به گزارش روز یكشنبه ایرنا در این گزارش می خوانیم: در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی، روزنامه، رادیو، تلویزیون و سینما با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افكار و عقاید عمومی در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را به عهده گرفتهاند به طوری كه بسیاری از دانشمندان، عصر كنونی را عصر ارتباطات نامیدهاند.
انعكاس واقعیتهای اقتصادی و اجتماعی بدون تردید یكی از ملزومات فعالیتهای رسانهای است، همچنین با توجه به اینكه نگاه واقعبینانه به مسایل جامعه و به خصوص مسایل اجتماعی اقتصادی خود یك نقد سازنده است و به طور حتم اگر رسانهای بتواند نقش خود را در انعكاس بیكم و كاست و واقعی یك اتفاق و ماجرای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی رعایت كند؛ خود گام مهمی در ایجاد و شكلدهی افكار عمومی برای نقد مسایل برداشته است.
بنابراین یك رسانه باید مخاطب را به فكر وادارد و مبدع ایدههای جدید در حیطههای گوناگون و محلی برای نقد و اظهار نظرهای دلسوزانه و عملی باشد، اگرچه گوناگونی مطبوعات و گسترش انتشار نشریات متنوع میتواند در ایجاد فضای مناسب برای گفتوگو و ارتقای سطح آگاهی و تعالی فرهنگ و دانش عمومی اثر گذار باشند اما در قزوین كثیری، مسیر متفاوتی از آنچه بدان اشاره رفت را در پیش گرفتهاند.
برای بررسی چالشهای عرصه مطبوعات و بانوان فعال در رسانههای استان، آن هم در آستانه هفدهم مرداد، روز خبرنگار، به سراغ شماری از بانوان باسابقه در این حرفه رفتیم. بانوانی كه برخی از آنان، دیری است گوی سبقت را از آقایان هم ربودهاند.
**اصحاب رسانه بایكدیگر صمیمیت ندارند
زینب كلهر یكی از خبرنگاران فعال استان است و از سال 88 به صورت مستمر با خبرگزاری مهر همكاری دارد.
وی در گفتوگو با ولایت به تحلیل جایگاه بانوان خبرنگار در مطبوعات قزوین میپردازد و میگوید: به لحاظ كمی، تعداد قابلتوجهی از فعالان رسانه را بانوان تشكیل میدهند اما به نظر میرسد افزایش دانش رسانهای بانوان فعال در این عرصه و حضور آنها در بخشهای تخصصی از ضرورتهایی است كه باید با جدیت پیگیری شود چرا كه این مهم میتواند به تقویت جایگاه زنان خبرنگار كمك كند.
او درباره وضعیت حوزه مطبوعات در قزوین میگوید: این حوزه با چالشهایی روبرو است و متاسفانه هنوز انسجام لازم بین رسانههای استان برقرار نیست و صمیمیتی میان اصحاب رسانه دیده نمیشود و نگاه جزیرهای و توجه به منافع شخصی و رسانه خاص خود در اولویت است و به همین دلیل منافع گروهی برای مجموعه خبرنگاران نه در گذشته و نه در شرایط فعلی تامین و محقق نشده است.
** زنان خبرنگار مظلومترین قشر جامعه
كلهر درباره مشكلات بانوان فعال در عرصه مطبوعات تصریح میكند: زنان خبرنگار از آسیبپذیرترین و مظلومترین قشرهای جامعه محسوب میشوند و آسیبهایی كه زنان خبرنگار در طول عمر كاری خود با آن مواجه هستند به مراتب بیشتر از مردان است، چرا كه اگر زن خبرنگار متاهل هم باشد، با توجه به مسئولیتهای زیادی كه بر عهده آنها است، كارشان سختتر از آقایان میباشد.
كلهر انتظارات خود را از مسئولان اینگونه بیان میكند: مسئولان باید از خبرنگاران حمایتهای مادی و معنوی داشته باشند و مورد حمایت جدی مسئولان به ویژه استاندار و مدیركل ارشاد قرار گیرند تا بتوانند در فرهنگ سازی، اطلاعرسانی و توسعه استان و حل مشكلات مردم نقش بهتری ایفا كنند.
این بانوی خبرنگار اضافه میكند: سیاستزدگی و بیتوجهی متولیان امر به خبرنگاران حرفهای و رسانههای تاثیرگذار استان بسیار كمرنگ و شاید در حد صفر است و به همین دلیل كمتر شاهد گام برداشتن آنان در مسیر حرفهای شدن هستیم.
كلهر اظهار میكند: به نظر میرسد برای ارتقای جایگاه رسانهها در استان همه باید دست به دست هم دهند و فعالان رسانههای مكتوب و مجازی در كنار توجه به منافع رسانه خود به كارهای گروهی بیانیشند و برای تقویت جایگاه خبرنگاران همت كنند و در این میان از خانه مطبوعات با اعضای جدید انتظار میرود با دوری از نگاه و رویكردهای سیاسی به جای آنكه به فكر ثبت رزومه و بیلان كار در پرونده خود باشند و یا در مناسبتها به صدور اطلاعیه بسنده كنند، در مسیر تقویت جایگاه خبرنگاران گام بردارند و توجه به مسایل آموزشی و رفاهی این گروه را در اولویت برنامههای كاری خود قرار دهند تا شاهد خانه مطبوعات كارآمد،توانمند و دلسوز داشته باشیم.
**خبرنگاری سكهای با دورو
نسرین رحیمی، خبرنگار خبرگزاری ایرنا در قزوین هم كه از سال 80 در حوزههای فرهنگی و هنری، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی فعالیت خبری دارد به ولایت میگوید: خبرنگاری سكهای است كه دو رو دارد، این شغل در عین اینكه پر از هیجان، اشتیاق و در یك كلمه دنیایی دست نیافتنی است اما همیشه خطر و استرس را به همراه خود دارد.
او میافزاید: از آنجا كه زن مبدا تربیت و خاستگاه انسانیت یك فرد است ورود زنان به این حرفه میتواند از جهتی موثر و فرهنگساز در جامعه و از جهتی مضر و دردسر ساز در خانواده باشد چرا كه اگر زنان ما نقش اصلی خود را در خانه به خوبی ایفا كنند انسانهای پاك، توانمند و مفید به جامعه تحویل میدهند اما اگر این نقش را رها كنند مشكلات و معضلات زیادی گریبانگیر جامعه میشود.
رحیمی با اشاره به دغدغههای زنان خبرنگار میگوید: نداشتن ساعات كاری مشخص، استرس و تنشهای عصبی ازجمله موارد ریز و درشتی هستند كه یك بانوی خبرنگار در روز با آن درگیر است، آسیبهایی كه شاید كمتر زنی را توان تحمل آن باشد.
او تاكید میكند: از اجحافهایی كه در حق بانوان خبرنگار میشود این است كه در برخی خبرگزاریها و مطبوعات، حقوق و مزایای یكسانی برای خانم و آقا در نظر نمیگیرند.
این خبرنگار قزوینی عنوان میكند: طولانی شدن برخی از برنامهها، نداشتن ساعت و زمانبندی مشخص، نبود جایگاه ثابت برای خبرنگاران، نداشتن حقوق و مزایای كافی و بیمه از مشكلات كلی خبرنگاران است.
این روزنامهنگار ادامه میدهد: متاسفانه زنان در عرصه رسانه مجبورند در فضایی كار كنند كه فرمول آن را مردان طراحی كردهاند.
رحیمی معتقد است: خبرنگاران در زمین خودی گل میخورند، یعنی نه قانونگذار مطبوعاتی به فكر احقاق حقوق آنهاست و نه پیشكسوتان این عرصه! عدم احساس امنیت شغلی، میزان در آمد حداقلی نسبت به سختی كار، عدم عدالت جنسیتی، خلاء حمایتی از جانب قانون مطبوعات، نداشتن صنف فعال و منسجم، ورود بدون ضابطه افراد به عرصه خبر و عدم رعایت منشور اخلاقی ازجمله مهمترین دغدغههای خبرنگاران زن و مرد حرفهای است.
او با اشاره به ورود سهل و آسان غیرحرفهایها به عرصه خبر و نبود گزینشهای لازم برای ورود به این حرفه اضافه میكند: متاسفانه با رسانههایی كه خبرهای غیراستاندارد تولید و چاپ میكنند، هیچ برخوردی نمیشود. همچنین حقوق پایین خبرنگاران با تحصیلات تكمیلی و سابقه كار بالا و نبود بیمه دایم و سختی كار همگی ازجمله مشكلات این صنف است و همچنین نداشتن موقعیتی فراسازمانی كه بتوانند از مدیران مسئول متخلف شكایت كنند از دیگر معضل های این قشر می باشد.
این روزنامهنگار ادامه میدهد: وجود خلاء قانونی برای احقاق حقوق خبرنگار را میتوان مهمترین چالش پیش روی خبرنگاری دانست؛ به طوری كه اگر به قانون مطبوعات خود نگاهی بیندازیم، میبینیم كه یك فصل آن افتاده و آن حقوق خبرنگاران است!
رحیمی با انتقاد به وعدههایی كه داده و به آن عمل نمیشود؛ میافزاید: چند سال گذشته بحث وام مسكن 80 میلیونی برای خبرنگاران، بیمه دندانپزشكی، وام خودرو از سوی مسئولان مربوطه مطرح شد اما در این خصوص پیگیری صورت نگرفت و معلوم نیست سرانجام آن چه شد.
او میگوید: امتیازهایی كه حق خبرنگاران و به نام آنها است یا اصلا به دست خبرنگاران نمیرسد یا خبرنگاران با سختی و دشواریهای زیادی آنها را به دست میآورند، در حالی كه بسیاری از افراد كه اصلا خبرنگار نیستند با استفاده از ارتباطاتی خاص به راحتی و بیهیچ دردسری صاحب آن امتیاز میشوند؛ اینها مواردی هستند كه سعه صدر میخواهد و خبرنگاران در مورد آنها انتظار دارند همچون مشاغل دیگر حمایت شوند.
این روزنامهنگار معتقد است: مدیران مسئولی هستند كه حقوق خبرنگاران را به راحتی تضییع میكنند، خبرنگار را بیمه كرده اما تمامی حق بیمه او را از حقوقش كم میكنند و در بسیاری از موارد با خونسردی تمام برای وضعیت شغلی خبرنگار تصمیمگیری میكنند و در همه موارد منافع شخصی و رسانه خود را در اولویت قرار میدهند و باز هم این خبرنگار است كه شاهد حقوق از دست رفتهاش است و نگران از ادامه راهی كه هیچ نمیداند پایانش كجاست؟ نه بیمهای كه به بازنشستگی ختم شود و نه درآمدی كه امید داشته باشد در آینده میشود آب باریكهای برای ادامه زندگیاش.
رحیمی خاطرنشان میكند: بالاتر از نداشتن امنیت شغلی و نبود امكانات لازم برای تهیه خبر، ارزش دادن به جایگاه و ارج نهادن به شخصیت خبرنگار است كه در بسیاری از موارد مورد توجه مسئولان و دستاندركاران عرصه مطبوعات قرار نمیگیرد و این در حالی است كه خبرنگاران اگر دغدغههای شغلی نداشته باشند و از لحاظ مالی تامین باشند در آن صورت میتوانند به وظایف حرفهای خود به خوبی عمل كنند.
**روزهای پردغدغه
ملیحه شریفخواه دیگر خبرنگاری است كه پای صحبت او نشستیم، او از سال 1385 با حضور در دفتر نمایندگی روزنامه اطلاعات قزوین، فعالیت خود در حوزه رسانه آغاز كرده و در این مدت 11 سال، فراز و فرودهای بسیاری را در این حوزه دیده و تجربه كرده است.
شریف خواه از روزهای پردغدغه خبرنگاری و كمتوجهی و درواقع فرار مسئولان نسبت به خواستهها و مطالبات خبر نگاران سخن میگوید و به موشكافی مسایل پیش رو میپردازد.
او با بیان این مطلب كه برخی مدیران و مسئولان رسانه برای زحمات و فعالیت خبرنگاران هیچ گونه اهمیتی قائل نیستند،میگوید: نفوذناپذیری به درون سازمانها و ارگانها از مشكلات و معضلات اصلی خبرنگاران است و در ماههای اخیر امكان مصاحبه حضوری و بررسی وضعیت عملكرد و برنامهریزیهای سازمانی با مدیران به صفر رسیده است.
این روزنامهنگار بیان میكند: در مجموع زن یا مرد بودن خبرنگار هیچ تفاوتی ندارد و همه مطبوعات و رسانهها در استان در حاشیه قرار گرفتهاند.
شریف خواه ادامه میدهد: خبرنگاران از درآمدهای مناسب و كار با پشتوانه مالی و بیمهای برخوردار نیستند، از این رو انگیزه لازم برای انجام كار حرفهای را ندارند و این سبب شده مطبوعات امروز قزوین چندان حرفهای نباشند. از سویی دیگر مدیران و مسئولان با عنایت بر این موضوع و سوءاستفاده از این موقعیت سعی میكنند با پرداخت مبالغ اندك برای چاپ مطلب موردنظر خود درواقع خبرمورد نظر را از خبرنگار خریداری كنند و این گونه خرید و فروش خبر، كار را از حالت حرفهای بودن خارج كرده است.
**آگهی به جای آگاهی
سعیده علوی، سردبیر روزنامه همشهری در قزوین كه از سال 1389 وارد عرصه رسانه شده، درباره جایگاه زنان در مطبوعات به ولایت میگوید: این مقوله را میتوان از نظر كمی و كیفی بررسی كرد، به لحاظ كمی تعداد زیادی از بانوان كه عمدتا از قشر كم سن و جوان هستند در این حوزه مشغول به كار شدهاند كه به نظر من این حرفه را تنها به لحاظ ارضای حس ماجراجویی و تنوع آن انتخاب كردهاند كه در این میان بسیاری از تعاریف اصلی و در عین حال اصل خبرنگاری نادیده گرفته شده است و تعدد خبرنگار در یك شهر اتفاق بدی نیست ولی بهتر است از تخصص لازم برخوردار باشند.
او در تحلیل وضعیت حوزه مطبوعات میافزاید: این حوزه با چالشهایی روبرو است و متاسفانه در آن به آسایش و تامین آتیهی شغلی خبرنگاران توجه نمیشود.
این بانوی روزنامهنگار درباره مشكلات بانوان عرصه اطلاعرسانی هم تاكید میكند: همیشه و در همه صنفها بانوان برای كاركردن دوشادوش مردان با مشكلاتی مواجهاند، چرا كه آنها وظیفه خطیر همسرداری و خانهداری را هم برعهده دارند.
علوی، خبرنگاری را عشق میداند و بس و میگوید: متاسفانه در رسانههای امروز قزوین، آگهی مهم شده و جای خود را به آگاهی داده؛ هر چند این شامل تمام رسانهها نمیشود.
**كار زیاد، دریافتی اندك
حدیثه امینزاد كه به دلیل علاقه به این حرفه، فعالیت رسمی خود را به عنوان خبرنگار از دوم دبیرستان آغاز كرده و اكنون 18 سال سابقه فعالیت در رسانههای مختلف دارد و در خبرگزاری فارس فعالیت می كند، دیگر خبرنگاری است كه با او به گپوگفت نشستیم.
او به ولایت میگوید: بخش قابلتوجهی از خبرنگاران رسانههای قزوین را بانوان تشكیل میدهند ولی با وجود فعالیت زیاد بانوان خبرنگار، مسئولان رسانهای استان، بستر لازم را برای فعالیت آنها به خوبی فراهم نمیكند.
او درآمد بسیار ناچیز و عدم پوشش بیمهای برای افرادی كه تمام هم و غم آنها اطلاعرسانی است را از مشكلات این قشر میداند و اضافه میكند: برای بانوان خبرنگار آن جایگاهی كه در خور شان آنها است در نظر گرفته نشده كه این جای تاسف دارد.
این بانوی خبرنگار با بیان این مطلب كه وضعیت مطبوعات استان مطلوب نیست و آن وحدتی كه باید برای فعالیت در عرصه اطلاعرسانی داشته باشند وجود ندارد، میافزاید: عدم پوشش بیمهای و عدم برخورداری از حقوق مطابق با قانون كار مهمترین مشكلاتی است كه خبرنگاران با آن روبرو هستند به طوری كه دریافتی بخش قابل توجهی از خبرنگاران استان ناچیز است و هیچ همخوانی میان فعالیت سخت و حقوق آنها وجود ندارد و البته من هم از این قاعده مستثنی نیستم.
امینزاد معتقد است: برخی مدیران روابط عمومیها خبرنگاران را رقبای خود میدانند و ارتباط موثر و لازم را با قشر خبرنگار ندارند و این امر هم به سهم خود برای خبرنگاران مشكلآفرین شده است.
او میگوید: انتظار میرود، مسئولان حامی خبرنگاران باشند و با اقدامات مورد نیاز بستر لازم را برای ادامه فعالیت خبرنگاران فراهم كنند و بدون شك حمایت بیدریغ مسئولان فرهنگی از خبرنگاران در ابعاد مختلف میتواند انگیزه خبرنگاران را برای ادامه بهتر فعالیت افزایش دهد.
این روزنامهنگار با انتقاد به حرفهای نبودن برخی رسانههای استان قزوین، اظهار میكند: متاسفانه دیدگاه حرفهای در برخی مطبوعات قزوین وجود ندارد و گرایش مدیران آنها به سمت بازاریابی است و شرایط مطبوعات استان به گونهای است كه از یك خبرنگار به جای كار حرفهای در حوزه خبر و گزارش، بازاریابی میخواهند و در حقیقت مطبوعات قزوین بیشتر به دنبال بازاریاب هستند تا خبرنگار و این نگرش به حرفه خبرنگاری آسیب وارد كرده است.
امینزاد تصریح میكند: مهمترین علتی كه موجب میشود خبرنگاران به جای افزایش اطلاعات خود در حوزه خبر و فعالیت حرفهای در این عرصه به فكر بازاریابی و گرفتن رپرتاژ باشند، وضعیت درآمدی آنها است چرا كه مطبوعات استان شرط پرداخت حقوق به خبرنگاران را دریافت آگهی و رپرتاژ قرار داده و اگر خبرنگاری وارد این وادی نشود، حقوقی از رسانهای كه در آن فعالیت دارد؛ دریافت نمیكند.
**دنیای رسانه خسته است
زهرا عبداللهی دهكی از سال 1384 فعالیت خود را در هفته نامه تابان آغاز كرده و امروز با 12 سال سابقه خبرنگاری، به سوالات ما پاسخ میدهد.
او به ولایت میگوید: در قزوین بیش از دوسوم خبرنگاران را بانوان تشكیل میدهند، البته در جامعه رسانهای كشور و استان، میان زنان و مردان خبرنگار تفاوت چندانی نیست و همه از یك جایگاه برخوردارند و در كل همهی خبرنگاران (چه زن و چه مرد) هنوز به جایگاه واقعی خود دست نیافتهاند.
او بیان میكند: متاسفانه وضعیت حوزه مطبوعات رو به افول است كه میتوان دلایل زیادی برای آن متصور بود و بروز و ظهور شبكههای اجتماعی سبب شده تا امروز دنیای مطبوعات در این رقابت نفسگیر عقب بماند و از سویی دیگر عدم آموزش صحیح به خبرنگاران جدید و به روز نشدن اطلاعات خبرنگاران قدیمی نیز سبب شده تا وضعیت مطبوعات اسفناكتر شود.
این بانوی خبرنگار میافزاید: امروزه جریدههای چاپی تنها به رپرتاژنامهها تبدیل شدهاند و چرایی این موضوع از سویی به نگاه اقتصادی مدیران رسانهها و از سویی دیگر به بیانگیزه شدن خبرنگاران و آشنا نبودن آنها به كار حرفه بازمیگردد.
عبداللهی عنوان میكند: بزرگترین مشكل من و همه خبرنگاران علاوه بر نداشتن حقوق و دستمزد كافی، نداشتن امنیت شغلی است و گاهی شده یاران رسانه مورد بیاحترامی مدیران دستگاهها و روابط عمومیها قرار گرفتهاند، چون در روزنامهای قلم میزنند كه با تفكرات آنان همسو نیست.
او معتقد است: انتظار میرود مسئولان استان نگاه دوستانهتری به مطبوعات داشته باشند و به فعالان آن اعتماد كنند و همانطور كه معاون سیاسی و امنیتی استاندار بارها به قدرت رسانه اشاره كردهاند و از مسئولان خواستهاند كه از مطبوعات حمایت كنند، متاسفانه برخی مدیران از رسانهها فراری هستند یا قدرت پاسخگویی به آنها را ندارند و یا عنوان میكنند كه نمیتوانند از پس هزینههای رسانهها برآیند كه این سخن درستی حداقل در مورد رسانههای شناسنامهدار نیست.
این بانوی خبرنگار تاكید میكند: خبرنگارانی كه روزی دغدغه استان و كشورشان را داشتند، امروز به دلیل مشكلات مالی متعدد و تامین نشدن هزینهها و دغدغهی معیشتشان انگیزهای برای كار حرفهای ندارند ولی باز به دلیل عشق به این حرفه ادامه میدهند اما هیچ كس نیست كه صدایشان را بشنود و مدیران تنها سالی یك بار رویت میشوند آن هم در مصاحبه مطبوعاتیهای خود و در آن جا از دغدغههای خودشان میگویند و میروند تا سال بعد.
عبداللهی با بیان این مطلب كه امروز حال مطبوعات نه در استان، بلكه در كشور هم خوب نیست و متولیان امر باید به آن نگاه عمیقتر و دقیقتری داشته باشند؛ میافزاید: خبرنگاران درد دلهای زیادی برای گفتن دارند اما گوش شنوایی نیست.
وی می گوید: گمان میكنم كه دنیای رسانه خسته است، خسته از درد دلهای تكراری و شنیدن سخنان همیشگی مسئولان، خبرنگاران برای همه گوش شنوا هستند اما كسی نیست صحبتهای آنها را بشنود، گفتنیها كم نیست.
**بانوان خبرنگار سختكوش و بادقت
مهناز اسماعیلی، سردبیر سابق روزنامه ولایت نیز در سخنانی میگوید: مهمترین بار خبری استان بر دوش بانوان خبرنگار است؛ چراكه در رسانه ها تعداد خبرنگاران خانم بیشتر است و علت آن هم سختكوشی و دقت نظر آنان است.
او میافزاید: خبرنگاری شغلی است كه نیاز به دقت و سرعت بالایی دارد و بانوان در این حوزه بسیار شایسته گام برداشتهاند.
این بانوی روزنامهنگار بیان میكند: رسالت اهالی رسانه اطلاعرسانی و شفافسازی است ولی برخی از مسئولان از این مهم گریزان هستند بنابراین با خبرنگاران رابطه خوبی ندارند كه امیدوارم تعامل مدیران روابط عمومی و مسئولان ادارات با رسانهها بهتر از گذشته شود.
به هر صورت، تاثیرگذاری و نقش وسایل ارتباط جمعی در مسایل و قضایای سیاسی جهان امروز شفاف است و بخش بزرگی از راهبری سیاسی، اطلاعرسانی در مورد مسایل داخلی و جهانی، معرفی سیاستمداران، ایجاد دگرگونی در ساختارهای مستبدانه دولتها و ... به عهدهی گردانندگان این ابزارها است و محتویات این وسایل ارتباط جمعی، تودهی بزرگی از ذهنیت شهروندان در مورد مسایل روز را به وجود آورده و سازماندهی میكنند كه در این میان بهتر است فعالان رسانه از آرامش خاطر افزونتری برخوردار باشند تا بیشتر به مطالعه بپردازند و نسبت به موشكافی چالشها انگیزه بیشتری بیابند.
7389*3013
خبرنگار: نسرین رحیمی**انتشار دهنده: رضا اولادی
قزوین-ایرنا-روزنامه ولایت قزوین به مدیر مسئولی سیدعبدالعظیم موسوی در تازه ترین شماره خود و در آستانه روز خبرنگار به قلم مریم بهبهانی با عنوان زن،رسانه و دلواپسی های خبرنگاران به مسائل و مشكلات بانوان فعال در این عرصه پرداخته است.