به گزارش ايرنا، احزاب سياسي زمينه ساز مشاركت حداكثري مردم در انتخابات است و با ارائه طرح هاي عملي به نامزدهاي مورد حمايت خود برنامه كاري نامزد را بيش از پيش تضمين كرده و دست نامزدها در شعار پردازي را رو مي كند.
استيون دي تانسي /Stephen D Tansey / در كتاب مقدمات سياست در تعريف حزب سياسي چنين آورده است: ' احزاب سياسي را مي توان گروه هاي اجتماعي قلمداد كرد كه معمولا از طريق مبارزات انتخاباتي تلاش مي كنند دولت يك كشور را به صورت كلي يا جزئي در اختيار گيرند.'
علي دارابي نيز در كتاب 'جريان شناسي سياسي در ايران ' مي نويسد: ' حزب مستلزم وجود سازمان و تشكيلات پايداري است كه حيات سياسي آن از حيات بنيانگذاران آن فراتر باشد؛ بدين معنا كه با خارج شدن رهبران آن از سياست، حزب همچنان به كار خود ادامه دهد.'
همچنين در اين كتاب آمده است: ' حزب بايد داراي اساسنامه و مرامنامه بوده و توسط عده اي از اشخاص حقيقي معتقد به آرمان ها و مشي سياسي معين تاسيس شده باشد.'
يك تحليل گر سياسي معتقد است: يكي از كاركردهاي احزاب، فعاليت در عرصه هاي دموكراتيك از جمله انتخابات به شمار مي رود اما لازمه آن فعاليت گسترده احزاب در جامعه است.
به گفته هادي عابدي به علت اقبال عمومي پايين مردم به فعاليت هاي حزبي كه بيشتر از برخورد حاكميت با احزاب ناشي مي شود، بستر مناسب براي فعاليت احزاب به صورت كامل فراهم نيست و احزاب طبق فلسفه وجودي خود و آن طور كه بايد نمي توانند به فعاليت بپردازد.
وي با بيان اينكه انتخابات از ويژگي هاي يك جامعه مدرن بوده و احزاب نيز ابزاري براي نگاه مدرن به حاكميت و حكومت است، اضافه كرد: وجود احزاب براي يك جامعه مدرن يك امر اجتناب ناپذير است و براي محقق كردن كاركرد احزاب بايد شرايط مناسب آن نيز در جامعه فراهم باشد.
وي افزود: اگر بستر لازم براي فعاليت احزاب در جامعه فراهم شود، با سازماندهي مردم در احزاب و حمايت ايشان از نامزد مورد حمايت خود كه برنامه اي مدون براي وي از طريق حزب طراحي شده، مردم براي حضور در انتخابات راغب تر مي شوند.
عابدي بر اين باور است كه با توجه به استانداردهاي فعاليت احزاب در عالم سياست، احزاب ايراني تاكنون نتوانسته اند به صورت منسجم و كامل در تبليغات انتخاباتي در راستاي معرفي برنامه هاي نامزدها نقش بارزي ايفا كنند.
به گفته وي احزاب در انتخابات پيش رو نيز تاكنون كاركرد مناسبي ايفا نكرده اند و در عين حال با امكانات موجود در كشور تا حد توان سعي كرده اند در اين زمينه تاثيرگذار باشند.
وي با بيان اينكه بر اساس قانون اساسي احزاب مي توانند فعاليت هاي خوبي در عرصه سياست داشته باشند، اضافه كرد: چون تفسيرهاي مختلفي از اين قانون وجود دارد، در برخي موارد فعاليت احزاب با مشكل روبرو مي شود و احزاب بسته تر عمل مي كند.
عابدي با تاكيد بر اينكه احزاب در ايران بيشتر شكل جمعيتي دارد، اظهار كرد: تفاوت آنچنان زيادي بين احزاب فعال داخل كشور وجود ندارد و فعاليت و كاركرد احزاب بيشتر در غالب سه جريان سياسي اصلاح طلب، اعتدال گرا و اصول گرا قابل تحليل است.
به گفته اين تحليل گر سياسي تعدد احزاب نشان دهنده يك بيماري در ساختار سياسي كشور است، چون اين امر نشان دهنده آن است كه فعالان سياسي عضو احزاب نمي توانند در موضوعات با هم اتفاق نظر داشته باشند و اين وضعيت نه به دليل تفاوت ديدگاه هاي ساختاري از يكديگر، بلكه ناشي از دعواهاي شخصي و حب و بغض هاي شخصيت هاي بارز نسبت به يكديگر و جاه طلبي هاي فردي است.
وي همچنين با اشاره به اينكه تعداد احزاب فراگير در سطح استان هاي كشور بيش از تعداد انگشتان يك دست كشور نيست، ادامه داد: اغلب اين احزاب تفاوت زيادي باهم ندارند زيرا نمي توان باور كرد اين همه نگرش متفاوت بنيادين در جامعه وجود داشته باشد؛ اكثريت احزاب ثبت شده در مراجع قانوني، تعداد جمعيت كمي دارند و در سطح يك شهر يا استان فعاليت مي كنند.
عابدي معتقد است: تكثر احزاب نشانگر اين نكته است كه فعالان سياسي و اجتماعي به ضرورت وجود احزاب براي انسجام جامعه و تعامل بين حاكميت و مردم پي برده اند و هنوز قدرت ساماندهي تشكل هاي خود را به خوبي ندارند اما خود را نيز ناچار به فعاليت سياسي در قالب حزبي مي بينند.
به گفته وي اقبال عمومي نسبت به احزاب در حال حاضر كم است اما وجود احزاب مختلف و فعاليت هاي آنها نويدبخش آينده اي روشن براي حيات سياسي احزاب در كشور به شمار مي رود.
دبير حزب موتلفه اسلامي در آذربايجان غربي نيز با اشاره به اينكه در دين اسلام به احزاب توجه شده و پس از انقلاب اسلامي نيز احزاب و نحوه فعاليت آنها در قانون اساسي مطرح شده است، گفت: در دوران قبل از انقلاب اسلامي برخي احزاب به صورت دولتي، درباري و حكومتي، فعاليت هاي فرمايشي داشتند و همين زمينه تاريخي موجب شده است تا اقبال مردم نسبت به احزاب سياسي كمتر شود.
يحيي عماري با بيان اينكه در جامعه ما احزاب در آستانه انتخابات قارچ گونه رشد مي كند، گفت: در انتخابات اگر به احزاب توجه جدي شود، شايد بسياري از نابساماني هاي در جامعه به وجود نيايد؛ چنانچه يك نامزد انتخاباتي به پشتوانه يك حزب به صحنه رقابت هاي انتخاباتي ورود كند، به صورت منسجم و طبق طرح هاي از پيش برنامه ريزي شده حزب مي رود و برنامه هاي كاري وي در همه موضوعات جوابگوي نيازهاي جامعه مي شود.
به گفته عماري در زمان حاضر برخي نمايندگان مجلس در مسائل سياسي سواد و تجربه كافي ندارند و اين مشكل ها به فعاليت هاي كم و غيرمنسجم احزاب بر مي گردد.
وي با اشاره به اينكه نتيجه ورود نامزدها از مسير احزاب به گود انتخابات، روي كارآمدن نامزدهاي سالم، قوي و با صلاحيت به عرصه سياسي كشور است، افزود: اگر نامزدها نتوانند كارآيي مناسبي از خود نشان دهند بايد به مردم پاسخگو باشند و اين باعث مي شود احزاب به مرور زمان ساختار خود را ترميم كرده و از اين بازخوردها استفاده كنند.
وي بيان كرد: مطالبات مردم با نبود و فعاليت هاي كم احزاب از جامعه كم رنگ تر مي شود و در جامعه بايد فرهنگي حاكم شود كه احزاب بتوانند به صورت منظم خبرنامه هاي خود را به مردم ارائه كنند و اقبال عمومي به مرور زمان نسبت به احزاب بيشتر شود.
وي رقابت احزاب مختلف در عرصه سياسي كشور را سازنده دانست و گفت: رقابت احزاب با يكديگر به شناسايي نامزدهاي با صلاحيت منجر مي شود.
وي با تاكيد بر اينكه در زمان حاضر اشخاص جايگزين احزاب شده است، گفت: احزاب واسطه حاكميت و مردم است و اگر نقش احزاب در عرصه سياسي پررنگ شود، منافع شخصي برخي قدرت طلبان به خطر مي افتد كه اين دليلي بر سنگ اندازي اين افراد در مسير شكوفايي و تكامل احزاب در كشور است.
دبير حزب اعتدال و توسعه در آذربايجان غربي نيز گفت: حضور و فعاليت احزاب در برنامه هاي سياسي در جوامع پيشرفته از مولفه هاي لازم براي توسعه متوازن در ابعاد مختلف به شمار مي رود.
ميرعلي محمدي گفت: احزاب بايد در سطح جامعه سازماندهي و ساماندهي شوند و تمام ضوابط و مقررات مربوط به آنها از سوي وزارت كشور تكميل شود.
وي ادامه داد: تا زمانيكه حضور احزاب با تاثيرگذاري لازم همراه نباشد، نه تنها انگيزه اي براي اعضاي حزب براي فعاليت هاي بيشتر وجود نخواهد داشت بلكه طرفداران آن حزب نيز براي فعاليت هاي حزبي بي ميل مي شوند.
محمدي با بيان اينكه گستردگي زياد احزاب نشانگر تاثيرگذاري بيشتر نيست، گفت: اين تعدد باعث به وجود آمدن احزاب فصلي شده و از كيفيت بهره مندي مردم از احزاب كاسته است.
وي گفت: انتخابات رياست جمهوري فرصت مغتنمي براي مردم است تا با قدرت و نحوه فعاليت احزاب آشنا شوند و با ارائه برنامه در تصميم گيري هاي سياسي كشور نقش محوري خود را ايفا كنند.
وي افزود: در سايه اين فضا علاقه مندي مردم در مشاركت هاي حزبي افزايش پيدا مي كند و ابهام ها درباره نوع فعاليت احزاب از بين مي رود.
وي با تاكيد بر اينكه اخلاق مداري در فعاليت هاي احزاب نقش بسيار مهم ايفا مي كند، گفت: بداخلاقي و كج اخلاقي از طرف احزاب جايگاه آنها را خدشه دار مي كند و از محبوبيت آنها نزد مردم كاسته مي شود.
وي افزود: زماني كه در جامعه اتفاق ها و چالش هاي مهم به وجود مي آيد، رقابت احزاب باهم براي ارائه راه حل براي آن مسئله مي تواند يك رقابت سازنده شود.
وي ادامه داد: در نتيجه اين رقابت، شفاف سازي در جامعه ايجاد و با انعكاس اين ديدگاه ها توسط رسانه ها زمينه توسعه جامعه فراهم مي شود.
وي گفت: حزب اعتدال و توسعه با جريان اصلاح طلبان، شوراي اعتدال و اصلاح طلان را تشكيل داده و ستاد انتخاباتي اعتدال در اين راستا در سراسر كشور از جمله آذربايجان غربي تشكيل شده است.
رئيس حزب نداي ايرانيان در آذربايجان غربي گفت: احزاب نه تنها بايد در زمان انتخابات رياست جمهوري بلكه بايد در برنامه ريزي و تصميم گيري هاي كشور نيز در طول سال نقش خود را به خوبي ايفا كنند.
فريده قاسمي افزود: احزاب در پرشور كردن فضاي انتخابات و تشويق مردم به راي دادن نقش مهم ايفا مي كنند زيرا ميزان مشاركت مردم نشان دهنده اطمينان آنان به نظام حاكم و حضور آنان براي دفاع از آرمان هايشان تعبير مي شود.
وي با اشاره به اينكه احزاب كيفيت آرا را ارتقا مي دهد، ادامه داد: احزاب نخبگان و فرهيختگان را بيشتر تحت تاثير قرار مي دهد زيرا در جامعه ما حلقه اتصال مردم عامه با احزاب از حلقه اتصال قشر تحصيل كرده با احزاب محكم تر بوده و نتيجه فعاليت احزاب بيشتر در آراي قشر تحصيل كرده مشخص است.
وي ادامه داد: شناسايي و تبيين اهداف نامزدهاي انتخاباتي را نيز احزاب مي توانند انجام دهند اما اين امر مستلزم اين است كه احزاب برنامه هاي خود را همه فهم كنند تا مشاركت توده هاي مردم را به خوبي جلب كنند.
وي اظهار كرد: بايد مسئولان استاني در تصميم گيري هاي سياسي بيشتر از اين به احزاب بها دهند و نبايد حضور احزاب به چند جلسه تشريفاتي در ايام خاص خلاصه شود.
فريده قاسمي با اشاره به اينكه نامزدهاي ما حزبي نيستند و اگر مورد حمايت احزاب قرار بگيرند به صورت مقطعي است، افزود: برخي نامزدها لازم نمي دانند خود را به يك حزب خاص منتسب بدانند و عضو نشدن در احزاب را مايه افتخار مي دانند و در فعاليت هاي سياسي تك روي مي كنند.
به گفته وي در كشور ما فردگرايي جايگزين حزب گرايي در تصميم گيري هاي سياسي است و افراد حتي توجه چنداني به احزاب مورد حمايت نامزدها نمي كنند.
وي افزود: چنانچه حزب در جامعه وجود نداشته باشد مردم عادي به عنوان سرمايه عظيم سياسي كه به حاكميت متصل نيستند، ديدگاه هاي خود را در برنامه هاي نامزدها بي تاثير مي بينند.
وي افزود: برخي احزاب در زمان انتخابات تاييد و حمايت يك حزب را مي گيرند اما پس از پيروزي در انتخابات رابطه خود با حزب را قطع مي كنند كه اين امر مشاركت حزب در تصميمات سياسي را بي اثر مي كند.
وي ادامه داد: اگر انتخابات به صورت حزبي برگزار شود مردم به شعارهاي عوام فهم راي نمي دهند.
وي افزود: چنانچه روساي جمهوري متعلق به حزب باشند در نبود عملكرد موفق بايد به حزب خود پاسخگو باشند.
وي ادامه داد: شوراهاي هماهنگي و سياست گذاري احزاب در سال هاي اخير تشكيل شده تا احزاب زير يك چتر عمل كنند كه اين امر نويدبخش فعاليت منسجم احزاب در كشور است.
وي با اشاره به اينكه نبايد به جوانان به عنوان پوستر چسبان و ستادپركن نگاه كرد، افزود: جوانان بايد در فعاليت هاي سياسي نقش محوري ايفا كنند و با بيان ديدگاه هاي خود در احزاب در تصميم گيري براي سرنوشت سياسي كشور خود سهيم شوند.
به گزارش ايرنا، احزاب با ساز و كار قانوني فعلي امكان فعاليت در ساختار سياسي كشور را دارا بوده و يكي از عوامل موثر در ايجاد شور انتخاباتي است.
طبق نظر فعالان سياسي چنانچه تفسير قانون احزاب در كشور از سوي نهادهاي قانوني به طرز يكساني همراه باشد، موانع قانوني بر سر راه فعاليت احزاب وجود نخواهد داشت و احزاب در طول سال و به ويژه در عرصه انتخابات علاوه بر معرفي برنامه هاي برنامه كاري نامزدهاي مورد حمايت خود و به چالش كشيدن برنامه هاي نامزدهاي مقابل فضاي انتخابات را پرشورتر خواهند كرد.
7129/3072 /6016
** گزارش از: توحيد محمودپور ** تنظيم: عليرضا فولادي** انتشار دهنده : سيفعلي موسي زاده
اروميه- ايرنا- جامعه دموكراتيك در سايه توسعه فرهنگ سياسي مي تواند از احزاب به عنوان سرمايه هاي اجتماعي در تصميم گيري هاي سياسي استفاده كند؛ ظرفيتي كه افكار عمومي را به مسير درست گزينش راهنمايي كرده و شعارهاي انتخاباتي را به چالش مي كشد.
