ميزگرد ايرنا / ضرورت امر به معروف و نهي از منكر براي اصلاح امور جامعه

به گزارش ايرنا، كارشناسان در اين نكته كه امر به معروف و نهي از منكر به عنوان 2 واجب الهي بايد در جامعه نهادينه شود،داراي ديدگاه مشترك هستند.
آنان معتقدند با نگاه ريشه اي به آسيب هاي اجتماعي؛ نشان مي دهد بسياري از مشكلات و معضلات مانند طلاق، اعتياد، بيكاري، بزهكاري، وجود مشكلات در سيستم هاي اداري و تشكيلاتي، قاچاق و قانون گريزي از پيامدهاي بي توجهي به نهادينه نشدن فرهنگ امر به معروف ونهي از منكر است.
اين در حاليست كه وصيت حضرت علي(ع) به امام حسن و امام حسين (ع) هنگامي كه بر اثر ضربت شمشير ابن ملجم مرادي در بستر به سر مي برد اين بود كه امر به معروف و نهي از منكر را ترك نكنيد زيرا در اين صورت افراد نادرست بر شما مسلط مي گردند، آنگاه دعا مي كنيد و دعايتان مستجاب نمي شود.
**رشد و سلامت جامعه اسلامي به احياي امربه معروف ونهي از منكر بستگي دارد
مديركل تبليغات اسلامي هرمزگان درخصوص فلسفه امر به معروف و نهي از منكر گفت: در مكتب حيات بخش اسلام امر به معروف و نهي از منكر به عنوان 2 فريضه مهم و حياتي همواره مورد توجه قرار گرفته است و تاكيد شده كه اين 2 مهم را مد نظر داشته باشيم.
حجت الاسلام علي اكبر انصاري افزود: با توجه به اينكه در قرآن كريم اين 2 فريضه واجب مورد توجه قرار گرفته ، وظيفه مسلمانان نسبت به انجام اين امر سنگين است و رشد ، سلامت و توان جامعه اسلامي و اقتدار، انسجام و پويايي نظام به اين 2 امر الهي بستگي دارد.
امام جمعه موقت بندرعباس و رئيس ستاد اقامه نماز هرمزگان هم مي گويد: امر به معروف و نهي از منكر يك امر واجب الهي است كه تمام فرائض ديگر به اين 2 فريضه بستگي دارد.
حجت الاسلام محمد حسن فروزان نژاد افزود: سلامت جامعه به امر به معروف و نهي از منكر بستگي دارد و به وسيله اين مهم جامعه اصلاح مي شود و همان گونه كه مقام معظم رهبري فرمودند همه بايد نسبت به اين 2 فريضه واجب الهي احساس مسئوليت كنند.
رئيس ستاد احياي امربه معروف و نهي از منكر هرمزگان گفت: امربه معروف و نهي از منكر يك واجب الهي است كه در قرآن به صراحت از آن ياد شده و در روايات و احاديث فراواني هم بر اهميت اين مهم پرداخته شده است تا جايي كه امام باقر(ع) مي فرمايند: اگر امر به معروف و نهي از منكر در يك جامعه اي احيا شود راه ها امن مي شود، كسب ها پررونق مي شود، رزق ها حلال مي شود و امنيت در جامعه حاكم مي شود.
حجت الاسلام محمدرضا اسماعيلي افزود: در قران كريم آيه 104 و 110 سوره آل عمران خدا به مسلمانان مي فرمايد كه شما بهترين امت هستيد به شرطي كه امر به معروف و نهي از منكر كنيد.
وي بيان داشت: جامعه اي كه در آن امر به معروف و نهي از منكر به درستي انجام شود به طور قطع چنين جامعه اي بسوي سعادت و رستگاري و پيشرفت حركت خواهد كرد و طبيعي است در جامعه اي كه اين 2 فريضه مهم به حيطه فراموشي سپرده شود، رفته رفته آن جامعه انسجام و يكپارچگي اجتماعي خودش را از دست خواهد داد.
رئيس ستاد احياي امربه معروف و نهي از منكر هرمزگان ادامه داد:بروز ناهنجاري ها، بزهكاري ها و آسيب هاي اجتماعي از عواقب اجرا نشدن امربه معروف ونهي از منكر است
مديركل تبليغات اسلامي هرمزگان اظهاركرد: در جامعه اي كه در آن امر به معروف و نهي از منكر صورت نگيرد،ناهنجاري ها، بزهكاري ها و آسيب هاي بزرگ اجتماعي افزايش مي يابد.
انصاري راد گفت: در جامعه به طور بايسته و شايسته به اين 2 فريضه مهم توجه لازم صورت نمي گيرد و لذا مي بينيم كه آسيب هاي اجتماعي و كجروي هاي اجتماعي در برخي از موارد رو به افزايش گذاشته و همين امر سبب شده كه ما در جامعه با بسياري از مشكلات مواجه باشيم.
رئيس ستاد امربه معروف ونهي از منكر هرمزگان نيز نسبت به عواقب اجرا نشدن اين 2 امر الهي هشدارداد: معضل طلاق، اعتياد، قانون گريزي، بي تفاوتي، گراني، احتكار، ظلم، بد اخلاقي، قاچاق، بيكاري و تنبلي از عواقب نهادينه نشدن فرهنگ امر به معروف و نهي از منكر يا همان فرهنگ نظارت همگاني است.
حجت الاسلام اسماعيلي اضافه كرد: وجود مشكلات در سيستم هاي اداري و تشكيلاتي، وضعيت مخرب محيط زيست، باند بازي و سياسي بازي، عرفان هاي كاذب و انحراف از اصول دين از ديگر مشكلات ناشي از اجرا نشدن صحيح امر به معروف و نهي از منكر است.
البته عوامل و دلايلي كه موجب بروز آسيب ها در حوزه امر به معروف و نهي از منكر مي شود مي توان به پنج شاخه تبديل كرد كه عوامل نگرشي، روحي، قانوني، مديريتي و اجتماعي است.
به گفته وي يكي از مسايلي كه به امربه معروف و نهي از منكر آسيب زده، تعريف سليقه اي از آن است و به عنوان مثال چندين سال است كه مردم فقط امر به معروف و نهي از منكر را در پوشش و حجاب ظاهري مي شناسند و اين آسيب است.
اين كارشناش مذهبي و فرهنگي ادامه داد:كوتاهي نخبگان در نهي از منكر در جامعه، ضعف توليدات فرهنگي، نبود نهاد مردمي توانمند در اجراي امر به معروف، سياست بازي ها و درگيري هاي سياسي، بي توجهي به سيستمي بودن جامعه، كم كاري حوزه و دانشگاه در بيان مفهوم و تبيين احكام الهي، اولويت دادن به منافع فردي و نهادي بر منافع اجتماعي و كم توجهي به مسائل تبليغي در نهادهاي آموزشي اين ها مشكلاتي است كه در حوزه امر به معروف و نهي از منكر شاهد هستيم.
اسماعيلي اضافه كرد:يكي ديگر از دلايلي كه امربه معروف و نهي از منكر به درستي شكل نگرفته ، تعريف و تبليغ نامناسب است.
اين درحاليست كه اجرا نشدن امر به معروف و نهي از منكر موجب رنگ باختن ارزش هاي ديني و رونق ضد ارزش ها مي شود و در غياب اين فريضه ديني، رنگ باختن ارزش هاي ديني و رونق ضد ارزش ها را در جامعه شاهد خواهيم بود.
يكي ديگر از مشكلاتي كه جامعه با آن روبروست اينست كه مردم آن طور كه بايد نسبت به محيط پيراموني خودشان مسئوليت پذير نيستند، مصاديق معروف را هيچ كسي غير از خود مردم نمي شناسند.
**راهكارها و راه هاي برون رفت از مشكلات اجتماعي با اجراي عملي امر به معروف ونهي از منكر
مديركل تبليغات اسلامي هرمزگان در خصوص راه هاي برون رفت از مشكلات اجتماعي با اجراي امربه معروف ونهي از منكر خاطرنشان كرد: براي برون رفت از مشكلات اجتماعي و آسيب هاي جدي كه در برابر ما قرار گرفته است بايد به امر به معروف و نهي از منكر به طورعملي بپردازيم و اگر چنانچه نتوانيم امر به معروف و نهي از منكر واقعي را به انجام برسانيم بايد به حداقل آن كه همان تذكر لساني (زباني) است، اكتفا كنيم.
اين مسئول اضافه كرد: تذكر لساني براي اقشار مختلف جامعه هزينه اي ندارد و هميشه فرد بايد در برابر آسيب هاي اجتماعي، ناهنجاري ها، بزهكاري ها و جرائم، وظيفه خودش را انجام بدهد و يك تذكر بدهد خود تاثيرگذار است همان گونه مقام معظم رهبري تاكيد بر تذكر لساني در حيطه امر به معروف و نهي از منكر دارند.
انصاري راد يادآورشد: با توجه به هجوم دشمنان و جنگ نرم دشمن، بايد به اين 2 اصل قراني برگرديم و اصل هشتم قانون اساسي نسبت به انجام اين مهم تاكيد كرده و هم به لحاظ قانوني و هم به لحاظ شرعي و ديني وظيفه داريم كه اين فريضه مهم را تبليغ كنيم و هم خودمان تا آنجايي كه برايمان امكان پذير است،آمر به معروف و ناهي از منكر باشيم.
وي گفت: در قران هم داريم: آن كساني كه ما به آنان رخصت داديم و به آن ها جايگاه و عزت بخشيديم ، آنان كساني هستند كه نماز را اقامه مي كنند، زكات مي دهند و امر به معروف و نهي از منكر مي كنند.' بنابراين در قرآن كريم اين 2 مهم به طور مشخص و صريح وارد شده و وظيفه را براي ما تبيين كرده است.
رئيس ستاد اقامه نماز هرمزگان در اين بخش گفت: كسي كه امربه معروف و نهي از منكر مي كند، بايد شيوه هاي آن را ياد بگيرد كه با تندي برخورد نكند بلكه با اخلاق و رفتار خوش و درعمل اين اقدام را انجام دهد.
حجت الاسلام فروزان نژاد يادآورشد: اين عمل مصداق اين امر است كه پيرمردي مشغول وضو گرفتن بود، اما طرز صحيح آن را نمي دانست. امام حسن(ع) و امام حسين(ع) كه در آن هنگام طفل بودند، انديدشيدند كه به طور غيرمستقيم پيرمرد را متذكر اشتباهش كنند و آن ها در حضور پيرمرد وضو گرفتند و ايشان را حاكم قرار دادند كه طبق قرارعمل وضوي هر2 صحيح بود و پيرمرد به اشتباه خود پي برد.
وي گفت: هركسي موظف است كه رفتار خود را اصلاح كند و اگر اين رفتار اصلاح شد رفتار ديگران هم به مرور زمان اصلاح مي شود و اگر مستقيم و با تندي با مردم رفتار كنيم، نه تنها اصلاح نمي شوند بلكه در مقابل ما موضع مي گيرند.
بنابراين راهش اينست كه همان گونه كه به پيامبراكرم (ص) گفتند با زبان نرم و ملايم و با محبت و مودت مردم را به كارهاي خوب دعوت كنيم.
بنابراين يكي از وظايف اصلي همه افراد جامعه همين امربه معروف ونهي از منكر است.
رئيس ستاد احياي امر به معروف ونهي از منكر هرمزگان هم مصونيت جامعه اسلامي در احياي اين 2 فريضه دانست و گفت: اگر اين واجب الهي احيا شود، مردم حقوق خود و ديگران را خواهند شناخت، حلال و حرام خدا را خواهند شناخت و به قوانين احترام مي گذارند و توسعه و رشد و بالندگي فردي و اجتماعي بوجود مي آيد و جامعه توسعه يافته هم از بسياري از آسيب هاي اجتماعي مصون است.
** ضرورت فرهنگ سازي تذكر لساني درمقابله با منكرات
رئيس ستاد احياي امربه معروف ونهي از منكر هرمزگان گفت: به سه شكل مي توان امر به معروف و نهي از منكر كرد و آن تذكر قلبي، لساني (زباني) و عملي است كه تذكر لساني در اولويت نخست اين ستاد در مقابله با منكرات قرار دارد.
در امر به معروف قلبي يعني اينكه از لحاظ قلبي و از ته دل از كارزشت متنفر باشيم و از كار خوب هم خوشمان بيايد اما امربه معروف زباني كه بسيار وسيع و گسترده هم هست اينست كه مردم جامعه نسبت به محيط پيراموني احساس مسئوليت كنند و بي تفاوت نباشند.
در مرحله آخر اگر معروف و منكر توسط مردم انجام شد اما باز اصلاح نشد كار به مرحله عملي مي كشد كه در اين مرحله دولت، دستگاه هاي نظامي، انتظامي و امنيتي وارد عمل مي شوند.
مهم ترين ركن اجراي امر به معروف و نهي از منكر توسعه و نهادينه شدن فرهنگ و تذكر لساني است كه ما به همديگر حق بدهيم كه قدردان خوبي ها باشيم و زشتي ها را تذكر بدهيم.
مديركل تبليغات اسلامي هرمزگان تاكيد كرد: در محيط هاي علمي، مراكز تجاري و بازار، ايستگاه هاي قطار، فرودگاه ها و در ديگر جاهاي پر از جمعيت و شلوغ، ما نياز به امر به معروف و نهي از منكر جدي داريم كه اگر چنانچه به همين تذكر لساني هم اكتفا كنيم بخشي از وظايف خودمان را در حوزه امر به معروف و نهي از منكر به انجام رسانده ايم.
حجت الاسلام انصاري گفت: البته امر به معروف و نهي از منكر شرايطي دارد كه با حفظ شرايط آن بايد امر به خوبي ها و نهي از بدي ها كرد و در جاهايي هم كه تاثير ندارد از وظيفه ما ساقط است اما باز مي توان در همان جاهايي كه تاثير ندارد هم اگر چنانچه ما يك تذكر ساده هم بدهيم بازهم اثرگذار خواهد بود زيرا مقام معظم رهبري تاكيد كردند كه اگر يك قرن هم طول بكشد ما بايد وظيفه تذكر لساني را احيا كنيم و آن را در جامعه خودمان همواره مدنظر داشته باشيم.
** آسيب شناسي امربه معروف ونهي از منكر در رسانه ها
امام جعه موقت بندرعباس و رئيس ستاد اقامه نماز هرمزگان همچنين به نقش رسانه ها در گسترش امربه معروف ونهي از منكر اشاره كرد و گفت: رسانه ها نقش اثر گذاري در گسترش خوبي ها و جلوگيري از شكل گيري بدي ها دارند.
حجت الاسلام فروزان نژاد ادامه داد: يكي از مواردي كه رسانه ها لازم است به آن توجه كنند اينست كه واقعيت ها را منعكس كرده و از اغراق پرهيز كنند.
بايد همه رسانه ها به ويژه فضاي مجازي خيلي دقت كنند كه هر حرف و مطلبي را تا يقين كامل از صحت ، منتشر نكنند و در قرآن كريم هم داريم كه اگر براي شما خبري را آوردند ابتدا تحقيق كنيد .
وي اضافه كرد: فضاي مجازي هم مي تواند حُسن و قوت براي جامعه باشد و هم نقطه آسيب جامعه باشد، چون اكنون تلفن همراه در اختيار همه مردم است و از طريق آن مي توان در يك آن، فضاي جامعه را متشنج و يا آرام كرد.
در احاديث داريم كه مردم را اميد دهيد و نگذاريد روحيه مردم يا زندگي اجتماعي آن ها با خبرهاي فضاي مجازي كه خيلي از آن ها صحت هم ندارد، آسيب ببيند.
مطبوعات و رسانه ها بايد نقش امر به معروف و نهي از منكر را پررنگ كنند، چرا كه تاثير مهمي از نظر سياسي، معنوي، خانوادگي و اجتماعي دارد و در اين زمينه با افرادي كه متخصص هستند، صحبت كنند و انعكاس دهند.
امام جمعه موقت بندرعباس يادآورشد: در زمينه تبليغات امربه معروف و نهي از منكر و سالم سازي محيط جامعه رسانه ها بايد در خط مقدم باشند.
مديركل تبليغات اسلامي هرمزگان هم در ادامه همين مبحث گفت: از دستگاه هاي فرهنگي و رسانه ها انتظار مي رود در اين حوزه تلاش بيشتري كنند.
وي خاطرنشان كرد: امر به معروف و نهي از منكر با وجود ريشه دار بودن،يكي از نوترين و موثرترين شيوه هاي تعامل اجتماعي انسان هاست و اگر شهروندان يك جامعه اي هم مسئوليت پذير باشند و هم پاسخگو، بسياري از اتفاقات و رفتارهاي ناپسندي كه در جامعه صورت مي گيرد، ريشه كن خواهد شد.
رئيس ستاد احياي امر به معروف ونهي از منكر هرمزگان به نقش رسانه ها در امر به معروف و نهي از منكر اشاره داشت و گفت: رسانه ها نقش اساسي در فرهنگ سازي جامعه دارند به تبع رسانه ها اگر بيايند آسيب شناسي كنند و ظرفيت ها را بشناسانند و يك بازخواني داشته باشند و قلمروهاي شرعي و قانوني امر به معروف و نهي از منكر را تعيين و تبيين كنند و نشست هاي علمي برگزار كنند موجب كاهش مسائل و مشكلات در جامعه مي شود.
در يك مثال ساده مي توان گفت اگر اهالي محلي ببينند كه نانواي محلشان نان بي كيفيت پخت مي كند و چند نفر پشت سرهم براي ارتقاي كيفيت نان تذكر دهند و يا درخصوص آلودگي كوچه و خيابان اگر چند نفر از افراد تذكر دهند و يا اينكه مغازه داري را كه در كنار مغازه خود اقدام به كاشت نهال كرده و يا راننده تاكسي كه با اخلاق و رفتار خوش با مسافران رفتار مي كند تشويق كنند، اين ها خود از مصاديق امربه معروف و نهي از منكر است كه مردم مي توانند عكس العمل نشان دهند و از خوبي ها تعريف و زشتي را يادآورشوند و همين امر به طور گسترده در عالم سياست و جناح هاي سياسي داشته باشيم.
** امربه معروف و نهي از منكر شيرين ترين و موثرترين شيوه هاي تعامل اجتماعي بشري
رئيس ستاد احياي امر به معروف ونهي از منكر هرمزگان گفت: امربه معروف و نهي از منكر يكي از شيرين ترين و موثرترين شيوه هاي تعامل اجتماعي بشري است كه حوزه گسترده اي دارد.
وي بيان داشت: امر به معروف و نهي از منكر آثار و بركات فراوان معنوي، اقتصادي، اجتماعي ، سياسي و غيره دارد كه از لحاظ معنوي نجات از قهر خداست و بهره برداري از الطاف خداست و از لحاظ اقتصادي اينست كه كسب ها حلال مي شود و عمران و آباداني در جامعه شكل مي گيرد، محيط بازار سلامت خودش را به دست مي آورد و فرهنگ كار ترويج و نهادينه مي شود
از لحاظ اجتماعي هم آن است كه عدالت اجتماعي برقرار مي شود و بسياري از آسيب ها و ناهنجاري اجتماعي برطرف مي شود و بركات سياسي آن نيز اينست كه اگر امر به معروف و نهي از منكر در جامعه حاكم شود اشرار و نااهلان ديگر جايي پيدا نخواهند كرد كه بخواهند مردم را زير فشار قرار دهند.
رئيس ستاد امربه معروف و نهي از منكر هرمزگان يادآورشد: امر به معروف يعني نظارت همگاني جامعه اي كه در آن دولت مسئوليت پذير و پاسخگو و مردم مسئوليت پذير هستند و امربه معروف يعني اينكه بي تفاوت نسبت به محيط پيراموني خود نباشيم و فرهنگ نظارت همگاني در جامعه حاكم باشد و اگر اين نظارت همگاني شكل نگيرد و نسبت به محيط پيراموني و اجتماعي خودمان بي تفاوت باشيم مشكلات بسياري در جامعه ايجاد مي شود.
*شعاع گسترده از رفتارهاي ريز فردي تا مسائل كلان سياسي
حجت الاسلام اسماعيلي اضافه كرد: حوزه امر به معروف و نهي از منكر بسيار وسيع و گسترده است و تمام رفتارها و كردارهاي نيكو و تمام رفتارها و انديشه هاي زشت و ناپسند را دربر مي گيرد.
اين مقوله از رفتارهاي ريز فردي گرفته تا مسائل كلان سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي را شامل مي شود.
اين مسئول يادآورشد: براساس اصل هشتم قانون اساسي امر به معروف و نهي از منكر سه شكل دارد و آن امر به معروف دولت نسبت به مردم ، مردم به دولت و مردم به مردم است.
يعني هم دولت مي تواند به مردم امر و نهي كند كه در قالب قوانين، لايحه و دستورالعمل هاست و هم مردم مي توانند دولت را مخاطب قرار دهند و آن را امر و نهي كنند و هم اينكه مردم موظفند نسبت به خودشان امر و نهي كنند و اين صراحت و اصل هشتم قانون اساسي است.
رئيس ستاد اقامه نماز هرمزگان هم گفت: بنابراين امر به معروف واجبي است كه احساس مسئوليت را در افراد جامعه پررنگ تر مي كند و اگر اين احساس مسئوليت در جامعه شكل بگيرد، خيلي از مسائل و مشكلات حذف مي شود.
رئيس ستاد اقامه نماز هرمزگان هم يادآورشد: بين امربه معروف و نهي از منكر و حاكميت ارتباطي وجود دارد و اگر دقت كنيد در جامعه اي كه زندگي مي كنيم مسئولان حكومت اسلامي چهار وظيفه برعهده دارند و آن اقامه نماز، احياي زكات، امر به معروف و نهي از منكر است.
فروزان نژاد تاكيد كرد: بنابراين مردم بايد در اين فضاسازي حضور داشته باشند و هم دولت امكانات را فراهم كند كه زمينه اقامه امر به معروف و نهي از منكر و پذيرش مردم در جامعه فراهم شود.
اين فضا را بايد دولت ايجاد كند كه اگر علما، حوزه هاي علميه و ديگران امربه معروف و نهي از منكر كردند، طرف مقابل از برخورد ناراحت نشود بلكه چكار كند كه عيب خود را چگونه برطرف كند.
نتيجه اينكه امر به معروف و نهي از منكر از واجبات الهي و جز فروع دين اسلام است كه در احكام دين اسلام به تمام واجبات و مستحبات معروف و به تمام محرمات و مكروهات منكر گفته مي شود ، بنابراين واداشتن افراد جامعه به انجام كارهاي واجب و مستحب امربه معروف و بازداشتن آن ها از كارهاي حرام و مكروه نهي از منكر است.
با منكر نمي شود نهي از منكر كرد، با ناسزاگويي و كلمات نامناسب نمي توان نهي از منكر كرد.
در حقيقت براي امر به معروف و نهي از منكر بايد از خودمان شروع كنيم و پس از بازداشتن خود از منكر و نهادينه كردن معروف در خويشتن،اين دايره را بزرگ كنيم تا مصداق عالم بي عمل و رطب خورده منع كننده از رطب نباشيم.
7195/2094 /1484
خبرنگار: رقيه غلامي زاده **انتشار دهنده : اصغر رضاخاني