به گزارش ایرنا بازی های بومی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان ، علاوه بر جنبه های نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته داشته و از مهم ترین اجزای فرهنگ هر شهر محسوب می شود.
بخشی از این بازی ها اگر چه از نگاه و توجه مردمان مغفول مانده است اما همچنان در یادها تداعی می شود و می توان با برنامه ریزی و فراهم سازی بسترهای لازم بازهم نسبت به احیای آنها تلاش كرد.
در شرایطی كه بازی های بومی و قدیمی از جمله هفت سنگ، طناب كشی، عمو زنجیرباف، قایم باشك (چشم گیرك)، گرگم به هوا، كی بود كی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و بسیاری از این بازی ها ریشه در سنت دیرینه مردمان ایران زمین دارد، این روزها در اوج پیوستگی بازی های رایانه ای و تفریحات ورزشی نوین اغلب در ورطه فراموشی سپرده شده است.
با این حال بازی های سنتی و بومی اقوام مختلف كشور میراث معنوی ارزشمندی است كه در دهه های اخیر اغلب مورد فراوشی قرار گرفته و نقش آن در تقویت فرهنگ اسلامی كم رنگ است.
آنچه كه امروزه می تواند در توسعه توریسم و رشد صنعت گردشگری كمك شایانی داشته باشد، همواره دستخوش نگاه های سطحی و كم توجهی قرار گرفته است.
امروزه بیشتر رشته های بومی شناسایی شده در استان همدان دارای قدمت و پیشینه تاریخی است كه پنج سنگ، پنجعلی پنجعلی، پول توتان، پر یا پوت، پا به پا، بیلدرم بیل، بگو كی بود، باجی باجی جان، انداختن سكه در قیف، الك دولك زمه، الك اسد خان، ات مته توته مته، آه زرینه، آقا داد ملا داد، آسیاب به چرخ، آسه برو آسه بیا...، آسمان چه رنگه ، آردا مادزول وغیره از جمله و بازیهای بومی و محلی استان همدان است.
در حال حاضر برخی از آنها در گوشه و كنار این استان رواج دارد و فعالان بازی های بومی محلی در دهه 50 نیز بر این باورند كه به این رشته های بومی آن گونه كه باید توجه نمی شود و گسترش ورزش های جدید با هیجانات زیاد مانند فوتبال موجب كمرنگ شدن رشته های بومی شده است.
امروزه دلایلی چون استفاده از وسایل ارتباط جمعی، بازی های رایانه ای و ورزش های جدید امكان پرداختن به بازی های محلی را به حداقل ممكن كاهش داده و به دست فراموشی سپرده است.
** 45 بازی بومی در همدان فعال است
رییس هیات ورزش های روستایی و بازی های بومی استان همدان در این باره گفت: در حال حاضر 45 بازی بومی در سطح این استان شناسایی شده است.
مهرداد نادری فر به خبرنگار ایرنا اظهار كرد: بازی های بومی بخشی از میراث فرهنگی ایرانیان در زمینه ورزش هستند كه علاوه بر جنبه های نشاط و شادابی، پیوستگی عمیقی با شیوه زندگی و معیشت مردم در دوره های گذشته داشته و از مهمترین اجزای فرهنگ هر شهر محسوب می شوند.
وی اضافه كرد: سواركاری قیقاج، طناب كشی، دال پلان، دستمال قاپی، یك قل دوقل، پرش با گونی، كلاه پران، خروس جنگی، لی لی ، هفت سنگ، گردو بازی، چوب كشی و وسطی از جمله بازی های مهم و محبوب اهالی اقصی نقاط استان همدان است.
نادری فر بیان كرد: در 10 بازی بومی در سطح استان همدان همه ساله رقابت های رسمی به صورت تیم به تیم و انفرادی برگزار می كنیم و اكنون بیش از پنج هزار ورزشكار به صورت سازمان یافته در بخش روستایی و عشایری داریم.
وی خاطرنشان كرد: دستمال قاپی یكی از بازی های مهم و مورد علاقه روستاییان همدانی است كه تعداد هر تیم باید فرد باشد و هر ورزشكاری بتواند در مراحل بازی زودتر اقدام به ربودن دستمال از میانه زمین و بازگشت به منطقه استقرار تیم خود كند، پیروز میدان است.
وی افزود: دال پلان نیز یكی دیگر از بازی های رایج بومی است كه هم اكنون جزو فهرست آثار معنوی كشور به ثبت رسیده و مورد توجه علاقه مندان به بازی های بومی محلی است.
نادری فر اظهار كرد: در این بازی سه سنگ عمود به فاصله 10تا 15 متر در 2 طرف قرار گرفته و یكی از دو تیم به قید قرعه بازی را آغاز می كند.
وی افزود: نفرات تیم ها به ترتیب باید هر كدام یك سنگ به سمت سنگ های چیده شده تیم مقابل پرتاب كنند، اگر بازیكن توانست با پرتاب سنگ یكی از سنگ های چیده شده حریف را بزند می تواند به عنوان جایزه سنگ دیگری را پرتاب كند.
وی یادآور شد: اگر تیم پرتاب كننده بتواند هر سه سنگ را بزند سه امتیاز گرفته و سنگ ها دوباره چیده می شوند و بازی دوباره شروع می شود.
وی افزود: هم اكنون بازی های بومی و محلی و ورزش های روستایی در 450 روستا از استان فعال بوده و سالانه بیش از 50 برنامه مختلف را برگزار می كنیم.
** بازی های بومی دروازه طلایی گردشگری
مدیركل امور اجتماعی استانداری همدان از بازی های بومی به عنوان فرصت طلایی برای توسعه بخش گردشگری استان همدان یاد كرد و افزود: تنوع ، جذابیت و اهمیت این بازی ها توجه گردشگران را جلب می كند.
نادری فر بیان كرد: این بازی ها افراد جامعه به ویژه گردشگران را به دوران كودكی خود باز می گرداند و خاطرات این دوره را تداعی می كند.
وی افزود: برای نسل جوان كه امروزه تحت تاثیر بازی های رایانه ای و وارداتی هستند نیز ترویج این بازی ها می تواند فرصت مطلوبی در راستای پرداختن به هویت نیاكان ما باشد.
وی خاطرنشان كرد: امروزه با سازماندهی این بازی ها و برگزاری منظم آنها در سطح روستاها به ویژه در فصل های بهار و تابستان، می توان در كنار جذابیت های تاریخی و طبیعی استان همدان، در توسعه گردشگری بویژه در روستاها با ترویج بازی های بومی برنامه ریزی كرد.
** نقش تاثیرگذار بازی های بومی در توسعه گردشگری
مدیر كل ورزش و جوانان استان همدان با اشاره به نقش تاثیرگذار بازی های بومی در توسعه گردشگری گفت: این بازی ها فرصت طلایی را برای توسعه گردشگری به ویژه توریسم ورزشی ایجاد كرده است.
رسول منعم افزود: خوشبختانه همدان در ترویج و توسعه بازی های بومی و روستایی از جایگاه بسیار خوبی در كشور برخوردار است و همه ساله شاهد برنامه های متنوع و جذاب در این بخش هستیم.
وی اضافه كرد: بازی های بومی بخشی از زیبایی های فرهنگ اصیل ایرانی است كه در این راستا باید مورد توجه جدی مسئولان به ویژه در بخش گردشگری قرار بگیرد.
وی بیان كرد: این بازی ها مكمل جاذبه های گردشگری است و می تواند برای نسل جوان تازگی و زیبایی خاصی داشته باشد.
منعم خاطرنشان كرد: همچنین حمایت دولت از ورزشهای بومی موجب تحكیم و انسجام همه نیروها و اقوام به ویژه روستایی و عشایری است و دستگاه ورزش استان همدان نیز حمایت‌های بسیار خوبی در توسعه این ورزش ها دارد.
7520/6993
گزارش: میثم ناصرنژاد** انتشار:اكبر بهاروند
همدان- ایرنا- بازی های بومی به عنوان میراث گرانبها و گنجینه ای برجای مانده از نیاكان، امروزه به عنوان دروازه طلایی به روی گردشگران مورد توجه ویژه قرار دارد.
