به گزارش ایرنا، كسب و كار خرد یا همان دستفروشی بخش جدانشدنی زندگی شهری است و این پدیده از زمانهای دور به شكل دیگری وجود داشته و امروزه نیز در سطح گسترده تری به ویژه در كلانشهرها و حتی در شهرهای كوچك ملموس و نمایان است.
پدیده دستفروشی به نوعی اقتصاد غیر رسمی محسوب می شود و به عقیده كارشناسان مهمترین علل بروز این نوع پدیده بیكاری، فقر و بروز مشكلات اقتصادی است.
دستفروشان كه به صورت فردی یا گروهی در مناطق مختلف شهرها فعالیت می كنند، تمامی فصول سال به ویژه روزهای داغ فصل تابستان را فرصتی مغتنم برای عرضه محصولات خود می دانند.
شهر زنجان نیز همانند سایر نقاط ایران از فعالیت دستفروشان بی نصیب نمانده و با نگاهی گذرا به مناطق مختلف می توان افرادی با تیپ، چهره های متفاوت، سنین پایین و بالا را مشاهده كرد كه در اوقات مختلف روز و شب مشغول دستفروشی هستند.
معابر عمومی مركز شهر زنجان جایی است كه در ساعات منتهی به شب دستفروشان زیادی بساط خود را پهن كرده اند تا شاید روزی خود را از فروش محصولات عرضه شده كسب كنند.
دستفروشان مستقر در این معابر همه نوع كالا از سبزیجات خشك و غذای آماده گرفته تا اجناس مربوط لباس، زیور آلات و اسباب بازی را برای فروش در معرض دید عموم رهگذران قرار داده اند.
مهدی 29 ساله یكی از دستفروشان معابر عمومی مركز شهر به همراه دوست خود از یكی از شهرهای تابعه استان به فروش لباس مشغول است می گوید: تا اول راهنمایی درست خواندم و پس از آن به دلیل مشكلات اقتصادی تحصیل را رها كرده و خیلی زود وارد بازار كار شدم.
وی اظهار می كند: مدتی به عنوان شاگرد در مغازه ها فعالیت می كردم و پس از مدتی تصمیم گرفتم به صورت مستقل وارد كار دستفروشی شوم و هم اكنون این كار را با چند نفر از دوستانم به صورت گروهی انجام می دهم.
این دستفروش علت مهاجرت خود را بیكاری و مشكلات اقتصادی عنوان می كند و می گوید: به صورت دوره ای به اغلب شهرهای استان می روم اما فروش اجناس چندان خوب نیست و حتی كفاف زندگی را نمی دهد.
وی خاطرنشان می كند: شهرداری نیز در فعالیت ما خلل وارد می كند اما ایجاد مكانی دائم می تواند مشكلاتمان را كاهش دهد.
محسن 26 ساله، دیگر دستفروش این منطقه به گفته خودش مدت 10 سال است كه به همراه چند نفر از دوستانش به این كار مشغول است، در این ارتباط می گوید: متناسب با هرفصلی اجناس و كالاهای مورد نیاز مردم را به فروش می رسانم و بیشتر درصدد رضایتمندی مشتریان خود هستم.
وی اضافه میكند: بیشتر اوقات به همراه دوستم دستفروشی و برخی مواقع نیز به عنوان كارگر ساختمانی فعالیت می كنم.
این دستفروش خاطرنشان می كند: با وجود محدویت های ایجاد شده از سوی شهرداری در ساعاتی می توان فعالیت كرد، اما وجود مكان مشخص نه خیلی دور افتاده می تواند فعالیت این قشر را ساماندهی كند.
یك عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان با اشاره به اینكه پدیده دستفروشی 2 كاركرد مختلف دارد، می گوید: دستفروشی درتمام شهرهای دنیا با اصول شهرسازی مغایرت داشته و از سوی دیگر شهرداری ها و حتی دستگاه های متولی امر نگاه دیگری به این پدیده دارند و از گسترش بیشتر آن جلوگیری می كنند.
مهدی قدیمی می افزاید: به لحاظ جامعه شناسی باید گفت، افزایش بیكاری، نبود درآمد كافی و نبود امنیت شغلی به نوبه خود دستفروشی را در شهرها رقم می زند.
وی ابراز می كند: دستفروشان افرادی هستند كه برای كسب روزی خود تلاش می كنند و به لحاظ اخلاقی نیز نباید با این قشر با خشونت برخورد كرد و در واقع زندگی آنها فدای زندگی شهری شود.
این جامعه شناس ادامه می دهد: این پدیده با شدت بیشتری در كلانشهرها نمود دارد و بر این اساس باید با این قشر با مماشات برخورد كرد و در صورت جلوگیری از فعالیت آنها مسیر برای انجام كارهای غیر قانونی و یا ورود به آسیب های دیگر فراهم می شود.
وی بیان می كند: براین اساس باید دستفروشان از سوی متولیان امر مانند شهرداری در مكانی مناسب سازماندهی و امكانات اولیه را برای فعالیت آنها در چند روز از ایام هفته مهیا شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ادامه می دهد: سازماندهی دستفروشان به این معناست كه از سوی ارگان و یا سازمان متولی شناسنامه دار شوند و تحقق این مهم می تواند كنترل ونظارت بر اجناس و محصولات عرضه شده از سوی دستگاه های متولی را به دنبال داشته باشد و از سوی دیگر بهداشت عمومی با خطر مواجه نشود.
وی خاطرنشان می كند: از دیدگاه جامعه شناسان دستفروشی نیز مانند دیگر پدیده های اجتماعی با توسعه شهری در حال افزایش بوده و در این میان برخورد و جمع آوری بساط این قشر شاید در كوتاه مدت كار آیی لازم را داشته باشد اما در دراز مدت آثار سوء برجای می گذارد.
*** ساماندهی دستفروشان در دستور كار شهرداری
معاون خدمات شهری شهرداری زنجان نیز ادامه می دهد: مشكلات اقتصادی و اشتغال در كشور به نوبه خود معضلاتی نظیر پدیده دستفروشی را رقم می زند.
غلامحسن احمدی می افزاید: با نگاهی گذرا به معابر عمومی و حتی در سطح پیاده روها، دستفروشانی را می توان دید، كه بساط كالای خود را برای كسب روزی پهن كرده اند.
وی اظهار می كند: شهرداری زنجان نیز برای ساماندهی دستفروشان نسبت به راه اندازی بازار روز درمنطقه كوی فرهنگ این شهر اقدام كرده كه این قشر در روزهای جمعه و دوشنبه در این مكان مستقر شده و نسبت به عرضه كالا و محصولات خود مبادرت می كنند.
معاون خدمات شهری شهرداری زنجان ادامه می دهد: این در حالی است كه بازار روز زنجان در دیگر روزهای هفته از سوی شهروندان و دستفروشان مورد استقبال قرار نمی گیرد و نقش دستگاه های مربوطه به ویژه مجمع امور صنفی در هدایت دستفروشان به مكان یاد شده امری ضروری به نظر می رسد.
وی بیان می كند: این معاونت امكانات لازم در بازار روز شهر زنجان را فراهم كرده است و حتی آمادگی دارد این فرصت را در تمام ایام هفته فراهم كند.
احمدی خاطرنشان می كند: طبق قانون شهرداری ها اجازه ی اشغال و استفاده از معابر و میادین را برای كسب كار و اسكان ممنوع كرده و از طرفی طبق ماده 16 قانون كسب و كار دولت مكلف كرده افرادی كه در چنین مشاغلی فعالیت می كنند را حمایت كند.
'ماده 16 قانون بهبود مستمر محیط كسب و كار می گوید: شهرداری ها موظفند به منظور بالابردن امكان دسترسی تولید كنندگان كوچك و متوسط ایرانی به بازار مصرف و ایجاد امنیت برای فروشندگان كم‌سرمایه با استفاده از زمین های متعلق به خود و یا وزارت راه و شهرسازی، مكانهای مناسبی برای عرضه كالاهای تولید داخل آماده نمایند و بر مبنای قیمت تمام شده به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه به متقاضیان عرضه كالاهای ایرانی اجاره دهند.'
وی ابراز می كند: البته، همان قانون یاد شده تاكید دارد، تولیدات خانگی و محصولات كشاورزی مستقیم توسط تولید كننده در بازارچه ها به مردم باید عرضه شود.
این مسئول اضافه می كند: اكنون شاهد آن هستیم كه عمده ای از دستفروشان و عرضه كنندگان كالا و اجناس در این بازارچه ها یا كنار معابر جزء بخشنامه و دستورالعمل دولت نیستند و حتی گاهی در این بازارچه ها و محلات اقدام به عرضه كالای كاملا غیر بهداشتی و قاچاق می كنند.
احمدی یادآوری می كند: شهرداری تا حد امكان نسبت به ایجاد بازار یا بازارچه با هدف ساماندهی دستفروشان اقدام می كند اما در صورت نبود این امكان، اداره كل راه شهرسازی باید زمین مورد نیاز را تامین كند، تا نسبت به ایجاد این مكان ها مبادرت شود.
وی اظهار می كند: این آمادگی وجود دارد، در صورت وجود زمین مورد نیاز و تامین زیر ساخت ها و تاسیسات، بازارچه های روزانه و شبانه در شهرك های اقماری شهر زنجان ایجاد وراه اندازی شود و این مهم علاوه بر ساماندهی گروه های هدف به ویژه دستفروشان مشكلات این نوع فعالیت را كاهش می دهد.
***حضور دستفروشان در معابر عمومی شهر ممنوع
معاون خدمات شهری شهرداری زنجان خاطرنشان می كند: حضور دستفروشان در معابر عمومی شهر زنجان ممنوع بوده و شهرداریهای مناطق سه گانه شهر توسط ماموران مكلف هستند، رفع سد معبر كنند.
وی یادآوری می كند: حضور دستفروشان درمعابر عمومی شهر زنجان به ویژه تقاطع ها، مشكلات ترافیكی ایجاد كرده و چهره شهر را مخدوش می كند.
احمدی ابراز می كند: طبق قانون هر كسی در مقابل ماموران شهرداری مقاومت كند و یا مانع شوند، برخورد قانونی با وی انجام می شود.
وی بیان می كند: زمین های شهرداری امكان تغییر كاربری ندارند و از سوی دیگر یكی از وظایف این بخش ایجاد بازارچه برای ساماندهی دستفروشان و فروشندگان است و در این میان دولت هم زمین هایی برای اجرای پروژه ها در اختیار شهرداری قرار بدهند و به دنبال آن نیز دستگاه های مسئول نیز وارد عمل شوند.
معاون خدمات شهری شهرداری زنجان ادامه می دهد: برای جلوگیری از ترافیك شهری باید نسبت به ایجاد و مدیریت بازارچه ها از هسته مركزی شهر به اطراف و شهركهای اقماری با هدف دسترسی راحت مردم به محصولات مورد نیاز اقدام شود.
6085/7318
گزارش: اعظم شامی *** انتشار دهنده: رویا رفیعی
زنجان - ایرنا- زندگی شهرنشینی دركنار مزایا، معضلات متعدد مانند دستفروشی را به ارمغان آورده و امروزه این شغل كاذب به جنس و سن خاصی تعلق ندارد و در شهرهای كوچك و بزرگ، پیر و جوان را می توان مشاهده كرد كه به امید تكه نانی چرخهای دستفروشی را به راه انداخته اند.
