زباله های پلاستیكی، دور اما نزدیك

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، برخی دستاوردهای نوآورانه با گذشت زمان آسیب جبران ناپذیری به طبیعت و محیط زیست وارد می كنند؛ پلاستیك و به طور خاص كیسه های پلاستیكی از مصادیقی است كه پسماندهای آن گاه تا هزار سال در طبیعت باقی می ماند.
فرایند توسعه اختراع نایلون و نایلكس بین سال های 1870 1908 صورت گرفت و امروزه سالانه 500 میلیارد كیسه پلاستیكی در جهان مصرف و 305 میلیون تن از این كیسه ها دور انداخته می شود.
با توسعه شهرنشینی و گسترش تمایل به امكانات رفاهی، انواع پلاستیك از جمله كیسه های پلاستیكی به زندگی انسان ها راه یافت و در نهایت بخش عمده ای از دورریزها را تشكیل داد؛ براساس آمارها، سالانه بیش از چهار میلیارد كیسه پلاستیكی به عنوان زباله در طبیعت رها می شود كه اگر این تعداد كیسه های پلاستیكی به هم وصل شوند، می توان این نوار طولانی را 63 مرتبه دور زمین پیچید.
به تدریج این واقعیت رخ نمود كه پلاستیك به قاتلی برای محیط زیست بدل شده است و بر این اساس، 12 ژوییه برابر با 21 تیرماه روز جهانی بدون نایلكس نامگذاری شد.
ایران هم به عنوان كشوری در حال توسعه به اهمیت حفظ محیط زیست پی برده و بر این اساس، درصدد تدوین دستورالعمل ممنوعیت استفاده از كیسه های پلاستیكی است.

*** دستورالعمل ممنوعیت استفاده از كیسه های پلاستیكی در كمیسیون زیر بنایی دولت
سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: دستورالعمل ممنوعیت استفاده از كیسه های پلاستیكی تهیه و برای بررسی و بردن به صحن مجلس در كمیسیون زیر بنایی دولت قرار دارد.
وی افزود: در جلسه ای كه دو روز گذشته میان سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت معدن و تجارت برگزار شد، قرار شد اعضای شركت كننده نظرات خود را در خصوص بندهای اعلام شده از سوی كمیسیون زیربنایی برای وزارت صنعت، اعلام كنند و طی جمع بندی كه در جلسه آینده انجام می شود ضوابط به صورت دستورالعمل، ضابطه یا به عنوان یك لایحه به كمیسیون امور زیربنایی دولت ارسال شود.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: زمان برگزاری جلسه بعدی مشخص نشده اما دستگاه ها تا 27 تیر ماه مهلت دارند نظرات خود را به وزارت صنعت اعلام كنند.
همچنین شكوفه بسیم كارشناس پسماند عادی دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: آسیبی كه پلاستیك ها به محیط زیست وارد می كنند از چند منظر است، تبعات آنها روی اكوسیستم خشكی شامل ماندگاری و زمان طولانی تجزیه است كه گاهی تا هزار سال هم زمان می برد.
وی افزود: همچنین ممكن است خوراك دام ها شود و اثرات مخرب آن روی محصولات غذایی وارد و در چرخه مصرف بشر جای گیرد.

*** ورود سالانه پنج میلیون كیلوگرم پلاستیك به اقیانوس ها
وی اظهار كرد: طبق پژوهش های صورت گرفته سالانه پنج میلیون كیلوگرم پلاستیك وارد اقیانوس ها می شود و به طور متوسط در هر كیلومتر مربع 46 هزار قطعه كیسه پلاستیك مشاهده شده كه می تواند موجب مرگ یك میلیون پرنده دریایی در مدت یك سال و 100 هزار پستاندار دریایی مانند دلفین ها شود.

*** اثر مخرب پلاستیك بر صنععت گردشگری
بسیم گفت: اثر دیگری كه روی اكوسیستم خشكی به جای می گذارد، آلودگی بصری است، در جنگل ها، سواحل، پارك ها و حتی خیابان ها كیسه های پلاستیكی به راحتی قابل مشاهده است و این آلودگی بصری اثر بسیار مخربی بر صنعت گردشگری كشور خواهد گذاشت.

*** آمارهای متفاوت از مصرف كیسه های پلاستیكی
وی با اشاره به این كه آمار مصرف پلاستیك در كشور متفاوت است، افزود: طبق پژوهش های صورت گرفته در دانشگاه شهید بهشتی آمار استفاده از كیسه های پلاستیك تجدیدپذیر در سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری تهران روزانه 21 تن محاسبه شده و سالانه 7.5 میلیون تن كیسه زیست تخریب پذیر استفاده می شود.
بسیم ادامه داد: سایت شهرداری تهران هم اعلام كرده است كه روزانه هفت هزار و 500 تن زباله در تهران تولید می شود كه 500 تن آن زباله پلاستیكی است اما این كه چه مقدار از آن، كیسه پلاستیكی است مشخص نیست و در عین حال، گفته هر فرد به طور متوسط روزانه سه عدد كیسه پلاستیكی استفاده می كند؛ بر این اساس، اگر هر خانوار در هفته یك كیسه پلاستیكی كمتر مصرف كند، در مجموع در طول سال 816 میلیون عدد كیسه پلاستیك كمتر مصرف می شود .
این كارشناس پسماند گفت: آمار دیگری هم دفتر محیط زیست توسعه پایدار شهرداری تهران اعلام كرده است كه روزانه 4.4 دهم تن محصولات پلاستیكی به عنوان پسماند تولید می شود، همچنین در سایت شهرداری تهران آمده است كه روزانه 177 هزار تن پلاستیك در كشور تولید می شود اما اینكه چه حجمی كیسه های لاستیك است عنوان نشده است.

*** كیسه های پلاستیكی علت آبگرفتگی معابر
وی اظهار كرد: كیسه های پلاستیكی همچنین موجب گرفتگی آبراهه و فاضلاب ها می شود و ممكن است بیشترین درصد عامل ایجاد سیلاب های خیابانی باشد.
وی در پاسخ به اینكه بهترین جایگزین برای كیسه های پلاستیكی چیست، گفت: استراتژی سازمان حفاظت محیط زیست در راستای اجتناب از مصرف كیسه هایی پلاستیكی، كاهش پسماند، استفاده مجدد و بازیافت است.
بسیم گفت: گزینه مورد نظر سازمان حفاظت محیط زیست، استفاده از مواد سازگار با محیط زیست است، البته نمی توانیم بر موادی هم تاكید كنیم كه به مرور زمان تبعاتی را مشابه كیسه های پلاستیكی داشته باشند؛ مانند پاكت های كاغذی كه تهیه آنها مستلزم نابودی تعداد زیادی درخت است.

*** ساك ها بهترین جایگزین برای كیسه های پلاستیكی
كارشناس پسماند دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست اظهار كرد: در گذشته، خانواده ها برای خرید از ساك استفاده می كردند و تاكید ما بر برگشتن به فرهنگ گذشته است كه این امر نیازمند آموزش، اطلاع رسانی، فرهنگ سازی و مشاركت بالای مردمی در این زمینه است.
وی تاكید كرد: بر اساس آمار جهانی، عمر مصرف كیسه های پلاستیكی 12 دقیقه است كه استفاده از آنها هم معمولا به یك بار ختم می شود در حالی كه بر اساس اصل پنجاهم قانون اساسی حفاظت از محیط زیست كشور یك وظیفه همگانی است و بر اساس توسعه پایدار نمی توانیم بگوییم هر چه منایع داریم ، مصرف كنیم و به آخر كار فكر نكنیم.

*** چیزی به عنوان دورریز وجود ندارد
بسیم تاكید كرد: امروزه چیزی به اسم دورریز وجود ندارد زیرا دیگر دوری وجود ندارد و همه چیز به خودمان بر می گردد و در چرخه غذایی انسان ها جای می گیرد.

*** استفاده از كیسه های پلاستیكی ممنوع شود
بسیم گفت: در بسیاری از كشورهای حتی توسعه نیافته و حتی برخی كشورهای عقب افتاده مانند بنگلادش، سوماترا، كنیا، تایوان ، اندونزی و هند استفاده از كیسه های پلاستیكی ممنوع است؛ در حالی كه در كشور ما هنوز ممنوعیت قانونی برای این كیسه ها لحاظ نشده است.
وی افزود: در انگلستان برای مصرف كیسه های پلاستیكی مالیات تعیین شده است و در بسیاری از كشورهای اروپایی نیز كیسه های پلاستیكی به صورت فله ای در اختیار افراد قرار نمی گیرد.
علمی 9014**
خبرنگار: كیمیا عبدالله پور* انتشار: زهره محتشمی پور
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me