وقتی صنعت كشور هنوز از نانوفناوری غافل است

به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، دهمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو شامگاه دیروز-دوشنبه 17 مهرماه- پایان یافت، فناوری كه به طور حتم به دلیل شرایط خاص خود می تواند در به روز رسانی و رفع مشكل بسیاری از بخش ها از جمله صنایع مختلف اثربخش باشد.
به واقع، امروزه فناوری نانو به بسیاری از بخش ها از جمله سلامت، دارو، لوازم بهداشتی، صنعت ساختمان، صنعت خودرو، نساجی، پتروشیمی و نفت، كشاورزی، آب و محیط زیست ورود پیدا كرده است.
برهمین اساس نیز دهمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو با حضور بیش از یكصد نهاد فعال در این عرصه شامل نهادهای ترویجی، انجمن‌ها و تشكل‌های دانشجویی، انجمن‌ها و تشكل‌های علمی، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها، نهادهای ارائه‌كننده خدمات توسعه فناوری و شركت‌های نانویی از 14 تا 17 مهر در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد.
جشنواره پویایی كه به طور حتم فرصت های نابی را برای ارتقای سطح تولید محصولات در بخش های مختلف مقابل صنایع و تولیدكنندگان سنتی قرار داد.
گفته می شود در حال حاضر 160 شركت نانویی در كشور وجود دارند كه بیش از 360 محصول در این بخش تولید می كنند، حوزه ای كه در سال جاری میلادی (2017 )كشورمان با تولید بیش از ۶۵۰۰ مقاله علمی در آن پس از كشورهای آمریكا، چین و هند در رتبه چهارم دنیا قرار گرفت.

**نانو و ایجاد فرصت هایی ناب برای بخش های مختلف كشور
در بخش آب و فاضلاب دهمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو، محصولات بسیار ارزشمندی دارای گواهینامه نانو مقیاس همچون انواع دستگاه های تصفیه آب خانگی و صنعتی، انواع دستگاه های آرسنیك زدایی از آب محصول یا نانوكامپوزیت لاستیك-سیلیكا برای استفاده در ساخت واشرهای آب بند لوله و اتصالات از سوی شركت ها و محققان جوان كشورمان برای استفاده در صنعت آب در معرض دید بازدیدكنندگان قرار گرفت.
در بخش ساختمان نیز دانشمندان و محققان كشورمان محصولات بسیار كاربردی را به مرحله تجاری سازی و فروش رسانده اند كه شیشه كنترل كننده انرژی (Low-E)، لوله و اتصالات فاضلابی بی صدا، كف پوش های بتنی با مقاومت به سایش بالا، پروفیل در و پنجره UPVC حاوی نانوذرات، لوله های فاضلابی مستحكم UPVC حاوی نانوذرات، لوله UPVC سخت حاوی نانوذرات، لوله و اتصالات فاضلاب ساختمانی UPVC سخت، نانوكف پوش اپوكسی مقاوم به سایش، سرویس بهداشتی آنتی باكتریال، كاشی گرانیت حاوی نانوذرات سیلیس با خاصیت لكه گریزی، نانو بتن سبك سازه ای (NSLC-1230) و محلول ایجادكننده پوشش آب گریز روی آجر تنها بخشی از این محصولات است.
ضمن اینكه در بخش رنگ، رزین و كامپوزیت دهمین جشنواره و نمایشگاه نانو نیز محصولات بسیار ارزشمندی خودنمایی كرد، رنگ پودری ضدخوردگی حاوی نانوذرات سیلیس با ویژگی بهبود مقاومت به خوردگی از آن جمله است.
یك تولیدكننده حاضر در نمایشگاه در خصوص ویژگی این محصول می گوید: سیلیكا به واسطه دارا بودن الكترون های آزاد خیلی كــم، دارای مقاومت عالی در برابر خوردگی، پایداری گرمایی و نیز رسانایی كم اســت. بی اثر بودن و هزینه پایین تولید سیلیكا باعث می شود از آن به عنوان یك پركننده و عامل افزایش حجم مناسب برای رنگ استفاده شود.
به گفته وی، اضافه كردن نانوذرات سیلیكا به رنگ ها می تواند سختی آن در مقیاس ماكرو و میكرو، مقاومت در برابر سایش، مقاومت در برابر خراش و شرایط آب و هوایی را بهبود ببخشد.
رنگ پایه آب آكریلیك آنتی باكتریال از دیگر محصولات پوششی به نمایش گذاشته شده در دهمین جشنواره و نمایشگاه نانو فناوری بود كه به گفته مهندس رضایی نیا تولیدكننده آن، این محصول در حال حاضر در سطوح دیوار بسیاری از بیمارستان ها، آشپزخانه ها، رستوران ها، ادارات، مدارس، مهدكودك ها و كلیه اماكن عمومی كشورهای پیشرفته به عنوان مهمترین عوامل انتشار و انتقال بیماری ها استفاده می شود.
اما از محصول نانو سیل در این بخش به سادگی نمی توان گذشت این محصول یك پوشش آب گریز برای استفاده در صنعت ساختمان از جمله آجری، سنگ های معدنی، طبیعی و هنری، آجر آهكی، سطوح بتنی و گچی است.
نانو سیل طبق نوع ساختار مولكولی كه در اندازه نانو است، می تواند به عمق منافذ داخلی مصالح نفوذ كرده و به ایجاد واكنش شیمیایی منجر شود. درنتیجه شرایط آب گریزی و عدم نفوذ آب در سطح را پدید می آورد.
رنگ پودری الكترواستاتیك با خاصیت كاهش دود، رنگ ترك تزئینی، رنگ پایه آب خودتمیزشونده، مركب پایه آب، جوهرافشان فرموله شده با نانوذرات پیگمنت، رنگ ترافیكی ترموپلاست سرد، پوشش اكریلاتی UV پخت حاوی نانوذرات سیلیس، چسب UV پخت حاوی نانوذرات سیلیكا، تخته گوشت آنتی باكتریال، سطل زباله حاوی نانو ذرات نقره با خاصیت آنتی باكتریال نیز از جمله محصولات به نمایش گذاشته شده در این بخش بود.
اما در حوزه نساجی و پوشاك دهمین جشنواره و نمایشگاه فناوری نانو، به نظر می آید تولید منسوجات پلی استری از رشد بسیار خوب و مناسبی برخوردار بوده است به عنوان مثال گرانول نانوكامپوزیتی پلی اتیلن ترفتالات یكی از این محصولات است كه پتروشیمی شهید تندگویان برای ماندگاری خاصیت ضدمیكروبی در برابر شستشو و سایش، تولید كــرده اســت.
همچنین یك شركت در شهرك صنعتی قزوین برای مقابله با رشد باكتری و قارچ ها كه به دنبال رطوبت، حرارت و مواد آلاینده در منسوجات، موجب بیماری، عفونت و بو بد ایجاد می كند، محصولی تحت عنوان نخ نانوكامپوزیتی نایلون تولید كرده است.
جوراب و لباس زیر ضدمیكروبی، پوشاك ضدمیكروبی، فرش ماشینی ضدمیكروبی، پارچه های ضد امواج و رسانا با قابلیت شیلد و جذب امواج الكترومغناطیس، شكم بند بارداری ضد امواج، فرش و حوله آنتی باكتریال از جمله محصولات به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه بود.
همچنین در حوزه كشاورزی و غذا دهمین جشنواره نانو تعدادی محصولات نانویی از جمله سامانه تولید كنسانتره پروتئین های آب پنیر سیستم پاستوریزاسیون غیرحرارتی و هموژناسیون همزمان، پودر مرگ موش و كیسه زباله آنتی باكتریال در معرض دید علاقمندان قرار گرفت.
ضمن این كه در حوزه خودرو و حمل و نقل نیز تعدادی محصول باارزش از جمله سره الكترود نقطه جوش، نازل جوشكاری زیر پودری، میلگرد مس-آلومینا، فیلتر هوای خودرو سنگین، فیلتر هوای خودرو (نانو پردو)، نانو كولانت DZ و روغن موتور حاوی نانوذرات سرامیكی در معرض دید علاقمندان قرار گرفته بود.
روغن موتور حاوی نانوذرات سرامیكی یكی از محصولات جالب این بخش است كه به گفته تولید كننده این محصول از استان مركزی، در سالیان اخیر در ساخت روغن موتورها از افزودنی های حاوی سولفور و فسفر استفاده می شد كه مشكلات زیست محیطی نیز به همراه داشت، لذا با توجه به استفاده از فناوری نانو در صنایع در سال های اخیر، گروهی از انواع افزودنی های نانومتری برای روانكارها به تولید رسید كه از آن جمله، نانومواد به عنوان افزودنی مكمل روغن، می تواند موجب كاهش میزان گشتاور، ضریب اصطكاك موتور و سایش شود.
انواع محصولات نانو مواد مانند نانوكامپوزیت عایق صدا بر پایه پلیمر پلی پروپیلن و فاز تقویت كننده در مقیاس نانو، نانوافزودنی PVC كه به عنوان عامل سازگاركننده بین پودر PVC و سایر افزودنی ها عمل می كند و باعث بهبود كیفیت و شفافیت چندین برابری محصول در مقابل ضربه می شود، از دیگر محصولات به نمایش گذاشته شده بود.
و در آخر، فیلتر نیروگاهی برای پاكسازی كمپرسورهای نیروگاه های گازی از سوی یك شركت در پایتخت یا انواع نانوكاتالیست ها از سوی برخی استان ها از جمله تهران، اصفهان و خراسان در بخش انرژی، نفت و صنایع وابسته از دیگر بخش های دهمین جشنواره و فناوری نانو بود كه به طور حتم تولید این محصولات به نوبه خود یك جهش فوق العاده در اثرگذاری علم و دانش و فناوری در به روز رسانی صنعت در بخش های مختلف است.

**ارائه 55 نوع خدمت به شركت های صنعتی نانو
با وجود این دستاوردها، برآیند اظهارات شركت كنندگان در نمایشگاه نشان می دهد كه فعالان حوزه نانو در زمینه تجاری سازی محصولات با مشكل مواجه هستند و چه بسیار شركت هایی كه با وجود برخورداری از ایده و محصول، هنوز درگیر این مقوله هستند.
در نمایشگاه، به غرفه كارگروه صنعت و بازار ستاد توسعه فناوری نانو آمدیم تا با علی اصغر نجیمی دبیر این كارگروه گفت و گو كنیم.
در غرفه كارگروه صنعت یك خانه نانویی طراحی و در آن بیش از 50 فناوری عرضه شده است كه در صنعت ساختمان استفاده می شود و به تدریج در حال رخنه به بازار است، تخت خواب آنتی باكتریالی، رنگ آنتی باكتریال، كاشی آنتی باكتریال، شیشه لوئیك كاهنده مصرف انرژی، سیمان و بتن سبك، بتن سبك، بتن كف پوش ضد سایش، لوله بیصدا، لوله پی وی سی مقاوم به ضربه، شیرآلات مقاوم به سایش، مبل با پارچه ضد آب و ضد لك و سایر محصولات متنوعی كه در خانه نانویی می توان مشاهده كرد.
نجیمی با بیان این كه در اینجا محصولات یكسری شركت های دانش بنیان كه در یكسال اخیر موفق شده اند به مرحله تجاری سازی شده اند به نمایش گذاشته شده است گفت: هم اكنون از طریق ستاد نانو بیش از 55 خدمت، مشاوره و تسهیلات از انواع مشاوره مالیاتی، طراحی صنعتی گرفته تا اخذ مجوزهای داخلی، بین المللی و صنعتی و حضور در نمایشگاه كه برای تجاری سازی محصولات نانو از طریق بهترین كارگزاران داخل كشور صورت می گیرد، به شركت های دانش بنیان این حوزه ارائه می شود.
وی با اشاره به وجود 160 شركت نانویی در كشور كه بیش از 360 محصول تولید می كنند، با تاكید براین كه، هدف ستاد كاهش زمان تجاری سازی فناوری های نانو و افزایش نرخ موفقیت شركت های دانش بنیان است، گفت: به عنوان مثال در سال 1395 حدود یكهزار خدمت تجاری سازی با سوبسید بیش از یك میلیارد تومان به شركت های نانویی ارائه شد.

** رفع 600 مسئله در بخش صنعت از طریق فناوری نانو
اما یكی از افتخارات بخش نانو در كشور در طول سال های اخیر چاره جویی برای رفع حدود600 مسئله و چالش در حوزه صنعت كشور است؛ نجیمی با اشاره به این كه حوزه صنعت و دانشگاه متاسفانه در طول سال های گذشته ارتباط لازم را برای تولید ثروت از علم نداشته اند، گفت: یكی از برنامه های ستاد نانو برای حمایت از شركت های صنعتی ایجاد شبكه ای تحت عنوان شبكه تعادل فناوری برای ایجاد ارتباط با صنایع مختلف در كشور است.
وی ادامه داد: بر این اساس از طریق كارگزاران تخصصی كه دارای سررشته از بخش صنعت و فناوری می باشند، تلاش كردیم از طریق برگزاری نشست های مختلف و رودرو یك ارتباط محكم بین صنعت و بخش دانشگاه ایجاد كنیم، لذا ستاد نانو مشكلات و تقاضای های شركت های صنعتی را از این طریق دریافت می كند و پس از آن از طریق شركت های دانش بنیان درصدد رفع این مشكلات از طریق فناوری نانو برمی اید.
وی با بیان این كه در چندسال اخیر برای ارتباط با بخش صنعت در بسیاری از نمایشگاه ها حضور جدی داشته ایم، تصریح كرد: به طوری كه در چندسال اخیر حدود 3 هزار مسئله و تقاضا از طرف صنعت برای كارگروه صنعت و بازار ستاد توسعه فناوری نانو ارسال شده كه ما با استفاده از فناوری نانو قادر به رفع 600 مسئله از این تعداد هستیم.
دبیر كارگروه صنعت و بازار ستاد توسعه فناوری نانو ادامه داد: از این تعداد، رفع حدود 100 مسئله در بخش صنعت كشور به مرحله قرارداد رسیده است ضمن اینكه در دو سال اخیر 44 طرح موفقیت آمیز در بخش صنعت اجرا و به نتیجه رسیده است و خروجی محصول داشته ایم و تعدادی از این محصولات و شركت های صنعتی در دهمین جشنواره و فناوری نانو حاضر بودند.

**فناوری نانو و رشد صد در صدی در دوران ركود اقتصادی
نجیمی در ادامه با اشاره به اینكه، رشد اقتصادی فناوری نانو به دلیل ایجاد ارزش افزوده در فناوری هرساله بیش از 100 درصد است گفت: این درحالی است كه كشورمان در سالهای اخیر با ركود اقتصادی دست و پنجه نرم كرده است.
وی گفت: طبق آمار فروش محصولات نانویی ، ما بیش از 100 درصد رشد داشته ایم بطور مثال سال قبل در حوزه نانو كل فروش شركت های نانو 310 میلیارد تومان بود اما امسال این رقم به حدود 700 میلیارد تومان افزایش یافته است.
دبیر كارگروه صنعت و بازار ستاد توسعه فناوری نانو در ادامه تاكید كرد:ضمن اینكه 30 درصد سهم رقم فروش محصولات نانو مربوط به صادرات محصولات نانویی است.
وی ادامه داد: این مزیتی است كه فناوری بالا برای كشور ایجاد كرده است و تقویت شركت های دانش بنیان از طریق كاهش بروكراسی های اداری در حال حاضر بهترین راهكار برای توسعه تولید و صادرات محصولات دانش بنیان است.
وی گفت: دیگر نمی توان یك لوله معمولی یا دارویی با عوارض جانبی زیاد ساخت و صادر كرد چراكه چینی ها ارزان تر از این محصولات را به بازار ارائه كرده اند لذا هنگامی كه لوله ای با شرایط جدید و ارزش افزوده مانند استحكام بیشتر یا یك داروی نانویی با عوارض كمتر و امنیت بیشتر تولید كنیم به طور حتم صادرات آن بسیار سهل تر خواهد بود.

**وقتی فناوری نانو ایرانی از صنایع خارجی درخواست دارد و از داخلی نه!
شهریور ماه امسال اعلام شد حجم بازار نانو فناوری ایران از 79 میلیارد تومان به 309 میلیارد تومان افزایش یافته است و هم اكنون محصولات تولید داخل به 21 كشور صادر می‌شود.
این در حالی است كه گرچه رشد علمی ایران در حوزه نانو و رسوخ روزافزون این فناوری در تولید و ایجاد ارزش افروده در بخش های مختلف از جمله صنعت، نقش بسیار اثرگذاری را برای این عرصه در حركت از اقتصاد مبتنی بر مواد خام به اقتصاد دانش بنیان متبادر ساخته است، به نظر می رسد این علم و كاربردهای بسیار راهگشای آن برای بخش صنعت كشور هنوز بیگانه است.
نجیمی در این خصوص با بیان این كه در حال حاضر مسائل زیادی مقابل صنعت كشور است، افزود: صنایع ما به قدری درگیر كارهای روزمره هستند كه چندان به بحث توسعه فناوری نمی پردازند به طوری كه ما برای خیلی فناوری های خود از خارج از كشور تقاضای بیشتری داریم، گویی آنها قدر فناوری نانو ایران را بهتر از خودمان می دانند.
وی افزود: به عنوان مثال خریداران برخی كشورها با حضور فناوران كشورمان در نمایشگاه های بین المللی برای خرید فناوری ایرانی صف می بندند اما متاسفانه شركت ها و تولیدكنندگان داخلی آنقدر درگیر مسائل روزمره مانند خرید مواد اولیه، بحث كارگر و مالیات هستند كه از توان و رونق لازم برای بهره مندی از این فناوری های جدید غافل می شوند.
این مقام مسئول با یادآوری این نكته كه دریافت انواع تسهیلات مالی برای سرمایه گذاری و تولید در كشورمان بسیار گران است و در دسترس نیست و شركت ها همواره از این معضل شكایت دارند، گفت: بضاعت ستاد نانو نیز البته برای پوشش خدماتی شركت های تولیدی كم است و این ستاد از تامین تمام درخواست های شركت های صنعتی و تولیدی ناتوان است.
بی تردید، صحبت های اخیر سعید سركار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو نیز موید رسوخ جدی بحث نانو به بخش صنعت است، آنجا كه هشدار می دهد: صنایع كشور در صورت بی توجهی به علم فناوری نانو، در آینده نزدیك بازارهای خود را از دست خواهند داد.
علمی ** 1836 *
*گزارش: یوسف درویشی*انتشار: زهره محتشمی پور
رای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me