اقدامات و دستاوردهای وزارت علوم در دولت یازدهم

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، این مجموعه بر اساس تحلیل گزارش‌های رسمی عملكرد دستگاه‌های اجرایی، برنامه‌ها و اولویت‌های راهبردی دولت یازدهم، برنامه‌های ارائه‌شده توسط وزرا و مدیران دستگاه‌ها به مجلس و رئیس جمهوری، گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور و منابع رسانه‌ای و سایر مطالعاتی كه درباره چالش ها، اولویت ها و راهبردهای دستگاه ها انجام یافته، تهیه ‌شده است.
گزارش‌های حاضر از دو محدودیت فقدان نظام هماهنگ و یكپارچه‌ تولید و گزارش عملكرد در دستگاه‌های اجرایی از یك‌سو؛ و زمان محدود موجود برای تهیه گزارش‌ها متأثر بوده و علیرغم تلاش صورت گرفته ممكن است در بازنمایی عملكرد دستگاه‌های اجرایی دارای كاستی‌هایی باشند.
گزارش های این مجموعه در نهایت اختصار برای آن تهیه ‌شده اند كه تصویری كلان و راهبردی از وضعیت حوزه‌ی ماموریت دستگاه قبل و بعد از استقرار دولت یازدهم و برنامه‌های دستگاه برای رفع چالش‌ها و موانع پیش‌روی تحقق اهداف ترسیم شده در حوزه‌ ماموریت دستگاه ارایه كنند.
بدیهی است كه در گزارش هایی با این میزان از اختصار و تأكیدات كلان، بسیاری از عملكردها و جزئیات مربوط به برنامه ها، راهبردها و اقدامات دستگاه ها معرفی نمی شوند.

** ارتقای كیفیت آموزش عالی، اعتبار علمی رشته‌ها و مدارك دانشگاهی
تدوین طرح تفصیلی آمایش آموزش عالی كه با هزاران نفر ساعت كار كارشناسی انجام و نهایتا در اسفند 94 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. اهم محورهای این مصوبه:
ایجاد مناطق 10 ‌گانه آموزش عالی مشابه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی؛ (این طرح در حال حاضر اجرا و به 10منطقه تبدیل شده است).
اجرای طرح سطح‌بندی و اعتبار سنجی دانشگاه‌ها؛ (سطح‌بندی دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی انجام شده است).

** تدوین و بازنگری برنامه‌های درسی
وضعیت تدوین و بازنگری برنامه‌های درسی در سال 92، به تعداد 273 مورد بوده كه این میزان در سال در سال 95 به 137 مورد رسید.
همچنین تعداد انجمن‌های علمی دانشجویی در سال 92 به میزان 6 هزار و 132 مورد بوده كه این رقم در سال 95 به 8 هزار و 976 مورد رسید.
تعداد كانون‌های فرهنگی و هنری در ابتدای دولت یازدهم 2 هزار و 110 مورد بوده كه این میزان در سال 95 به 3 هزار و 407 مورد رسیده است.
تعداد نشریات دانشجویی در سال 92 به میزان 3 هزار و 181 مورد بوده كه این رقم در سال 95 به 5 هزار و 86 نسخه افزایش یافته است.
تعداد برگزاری كرسی‌های در سال 92 به میزان 370 مورد بوده كه این رقم در سال 94 به 402 مورد رسیده بود.

** عملكرد كمك‌ها به دانشجویان، دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالی
تعمیر و تجهیز خوابگاه و كمك‌های ویژه صندوق رفاه از محل درآمدهای اختصاصی به دانشگاه‌ها از سال 93 تا 95 رشد 126 درصدی داشته است.
همچنین در زمینه وام‌های اعطایی به دانشجویان از سال 93 تا 95 شاهد رشد 112 درصدی بوده ایم.
پیش‌بینی وام ویژه دانشجویان دكتری برای تأمین معیشت آنها و اشتغال بیشتر به آموزش و تحقیق در سال‌های 93 تا 95، بیش از 800 میلیارد ریال به این امر اختصاص یافت و در سال 90 به‌تنهایی یك هزار و 100 میلیارد ریال خواهد رسید؛
افزایش بی‌سابقه ذخیره استراتژیك صندوق از مبلغ 1400 میلیارد ریال به 3400 میلیارد ریال؛
ظرفیت‌سازی برای اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت، ویژه ساخت خوابگاه‌های دانشجویی و رشد 200 درصدی وام‌های دانشجویی؛
اجرای طرح رتبه‌بندی خوابگاه‌های دانشجویی با هدف عادلانه سازی نرخ اجاره بهاء و اقدام به ارتقاء سطح خوابگاه‌های رتبه 4 و 5.

** حمایت از جذب دانشجو از كشورهای همسایه و منطقه با حفظ كیفیت دانشگاه
روان‌سازی جذب دانشجوی غیر ایرانی به‌صورت بورس و غیربورس
حذف تمركزگرایی و اعطاء اختیار به دانشگاه‌ها برای جذب دانشجوی بین‌المللی
تشكیل دفاتر امور كنسولی در دانشگاه‌های بزرگ
افزایش اعتبارات مربوط به جذب دانشجوی بورسیه غیر ایرانی
درنتیجه تعداد این دانشجویان در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم به بیش از 25 هزار نفر رسیده است و زیرساخت‌های لازم برای افزایش حداقل 2 برابری آن تا پایان برنامه ششم توسعه فراهم شده است.

** محدود‌كردن دخالت‌های نهادهای بیرونی در راستای برقراری و حفظ سلامت فضای آزاداندیشی و پرسشگری در دانشگاه
بر اساس بررسی و پژوهش‌های به‌عمل‌آمده از سال 92 لغایت 95 برگزاری مراسم و اجتماعات قانونی به طور میانگین سالانه 23.5 درصد رشد داشته است و نسبت اقدام‌های غیرقانونی) تجمع، شعار، شب‌نامه، درگیری و نزاع( به مراسم و اجتماعات قانونی 46 درصد كاهش داشته است. به‌عبارت‌دیگر فراهم بودن شرایط ساختاری دانشگاه‌ها برای تحرك سیاسی و اجتماعی، زمینه نارضایتی را كاهش داده است و در اثر افزایش امید و اعتماد به ساختار انگیزه اقدام غیرقانونی كاهش یافته است.
بازنگری و ابلاغ شیوه‌نامه انضباطی در راستای منشور حقوق شهروندی به‌منظور رعایت حقوق دانشجویان در رسیدگی‌های شوراهای انضباطی دانشجویان در دانشگاه‌ها.

** سایر رئوس عملكرد در سال‌های 94 و 95
كاهش پذیرش بی‌رویه و خارج از ضابطه دانشجو بدون توجه به زیرساخت‌ها و توانمندی‌های علمی
كاهش تأمین مالی طرح‌های كلان ملی كه بدون طی فرآیند مناسب طراحی شده بودند.
برگزاری یك هزار و 765 كرسی آزاداندیشی در دانشگاه‌های پیام نور، غیرانتفاعی و علمی كاربردی (به‌جز كرسی‌های برگزارشده در سایر دانشگاه‌ها).

** برنامه پیشنهادی برای دولت دوازدهم
در این قسمت برنامه‌های پیشنهادی به دولت دوازدهم بر اساس موضوعات اصلی پیش روی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و انتقادات موجود، آورده شده است.

** بازسازماندهی لایه سیاست‌گذار، هماهنگ‌كننده و تنظیم‌گر در نظام علم و فناوری
با توجه به انتقادات و چالش‌های موجود در ارتباط با تداخل‌های ساختاری، در راستای بازساماندهی لایه‌های نظام علم و فناوری، پیگیری اقدامات ذیل پیشنهاد می شود:
تركیب وظایف سیاست‌گذاری و هماهنگ‌كنندگی معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، شورای عالی عتف و ... در یك نهاد؛
انفكاك وظایف توسعه‌ای معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری و ادغام آن با كاركردهای مشابه (مثلاً در قالب سازمان ملی توسعه فناوری و نوآوری)؛
تقویت وزارت عتف به‌عنوان تنظیم‌گر و ناظر اصلی آموزش عالی، پژوهش و توسعه طرف عرضه‌ی فناوری‌های علم محور و تمركز توجه این وزارت بر كیفیت بازیگران نظام علم و فناوری و ادغام و بازسازماندهی این بازیگران در قالب بازیگران دارای حداقل استانداردهای كیفی.

** تقویت استقلال دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهش و فناوری
با توجه به انتقادات موجود در زمینه عدم استقلال دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهش و فناوری، در راستای قدم نهادن در راه حل این مشكل، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
تغییر تركیب اعضای هیئت‌های امنا و اعطای نقش واقعی به آنها در اداره دانشگاه‌ها
توانمندسازی مدیریت دانشگاه‌ها جهت اداره آنها به‌صورت یك نهاد مستقل
اعطای اختیارات برنامه‌ریزی و اجرا (به‌طور خاص در حوزه‌های مربوط به جذب و جبران خدمات اعضای هیئت‌علمی یا حوزه‌های اقتصادی).

** بهبود محتوا و ابزارهای آموزشی
در رابطه با موضوع بهبود محتوا و ابزارهای آموزشی، پیشنهاد می‌شود كه وزارت عتف به‌عنوان نهاد ناظر وارد عمل شده و تصمیم‌گیری‌ها در زمینه سیاست‌گذاری به‌صورت نیمه‌متمركز و در اجرا به‌صورت غیرمتمركز انجام شود. بر این اساس، برنامه‌های پیشنهادی در ارتباط با این موضوع به شرح زیر در نظر گرفته‌شده است:
اصلاح و بازنگری متون و روش های آموزشی، متناسب سازی سطوح و رشته های تحصیلی با نقشه جامع و نیازهای تولید و اشتغال، حمایت از توسعه علوم میان‌رشته‌ای (میان علوم انسانی و سایر علوم)، حمایت از تولید و كاربردی كردن علوم انسانی و اصلاح آموزش های مرتبط به‌ منظور توجه بیشتر به مطالعات بنیادی، ایجاد فلسفه های رشته‌های مختلف علوم بر پایه فلسفه اسلامی، صدور مجوز ایجاد یا توسعه رشته ها، تقویت تعامل علوم پایه و سایر علوم، تقویت دوره‌های پسادكتری، توسعه و تقویت دوره های تحصیلات تكمیلی، تولید محتوا و تبیین ارتباط علوم طبیعی و جدید با آموزه های دینی، تدوین تاریخ علوم طبیعی و ریاضی تمدن اسلامی، تقویت جریان معادل‌سازی برای واژه‌های علمی بیگانه، ترویج پژوهش محوركردن آموزش؛
اصلاح نظام برنامه ریزی آموزشی بر اساس مبانی اسلامی، برقراری تعامل با بنگاه های اقتصادی و اجتماعی در برنامه‌ریزی آموزشی، حمایت از نهادهای غیردولتی برای تولید و پشتیبانی از محتوا و تجهیزات آموزشی، برنامه‌ریزی آموزشی متناسب با نیازها و تحولات علمی و فنی؛
آموزش نیروی انسانی متخصص با نیازهای بازار كار، ارتقای توان كارآفرینی با مسئولیت نظام آموزشی كشور، توأم كردن آموزش و مهارت، افزایش سهم آموزش های مهارتی در نظام آموزشی كشور، تنظیم

** رابطه تحصیل با اشتغال، حمایت از بخش غیردولتی به‌منظور توسعه و گسترش آموزش های كسب‌وكار كارآفرینی فنی حرفه ای و علمی كاربردی؛
اصلاح و بازنگری روش های آموزشی، توسعه نظام آموزش الكترونیك و زیرساخت های فناوری اطلاعات، به‌كارگیری فناوری ها و روش های‌جدید آموزشی در آموزش‌عالی، گسترش كتابخانه‌های‌ عمومی و مجازی.

** بهسازی ساختار نظام آموزشی - پژوهشی
توسعه علوم پایه، تحول و ارتقاء علوم انسانی و هنر، بهینه سازی ساختار نظام آموزشی، توزیع فرصت¬ها و امكانات تحصیل و تحقیق در سراسر كشور، اعطای مأموریت ویژه به برخی از مراكز دانشگاهی، جهت دهی دانشگاه های برتر به اهتمام در دوره‌های تحصیلات تكمیلی، توسعه رقابت سالم در فعالیت-های مؤسسات آموزشی با ایجاد سازوكارهای انگیزشی، بازتعریف جایگاه و رسالت فرهنگستان ها و مؤسسات آموزشی، صدور مجوز و حمایت به‌منظور تأسیس و توسعه مراكز آموزشی دوره‌های كاردانی در بخش خصوصی و تعاونی، حمایت از شكل گیری و توسعه مؤسسات آموزشی غیردولتی، حمایت از تأسیس و گسترش فعالیت مراكز آموزشی هنر اسلامی، حمایت از تأسیس و گسترش دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی مراكز تحقیقاتی و فناوری، تأسیس انجمن های علمی و ارزیابی فعالیت آن ها، تأیید اساسنامه و صدور مجوز تأسیس انجمن ها و تشكل های دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، تأسیس فدراسیون ملی ورزش های دانشگاهی.
ایجاد مراكز علمی تحقیقاتی توانمند در ترازهای بین المللی و با امكانات خاص.
افزایش بودجه تحقیق و توسعه به حداقل 4 درصد GDP، افزایش سهم علم و فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، افزایش سهم تولید محصولات مبتنی بر دانش پیشرفته در تولید ناخالص داخلی، ، تمهید سازوكارهای لازم برای ایجاد هم سویی میان فعالیت های آموزشی تحقیقاتی و فناوری.
ارتقای كارآمدی مراكز پژوهشی، ارتقای محققان مراكز پژوهشی وابسته به دستگاه های اجرایی، تسهیل اخذ مجوز برای مؤسسات پژوهشی غیردولتی و رتبه بندی پژوهشگران آن ها، ایجاد هماهنگی بین نهادهای پژوهشی كشور جهت سیاست گذاری برنامه ریزی و نظارت كلان؛
بازتعریف نظام انتصاب و ارتقای مدیران، استادان و پژوهشگران در نهادهای آموزشی؛
تعیین حداقل‌های كیفیت آموزشی توسط وزارت عتف، بدون اعمال محدودیتی در ارائه مجوز مؤسسات آموزش عالی و آزاد گذاشتن رقابت میان واحدهای دانشگاهی آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور و ...؛ شكل‌دهی نظام ارزیابی و اعتبارسنجی مناسب كه هم وزارت بتواند از ارائه آموزش‌های باكیفیت توسط این دانشگاه‌ها آگاه شود و در صورت رعایت نشدن آن، اقدامات مناسب را انجام دهد و هم دانشجویانی كه درصدد انتخاب یك واحد دانشگاهی هستند، از اعتبار آن در قیاس با سایر مؤسسات آموزش عالی اطلاع یافته و با آگاهی مناسب انتخاب خود را انجام دهند.
ایجاد تمایز میان نقش دانشگاه‌های بزرگ (مادر) با دیگر مؤسسات آموزش عالی (تنها بخش كمی از دانشگاه‌ها كه به‌صورت دولتی و رایگان اداره می‌شوند، تقاضامحور و بر اساس نیازهای اجتماعی، بازار كار و صنعت طراحی شود. در خصوص مابقی دانشگاه‌ها كه خودِ دانشجو هزینه‌ها را پرداخت می‌كند، سیستم عرضه محور مناسب است).
تشكیل شبكه‌های علمی-تحقیقاتی و به اشتراك گذاشتن زیرساخت‌های موجود خود به دلیل منابع محدود كشور توسط دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات.
ایجاد بستر رقابت هر دانشگاه با توجه به ساختار و میزان اعتبار خود با دیگر دانشگاه‌ها برای جذب دانشجویان، استادان و پژوهشگران برتر (نیاز به تغییراتی در نظام جذب دانشجویان، خصوصاً در مقطع تحصیلات تكمیلی).

** (بهبود) مدیریت منابع مالی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی (اصلاح نظام تأمین‌ مالی آموزش عالی، پژوهش و فناوری)
به‌منظور بهبود مدیریت منابع مالی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به‌عنوان نهاد پیشرو همچون لوكوموتیوی واگن‌های مؤسسات آموزشی و پژوهشی آموزش عالی را به حركت درآورده و با در نظر گرفتن اصول سه‌گانه تقویت جزایر كیفیت در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی، تلفیق روش‌های تخصیص بودجه و مكانیزم‌های مالی چندگانه در حمایت از دانشجویان به‌عنوان طرف تقاضا، اقدامات ذیل را در برنامه‌های آتی بگنجاند:
هزینه كرد بودجه محدود بخش دولتی در تقویت هسته‌های كیفی دانشگاهی و پژوهشی برای انجام مأموریت‌های مسئله محور بخش عمومی و دولتی به جای حمایت مالی مختصر و بی‌اثر از تمامی نهادهای آموزش عالی؛
پاسخگویی واحدهای كیفی گزینش‌شده در مقابل برخورداری از حمایت‌های دولت؛
اداره خودگردان و بدون حمایت مالی دولتی مؤسسات خارج از مجموعه 10-15 تایی جزایر كیفیت؛
ارتقا سهم وقف و خیریه، مشاركت مردم و نهادهای عمومی در توسعه و پشتیبانی از مؤسسات و نهادهای علم و فناوری، هدایت منابع و بودجه¬ها به سوی نیازها و مأموریت های‌ملی، تدوین طرح جامع سامان‌دهی هدفمند سرمایه گذاری دولت در آموزش عالی به منظور شفاف سازی هزینه های تمام شده تحصیلی.
افزایش استقلال مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی در مدیریت امور اداری، منابع مالی درآمدها و هزینه‌ها از طریق افزایش اختیارات و مسئولیت پذیری هیئت‌های امنای آن ها، ارتقا معیشت استادان، محققان و دانش پژوهان.
تأمین مالی آموزش عالی (آموزش رایگان) به‌صورت خرید خدمت از دانشگاه‌ها بر اساس نیاز كشور و كیفیت خروجی.
تأمین مالی پژوهش‌های بنیادی به‌صورت متمركز ( بنیاد علم ایران به‌عنوان بازوی وزارت عتف) و پژوهش‌های كاربردی به‌صورت تقاضامحور.
گسترش فعالیت‌های صندوق نوآوری و شكوفایی از شركت‌های دانش‌بنیان به كل حوزه نوآوری.
استفاده از مكانیزم‌های تشویقی غیرمالی (ایجاد توازن در مقابل مشوق مالی).

** ارتقای نظام پذیرش دانشجویان و حمایت از آنان (ارتقای كیفیت نظام خدمات دانشجویی)
در راستای ارتقای نظام پذیرش دانشجو و یا به عبارتی، ارتقای كیفیت نظام خدمات دانشجویی، اقدامات زیر پیشنهاد می شود:
اصلاح و استقرار نظام پذیرش دانشجو و توجه به استعداد و علاقه مندی دانشجویان، افزایش ورود دانشجویان به دوره‌های تحصیلات تكمیلی، اصلاح نقش مناسب زن و مرد در خانواده با اصلاح سازوكار جذب، بازنگری در میزان پذیرش دانشجو بر اساس نیازهای جامعه و وجود فرصت های شغلی، افزایش 20 درصدی پذیرفته‌شدگان دوره های تحصیلات تكمیلی، جذب دانشجو مازاد بر سهمیه آموزش رایگان با ایجاد ظرفیت های جدید، برآورد نیروی انسانی كاردانی موردنیاز.
شناسایی نخبگان و حفظ و جذب سرمایه های انسانی، اصلاح جریان استعدادیابی برای جذب استعدادهای برتر در علوم انسانی، برنامه‌ریزی برای شناسایی و حمایت از شكوفایی استعدادهای درخشان و هدایت آن ها به سمت اولویت های راهبردی كشور، تسهیل در ارتقا تحصیلی و ورود به رشته های تحصیلی موردعلاقه نخبگان.
حمایت از فعالیت تمام‌وقت دانشجویان دكترا، اتخاذ تدابیر لازم جهت حفظ دانشمندان و تأمین امنیت شغلی آنان، ارتقاء كیفیت ارائه خدمات دانشجویی و وام بلندمدت قرض الحسنه.

** همكاری های علمی (و فناورانه) بین المللی
در راستای حركت به سمت دانشگاه‌های بین‌المللی حرفه‌ای، پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به عنوان نهاد تسهیلگر عمل كرده و بدون نیاز به مداخله مستقیم در فرآیندهای جذب و نگه‌داری دانشجویان/ استادان/ پژوهشگران خارجی، اقدامات زیر را در برنامه‌های آتی بگنجاند:
تقویت زیرساخت‌های آموزشی-پژوهشی.
ارائه آموزش‌های هدفمند و حرفه‌ای (اعم از شیوه خدمت‌رسانی و پاسخگویی، بازاریابی، مسائل امنیتی/فرهنگی و ...) به مسئولان (مدیران/كارشناسان) امور بین‌الملل دانشگاه‌ها.
واگذاری وظایف مرتبط با اعزام دانشجویان/استادان ایرانی به فرصت‌های مطالعاتی و همكاری‌های پژوهشی مشترك بین‌المللی به دانشگاه‌ها (هر دانشگاه بر اساس نیازهای خود، محققانی را اعزام كند).
اولویت به مشاركت پژوهشی دانشگاه‌های ایرانی با همتایان خارجی خود و جذب پژوهشگران برجسته بین‌المللی.
استفاده از ظرفیت ایرانیان مقیم خارج و جذب متخصصان برجسته، فراهم كردن بستر مشاركت دانشمندان ایرانی در مجامع جهانی و برعكس، تسهیل حضور دانشمندان در همایش های داخلی و بین المللی اولویت دار، توسعه همكاری های علمی بین‌المللی، برنامه ریزی برای جذب متخصصان ایرانی داخلی و خارجی برای همكاری های علمی و تحقیقاتی، نمایندگی دولت در مجامع و سازمان‌های بین المللی و برقراری ارتباطات لازم.
افزایش پذیرش دانشجویان خارجی به‌منظور گسترش زبان فارسی، حمایت از تأسیس رشته زبان فارسی در دانشگاه های جهان، اعطای بورس‌های تحصیلی فرصت‌های مطالعاتی و پژوهانه برای افزایش همكاری های بین المللی دانشگاه ها، تقویت و توسعه نظام مند همكاری دانشگاه های كشور با دانشگاه های بزرگ و معتبر خارجی از طریق تبادل استاد و دانشجو و اجرای دوره های آموزشی مشترك، ساماندهی.
مؤسسات آموزشی زبان های خارجی برای تعاملات بین المللی علم و فناوری، اداره امور دانشجویان ایرانی در دانشگاه ها و مؤسسات خارج از كشور، ایجاد زمینه فعالیت شعب دانشگاه های معتبر خارج از كشور، گسترش ارتباطات علمی با مراكز و نهادهای آموزشی بین المللی.

** شبكه سازی و همكاری های آموزشی و پژوهشی
در راستای شبكه‌سازی و همكاری‌های آموزشی و پژوهشی پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به عنوان نهادی بسترساز و تسهیلگر عمل نموده و با پیگیری اقدامات زیر، به بسترسازی مناسب جهت تعامل بیشتر اعضای هیئت‌علمی هر دانشگاه با سایر دانشگاه‌ها و تقویت همكاری‌های بین اعضای جامعه علمی بپردازد:
ایجاد پلتفرمی با قابلیت وارد نمودن اطلاعات علمی و پژوهشی توسط دانشگاه‌ها و یكپارچه‌سازی اطلاعات علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشی؛
ایجاد پلتفرمی مشابه برای آزمایشگاه‌های موجود كه اطلاعات مرتبط با تمامی دستگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها را ارائه می‌كند (مراجعه‌كنندگان می‌توانند بر اساس شاخص‌هایی نظیر بهترین محل برای اجاره و استفاده، امكانات موردنیاز خود را بیابند)؛
ارتقای همكاری حوزه های علمیه و دانشگاه ها با طراحی دوره‌های آموزشی و پژوهشی مشترك، حمایت از حضور مدرسین حوزه در دانشگاه و بالعكس، سامان دهی و تقویت انجمن ها، پژوهشگاه ها و قطب-های علمی از‌جمله قطب های مشترك بین حوزه و دانشگاه؛ افزایش تعاملات استاد و دانشجو در‌خارج از كلاس؛
توسعه و تقویت شبكه های ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاه ها، مراكز علمی، دانشمندان و پژوهشگران؛ حمایت از شبكه¬سازی دانشمندان و مؤسسات تحقیقاتی دینی؛ توسعه شبكه های دانشمندان و پژوهشگران.
حمایت از ایجاد شبكه های تحقیقاتی فناوری برای تسهیل انتشار دانش، همكاری های بین المللی با توجه به مزیت های نسبی و منابع هر كشور ایجاد شبكه¬های پژوهشی در داخل و خارج كشور برای انتشار و تبادل دانش، ایجاد پژوهشگاه های بین المللی فراملی به منظور توسعه همكاری های بین المللی، برگزاری سمینارهای بین المللی و ترجمه آثار ایرانی به زبان های مختلف، توسعه فعالیت های انجمن های علمی و نهادهای پژوهشی در سطح بین المللی، ساماندهی تعاملات و ارتباطات بین المللی در حوزه علم و فناوری میان دانشمندان، پژوهشگران و برگزاری نشست های علمی مشترك، حمایت از طرح های پژوهش و فناوری بین المللی با سرمایه گذاری مشترك، حمایت از ایجاد شبكه های تحقیقاتی فناوری برای تسهیل انتشار دانش؛
ایجاد تحول در ارتباط میان نظام آموزش عالی با سایر نظام ها؛ شبكه سازی مؤسسات آموزشی و پژوهشی در حوزه علوم پایه به منظور افزایش هماهنگی تحقیقات بین رشته ای؛ تقویت ارتباطات دانشگاه ها با بخش های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی كشور دستگاه های اجرایی از‌جمله صنعت؛ طراحی سازوكارهای همكاری پاره وقت نخبگان و دانشمندان با مدیران مؤسسات پژوهشی؛
حمایت از برگزاری همایش های تخصصی توسط انجمن ها و جمعیت های علمی.

** نظام جذب (نگهداشت) و ارتقاء اعضاء هیئت‌علمی
پیشنهاد می‌شود وزارت عتف به عنوان نهاد ناظر جذب و ارتقاء اعضای هیئت‌علمی عمل نموده و با ایجاد شرایط برخورداری استقلال و آزادی علمی دانشگاه‌ها، در نظر گرفتن تفاوت در نحوه و مدل اهمیت به رشته‌های مختلف و پیگیری اقدامات زیر در راستای بهبود و ساماندهی نظام جذب و ارتقای اعضای هیئت‌علمی حركت نماید.
استقرار نظام غیرمتمركز جذب (هر دانشگاه‌ یا موسسه بر مبنای هدف‌گذاری خود و آمایش منطقه‌ای و امكانات موجود مسیر توسعه خاصی را انتخاب می‌كند و در همان راستا جذب نیرو خواهد داشت)
ارائه یك راهنمای اصولی و كلی در خصوص نحوه ارتقاء اعضای هیئت‌علمی توسط وزارت عتف (معیار سازی و جهت‌دهی فعالیت‌های درون یك دانشگاه، توسط هیئت‌امنا و با مشاركت جمعی).
تقویت نظام بورس تحصیلی دانشجویان مستعد، حمایت مالی و بورس تحصیلی نخبگان و جذب دانشجویان بورسیه بر اساس پتانسیل‌های منطقه‌ای و تقاضا محوری یا سایر مكانیزم‌های مساله‌محور.
بازتعریف نظام ارتقای اعضا هیئت‌علمی و پژوهشگران و استفاده از سازوكارهای انگیزشی مناسب، توسعه مهارت های تحقیقاتی اعضای هیئت‌علمی، افزایش فرصت های مطالعاتی اعضا هیئت‌علمی، برنامه ریزی برای تأمین هیئت‌علمی موردنیاز دانشگاه ها و ارتقاء شاخص نسبت عضو هیئت‌علمی تمام‌وقت به دانشجو، اصلاح هرم هیئت‌علمی دانشگاه ها.

** (بهبود) ارزیابی، نظارت و اعتبارسنجی نظام آموزش عالی
ساختار پیشنهادی ارزیابی، نظارت و اعتبارسنجی نظام آموزش عالی، ساختار ارزیابی شبكه‌ای با هدف یاری دادن به هر یك از زیرسیستم‌های آموزش عالی برای ارزیابی و برنامه‌ریزی برای ارتقای كیفیتشان و فراهم‌سازی شرایط مناسب جهت اعتبارسنجی برنامه‌ها و واحدهای سازمانی آموزش عالی به منظور تضمین كیفیت است.
در این ساختار، زیرسیستم دانشگاه‌های دولتی در شبكه مركزیت داشته و پیوند سایر زیرسیستم‌ها ذیل آن برقرار می‌شود؛ مزیت این ساختار آن است كه هر یك از «پیوند»ها (زیر سیستم‌ها) می‌تواند نسبت به چگونگی ارزیابی و تضمین كیفیت برنامه‌ها، دوره‌ها و فعالیت‌ها خود بیندیشد و چارچوبی تهیه نماید. زیر‌سیستم‌های موفق در این امر با بازنمایی كیفیت آموزش و پژوهش خود سایر زیر‌سیستم‌ها را ترغیب می‌كنند كه با توجه به تجربه‌های موفق سایر«پیوند»ها، آن تجربه‌ها را به اجرا درآورند.
تعیین ضوابط و معیارهای استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی، نظارت بر فعالیت های دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، ارزیابی مستمر فعالیت واحدهای آموزش عالی و تحقیقاتی، ارزیابی و اعتبارسنجی علمی دانشگاه ها، ارزیابی عملكرد مالی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، ایجاد نهاد ملی ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین كیفیت در نظام آموزش عالی، رصد دائمی ظرفیت های محیطی و تنظیم ظرفیت دانشگاه ها در مقاطع مختلف متناسب با نیازهای حال و آینده، مشاركت در تنظیم معیارها و اهداف نظام اعتبارسنجی و رتبه بندی مراكز آموزش عالی، تقویت نظارت و اعمال سیاست های آموزشی در دانشگاه ها؛
ارتقا كمی و كیفی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی.
حمایت مالی و حقوقی از مراكز دانشگاهی ممتاز.

** ایجاد بسترهای موردنیاز تجاری سازی
پیشنهاد می‌شود در راستای ایجاد بسترهای موردنیاز تجاری‌سازی، وزارت عتف؛ به عنوان نهاد متولی توسعه نیمه‌متمركز تجاری‌سازی دستاوردهای دانشگاهی عمل كرده و به‌جای انتخاب صرف اولویت‌های خاص آموزشی یا تجاری‌سازی، چارچوب‌های اصلی را تعیین نموده و به‌كل زنجیره تجاری‌سازی از باب ایجابی و كلان بدون تصدی‌گری توجه نموده و اقدامات ذیل را نیز موردتوجه قرار دهد:
اهتمام بر انتقال فناوری و كسب دانش طراحی و ساخت برای تولید محصولات در داخل كشور، جذب سرمایه ایرانیان خارج از كشور و سرمایه خارجی، گسترش همكاری و تعامل سازنده با دیگر كشورها در حوزه علم و فناوری، حمایت از آموزش مهارت های پیشرفته با مشاركت بخش خصوصی، ایجاد و گسترش مراكز انتقال و تجاری‌سازی فناوری، اختصاص بخشی از اعتبارات طرح های توسعه ای به انتقال و یادگیری فناوری، ایجاد نمایندگی های علم و فناوری در سفارتخانه ها در حوزه های اولویت دار به‌منظور انتقال دستاوردها و تجارب جهانی پیشرفته و صادرات، اصلاح قوانین و مقررات مربوط به انتقال فناوری و تشویق طرف های خارجی برای انتقال دانش فنی و فعالیت¬های تحقیق و توسعه به داخل كشور، توسعه نهادهای انتقال و بومی‌سازی فناوری، اتخاذ تدابیر لازم در خصوص انتقال فناوری و برنامه ریزی به‌منظور بومی كردن فناوری های انتقال‌یافته، تدوین پیوست فناوری و مستندسازی فناوری‌های انتقالی.
تعریف طرح های كلان ملی و حمایت از آن ها در حوزه های اولویت‌دار.
حمایت از تولید و صادرات محصولات دانش بنیان، تجاری سازی پژوهش و نوآوری، حمایت از بازارسازی برای محصولات نوآورانه، اولویت دهی به محصولات داخلی در خریدهای دولتی، ساماندهی فن بازارهای عمومی و ایجاد فن بازارهای تخصصی، تسهیل مراحل راه اندازی و فعالیت شركت های دانش بنیان، سیاست گذاری برنامه ریزی و اجرای قانون حمایت از شركت ها و مؤسسات دانش‌بنیان، كمك به بازاریابی و صادرات و خدمات پس از فروش محصولات دانش بنیان از طریق جوایز و مشوق های صادراتی و ایجاد سازوكارهای تبلیغاتی برای بازاریابی و توسعه شركت های واسط بازرگانی، ایجاد زمینه های لازم برای عرضه فناوری در داخل و خارج كشور و حمایت از صادرات فناوری ها، حمایت از بورس ایده و بازار فناوری، حمایت از ایجاد ارزش افزوده و سرمایه گذاری و كارآفرینی از راه های قانونی و مشروع، تأمین شرایط و فعال سازی كلیه امكانات به‌منظور توسعه كارآفرینی؛ حمایت از مراكز ارائه خدمات پشتیبان ایده تا بازار و نهادهای واسط حقوقی، مالی، فنی و اداری، پشتیبانی از تعامل بخش های تحقیقاتی و صنعتی از طریق حمایت از شكل گیری نهاد RTI ملی؛
حمایت از مالكیت فكری و معنوی در عرصه مقالات و كتب و پایان‌نامه‌ها و اختراعات و ... و تكمیل زیرساخت ها و قوانین، ثبت و اعتبارسنجی مالكیت فكری حوزه علم و فناوری، ارزیابی و تأیید اختراعات و اكتشافات و نوآوری ها به‌منظور فراهم‌نمودن زمینه حمایت از حقوق مالكیت معنوی و ثبت در مراجع ذی‌ربط.
فراهنگ**9187**خبرنگار: حمیدرضا بازگشا * انتشار: امید غیاثوند