اما طي يك دهه گذشته شهرداري تهران با تملك بيش از 50خانه قديمي گامي مهم در جهت نوسازي و بازسازي اين خانه‌هاي قديمي برداشته‌است. حالا سامانه «ثابا» به‌منظور ثبت عمارت‌هاي قديمي در شهرداري تهران راه‌اندازي شده تا هر چه بيشتر اين خانه‌هاي قديمي كه سرشار از خاطرات است، در حافظه شهر باقي بماند.
خانه‌هاي تاريخي تهران طي يك دهه گذشته، جلوه‌اي تازه به پايتخت داده‌است.
شهرداري تهران با همكاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري طي سال‌هاي گذشته توانست تعداد زيادي از خانه‌هاي قديمي تهران را تملك كند و آنها را به هيأت يك بناي ارزشمند تاريخي درآورد؛ بناهايي كه امروزه ميزبان شهروندان تهراني است و فضاي كهن و قديمي تهران را زنده مي‌كند؛ از خانه جلال آل‌احمد گرفته تا خانه پروين اعتصامي؛ خانه اتحاديه تا خانه تاريخي شهيد مدرس.
اين خانه‌ها و عمارت‌هاي قديمي در طول يك دهه گذشته، بيش از پيش مورد توجه مديريت شهري قرار گرفته تا خون تاريخ در رگ‌هاي اين شهر فرتوت در جريان باشد و تهران هويت گذشته‌اش را بازيابد.
شهرداري تهران به‌منظور حفظ و صيانت از خانه‌هاي تاريخي و همچنين جمع‌آوري اطلاعات آنها، سامانه ثابا را طراحي و راه‌اندازي كرده‌است.
سامانه ثابا به‌عنوان نخستين درگاه و آغاز فرايندي «جهادي - مردمي» به‌منظور شناسايي گسترده بافت‌هاي ارزشمند تاريخي و ميراثي از طريق جمع‌آوري اطلاعات از تشكل‌ها، شهروندان و متخصصان جامعه و تعامل با مديريت شهري است. مدير بافت و بناهاي تاريخي معاونت شهرسازي و معماري گفت: سامانه ثابا (ثبت اطلاعات بناهاي ارزشمند) به‌عنوان بانك اطلاعاتي جامع ابنيه باارزش پايتخت، با ثبت اطلاعات، اسناد و مدارك و مكتوب‌سازي اطلاعات شفاهي سازه‌ها و ساختمان‌هاي داراي معماري تاريخي و فاخر، طي سال1395طراحي و در ارديبهشت‌ماه سال 1396رونمايي شد و طي بخشنامه‌اي به كليه مناطق شهرداري تهران ابلاغ شد تا حساسيت لازم را نسبت به حفظ، ثبت و ضبط بناهاي تاريخي با ارزش به عمل آورند.
محمدباقر خسروي در اين‌باره گفت: براي سامانه ثابا دو سطح اجرايي تعريف شده است كه در سطح اول امكان تعامل با شهروندان براي اعلام هشدار درخصوص بناهاي در معرض تخريب و در سطح دوم امكان جست‌وجو و تكميل داده‌هاي بناهاي ارزشمند پيش‌بيني شده است كه اين امكان را فراهم آورده كه با جانمايي بناي مورد نظر در نقشه و تطبيق آدرس آن و انتخاب هشدار از فهرست موجود و ارزشيابي اثر مبتني بر دسته‌بندي‌ها و سطح اطلاعات بارگذاري شده، مسئولان را از خطر موجود آگاه كند.
*حفظ محدوده تاريخي
مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران پيش‌تر از ساماندهي بافت‌هاي فرسوده كه ميزبان آثار ارزشمند تاريخي هستند، خبر داده بود.
عبادالله فتح‌اللهي در اين‌باره گفته بود: ساماندهي و بهسازي و نوسازي اين بافت‌ها مي‌تواند علاوه بر حفظ هويت شهري، باعث رونق صنعت گردشگري شود و به همين دليل بافت تاريخي تهران همواره با حساسيت ويژه مورد توجه است. به گفته فتح‌اللهي، منطقه12 كه شرايط ويژه تاريخي دارد، به 3زون تاريخي و شمالي و جنوبي تقسيم شده‌است.
در زون تاريخي اين منطقه كه شامل حصار صفوي و بخشي از حصار ناصري است، شهرداري تهران براي نوسازي آن با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري هماهنگي‌هاي لازم انجام داده و بسته‌اي متناسب با شرايط آن منطقه درنظر گرفته‌است.
سامانه ثابا نيز در گام اول متكي بر شناسايي مردمي و بازديد‌هاي ميداني و استعلامات اقدامات تكميلي ثبت خانه‌هاي تاريخي تهران است. خسروي، مدير بافت و بناي تاريخي معاونت شهرسازي و معماري معتقد است كه توجه به نقش و حضور شهروندان به‌عنوان صاحبان اصلي اين ابنيه موجب استمرار در حفاظت از بافت‌هاي تاريخي خواهد‌شد.
*سامانه‌اي مردمي
هم‌اكنون كار بازسازي بسياري از خانه‌هاي تاريخي تهران توسط مديريت شهري در دست اجراست. خانه اتحاديه يكي از آنهاست. اين خانه تاريخي كه از خانه‌هاي تاريخي ارزشمند پايتخت است، از سال94 به تملك شهرداري تهران درآمد و كار بازسازي آن نيز آغاز شد. در كنار آن، خانه تيمورتاش نيز به تملك شهرداري تهران درآمد و قرار است اين خانه به‌عنوان موزه جنگ به بهره‌برداري برسد.
مدير بافت و بناهاي تاريخي معاونت شهرسازي و معماري با اشاره به گسترش شهرنشيني و تحولات ساختاري در بافت شهري اظهار كرد: با گذر زمان و با تكميل اطلاعات، سامانه ثابا قادر خواهد بود نقشه و موقعيت مكاني بافت‌هاي تاريخي و باارزش را نيز تهيه كند و در تصميم‌گيري‌ها و تصميم‌سازي‌هاي كلي همچون اجراي طرح جامع و تفصيلي،
حفاظت از اين بافت‌ها را در محدوده‌هاي خاص و مشخص مورد توجه قرار دهد. وي از تمام متخصصان مربوطه به‌عنوان گروه‌هاي دوستدار بناهاي باارزش شهر تهران و همچنين تمامي شهرونداني كه دغدغه حفظ ميراث معماري و صيانت از ابنيه ارزشمند شهر و حريم آن را دارند، دعوت كرد تا شهرداري تهران را براي تشكيل بانك اطلاعات بناهاي ارزشمند و بناهاي در معرض تخريب ياري كنند. سامانه ثابا از طريق آدرس اينترنتي saba.tehran.ir قابل دسترسي است.
روزنامه همشهري
9353
تهران- روزنامه همشهري- شماره 7150- بيش از 384 خانه و محدوده ثبت شده تاريخي در شهر تهران وجود دارد. بسياري از اين خانه‌هاي قديمي از آنجا كه در اختيار مالكان خصوصي بوده‌اند، طي سال‌هاي متمادي به فراموشي سپرده شده و رو به تخريب گذاشته‌اند.
