سقف تملك سهام فرابورس در سال 95 به 2.5 درصد كاهش يافت

به گزارش روز شنبه ايرنا از فرابورس ايران، ترافيك عرضه‌هاي اوليه، طبقه‌بندي بازار پايه به سه تابلو معاملاتي مجزا، افزايش تعداد شركت‌هاي پذيرش و درج شده در بازارهاي معاملاتي و رخدادهايي از اين دست در سال 95 از روزهاي پركار فرابورس در سال گذشته حكايت داشتند.
در تقويم كاري اين ركن بازار سرمايه اواخر اسفندماه شاهد گشايش نماد فرابورس در تابلو الف بازار پايه بوديم؛ همچنين بر اساس مصوبه جديد هيات‌مديره سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام شد سقف تملك سهام شركت فرابورس ايران توسط سهامداران متقاضي همانند ساير بورس‌هاي كشور به 2.5 درصد كاهش يافته و اين در حالي است كه پيش‌تر اين سقف تملك سهام تا 10 درصد امكان‌پذير بود.
در اين ميان نگاهي به خلاصه عملكرد بازار فرابورس در سالي كه گذشت نيز نشان مي‌دهد بازدهي شاخص كل فرابورس در حدود 9 درصد، ارزش كل بازار 8 درصد، ارزش كل معاملات 2 درصد، تعداد دفعات معاملات 20 درصد و تعداد نمادهاي اصلي پذيرش شده يا درج شده 13 درصد نسبت به مدت مشابه سال 94 رشد داشته‌اند. اين در حالي است كه حجم معاملات صورت گرفته در بازارهاي فرابورس ايران در مقايسه با سال 96 با افت چهار درصدي روبه‌رو شد.
از سوي ديگر از آنجا كه يكي از اهداف تاسيس فرابورس ايران كمك به تامين مالي بنگاه‌هاي اقتصادي در سطح بسياري از صنايع كشور است، سال گذشته شاهد افزايش شركت‌هاي پذيرش شده و درج شده در بازارهاي سهام فرابورس نسبت به سال 94 بوديم.
به اين ترتيب بر تعداد نمادهاي اصلي شركت‌ها (شركت‌هاي پذيرش شده و درج شده) به ميزان 8 و 22 درصد در بازارهاي اول و دوم افزوده شد؛ دو شركت در بازار SME معاملات خود را براي نخستين بار آغاز كردند و تعداد شركت‌هاي درج شده بازار پايه به 159 شركت رسيد.

** سال 95 سال شكستن ركوردهاي فرابورسي
سالي كه گذشت شاهد شكستن ركورد عملكرد فرابورس در زمينه معاملات و بازارها بوديم به طوري كه شاخص كل در بالاترين ارتفاع خود از سال 89 يعني ارتفاع 875 واحدي ايستاد و بازدهي خود از ابتداي سال را به حدود 9 درصد رساند.
ارزش بازار سالانه به رقم يك‌هزار و 47 هزار ميليارد ريال رسيد كه از سال 89 تاكنون بي‌سابقه بود و ارزش معاملات سالانه نيز رقم 461 هزار ميليارد ريال را به ثبت رساند كه ضمن بالاتر بودن اين رقم نسبت به سال‌هاي گذشته در مقايسه با سال 94 نيز نزديك به 2 درصد بيشتر بود.
به طور كلي سال 95 افزون بر 80 هزار ميليون ورقه بهادار در بازارهاي فرابورس مورد معامله قرار گرفت كه ميانگين ماهانه نقل و انتقال آن 6 هزار و 703 ميليون ورقه و ميانگين روزانه آن جابه‌جايي332 ميليون ورقه بود.
در عين حال ارزش دادوستدهاي انجام شده نيز به طور متوسط ماهانه رقم 38 هزار و 440 ميليارد ريال و روزانه يك‌هزار و 906 ميليارد ريال را ثبت كرد.

**عملكرد بازارهاي فرابورس زير ذره‌بين
رصد عملكرد معاملاتي بازارهاي فرابورس حاكي از آن است بازارهاي اول، پايه و ابزارهاي نوين مالي در حالي با افزايش حجم معاملات نسبت به سال 94 روبه‌رو شدند كه بازارهاي دوم و ابزارهاي نوين مالي بهبود ارزش معاملات را تجربه كردند و ساير بازارها با كاهش ارزش دادوستدهاي خود مواجه شدند.
همچنين مقايسه حجم و ارزش معاملات انجام شده در بازارها نشان مي‌دهد بازار اول به ترتيب 18 و 7 درصد از حجم و ارزش معاملات فرابورس در طول سال 95 را به خود اختصاص داده است؛ اين ارقام براي بازار دوم به ميزان 32 و 21 درصد بوده و بازار پايه نيز سهم 39 و 9 درصدي از حجم و ارزش معاملات را در اختيار گرفته است.
در اين ميان بازار تازه تاسيس SME كمتر از نيم درصد از حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داده و بازار ابزارهاي نوين مالي اما 2 و 60 درصد از حجم و ارزش دادوستدهاي سال 95 فرابورس را به نام خود ثبت كرده است.
ارزش كل بازار فرابورس در آخرين روز معاملاتي سال 95 نيز به رقم يك‌هزار و 47 هزار ميليارد ريال رسيد كه بازار دوم با 43 درصد بيشترين سهم ارزش بازار از ارزش كل را از آنِ خود كرد.
پس از آن به ترتيب بازارهاي پايه، ابزارهاي نوين مالي، اول و SME به ترتيب به ميزان 26، 21، 9 و 0.3 درصد در رده‌هاي بعدي قرار گرفتند.

**گروه فلزات اساسي، در صدر صنايع فرابورسي ايستاد
سال گذشته ارزش معاملات خرد بازار سهام به تفكيك گروه‌هاي صنعت در مجموع بازارهاي اول، دوم، پايه و بازار شركت‌هاي كوچك و متوسط به 108 هزار و 607 ميليارد ريال رسيد كه گروه فلزات اساسي با سهم 19 درصدي از اين رقم، بالاترين ارزش معاملات را در مقايسه با ساير صنايع به دست آورد. گروه‌ شيميايي‌ها و پالايشي‌ها نيز به ترتيب سهم 9 و 8 درصدي را در اختيار گرفتند و در جايگاه دوم و سوم ايستادند.
در ميان 10 صنعت نخست با بيشترين ارزش معاملات همچنين نام گروه‌هاي «عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم»، «بانك‌ها و موسسات اعتباري»، «حمل و نقل»، «انبوه‌سازي، املاك و مستغلات» و «محصولات غذايي و آشاميدني به جز قند و شكر» ديده مي‌شود.

**رشد 14 درصدي ارزش معاملات اوراق تسهيلات مسكن
بازار ابزارهاي نوين مالي سال 95 ميزبان نقل و انتقال يك‌هزار و 814 ميليون ورقه به ارزش 282 هزار ميليارد ريال بود. در اين بازار اوراق صكوك شامل اسناد خزانه اسلامي و اوراق اجاره، مرابحه، رهني، مشاركت، گواهي سپرده، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري اعم از قابل معامله و جسورانه و اوراق مشتقه شامل اوراق تسهيلات مسكن مورد معامله قرار گرفتند كه بررسي روند دادوستد آنها نشان مي‌دهد اسناد خزانه، اوراق مرابحه، ETFها و اوراق تسه با افزايش ارزش معاملات روبه‌رو شدند.
به عنوان مثال تسه‌ها افزايش 14 درصدي و ETFها رشد 71 درصدي ارزش نقل و انتقالات خود را در مقايسه با سال 94 تجربه كردند. در اين ميان اوراق رهني، گواهي سپرده و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري جسورانه نيز براي نخستين بار در سال قبل وارد گردونه معاملات اين بازار شدند.

**فرابورس، آغازگر عرضه‌هاي اوليه به روش ثبت سفارش
در سالي كه پشت سر گذاشتيم 18 شركت در مجموع بازارهاي اول، دوم و SME پس از عرضه اوليه معاملات خود را آغاز كردند كه از ميان آنها سهام 13 شركت به روش حراج، 3 شركت به روش گشايش نماد و 2 شركت ديگر نيز به روش ثبت سفارش عرضه اوليه شدند.
از ميان اين 18 شركت؛ تعداد 13 شركت در بازار دوم، 2 شركت در بازار SME و 3 شركت نيز در بازار اول عرضه اوليه شدند كه عرضه‌هاي شركت پاكديس و ريل سير كوثر براي نخستين بار در بازار سرمايه به روش ثبت سفارش (Book Building) انجام شد.
سه شركت كشت و صنعت شهداب ناب خراسان، اعتباري ملل و صنعتي بهپاك نيز همگي در بازار دوم به روش گشايش نماد معاملات خود را آغاز كردند.
در عين حال اسفندماه نيز سهام دو شركت بورس كالاي ايران و فرابورس ايران پس از طبقه‌بندي بازار پايه به سه تابلو معاملاتي مجزا در تابلو الف اين بازار پس از چندماه توقف، گشايش نماد شدند.

**توجه ويژه به تامين مالي اقتصاد دانش‌بنيان
در كنار توجه ويژه فرابورس به تامين مالي بنگاه‌هاي اقتصادي و كمك به تجهيز منابع مالي دولت به كمك انواع اوراق صكوك، در سالي كه سپري شد اقدامات موثري در خصوص تامين مالي اقتصاد دانش‌بنيان نيز صورت گرفت كه راه‌اندازي بازار شركت‌هاي كوچك و متوسط كه داراي دو تابلو رشد و دانش‌بنيان است و نيز صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري جسورانه در همين خصوص قابل توضيح است.
همچنين به منظور افزايش بازاريابي و امكان ارائه حضوري ايده‌ها و اختراعات به سرمايه‌گذاران و صنعتگران، سه دوره فستيوال بازار دارايي فكري در سال 95 از سوي فرابورس و با كمك سازمان بورس، معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري و پارك فناوري پرديس برگزار شد كه يك فستيوال شهريورماه 95 در حوزه نوآوري‌هاي تجهيزات پزشكي، دومي در تاريخ 20 دي ماه در خصوص نوآوري‌هاي صنعت مواد غذايي و سومين فستيوال اوايل اسفندماه پيرامون نوآوري‌هاي صنعت پلاستيك و پليمر بود.
سال 95 در عين حال ارزش معاملات بازار دارايي فكري كه شامل فروش قطعي دو اختراع و اعطاي مجوز بهره‌برداري يك اختراع ديگر براي مدت معين بود به 35 ميليارد ريال رسيد.
براي آگاهي از آخرين اخبار اقتصادي ايران و جهان با كانال اقتصادي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
اقتصام**2025** 1701
تنظيم: ليلا جودي**انتشار: حميد قديمي