افزایش تنش بین تركیه و یونان

در این اواخر اوضاع سیاسی در تركیه از یك سو و حالت تهاجمی گرفتن اظهارات دو طرف از سوی دیگر، باعث شده روابط دو كشور بشدت متشنج شود و این امر نگرانی ناتو و آمریكا را از احتمال بروز درگیری و جنگ در دریای مدیترانه و دریای اژه برانگیخته است.
بر اساس گزارش رسانه های خبری یونان چند روز پیش دو كماندوی تركیه ای، كه گفته می شود در كودتای نافرجام تابستان گذشته در تركیه دست داشته اند، توسط نیروهای امنیتی یونان در منطقه 'اورو' واقع در شمال این كشور و بین مرزهای تركیه و یونان دستگیر و راهی زندان شدند.
آنكارا بلافاصله خواستاراسترداد این دو شد، ولی یونان با رد این درخواست اعلام كرد: باید مراحل قانونی پرونده این دو بر اساس قوانین كشور و قوانین بین المللی مورد بررسی دقیق قرار گیرد و سپس تصمیم نهایی اعلام شود.
این تصمیم یونان باعث خشم تركیه شد و تعدادی از كشتی های خود را به نزدیكی سواحل یونان اعزام كرد و ادعاهایی ارضی را مطرح كرد كه با واكنش شدید مقامات یونانی مواجه شد.
همچنین تعدادی از كشتی های جنگی تركیه چند روز قبل وارد آب های یونان شدند و با نزدیك شدن به جزیره سنگی 'امی یا' مدعی شدند كه این جزایر متعلق به تركیه است و مرزهای دو كشور در منطقه دریای مدیترانه و اژه بطور كامل مشخص نشده و تركیه می تواند در هر نقطه ای از این دریا در نزدیكی سواحل خود به تحقیقات و اكتشافات برای نفت و گاز دست بزند.
تركیه اخیرا بارها اعلام كرده است كه مرزهای یونان و تركیه نیازمند بازنگری هستند و قرارداد لوزان دارای مشكلاتی است و باید مفاد آن تغییر یابد كه این امر باعث خشم آتن و واكنش شدید دولتمردان این كشور شد.

**هشدار رئیس جمهوری یونان به تركیه
'پروكوپیس پولوپلس' رئیس جمهوری یونان دیروز (شنبه) با حضور در منطقه ' اوره' واقع در مرزهای یونان و تركیه با هشدار دادن به تركیه گفت: ما دست دوستی به سوی تمامی همسایگان خود دراز می كنیم ولی در عین حال به هیچ كشوری اجازه شك و تردید در مورد تمامیت ارضی خود را نخواهیم داد.
رئیس جمهوری یونان با اشاره به 'تنش آفرینی نیروهای دریایی و هوایی تركیه در دریای مدیترانه و دریای اژه' تصریح كرد: همسایگان ما بخوبی بدانند كه یونان تحت هیچ شرایطی تمامیت ارضی خود را با كسی مورد بحث و تبادل نظر قرار نخواهد داد و نیروهای مسلح كشور با تمام توان از تمامیت ارضی كشور و مرزهای كشورشان و توافقات بین المللی دفاع خواهند كرد و به هر متجاوزی پاسخی دندان شكن خواهند داد.
قرارداد لوزران، كه پس از جنگ شدید نیروهای نظامی تركیه و یونان و با شكست یونان در آسیای صغیر در سال 1923به عنوان یك سند بین المللی به امضای دو كشور رسید، مرزهای زمینی و آبی امروز یونان و تركیه و نیز نحوه فعالیت و زندگی اقلیت های دو كشور را در سرزمین یونان و تركیه مشخص می كند.
پس از كودتای اخیر تركیه، اختلافات بین دو كشور شدت گرفته و روابط آنان وارد مرحله ای جدیدی شده و یونان بارها از جوامع بین المللی خواسته است كه به وظایف خود برای وادار كردن آنكارا به احترام نهادن به توافقات بین المللی عمل كنند و مانع تنش آفرینی تركیه در منطقه دریای اژه و مدیترانه شوند.
یونان بارها مرزهای خود را مرزهای اتحادیه اروپا معرفی و از سران اتحادیه اروپا خواسته است كه در قبال تحریكات آنكارا سكوت اختیار نكنند.

** اظهارات وزیر خارجه تركیه
'مولود چاوش اوغلو' وزیر امورخارجه تركیه سه روز پیش با اشاره به افزایش تنش بین تركیه و یونان گفت: یونانیان بخوبی می دانند كه ارتش و نیروهای مسلح تركیه توانایی انجام چه كارهایی را دارند و اگر زمانی لازم باشد برخورد شدیدی خواهند كرد و اگر نیروهای یونان جرات كنند به خاك تركیه پا بگذارند، خواهیم دید كه چه جوابی دریافت خواهند كرد.
وی همچنین گفت: ما اختلافاتی با یونان در زمینه چند جزیره و فلات قاره در سواحل خود داریم ولی همسایه هستیم و منافع و مشتركات فراوانی نیز داریم ولی
وزیر دفاع یونان همیشه سخنان تحریك آمیز علیه تركیه می گوید كه لازم است دولت یونان این بچه بدآموز را تا دیر نشده متوقف كند.

**پاسخ وزیر دفاع یونان به تركیه
'پانوس كمنوس' وزیر دفاع یونان كه بارها به مرزهای این كشور با تركیه سفر كرده است، دیروز با انتقاد از عملكرد تركیه و 'دامن زدن این كشور به تنش در منطقه'، گفت: تركیه در آستانه برگزاری همه پرسی برای تغییر قانون اساسی و اعطای اختیارات مطلق به 'رجب طیب اردوغان' رئیس جمهوری قرار دارد و سران این كشور با بهره گیری از گروه و احزاب سیاسی تندرو به تنش آفرینی دست می زنند و به دروغ مدعی شده اند كه كشتی نیروی دریایی تركیه وارد سواحل یونان شده و در ساحل جزیره سنگی امی یای یونان پهلو گرفته اند و این در حالیست كه ناوهای این كشور جرات ورود به سواحل یونان را ندارند و بخوبی می دانند كه ورود آنان به آب های یونان به معنای خروج جسد (خدمه) آنان از این آب ها خواهد بود.
وزیر دفاع یونان در ادامه با اشاره به آمادگی نیروی مسلح كشورش برای جوابگویی به هر تحریكی افزود: نیروهای مسلح یونان در آماده باش كامل برای صیانت از مرزهای آبی و زمینی و هوایی كشور به سر می برند و آماده اند تا هرگونه اقدام خصمانه نیروهای تركیه را بشدت پاسخ دهند.
وی بارها اعلام كرده است: یونان تحت هیچ شرایطی اجازه نخواهد داد كه مرزهایش مورد شك و تردید قرار گیرند و اگر تركیه به قرارداد لوزان عمل نكند، یونان توافقنانه 'سرون' را، كه خاك بیشتری برای یونان پیش بینی كرده است، مد نظر قرار خواهد داد و به مرحله اجرا خواهد گذاشت.
توافقنامه سرون در سال 1920 میلادی قبل از درگیری بین نیروهای نظامی یونان و تركیه در منطقه آسیای صغیر توسط قدرت های بزرگ آن زمان تهیه شده بود كه با مخالفت 'كمال آتاترك' رهبر وقت تركیه مواجه شد و درگیری های نظامی بین دو كشور آغاز شد و سرانجام در سال 1923 میلادی قرارداد لوزان كه تا حدودی به سود تركیه بود، به امضای دو طرف رسید.

**علت افزایش تنش ها بین دو كشور
رسانه های یونان در این اواخر گزارش دادند، 'رجب طیب اردوغان' رئیس جمهوری تركیه طی سخنانی گفته است توافقنامه 1923 لوزان بین تركیه و یونان به زیان تركیه تنظم شده و تلویحاً خواستار بازنگری در آن شده است.
با ابراز این گونه اظهارات در واقع توافقنامه لوزان را، كه شرایط روابط همسایگی، زندگی و فعالیت یونانی زبانان و ترك زبانان باقی مانده در كشور مقابل را پس از به پایان رسیدن حاكمیت عثمانی بر یونان تعیین می كند، مورد شك و تردید قرار داده است.
سخنان نخست وزیر تركیه باعث واكنش شدید دولتمردان یونان شده است و آنان از جامعه جهانی خواسته اند كه اجازه ندهند توافقنامه های بین المللی دستخوش بازی سیاسی و زیر سئوال بردن اعتبار سازمان های بین المللی و بخصوص شورای امنیت سازمان ملل متحد گردد.
حدود سه هفته پیش رسانه های خبری یونان گزارش داده بودند: وزارت امور خارجه تركیه مدعی شده كه مرزهای دریایی بین یونان و تركیه مشخص نشده است و تكلیف حاكمیت بر تعدادی از جزایر سنگی بین دو كشور نیز روشن نشده و تعلق به تركیه دارند.
این اظهارات نیز با واكنش شدید دولتمردان یونانی مواجه شد و وزارت خارجه یونان در این باره اعلام كرد: این گونه اظهارات نه تنها به بهبود روابط دو كشور كمكی نمی كند، بلكه آن را وخیمتر نیز می كند و یونان تحت هیچ شرایطی به هیچكس اجازه نخواهد داد كه حاكمیت ملی كشور یونان بر مرزهای آبی و خاكیش را زیر سوال ببرد.
یونان در این باره افزود: هیچ اختلاف و ابهامی در رابطه با مرزهای یونان و تركیه وجود ندارد و تنها مساله ای كه باید حل شد مساله فلات قاره در مرزهای آبی دو كشور است كه آن هم دادگاه لاهه تنها مرجع برای حل و فصل آن است، بنا بر این یونان به هیچ كشوری اجازه نخواهد داد كه حاكمیت یونان بر مرزهای دریایی و زمینیش را زیر سوال برد و با تمام قدرت از حاكمیت ملی و تمامیت ارضی خود دفاع خواهیم كرد.
به گزارش دیروز رسانه های خبری یونان، 'جفری پاتیت' سفیر آمریكا در یونان طی سخنانی با اشاره به افزایش تنش بین آنكارا و آتن گفت: افزایش تنش بین دو كشور عضو ناتو در دریای مدتیرانه و اژه به سطح نگران كننده ای رسیده و لازم است كه از اظهارات تحریك آمیز خودداری شود.
به نوشته رسانه های یونانی وی گفته است 'یونان با آرامش و عقلانه گرایی به مساله برخورد می كند ولی تركیه به تحریك ها دامن می زند، در حالیكه باید از اقداماتی كه تنش انگیز است و احتمال درگیر نظامی در منطقه دریای مدیترانه و اژه را سبب می گردد، خودداری شود و ما نمی توانیم شاهد درگیری بین دو كشور عضو پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) باشیم، زیرا خطرات جدی در جمع كشورهای عضو این پیمان ایجاد خواهد شد.
در همین حال رسانه های خبری یونان طی چند روز گذشته از نقض مكرر حریم هوایی این كشور توسط جنگنده های نیروی هوایی تركیه خبر داده اند كه به گفته آنها با واكنش سریع و بموقع جنگنده های نیروی هوایی یونان از فضای این كشور بیرون رانده شده اند.
احزاب سیاسی یونان بر این مساله كه تركیه با در پیش گرفتن چنین سیاستی در قبال یك كشور عضو اتحادیه اروپا و مورد شك و تردید قرار دادن مرزهای یونان، كه همانا مرزهای اتحادیه اروپا محسوب می شوند، و زیر سئوال بردن توافقات بین المللی، نمی تواند مدعی عضویت در اتحادیه اروپا گردد و دیگر اینكه بخوبی می داند كه دولت و ملت یونان تحت هیچ شرایط و به هیچ قدرتی اجازه زیر سوال بردن حاكمیت یونان بر مرزهای آبی، زمینی و جزایر كشور خود را نخواهند داد.
دیروز نیز رسانه های خبری یونان گزارش دادند كه یك كشتی اكتشافاتی تركیه وارد آب های یونان شده در نزدیكی سواحل این كشور اكتشاف نفت و گاز انجام داده است.
وزارت دفاع یونان با انتقاد از اقدام تركیه، اعلام كرد: كشتی نیروی دریایی یونان با دقت حركات این كشتی را زیر نظر دارند و بموقع اقدامات لازم را انجام خواهند داد.

** نگاهی به تاریخچه تنش ها بین آنكارا و آتن
گرچه اختلافات آتن و آنكارا به دوران حاكمیت عثمانی بر یونان برمیگردند، ولی تنش بین دو كشور در سال 1974 پس از مساله قبرس شدت یافت كه نهایتاً به درگیری های نظامی بین دو كشور و تجزیه كشور قبرس به دو بخش ترك نشین (شمالی) یونانی نشین (جنوبی) منجر شد.
قبرس جنوبی و یونانی نشین توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می شود، عضو اتحادیه اروپا و دارای واحد پولی اروپا (یورو) است، ولی بخش شمالی(ترك نشین) جزیره قبرس فقط توسط تركیه به عنوان یك كشور مستقل به رسمیت شناخته می شود.
از سال 1974 تاكنون تمام تلاش های سازمان ملل متحد و دیگر جوامع بین المللی برای حل مساله قبرس و وحدت مجدد دو بخش این كشور، كه یكی از مشكلات اصلی و اختلافات بین آتن و آنكارا را تشكیل می دهد، نتیجه ای در برنداشته است.
البته همانطور كه پیشتر اشاره شد یونان و تركیه اختلافاتی نیز بر سر تعدادی از جزایر سنگی و فلات قاره بین مرزهای آبی دو كشور در دریای اژه دارند.
در این اواخر نیز تنش بین آتن و آنكارا پس از دعوت قبرس جنوبی از شركت های خارجی برای انجام عملیات اكتشاف نفت و گاز در مرزهای آبی این كشور جزیره ای در دریای اژه، بشدت افزایش یافته و بارها تركیه اعلام كرده است: بخش جنوبی قبرس حق ندارد تا قبل از حل كامل مساله دو جامعه یونانی و ترك قبرس، بتنهایی از منابع نفت و گاز این منطقه استفاده كند، زیرا قبرس شمالی نیز سهمی از این منابع دارد.
تركیه بارها اعلام كرده است: آنكارا تحت هیچ شرایطی اجازه نخواهد داد كه قبرس جنوبی بتنهایی از منابع نفت و گاز در سواحل قبرس، قبل از حل كامل اختلافات دو بخش، بهره ببرد و این اختلافات طی یكی دو سال گذشته بارها باعث شده كه یونان و تركیه حتی تا آستانه درگیری نظامی هم پیش بروند كه با وساطت آمریكا و ناتو از درگیری نظامی بین این دو كشور عضو این پیمان نظامی جلوگیری شد.
یونان بطور مرتب از نقض حریم هوایی و دریایی خود توسط جنگنده ها و ناوها و كشتی های ارتش تركیه خبر منتشر می كند و تركیه نیز بارها یونان را به نقض حریم هوایی و دریایی خود متهم می نماید كه این روند تقریباً یك حالت رومزه وعادی به خود گرفته است.
تحلیلگران و حتی بعضی از سیاستمداران یونانی بر این باورند كه دولت تركیه با استفاده از بحران مالی یونان و با به بن بست رسیدن مذاكرات آتن با اتحادیه اروپا از یك سو و نیز با توجه به تصمیم ' رجب طیب اردوغان' رئیس جمهوری تركیه برای انجام اصلاح قانون اساسی این كشور كه به رئیس جمهوری قدرت زیادی خواهد داد (در صورت تصویب در همه پرسی) از سوی دیگر، در صدد برآمده كه به افزایش تنش در دریای اژه و مدیترانه با یونان، نظر سیاسیون تندروی تركیه رل برای همكاری و همراهی با خود جلب نماید .
تحلیلگران همچنین بر این نظرند كه تركیه كه هم اكنون تقریباً با تمام همسایه های خود دارای مشكلاتی است و بخصوص در عراق و سوریه مستقیماً بصورت نظامی درگیر است و از سویی پس از كودتای نافرجام تعداد زیادی از سران ارتش را دستگیر و زندانی كرده است، قادر نخواهد بود كه جهبه دیگری با یونان باز كند. بنا بر این چنین تنش آفرینی هایی فقط خوراك داخلی دارد و برای جلب نظر سیاستمداران تندرو در آستانه برگزاری همه پرسی اصلاح قانون اساسی در این كشور است.
اروپام**462**1479
انتشاردهنده:حسن سالك رضائی