اوج رونق اقتصادي توليد فرش دستباف گناباد به سالهاي 1373 تا 1375 باز مي گرددكه صادرات از رونق خوبي برخوردار بود ولي بعد از آن در سالهاي 1378 تا 1385 كاهش صادرات و قوانين دست و پاگير موجب كاهش 80 درصدي توليد اين بخش و تعطيلي كارگاههاي قاليبافي شد.
رئيس اتحاديه توليدكنندگان فرش دستباف گناباد در حاشيه نمايشگاه فرش دستباف اين شهر به خبرنگار ايرنا گفت: از سال 1385 با توجه به حمايتهايي مانند پوشش بيمه اي و پرداخت تسهيلات قاليبافي دوباره اين بخش در گناباد جان تازه اي گرفت و 50 درصد بافندگان به كار بازگشتند.
محمد صدوقي افزود: ولي از چند سال قبل تشديد تحريمهاي اقتصادي و كمبود صادرات موجب ركود دوباره توليد و صادرات فرش دستباف خراسان رضوي و به طبع شهرستان گناباد شد. همچنين افزايش عرضه و فروش فرشها و از جمله تابلوفرشهاي ماشيني موجب ضرر و ركود نسبي در توليد فرش دستباف گناباد شده است.
وي ادامه داد: هر تابلوفرش ماشيني حداقل با قيمت 150 هزار ريال به فروش مي رسد در حالي كه قيمت نوع مشابه دستباف آن 15 ميليون ريال است. اين مساله كاهش انگيزه را در توليدكنندگان اين بخش بدنبال داشته است.
رئيس اتحاديه توليدكنندگان فرش دستباف گناباد هزينه بالاي مواد اوليه، نقشه و دستمزد بافنده را از ديگر معضلات ذكر و بيان كرد: اين مساله در افزايش قيمت تمام شده فرش دستباف نقش زيادي داشته است.
وي گفت: اكثر بافندگان گناباد روستايي هستند و به خاطر شرايط مالي نامطلوب نيازمند دريافت تسهيلات براي رونق توليد مي باشند. ولي بانكها وثيقه هاي املاك روستايي را در ازاي پرداخت تسهيلات دريافت نمي كنند و تنها وثيقه هاي املاك شهري براي آنها داراي اعتبار است.
يكي ديگر از توليدكنندگان عمده فرش دستباف گناباد گفت: فرش دستباف توليدي در بازه زماني كوتاه به فروش نمي رود. فروش آن مستلزم زمان نسبت طولاني است در حالي كه دستمزد بافندگان بايد به موقع پرداخت شود.
منصوره سادات كوچكي افزود: در اين شرايط كمبود سرمايه در گردش بر ديگر مشكلات متصديان كارگاههاي توليدي نظير بالا بودن نرخ مواد اوليه و دستمزد بافندگان افزوده و تنگناها تشديد مي شود.
وي وجود سقف براي پرداخت تسهيلات را ديگر تنگناهاي فعالان اين بخش ذكر و بيان كرد: با وجود مشكلات متعدد و از جمله كمبود سرمايه در گردش بايد سقف پرداخت اين وام افزايش يابد. امسال متقاضي 700 ميليون ريال تسهيلات بودم در حالي كه با 250 ميليون ريال موافقت شد.
اين توليدكننده ادامه داد: همچنين پرداخت تسهيلات به توليدكنندگان فرش دستباف بدون تنفس است كه اين مساله با توجه به كمبود سرمايه و نقدينگي توليدكنندگان مشكلات اين بخش را تشديد مي كند.
وي گفت: همچنين مشكلات و سختگيريها در صدور مجوز ايجاد مجتمعهاي متمركز موجب استقبال نكردن متقاضيان سرمايه گذاري در اين بخش شده لذا مسئولان ذيربط بايد با ايجاد سهولت و رفع موانع و بروكراسي بستر توسعه و رونق اين بخش را بيشتر فراهم كنند.
كوچكي افزود: بافت فرشهاي شش متر به بالا نياز به فضاي خاص و كارگاهي دارد. توليد آن در كارگاههاي غيرمتمركز مشكل است و با وجود اين مشكلات تاكنون هيچ مجتمع توليدي فرش در گناباد راه اندازي نشده است.
وي ادامه داد: با ايجاد هر مجتمع متمركز علاوه بر صرفه اقتصادي بيشتر امكان اشتغال حداقل 25 بافنده فراهم مي شود و رونق و صرفه اقتصادي بيشتر اين بخش را به همراه دارد.
سكينه آرين يكي ديگر از دست اندركاران توليد فرش دستباف گناباد هم به خبرنگار ايرنا گفت: بيمه ها و ديگر مسئولان ذيربط شرايط پوشش بيمه اي بافندگان را بافت مستمر فرش درطول روز و ماه مي دانند. اين مساله موجب شد برخي اوقات توليدكنندگان با وجود فروش نرفتن قاليهاي توليدي براي پر شدن سقف توليد همچنان به ادامه فعاليت بپردازند.
وي افزود: بافت هر فرش شش متري سه تا چهار ماه زمان مي برد و مدت زمان فروش آنها هم زياد است كه اين انگيزه فعاليت را در اين بخش كاهش مي دهد.
رئيس اداره صنعت، معدن و تجارت گناباد هم كمبود سرمايه در گردش و ضعف در بازاريابي را مشكلات مهم توليد فرش دستباف در اين شهرستان ذكر و بيان كرد: اگر فرش متناسب با نياز مشتري و بازار مصرف توليد شود در فرآيند بازاريابي موفقتر خواهد بود.
هادي ايزدي نبود پوشش بيمه اي را مشكل عمده فعالان اين بخش ذكر كرد و گفت: از مجموع دو هزار بافنده در گناباد تنها 50 درصد زير پوشش بيمه هستند. تعداد كم بافندگان واقعي با مهارت بالا براي توليد فرشهاي با كيفيت و انگيزه و پيگيري كم توليدكنندگان و مستمر نبودن فعاليتهاي آنان بر دامنه اين مشكلات افزوده است.
وي افزود: با توجه به كاهش تحريمها موانع صادراتي فرش دستباف در حال رفع است و رونق توليد اين بخش نيازمند همت بيشتر توليدكنندگان و فعالان آن مي باشد.
رئيس اداره صنعت، معدن و تجارت گناباد ادامه داد: بيشتر توليدكنندگان فرش دستباف در اين شهرستان به صورت غيرمتمركز مشغول فعاليت هستند و سالانه بطور متوسط حدود هزار و 200 مترمربع فرش به ارزش 11 ميليارد ريال بافته مي شود.
وي گفت: اداره صنعت، معدن و تجارت گناباد علاوه بر برگزاري نمايشگاه با برپايي دوره هاي آموزشي مستمر براي افزايش مهارت فعالان اين بخش تلاش مي كند.
ايزدي پرداخت تسهيلات را از ديگر اقدامات براي حمايت از توليدكنندگان فرش دستباف ذكر و بيان كرد: در سه ماه نخست امسال 250 ميليون ريال تسهيلات به فعالان اين بخش پرداخت شد.
دو هزار نفر بافنده در مناطق شهري و روستايي شهرستان گناباد مشغول فعاليت هستند و شش كارگاه توليد فرش دستباف در اين شهرستان فعال است.
نمايشگاه فرش، گليم و تابلوفرش دستباف گناباد سوم تا سيزدهم مرداد ماه جاري در محل سالن اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد داير است. گناباد در فاصله 287 كيلومتري جنوب مشهد واقع است.
گزارشگر: فهيمه نعمتي شهري **انتشار: حسين كريم زاده
7545/2095/1858
گناباد- ايرنا- فرش دستباف به عنوان يكي از هنرصنعتهاي اصيل جايگاهي خاص و هميشگي در اقتصاد مردم كشورمان از جمله در خراسان رضوي و نيز شهرستان گناباد در جنوب اين استان داشته است.
