربستان است و 'عادل الجبیر' وزیر امور خارجه این كشور نیز به پرداخت آن به نجیب تون رزاق اعتراف كرد.
اگرچه مقامات عربستانی پرونده این كمك مالی را تمام شده اعلام كرده بودند، اما اعتراضات به نخست وزیر مالزی نه تنها عرصه سیاسی بلكه اقتصاد این كشور را نیز تحت تاثیر جدی قرار داد و براساس تحلیل برخی كارشناسان حتی ممكن است آینده سیاسی نخست وزیر فعلی نیز از تركش های این قبیل اعتراضات در امان نماند.
از سال 1976 تا 1983 مالزی همچنان كمك های مالی عربستان را در قالب وام برای پروژه های مختلف كه سود سالانه آنها حدود 3.5 تا 4 درصد و بازه زمانی بازپرداخت آنها پنج تا 15 سال بود، دریافت می كرد.
در طول سالیان بعد عربستان بیشتر به حمایت مالی از فعالیت های مذهبی، نهادهای آموزش عالی و پروژه های اجتماعی – اقتصادی در مالزی تمایل نشان داد.
با روی كارآمدن 'ماهاتیر محمد' به عنوان چهارمین نخست وزیر مالزی كه در تلاش برای تعادل بخشیدن به روابط كوالالامپور – ریاض بود، این كشور توانست تعاملات خود را با عربستان سعودی افزایش دهد.
'ماهاتیر محمد' با پذیرش سیاست خارجی 'روابط بین الملل فعال' تلاش كرد ضمن مراودات بیشتر با كشورهای اسلامی، روابط خود با كشورهای حوزه جنوب شرق آسیا را نیز تقویت كند.
چهارمین نخست وزیر مالزی برای تكمیل پروژه هایی از قبیل پنج بیمارستان در ایالت كداح، كلانتان، ترنگانو، توسعه دومین مرحله بندر پینانگ و بزرگراه 'تیمور- برات' دهها میلیون دلار كمك مالی از عربستان سعودی دریافت كرد.
از اواخر دهه 1980 روابط مالزی و عربستان سعودی به ویژه در حوزه اقتصاد به تدریج تغییر كرد. برای كاهش واردات سنگین نفت از عربستان سعودی و كاهش كسری تجاری، ماهاتیر محمد سعی كرد كه از وابستگی مالی به عربستان سعودی بكاهد و فعالیت های اقتصادی دوجانبه را گسترش دهد.
این اقدام ماهاتیر در سال های بعد باعث شد جانشینان وی جنبه مذهبی و اقتصادی روابط مالزی با عربستان سعودی را مستحكم تر كنند.
تحت رهبری 'عبدالله احمد بداوی' پنجمین نخست وزیر مالزی و 'نجیب تون رزاق' نخست وزیر فعلی این كشور، روابط اقتصادی این كشور با عربستان سعودی بیش از پیش توسعه یافت.
روابط تجاری دوجانبه این دو كشور از میزان 260 میلیون دلار در سال 1990 به سه میلیارد و 660 میلیون دلار در سال 2012 رسید. عربستان سعودی حتی توانست خود را به عنوان نوزدهمین شریك تجاری مالزی، بیست ودومین مقصد صادراتی و شانزدهمین منبع وارداتی این كشور مطرح كند.
تاسیس بانك 'الراجحی' كه از بزرگ ترین بانك های اسلامی محسوب می شود كه پس از سفر 'ملك عبدالله عبدالعزیز' در سال 2006 به مالزی فعالیت خود را آغاز كرد، از دیگر روابط دو كشور است.
این بانك در حال حاضر بیش از 24 شعبه در سراسر این كشور دارد.
شركت های مالزیایی نیز به ویژه در بیش از یك دهه گذشته حضور فعال تری در پروژه های عربستان سعودی دارند، به عنوان مثال پروژه برق و آب مستقل شعیب، دانشگاه الفیصل در ریاض، دانشگاه علم و فناوری ملك عبدالله در منطقه 'ثول' در استان 'مكه'، پل جمرات، و ساخت برج پادشاهی در ریاض از جمله پروژه هایی هستند كه مالزی در ساخت آنها مشاركت دارد.
روابط كوالالامپور- ریاض نشان می دهد عربستان به طور عمده آغازگر این روابط بوده و با اعطای كمك های مالی سعی كرده است حضور تاثیرگذاری در حوزه های مختلف مالزی داشته باشد.
این حوزه ها ابتدا از صادرات نفت به مالزی شروع شد و سپس با گسترش به سایر حوزه ها از جمله فعالیت های مذهبی و ساخت نهادهای آموزشی در مالزی گسترش یافت، و اكنون به رغم حضور گسترده عربستان سعودی در مالزی، این كشور حوزه جنوب شرق آسیا نیز توانسته است برخی از پروژه های زیرساختی این كشور را از آن خود كند.
آساق**241**1611**انتشاردهنده: رضاپیمان یغمایی