استعفای الحریری و گروكشی ریاض / یمن را بدهید - لبنان را بگیرید

وسیم بزی در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا رفتار «میشل عون» رئیس جمهوری لبنان درخصوص استعفای سعد الحریری را حكیمانه و مدبرانه توصیف كرد و افزود: رویكرد ژنرال عون نقش مهمی در همراهی كشورهای دیگر با لبنان در خصوص ضرورت بازگشت الحریری از سعودی به لبنان داشته است.
وی همچنین معتقد است كه رفتار نهادهای دولتی و مدنی در مدیریت بحران اخیر سیاسی در لبنان نقش مهمی داشته است.
این تحلیلگر لبنانی در عین حال بر این باور است كه فشارهای سعودی ها علیه لبنان ادامه خواهد داشت و دو گزینه آنها علیه لبنانی یعنی محاصره اقتصادی و حمله نظامی روی میز قرار دارد.
در ادامه متن كامل گفت و گوی ایرنا با وسیم بزی آمده است:

*ایرنا: گفت و گویمان را از سوالی شروع می كنیم كه از هفته گذشته تا كنون در لبنان تكرار می شود: چه عواملی منجر به اتفاقات اخیر به ویژه استعفای سعد الحریری شد؟
**بزی: سعودی ها فكر می كردند «میشل عون» پس از آنكه به منصب ریاست جمهوری دست پیدا كند سیاست های خود را تغییر خواهد داد و از حزب الله فاصله خواهد گرفت اما چنین اتفاقی نیفتاد. الحریری در چند وقت اخیر نیز رفتار سركشانه ای در برابر عربستان از خود نشان داد و معتقد بود هر كاری از عهده اش بر می آمد برای عربستان انجام داده است. یك نمونه از رفتارهای الحریری این بود كه حاضر به پاسخگویی به تماس «ولید البخاری» كاردار سفارت سعودی در بیروت نشد. این تماس پس از آن بود كه البخاری با «اشرف ریفی» وزیر سابق لبنان و رقیب الحریری دیدار كرد. الحریری از دیدار البخاری با ریفی عصبانی بود و آن را به معنی حمایت عربستان از یكی از مهمترین رقبای داخلی خود می دانست. الحریری همچنین میانجیگری «سمیر جعجع» رئیس حزب نیروهای لبنان برای مصالحه با ریفی را كه به درخواست مستقیم عربستان انجام شد نپذیرفته بود. عربستان به هیچ عنوان حاضر به قبول این وضعیت نبود. نكته دیگر اینكه عربستان فكر می كرد در ازای راهیابی میشل عون به كاخ ریاست جمهوری باید به امتیازهایی دست پیدا كند اما این اتفاق نیفتاد.

*ایرنا: آیا عربستان با این رفتارها می تواند اهدافی را تحقق بخشد كه الحریری قادر به تحقق آن نبود؟
**بزی: آنها به دنبال معامله ای هستند با این مضمون كه «یمن را بدهید، لبنان را بگیرید». همچنین عربستان به دنبال بهبود قدرت مذاكره و چانه زنی خود است و می خواهد برگ برنده های مختلفی را در دست بگیرد تا در مواقع لزوم از آن استفاده كند.

*ایرنا: امروز سناریوهای مختلفی مانند سناریوی محاصره اقتصادی علیه لبنان مطرح می شود مانند آنچه در مورد قطر شاهد بودیم. آیا می توان روی این سناریو حساب باز كرد؟ این گزینه تا چه حد كارآیی دارد؟
**بزی: آنچه تا كنون شاهد بودیم نقشه های سعودی بود كه توسط ریاض ضد لبنان به كار گرفته شد. استعفای الحریری نقطه شروع این نقشه ها بود. پس از آن حكومت عربستان از شهروندان سعودی خواست تا خاك لبنان را ترك كنند. طبق اطلاعات وارده عربستان ممكن است اقدام به خارج ساختن سپرده های بانكی خود از لبنان كند. البته این سپرده ها از 100 میلیون دلار فراتر نمی رود و با توجه به ذخیره ارزی 140 میلیارد دلاری بانك مركزی لبنان، خروج سپرده های سعودی نمی تواند تاثیر چندانی بر اقتصاد لبنان بگذارد و همین باعث می شود ثبات پولی لبنان تا حدود شش ماه آینده تضمین شود.
یكی دیگر از اقداماتی كه عربستان می تواند علیه لبنان انجام دهد این است كه اتباع لبنانی شاغل در خاك خود به ویژه مسیحیان را از این كشور اخراج كند تا با این كار میشل عون رئیس جمهوری را تحت فشار بگذارد. جلوگیری از ارسال حواله جات مالی از خلیج (فارس) به لبنان و توقف پروازهای مستقیم بین دو كشور و جلوگیری از ورود صادرات لبنانی به كشورهای خلیج (فارس) نیز از دیگر اقدامات ضد لبنانی است كه عربستان ممكن است به آن متوسل شود. این اقدامات بر توازن تجاری لبنان تاثیر منفی بر جای خواهد گذاشت.

*ایرنا: نظرتان درباره توسل عربستان به گزینه نظامی علیه لبنان چیست؟ با توجه به اینكه برخی طرف های غربی به مسئولان لبنانی اطلاع داده اند كه باید این گزینه را جدی بگیرند.
**بزی: گزینه نظامی را نمی توان از اتفاقات دیگری مانند دیدار «كوشنر» مشاور و داماد رئیس جمهوری آمریكا با مسئولان اماراتی و سعودی و اسرائیلی جدا كرد. این دیدارها با هدف برقراری هماهنگی بین ابوظبی و ریاض و تل آویو انجام گرفته است. البته باید گفت كه دولت آمریكا در قبال نحوه برخورد با قضیه لبنان دچار دودستگی شده است. از یك طرف به نظر می رسد ترامپ اقدامات اخیر «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی را تایید می كند و از طرف دیگر مشاهده می كنیم كه مثلث «ماتیس» و «كلی» و «مك مستر» با هرگونه ماجراجویی نظامی در منطقه مخالفت می كنند و نمی خواهند كار به رویارویی نظامی با ایران كشیده شود. آنها خوب می دانند كه لبنان چشم و گوش واشنگتن در منطقه خاورمیانه است برای همین هم بیروت را برای ساخت بزرگترین سفارت آمریكا در منطقه انتخاب كرده اند تا كمكی به تقویت جایگاه و حضور نظامی خود و نیروهای یونیفل در لبنان باشد. آمریكایی ها حاضر نیستند منافع شان در لبنان به خطر بیفتد. با توجه به وجود یك و نیم میلیون پناهجوی سوری در خاك لبنان، هرگونه تنش امنیتی در این كشور باعث خواهد شد این عده مجبور به مهاجرت به اروپا شوند.

*ایرنا: این بدان معناست كه احتمال توسل به گزینه نظامی علیه لبنان ضعیف است؟
**بزی: نمی توان گزینه نظامی را نفی كرد، ما در روزهای گذشته شاهد سفر «ثامر السبهان» وزیر مشاور سعودی به آمریكا بودیم كه با هدف قانع ساختن آمریكایی ها انجام شد. «محمد بن زاید» ولیعهد امارات متحده عربی نیز به شدت تلاش می كند تا نتانیاهو را راضی به حمله به لبنان كند. یكی از آرزوهای این محور آن است كه حزب الله در سوریه مورد حمله قرار گیرد. البته وجود روسیه در سوریه مانعی در برابر تحقق این آرزوست. آنها ممكن است با بمباران پایگاه های مقاومت در گوشه و كنار لبنان درصدد شكستن هیبت و سیادت دولت لبنان برآیند.

*ایرنا: عملكرد دولت لبنان در این بحران را چطور ارزیابی می كنید؟
**بزی: یكپارچگی دولت و نهادهای رسمی لبنان مهمترین نكته ای بود كه در بحران اخیر تجلی پیدا كرد. رئیس جمهوری لبنان در دیدارهای خود رفتار حكیمانه و توانایی بالایی در مدیریت بحران از خود نشان داد و باعث شد كشورهای مختلف در منطقه و خارج از منطقه حمایت خود را از لبنان و ثبات این كشور ابراز و با هرگونه اقدام برهم زننده توازن در آن مخالفت كنند.
همچنین گروه های مدنی و بخش های اقتصادی نیز در این قضیه احساس بالای مسئولیت پذیری از خود نشان دادند. در این میان، موضع جریان المستقبل قابل توجه بود. مسئولان این حزب نتوانستند با وضعیت به وجود آمده و طرح مساله بیعت با «بهاء الحریری» به جای سعد الحریری كنار بیایند و آن را به منزله نمك پاشیدن بر زخم خود دانستند. این مساله طرفداران حزب المستقبل را خشمگین كرد. آنها معتقدند عربستان هیچ احترامی برایشان قائل نشده است. «نهاد المشنوق» وزیر كشور لبنان با اظهار نظر در این باره تصریح كرد: «ما گله گوسفند نیستیم كه ملكیت آن به دیگری واگذار شود.»
متاسفانه عربستان رفتار بدی در پیش گرفته و توافق طائف را در معرض تهدید قرار داده است. به نظر می رسد حماقت سعودی منجر به كنار گذاشتن قرارداد طائف و زمینه ساز برگزاری نشست تاسیسی تازه ای در لبنان شود.
خاورم*388*390*2054
انتشاردهنده: محمد خواجوئی