در ادامه اين گزارش مي خوانيم: براساس قوانين داخلي آمريكا – كه ارتباطي به متن برجام ندارد- كنگره، رئيس‌جمهور را موظف كرده است كه هر 90 روز پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد كند. با اين وجود، «فايننشال تايمز» نوشت: «عدم اعلام تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي، لزوما به معناي خروج آمريكا از برجام نيست.» «پوليتيكو» هم گزارش داد كه تيم امنيت ملي آمريكا در راهبرد جديد خود، به ترامپ پيشنهاد داده پايبندي ايران به برجام را تاييد نكند اما با انجام رايزني‌هايي با كنگره از بازگشت تحريم‌هاي رفع‌شده هسته‌اي جلوگيري كند. «واشنگتن‌پست» نيز اين سناريو را تاييد كرد و نوشت ترامپ، فعلا از توصيه به كنگره براي اعمال مجدد تحريم‌ها عليه ايران خودداري خواهد كرد. ازسوي ديگر ديپلمات‌هاي اروپايي همچنين اعضاي سابق تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي اوباما، از جمله وندي شرمن، لابي گسترده‌اي را با كنگره براي حفظ برجام آغاز كرده‌اند. مخالفت جدي اروپايي‌ها با موضع برجامي ترامپ، ايجاد اجماع جهاني و احياي رژيم تحريم‌ها عليه ايران را با ترديد‌هاي جدي مواجه كرده است.
** رمزگشايي از تصميم ترامپ
دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوري ايالات‌متحده روز پنج‌شنبه بار ديگر ايران را به نقض روح برجام متهم كرد. اين در شرايطي است كه رسانه‌هاي غربي در روزهاي گذشته اعلام كرده‌اند كه ترامپ احتمالا پايبندي ايران به برجام را تاييد نخواهد كرد. براساس قوانين داخلي آمريكا – كه ارتباطي به متن برجام ندارد - كنگره، رئيس‌جمهور را موظف كرده است كه هر 90 روز پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد كند. با اين وجود، «فايننشال تايمز» در گزارشي به نقل از يك مقام دولتي آمريكا نوشت: «عدم اعلام تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي، سبب نقض توافق از سوي آمريكا نمي‌شود.» «پوليتيكو» هم در گزارشي نوشت كه تيم امنيت ملي آمريكا در راهبرد جديد خود در برابر تهران، به ترامپ پيشنهاد كرده پايبندي ايران به برجام را تاييد نكند اما با انجام رايزني‌هايي با كنگره از بازگشت تحريم‌هاي رفع‌شده هسته‌اي جلوگيري كند. «واشنگتن‌پست» هم نوشت كه ترامپ با وجود عدم‌تاييد پايبندي ايران به برجام، فعلا از توصيه به كنگره براي اعمال مجدد تحريم‌ها عليه ايران خودداري خواهد كرد. ازسوي ديگر ديپلمات‌هاي اروپايي و همچنين اعضاي سابق تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي اوباما، از جمله وندي شرمن، لابي گسترده‌اي را با كنگره براي حفظ برجام آغاز كرده‌اند. مخالفت جدي اروپايي‌ها با موضع برجامي ترامپ، ايجاد اجماع جهاني و احياي رژيم تحريم‌ها عليه ايران را با ترديد‌هاي جدي مواجه كرده است.
دونالد ترامپ روز پنج‌شنبه 13 مهرماه در آستانه ديدار با فرماندهان نظامي آمريكا بار ديگر ادعا كرد كه ايران به روح توافق هسته‌اي پايبند نبوده است. اين در شرايطي است كه يك مقام بلندپايه آمريكايي گفته است، دونالد ترامپ تاييديه پايبندي ايران به توافق هسته‌اي با شش قدرت جهاني، (برجام) را صادر نخواهد كرد و با اين تصميم عملا سرنوشت برجام را به كنگره واگذار خواهد كرد. طبق قانون مصوب كنگره ايالات‌متحده، دولت آمريكا هر 90 روز يك بار بايد در گزارشي به قانون‌گذاران اين كشور پايبندي يا عدم پايبندي ايران به برجام را تاييد كند. در صورتي كه دولت دونالد ترامپ پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد نكند، كنگره 60 روز فرصت دارد كه تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را همچنان معلق نگه دارد يا آنها را دوباره اجرايي كند. اگر ترامپ برجام را تاييد كند، توافق روند طبيعي خود را ادامه خواهد داد، اما اگر عدم پايبندي ايران را اعلام كند، به منزله خروج از برجام نيست، چون كنگره بايد در مورد آن تصميم‌گيري كند. به گزارش «رويترز»، رئيس‌جمهوري آمريكا پنج‌شنبه پيش از نشست خود با وزير دفاع و مقام‌هاي ارشد نظامي اين كشور ادعا كرد: «نبايد اجازه داد كه ايران به سلاح هسته‌اي دست يابد، حكومت ايران از تروريسم حمايت مي‌كند و خشونت، خونريزي و هرج و مرج را در سراسر خاورميانه گسترش مي‌دهد.» دونالد ترامپ مدعي شد: «به همين دليل بايد ستيزه‌جويي مستمر و بلندپروازي هسته‌اي ايران را متوقف كرد. ايران به روح توافق هسته‌اي پايبند نبوده است و ما در همين نشست در اين باره بحث خواهيم كرد.»
رئيس‌جمهوري آمريكا در ادامه گفته است: «به‌زودي درباره ايران (خبرهايي) خواهيد شنيد.» در همين حال اظهارات ترامپ به هنگام عكس گرفتن با ژنرال‌هاي آمريكايي خبرساز شده است. رئيس‌جمهوري آمريكا به خبرنگاران گفته است، «مي‌دانيد به اين چه مي‌گويند؟ شايد اين آرامش قبل از توفان است.» خبرنگاران از رئيس‌جمهوري آمريكا پرسيدند، آيا اين توفان مربوط به ايران است؟ داعش؟ يا براي چه موضوعي؟ رئيس‌جمهوري آمريكا در پاسخ گفت، خبردار خواهيد شد. خبرها حكايت از اين دارند كه ترامپ پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد نخواهد كرد. همين موضوع باعث ايجاد اختلاف در كابينه ترامپ شده است. در همين خصوص، يك مقام بلندپايه دولت آمريكا گفته است دونالد ترامپ به‌زودي مدعي عدم پايبندي ايران به توافق هسته‌اي خواهد شد. به گزارش رويترز، اين مقام دولت آمريكا تاكيد كرده است، همزمان با اين تصميم، دونالد‌ترامپ همچنين راهبرد جامع آمريكا را در قبال ايران اعلام خواهد كرد. رويترز مي‌گويد، راهبرد تازه آمريكا در قبال تهران در راستاي مقابله با اقدامات ايران در منطقه خواهد بود. در همين زمينه، روز پنج‌شنبه مقام‌هاي بلندپايه كاخ سفيد گفتند، دونالد ترامپ احتمالا به سمتي در حركت است كه در نهايت باعث خروج آمريكا از توافق هسته‌اي با ايران خواهد شد، اما اين درحالي است كه برخي در دولت آمريكا با اين چنين رويكردي موافق نيستند. يك مقام آمريكايي نيز روز گذشته به رويترز گفته بود، دونالد ترامپ احتمالا روز 12 اكتبر (20 مهرماه) درخصوص رويكرد آمريكا در قبال توافق هسته‌اي با ايران سخنراني خواهد كرد، اما هنوز تصميم نهايي در اين زمينه اتخاذ نشده است.
** مخالفت مك مستر
همزمان، شبكه خبري سي‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه كاخ سفيد اعلام كرد كه ژنرال مك مستر در ديداري كه با چند سناتور دموكرات داشته، اعلام كرده است كه به رد پايبندي ايران به برجام راضي نيست. به گزارش «ايسنا» اين گزارش به نقل از دو منبع آگاه كاخ سفيد، آورده است كه مك مستر مشاور امنيت ملي ترامپ روز چهارشنبه گروهي از سناتورهاي دموكرات را براي گفت‌وگو در مورد برنامه رئيس‌جمهور در مورد برجام به كاخ سفيد دعوت كرده است و اين سناتورها از جلسه اين برداشت را داشته‌اند كه مك مستر معتقد است رد پايبندي ايران به برجام راه درستي نيست. اين منابع اعلام كرده‌اند كه مك مستر اين ديدار را براي آن ترتيب داده است تا از ايده سناتورهاي دموكرات براي جلوگيري از رد برجام كه جمهوري‌خواهان و دموكرات‌ها هر دو معتقدند باعث بر هم خوردن ثبات با متحدان آمريكا خواهد شد، استفاده كنند. اگرچه اين منابع اعلام كرده‌اند كه مك مستر هرگز به‌طور مشخص اعلام نكرده است كه با تصميم ترامپ مبني بر رد پايبندي ايران به برجام مخالف است، اما او همواره در اين جلسه به درخواست‌هاي سناتورها براي جلوگيري از اعلام عدم پايبندي ايران به برجام پاسخ داده و تاكيد كرده، او كسي نيست كه آنها بايد راضي كنند. اگرچه مك مستر همواره ادعاهاي خصمانه خود عليه ايران را تكرار كرده است، اما او و ركس تيلرسون در چند جلسه با ترامپ سعي كرده‌اند تا او را از تصميم خود براي اعلام رد پايبندي ايران به برجام منصرف كنند.
** تلاش سفيران اروپايي در واشنگتن
در ادامه تلاش‌هاي حفظ برجامي، سفيران كشورهاي فرانسه، آلمان و بريتانيا و سفير اتحاديه اروپا در واشنگتن، تلاش‌هاي تازه‌اي را براي جلب حمايت اعضاي كنگره آمريكا از توافق هسته‌اي با ايران آغاز كرده‌اند. به گزارش خبرگزاري رويترز، براساس اين گزارش، عصر روز چهارشنبه نشستي بين اين سفيران با سناتور ريچارد دوربين، فرد شماره دو دموكرات‌ها در سنا برگزار شد. شماري از مقام‌هاي دولت باراك اوباما نيز در اين نشست شركت داشتند از جمله وندي شرمن، معاون سابق وزير خارجه و ارنست مونيز وزير پيشين انرژي آمريكا. مقامات بلندپايه دولت آمريكا در تلاش براي تشديد سياست واشنگتن در قبال ايران هستند بدون آنكه توافق هسته‌اي با ايران را از بين ببرند. در همين ارتباط، يك مقام بلندپايه دولت آمريكا در گفت‌وگو با فايننشال‌تايمز گفت، با وجود انزجار ترامپ از توافق هسته‌اي، او همچنان اميد دارد بتواند توافق هسته‌اي را حفظ كند، بدون آنكه از آن خارج شود. اين مقام دولت آمريكا تاكيد كرد عدم اعلام تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي به كنگره سبب نقض توافق از سوي آمريكا نمي‌شود.
مقامات غربي مي‌گويند ترامپ به‌واسطه قوانيني نااميد شده است كه براساس آن، او بايد توافقي را هر 90 روز يك‌بار تاييد كند كه به گفته او «بدترين توافق» است. يك مشاور بلندپايه دموكرات در سنا گفت: «دموكرات‌ها بر اين باورند كه رئيس‌جمهور بايد پايبندي ايران را تاييد كند. همين.» او همچنين گفت: «ما در مذاكرات پيشدستانه براساس اين فرض شركت نداريم كه رئيس‌جمهور قصد ندارد پايبندي ايران را تاييد كند.» ديپلمات‌هاي فرانسوي، آلماني و انگليسي و همچنين اتحاديه اروپا در تلاش براي تضمين اين موضوع هستند كه كنگره توافق هسته‌اي را برنخواهد چيد. يك ديپلمات اروپايي كه در تلاش براي لابي با كنگره عليه تصويب قانون جديد است، گفت دست كم يك سفير از اين سه كشور «هر دو روز يك‌بار» در كنگره آمريكا است. در همين خصوص، يك ديپلمات ديگر اروپايي گفت: «برداشت ما اين است كه تصميمي براي عدم تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي اتخاذ نشده است. ما نمي‌دانيم چه اتفاقي خواهد افتاد يا اينكه چگونه كنگره اين موضوع را رتق و فتق خواهد كرد.»
** مخالفت تيم امنيت ملي ترامپ
از سوي ديگر، تيمي كه ماموريت انجام بررسي‌هاي بين سازماني براي تعيين سياست كلي آمريكا درخصوص ايران به سرپرستي مشاور امنيت ملي كاخ سفيد را بر عهده داشته، بعد از چند ماه تلاش، راهبردي درخصوص ايران تدوين كرده كه مورد موافقت تمامي اعضاي تيم امنيت ملي آمريكا قرار گرفته است. در بخش برجام، اين طرح پيشنهادي خواستار آن است كه ترامپ در گزارش جديد به كنگره پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد نكند، اما با انجام رايزني‌هايي با كنگره از بازگشت تحريم‌هاي رفع‌شده به موجب برجام عليه ايران جلوگيري كند. انتظار مي‌رود سياست جديد طرح‌هايي براي مقابله با گروه‌هاي تحت حمايت ايران از جمله حزب‌الله لبنان را شامل شود. آمريكا در دو مقطع؛ يعني اواخر دهه هفتاد شمسي در دوران بيل كلينتون تحريم‌هاي يكجانبه را عليه ايران اعمال كرد، در دهه 70 اما اروپا به همكاري‌هاي خود با تهران ادامه داد. ولي در دهه هشتاد شمسي به‌خاطر برخي سياست‌هاي داخلي، آمريكا موفق شد اجماع جهاني عليه ايران را شكل دهد. به‌نظر مي‌رسد كه در مقطع كنوني هم مانند دهه 70 شمسي آمريكا در ايجاد اين اجماع ناكام است و اروپا به همكاري‌هاي خود با ايران ادامه خواهد داد.
** هشدار جو بايدن
معاون رئيس‌جمهوري سابق آمريكا نيز درباره پيامدهاي خروج از برجام هشدار داد. به گزارش خبرگزاري تسنيم به نقل از العهد، جو بايدن معاون رئيس‌جمهوري سابق آمريكا گفت كه در صورت خروج ترامپ از توافق هسته‌اي با ايران، آمريكا در دنيا به انزوا كشيده خواهد شد. وي همچنين درباره پيامدهاي خروج از توافق هسته‌اي با ايران هشدار داد.
** آثار لغو برجام
در ادامه هشدارها درخصوص عدم تاييد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي، رئيس شوراي روابط خارجي آمريكا تاكيد كرد لغو برجام باعث زير سوال رفتن توافق ديگر دولت‌ها با آمريكا مي‌شود. ريچارد هاس، رئيس شوراي روابط خارجي آمريكا در صفحه توييتر خود نوشت: «رد پايبندي ايران براساس معيارهاي سياسي باعث زير سوال رفتن هر نوع توافق با ايالات‌متحده از سوي ديگر دولت‌ها مي‌شود.»
** آمريكا را دنبال نمي‌كنيم
همزمان روزنامه واشنگتن پست به نقل از يك مقام آگاه اروپايي اعلام كرد اروپا، آمريكا را در نقض تعهدات بين‌المللي خود دنبال نمي‌كند. به گزارش واشنگتن‌پست يك مقام اروپايي در گفت‌وگو با اين روزنامه آمريكايي كه خواست نامش را فاش نكند، اعلام كرد: هيچ‌يك از 28 عضو اتحاديه اروپا و سه كشور عضو توافق ايران (انگليس، فرانسه و آلمان) آمريكا را در نقض تعهدات بين‌المللي خود دنبال نخواهند كرد. فدريكا موگريني ديپلمات ارشد اتحاديه اروپا همواره ضمن تاكيد بر اهميت بر جام اعلام كرده كه برجام يك توافق چندجانبه است و يك طرف به تنهايي نمي‌تواند مانع اجراي آن شود. اين مقام اروپايي اعلام كرد در صورت لغو برجام از سوي آمريكا، يك بحران بزرگ اتفاق مي‌افتد.
** اميدواري روسيه به تصميم «متعادل» ترامپ
از سوي ديگر، وزير خارجه روسيه ابراز اميدواري كرده است كه ترامپ در زمينه باقي ماندن در توافق ايران و قدرت‌هاي جهاني براي محدود كردن برنامه هسته‌اي ايران، تصميمي «متعادل» اتخاذ كند. لاوروف كه به قزاقستان رفته است، روز جمعه 14 مهر به خبرنگاران گفت «بسيار مهم است كه اين توافق به شكل كنوني حفظ شود و مشاركت آمريكا عامل مهمي در اين زمينه خواهد بود». گرچه دونالد ترامپ از دوران كارزار انتخابات رياست جمهوري از مخالفان سرسخت اين توافق بود، اما دولتش تاكنون دو بار پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را به كنگره اعلام كرده است. پيش‌تر در اوايل تابستان امسال، زماني كه دولت ترامپ براي دومين بار پايبندي ايران به برجام را تاييد كرد، فارن پاليسي در گزارشي به نقل از چند مقام آمريكايي نوشت كه رئيس‌جمهور آمريكا به‌دليل نارضايتي از اقدامات وزارت خارجه‌اش در زمينه برجام، از گروهي از «كارمندان معتمد كاخ سفيد» خواسته است تا به‌دنبال تهيه «پرونده‌اي بالقوه» براي اثبات عدم پايبندي ايران به نص برجام در مهلت 90 روزه آينده باشند.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1396،7،15
**گروه اطلاع رساني**1699**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه دنياي اقتصاد در گزارشي، نوشت: دونالد ترامپ، روز پنج‌شنبه بار ديگر ايران را به نقض روح برجام متهم كرد. رسانه‌هاي غربي معناي اين سخنان ترامپ را عدم تاييد پايبندي ايران به برجام عنوان كرده‌اند؛ تصميمي كه گفته مي‌شود ترامپ با وجود مخالفت اعضاي بلندپايه دولتش اتخاذ مي‌كند.
