به گزارش روز يكشنبه گروه علمي ايرنا از ستاد ويژه توسعه فناوري نانو رياست جمهوري، شيوع روزافزون سرطان و عوارض جانبي ناشي از داروهاي شيمي درماني پژوهشگران را بر آن داشته تا با دستيابي به راهكارهاي مؤثرتر، در كاهش عوارض اين داروها قدم بردارند. به همين دليل امروزه استفاده از سامانه‌هاي دارويي هدفمند، اهميت ويژه‌اي در دارو رساني مؤثرتر و كم عارضه‌تر بيماران يافته است. نانوزيست فناوري نقش مهمي در طراحي اين سامانه‌ها در مقياس كوچك و با كارايي بالا داشته است.
در اين طرح نيز محققان نانوسامانه دارويي هدفمندي بر پايه نانوذرات آهن اصلاح شده با درختسان (دندريمر) را سنتز كرده‌اند. اين نانوسامانه براي بارگذاري داروي ضد سرطان متوتروكسات كه در درمان سرطان سينه كاربرد دارد، استفاده شده است.
پروفسور مجيد مقدم پژوهشگر دانشگاه اصفهان، علت استفاده از دندريمرها و نانوذرات مغناطيسي در اين نانودارو را چنين بيان كرد: دندريمرها، بدليل ساختار پرشاخه و سه بعدي مي‌توانند ميزبان مناسبي براي بارگذاري مناسب و انتقال داروها باشند. همچنين با همراه كردن خاصيت نانوذرات مغناطيسي در اين سامانه‌هاي دارويي، امكان انتقال و رهاسازي هدفمند دارو در بافت سرطاني فراهم مي‌شود. از اين رو عوارض شيمي درماني كاهش و اثر دارو بر بافت سرطاني افزايش مي‌يابد.
وي در ادامه به ويژگي‌هاي مثبت اين نانودارو اشاره كرد و افزود: بر اساس مطالعات آزمايشگاهي، اين نانو دارو، مانند يك داروي هوشمند عمل مي‌كند و با كاهش pH در بافت سرطاني، داروي مورد نظر را در داخل سلولهاي سرطاني رها مي‌كند (اين نانودارو حساس به pH محيط است). همچنين اين نانودارو داراي اثر مغناطيسي بالايي است؛ لذا با تمركز دارو بر بافت سرطاني و گرم شدن موضع سرطاني، بهبودي بيشتر بافت را به همراه دارد. ظرفيت بارگيري بالاي دارو و زيست سازگاري در خون، از ديگر مزيت‌هاي نانوداروي هدفمند طراحي شده به شمار مي‌رود.
مقدم در خصوص زمينه‌هاي كاربردي اين نانودارو عنوان كرد: با توجه به عملكرد نانوداروي تهيه شده مي‌توان از آن براي درمان سلولهاي سرطاني، به ويژه سرطان سينه استفاده كرد. همچنين اين نوع ساختارها به دليل ويژگي‌هاي منحصربه فرد، امكان اتصال چند دارو و يا رشته‌هاي DNA را نيز دارند و مي‌توانند براي درمان‌هاي ژنتيكي هم استفاده شوند.
عضو هيأت علمي دانشگاه اصفهان به بيان برخي آزمون‌هاي صورت گرفته در طي تحقيق و نتايج آن‌ها پرداخت و گفت: در اين طرح ميزان و نحوه ورود به سلول اين نانوسامانه دارويي به سلولهاي سرطان سينه انساني MCF7 به وسيله آزمون‌هاي فلوسايتومتري و ميكروسكوپ كانفوكال در زمان‌ها و غلظت‌هاي متفاوت بررسي شده است. نتايج نشان دهنده ورود بالاي دارو به داخل سلول در غلظت‌ها و زمان‌هاي پايين بود. از طرفي بررسي سميت اين سامانه پر شاخه توسط آزمون سميت سلولي MTT، نشان داده كه اين نانوسامانه در كشتن سلولهاي سرطاني MCF7، Hela و Caov-4 نسبت به سلولهاي نرمال HBL-100 اثر بيشتري دارد. همچنين با قرار گرفتن در ميدان مغناطيسي، اثر سميت نانودارو بر روي سلولهاي سرطاني به ميزان 10 تا 20 درصد افزايش پيدا مي‌كند. اين اتفاق امكان درمان بافت‌هاي سرطاني در غلظت‌هاي پايين دارو را فراهم كرده است به طوري كه ميزان سميت دارو بر روي برخي رده‌هاي سلولي در غلظت 5 ميكروگرم بر ميلي ليتر (كمترين غلظت) با غظت 200 ميكروگرم بر ميلي ليتر (بيشترين غلظت) عملكرد مشابهي دارند.
اين تحقيقات حاصل تلاش‌هاي پرفسود مجيد مقدم- عضو هيأت علمي دانشگاه اصفهان- و دكتر امير لندراني- پژوهشگر پسا‌دكتراي دانشگاه اصفهان- و همكارانشان بوده است. نتايج اين كار در مجله Langmuir با ضريب تأثير 3/83 (جلد 33، سال 2017، صفحات 8503 تا 8515) منتشر شده است.
علمي**1023**
تنظيم:ابوالقاسم تيموري**انتشار: محتشمي پور
تهران- ايرنا- پژوهشگران دانشگاه اصفهان نانودارويي ساخته‌اند كه هدف آن درمان هدفمند سلولهاي سرطاني است. افزايش كارايي نانو دارو نسبت به داروهاي متداول شيمي درماني، سميت بيشتر بر سلولهاي سرطاني و كاهش ميزان استفاده اثرات جانبي دارو از ويژگي‌هاي مهم اين نانو دارو است.
