كسب و كارهاي بومي گردشگري از تنوع و تعدد فراواني برخوردار است. هرآنچه در عرصه فرهنگ بومي از جمله صنايع دستي، محل اقامت، هنرهاي آئيني و مذهبي، غذاها و محصولات محلي و فرهنگ ميهمان نوازي كه موجب جذب گردشگر، آشنايي و ايجاد علاقه مندي نسبت به مناطق بومي باشد رونق كسب و كارهاي مرتبط با اين حوزه را در پي دارد.
مهاجرت، بيكاري، بي ميلي جوانان به حضور و ماندگاري در مناطق بومي زادگاهشان و تمايل فزاينده به ترك روستا با هدف جستجوي كار و زندگي بهتر از معضلات نيازمند مديريت است. در اين ميان تقويت اقتصاد روستايي مطره مي باشد كه يكي از اساسي ترين راههاي آن تقويت مشاغل و كسب و كارهاي بومي و مرتبط با گردشگري است.
خراسان رضوي به واسطه قدمت تاريخي چندين هزار ساله، برخورداري از تنوع طبيعي و آب و هوايي جذابيتهاي فراوان بومي و محلي دارد لذا خراسان گردي كامل تجربه اي منحصربفرد و خاص خواهد بود.
* بوم گردي فرصتي براي رشد
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي به خبرنگار ايرنا گفت: بوم گردي و توسعه اقامتگاههاي بومي از جمله سياستهاي راهبردي در عرصه گردشگري و توسعه آن در استان است.
محمدرحيم رهنما افزود: بوم گردي و توسعه گردشگري در روستاها مزايا و ويژگيهاي متعدد با خود به همراه دارد كه از آن جمله رونق مناطق، روستاها و شهرهاي كوچك، معرفي فرهنگها، سنتها و صنايع دستي اين مناطق به گردشگران، تحقق مهاجرت معكوس، جذب و بازگشت جوانان براي حضور و فعاليت در روستاها و مناطق محلي مي باشد.
وي ادامه داد: در روستاها و مناطق محلي مشاغل و كسب و كارهايي فراواني هستند كه در ارتباط مستقيم و موثر با گردشگري قرار دارند و به فراخور رشد و توسعه گردشگري در آن مناطق مي توانند دوباره جان بگيرند و به عنوان جذابيت براي گردشگران مطرح باشند.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي گفت: اساسا ايجاد و راه اندازي اقامتگاههاي بوم گردي با هدف توسعه بوم گردي و نيز رشد و رونق روستاها و مناطق مختلف بوده است.
وي با بيان اينكه هر گردشگر ايجاد چندين فرصت شغلي مستقيم و غير مستقيم را رقم مي زند افزود: با رشد بوم گردي، توسعه كسب و كار و ايجاد اشتغال نخستين رويداد ارزشمند است و به مرور زمان شاهد رشد و گسترش ديگر كسب و كارها خواهيم بود.
رهنما ادامه داد: با رونق گرفتن بوم گردي به مرور زمان شاهد بازگشت جوانان به روستاها و شهرهايشان هستيم و در عين حال فرهنگ، آئينها، آداب و رسوم نيز از طريق گردشگران به خارج از مرزها منتقل مي شود.
* برنامه ريزي براي ايجاد 80 اقامتگاه بوم گردي
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي به فعاليت 18 اقامتگاه بوم گردي در سطح استان اشاره و بيان كرد: پرونده 40 اقامتگاه بوم گردي در حال تكميل است كه پس از بررسي، مجوزهاي لازم براي آنها صادر مي‌شود.
وي افزود: برنامه ريزي شده در 80 بخش در سطح خراسان رضوي اقامتگاههاي بوم گردي در جهت استفاده از ظرفيتهاي گردشگري و جذب توريست داخلي و خارجي ايجاد شود. 45 روستاي هدف گردشگري و 40 روستاي هدف صنايع دستي در سطح اين استان شناسايي شده كه زمينه را براي معرفي اين مناطق و رونق صنعت گردشگري فراهم مي‌كند.
* صنايع دستي كسب و كاري بومي و درآمدزا
معاون صنايع دستي و هنرهاي سنتي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي نيز به خبرنگار ايرنا گفت: در عرصه گردشگري بومي و منطقه اي در كنار بسياري از ظرفيتها مانند وجود جذابيتهاي تاريخي، فرهنگي، طبيعي و خوراكي كه مي تواند موجب كسب و كار و رونق اقتصاد مناطق شود صنايع دستي جايگاه ويژه و منحر به فردي دارند.
محمد مطيع افزود: هم اكنون 20 هزار هنرمند صنايع دستي در خراسان رضوي فعاليت دارند كه درصد قابل توجهي از اين افراد در روستاها و مناطق محلي فعالند و رشد گردشگري بومي مي تواند به رونق كسب و كار هنرمندان اين مناطق كمك كند.
وي ادامه داد: صنايع دستي در كنار اينكه درآمدزايي اقتصادي دارد و به عنوان سوغات خاص و مورد علاقه براي گردشگران مطرح است مي تواند در تحقق مهمترين هدف گردشگري يعني انتقال فرهنگ نيز موثر و نقش آفرين باشد.
معاون صنايع دستي و هنرهاي سنتي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي گفت: به منظور رونق كسب و كار هنرمندان صنايع دستي و هنرهاي سنتي برنامه هاي متعددي اجرا و تلاش شده در كنار اقامتگاههاي بوم گردي عرضه هنرهاي دستي و سنتي نيز به گردشگران در كاملترين شكل ممكن صورت گيرد.
* خراسان رضوي دارنده 13 برند ملي صنايع دستي
وي ادامه داد: خراسان رضوي داراي هنرهاي سنتي و صنايع دستي فراوان است كه در عرصه ملي و بين المللي شناخته شده و مورد استقبال گردشگران داخلي و خارجي قرار دارند.
مطيع افزود: دست كم 13 هنر سنتي و صنايع دستي در اين استان به عنوان صنايع دستي شاخص شناخته شده و از رشته هاي مزيتدار و بومي هستند.
وي ادامه داد: برند صنايع دستي در شهرستان فيروزه رشته تراش سنگهاي قيمتي و نيمه قيمتي، در شهرستان طرقبه شانديز رشته ارغوان بافي و پوستين دوزي و در شهرستان كلات نيز گليم بافي و ابريشم بافي است.
او گفت: همچنين رشته سفالگري سنتي در گناباد، ابريشم كشي در تربت حيدريه، فرت بافي و ساخت سازه هاي سنتي در تربت جام، حوله بافي در تايباد و تراش سنگهاي قيمتي در نيشابور از ديگر برندهاي ملي صنايع دستي شهرستانهاي خراسان هستند.
معاون صنايع دستي و هنرهاي سنتي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي
افزود: علاوه بر اينها تراش سنگهاي قيمتي و نيمه قيمتي در مشهد، حجاري سنتي(سنگتراشي) و نيز توليدات چرمي دست دوز از برندهاي ملي صنايع دستي در اين كلانشهر است. صنايع دستي سبد بافي در بجستان و گليم بافي در قوچان از ديگر رشته ها و صنايع دستي برجسته و مهم محسوب مي شوند.
* صنايع دستي پيام رسان ابعاد فرهنگي گردشگري
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي گفت: صنايع دستي در كنار همه كاربردهايي كه دارد مي تواند به عنوان سوغات، پيام رسان ابعاد فرهنگي سفر براي گردشگران داخلي و خارجي باشد.
رهنما با بيان اينكه مشهدالرضا(ع) قطب گردشگري زيارت محسوب مي شود افزود: بخشي از سفر و گردشگري همراه با هديه و سوغات است كه نه تنها اين امر تاثير اقتصادي قابل توجهي در بر دارد بلكه صنايع دستي را به پيام رسان فرهنگي تبديل مي كند.
وي ادامه داد: بخشي از موفقيت فعاليتهاي اقتصادي شهر با توجه درست و دقيق به اقتصاد گردشگري و اقتصاد سفر محقق مي شود. خلاقيت و كاربردي كردن محصولات صنايع دستي از جمله ضروريات و نيازهايي است كه بايد با برنامه ريزي هدفمند به آن توجه شود.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي گفت: صنايع دستي به راحتي مي تواند صنعت گردشگري و اقتصاد گردشگري را در كلانشهر مشهد تحت تاثير قرار دهد لذا بايد از اين فرصت استفاده كرد.
وي با بيان اينكه هنرمندان حوزه صنايع دستي استان از توانمندي بسيار و هنر والايي برخوردارند اظهار كرد: بايد با هدفمند كردن محصولات صنايع دستي و در نظر گرفتن نياز مصرف كنندگان محصولات اين بخش به رشد و پرورش هنرمندان، حمايت از آنان، جلب توجه گردشگران و كشف بازارهاي جديد در اين عرصه اقدام نمود.
* بوم گردي تحقق گردشگري خلاق
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي همچنين گفت: گردشگري تاكنون سه مرحله را پشت سر گذاشته كه نسل اول آن گردشگري بوده كه به سمت گذران اوقات فراغت گرايش داشت.
وي افزود: نسل دوم گردشگري به سمت گردشگري موزه اي و فرهنگي گرايش يافت كه شامل ديدن آثار تاريخي بود و گردشگري مذهبي هم كه از قديمي ترين انواع گردشگريهاست تقريبا در اين قالب گنجانده مي شود يعني ديدن آثار مذهبي براي برآورده كردن نيازهاي معنوي.
رهنما ادامه داد: نسل سوم گردشگري كه براي ما مهم است و مراكز علمي پژوهشي بايد به سمت آن بروند 'گردشگري خلاق' است كه شكل گردشگري در آن فرق مي كند.
وي الگوي گردشگري خلاق را رفتن به سمت داخل جامعه و آشنايي با زندگي روزمره و فرهنگهاي محلي ذكر و بيان كرد: در اين نوع گردشگري كه در حال گسترش است گردشگر به جاي هتل يا مسافرخانه ممكن است در قطار يا اقامتگاه بوم گردي روستايي يا حتي در غار اصلاح شده اقامت كند.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي گفت: هم اكنون بيشتر گردشگران خارجي كه به ايران وارد مي شوند به اين نوع گردشگري گرايش دارند. گردشگري خلاق در ذيل گردشگري پايدار تعريف مي شود كه در آن تنوع گونه هاي مختلف استفاده، بهره وري و بازديد، آسيب نرساندن به محيط، بهره گيري از شرايط محيط، دوستي با طبيعت و تنوع فرهنگي مهم است و مجموعه اين عوامل در كنار هم گردشگري خلاق و به تبع آن شهرهاي خلاق و مراكز سكونتي خلاق را شكل مي دهد.
وي افزود: در گردشگري خلاق علاوه بر ميراث مادي و ملموس كشور يا شهر ميزبان، گردشگر مي خواهد با ميراث معنوي مردمان آن سرزمين هم آشنا شود. گردشگري بومي و محلي در حقيقت شكل و نمادي از گردشگري خلاق است.
گزارشگر: آرزو جاوداني **انتشار: حسين كريم زاده
7496/1858
مشهد- ايرنا- گردشگري صنعتي به روز، پويا و در حال حركت است كه رونقش سبب رشد اقتصادي و اشتغال در هر منطقه مي شود. در همين چارچوب گسترش توجه به بوم گردي به عنوان يكي از انواع گردشگري وجه جديدي از كسب و كارهاي بومي و گرايش جوانان را به اين حوزه رقم زده است.
