سه تهدید برای شركت های هواپیمایی خاورمیانه

بی بی سی انگلیسی روز گذشته(سه شنبه) در گزارشی نوشت: سه شركت بزرگ هواپیمایی در خاورمیانه، داستان پیشرفت و توسعه خود را در قرن بیست و یكم ثبت كردند. به نحوی كه چندین سال است، مانعی بر سر پیشرفت سه شركت هواپیمایی امارات در دبی، هواپیمایی الاتحاد در ابوظبی و هواپیمایی قطر وجود ندارد.
این شركت ها به لحاظ كیفیت و ارائه خدمات، نمونه و الگو هستند. از این رو با توجه به پروازهایی كه در سراسر دنیا انجام می دهند، به آن ها لقب «پلاگین های بزرگ» داده اند.
اما اوضاع همیشه به یك منوال باقی نمی ماند و بادهای مخالف به شدت وزیدن می گیرد.

**تاثیر كاهش بهای نفت بر عملكرد شركت های هواپیمایی
این گزارش می افزاید: برگزاركنندگان نمایشگاه هواپیمایی دبی كه فعالیتش را از یكشنبه (21 آبان ماه) آغاز كرده است، قول داده كه در این دوره، قوی تر و بهتر از سال 2015 میلادی در زمینه هواپیمایی و فضا، خود را نشان دهد.
اما به نظر می رسد، اوضاع این سه شركت بزرگ هواپیمایی در منطقه و همچنین ساختارهای اقتصادی، سیاسی و رقابتی كه در آن قرار دارند، كاملا با دو سال پیش متفاوت است.
كاهش بهای نفت بر سود و تجارت در منطقه تاثیر گذاشته است. نگرانی ها در خصوص تروریسم به ویژه در آمریكا باعث لغو برخی از خطوط پروازی شده است. همچنین بحران سیاسی و تجاری میان عربستان و همپیمانانش با قطر كه از چند ماه گذشته آغاز شده، همچنان ادامه دارد.
این درحالی است كه رقابت ها میان شركت های هواپیمایی كم هزینه چه در پروازهای طولانی چه در پروازهای كوتاه مدت، یافته است.

**فشارها بر شركت های هواپیمایی
انجمن بین‌المللی حمل ‌و نقل هوایی (یاتا) درگزارشی به سود حاصله شركت های هواپیمایی درخاورمیانه پرداخته است.
این گزارش پیش بینی می كند كه شركت های هواپیمایی در منطقه در مجموع، سودی معادل 400 میلیون دلار در سال جاری كسب كنند. این در حالی است كه در سال 2016 میلادی، مجموع سود این شركت ها، به 1.1 میلیارد دلار رسیده بود.
یاتا در این باره می افزاید: اوضاع تجارت طی شش ماه اول سال، به شدت رو به وخامت گذاشت و برخی الگوهای كاری با فشارهایی روبه رو شدند.
به گفته این انجمن، منطقه با مشكلاتی نظیر افزایش مالیات ها، هزینه های زیرساختی و ترافیك هوایی، روبه رو است. عملیات بارگیری نیز بر این مشكلات اضافه شده است.
این گزارش می افزاید: بزرگترین شركت هواپیمایی خاورمیانه (هواپیمایی امارات) در ماه می (اردیبهشت/خرداد) اعلام كرد كه برای نخستین بار طی 5 سال اخیر سود سالیانه اش كاهش یافت. سود این شركت با كاهش 82 درصدی به 1.3 میلیارد درهم معادل 340 میلیون دلار رسید. «تیم كلارك» رئیس این شركت، آن سال را «یكی از دشوار ترین وسخت ترین سال های این شركت تا امروز» توصیف كرد.
البته این شركت روز پنجشنبه (18 آبان) خبر خوبی اعلام كرد و افزود كه سود خالص نیم سالش با بیش از دو برابر افزایش، به 1.7 میلیارد درهم رسیده است.
اما، معاملات تجاری در این میان همچنان به سختی انجام می شود. انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (یاتا)، در این باره می گوید: شركت های هواپیمایی خاورمیانه در ماه سپتامبر(شهریور /مهر) كندترین روند رشد ماهانه در سطح بین المللی را از هشت سال گذشته تاكنون تجربه كرده اند؛ به طوری كه میزان تقاضا در این مدت تنها 3.7 درصد رشد داشته است.
«دیوید آكسلی» كارشناس انجمن یاتا گفت : روشن است كه خدمات هواپیمایی از خاورمیانه تا ایالت متحده آمریكا با مشكلاتی روبه رو است. پروازها بین خاورمیانه و آمریكا تنها بازار جهانی است كه طی هشت ماه اول سال جاری، طبق معیارهای سالانه، رشدی نداشته است.
انجمن یاتا،همچنین از خسارت 1.9 میلیارد دلاری شركت های هوایپمایی خبر داد و افزود كه وضعیت هواپیمایی الاتحاد كه مقرش ابوظبی است، بدتر است.
«ست كاپلن» تحلیل گر و شریك اداری مجله «افیاشن ویكلی» كه مقرش در آمریكا است، می گوید: هواپیمایی امارات با مشكلاتی روبه رو است اما همچنان می تواند امورش را مدیریت كند. اما هواپیمایی الاتحاد روشن است كه غرق در مشكلات است.
هواپیمایی الاتحاد اعلام كرد كه سال گذشته خسارتی معادل 1.9 میلیارد دلار متحمل شده كه 800 میلیون دلار آن مربوط به بخش سرمایه گذاری در شركت های هواپیمایی دیگر می شود.
الاتحاد، صدها میلیون دلار برای خرید سهام دیگر شركت های هواپیمایی از جمله «ویرجین» ایتالیا، هواپیمایی صربستان و هواپیمایی جت صرف كرده است. یكی از دلایل این سرمایه گذاری ها كمك به انجام پروازهای بیشتر از مبدا ابوظبی بوده است.
اما مسئولان هواپیمایی در حال بازنگری در خصوص این استراتژی (سرمایه گذاری در دیگر شركت ها) هستند كه شركت های اروپایی را نیز تحت تاثیر قرار داده است. دو شركت هواپیمایی «آلیتالیا» ایتالیا و «ایر» برلین نیز پس از آنكه شركت هواپیمایی الاتحاد تصمیم گرفت دیگر در این دو شركت سرمایه گذاری بیشتری نكند، با ورشكستگی روبه رو شدند.

**همكاری شركت های هواپیمایی با هم
شركت های هواپیمایی كم هزینه مانند هواپیمایی «ایندی گو» و «سكوت» كه مقرش در سنگاپور است و شركت «ایر» نروژ، به سرعت درحال توسعه و تضعیف تدریجی، رقبای بزرگ خود هستند.
در ماه های اخیر، «ایر» نروژ پروازهایی را از آمستردام به دبی با قیمتی بسیار كمتر از نصف قیمت هواپیمایی امارات عرضه كرده است. شركت های هواپیمایی خلیج (فارس) نقش مهمی در بازگرداندن سطح رفاهی به خطوط پروازی داشتند. اما رشد سریع در حال حاضر متعلق به شركت هایی هوایپمایی است كه پروازهای طولانی را با هزینه كمتر انجام می دهند.
بازار شركت های هواپیمایی كم هزینه در كشورهای حوزه خلیج فارس، در حال رشد و توسعه است. در ماه جاری، هواپیمایی امارات همكاری خود را با شركت هواپیمایی كم هزینه «فلای» دبی برای انجام پروازهای مشترك تقویت كرده است.
این دو شركت، در جدول زمانبندی سفرها، بازاریابی و مزایای متبادلی كه به مسافران دائمی خود اختصاص می دهند، با هم همكاری خواهند كرد.
اما قرارداد بزرگی در راه است. «كلارك» رئیس هواپیمایی امارات از تمایلش برای همكاری با شركت هواپیمایی الاتحاد، خبر داد.
این همكاری یا ادغام شركت های هواپیمایی، میزان انرژی و هزینه ها را به طور گسترده كاهش می دهد. اما این مسئله نه تنها با مشكلات تجاری روبه رو است، بلكه مسائل سیاسی بسیاری نیز پیش روی تحقق این همكاری ها وجود دارد.

**نمایشگاه هواپیمایی دبی
نمایشگاه هواپیمایی دبی كه ویژه اهداف تجاری است به طور منظم از سال 1989 برگزار می شود. انتظار می رود كه نمایشگاه در دوره كنونی 72 هزار بازدیدكننده تجاری و هزار و 200 شركت كننده و هزار و 350 خبرنگار و اصحاب رسانه برای پوشش آن، داشته باشد.
هواپیمایی الاتحاد در خصوص «همكاری» با هواپیمایی امارات، اعلام كرد كه در پی یافتن فرصت هایی است كه به لحاظ تجاری عقلانی باشند.
از بین این شركت های هوایی، شركت هواپیمایی قطر، به طور نسبی اوضاع خوبی دارد و همچنان به فعالیتش ادامه می دهد. سود خالص این شركت در سال مالی گذشته با رشد 22 درصدی، به 1.97 میلیارد ریال قطری، رسید.
همچنین، شركت هواپیمایی قطری سرمایه گذاری های هوشمندانه تری نسبت به هواپیمایی الاتحاد داشته است، به طوری كه سهامش را در شركت خطوط هوایی انگلیس به 20 درصد افزایش داده و 10 درصد از سهام خطوط هوایی «لتام» در آمریكایی جنوبی را نیز خریداری كرده است. این سرمایه گذاری ها به قبل از تحریم امارات، عربستان و مصر و بحرین علیه قطر در خرداد ماه جاری مربوط می شود.
این تحریم ها باعث تحمیل هزینه های اضافه سنگینی بر شركت ملی هواپیمایی قطر شد. در ماه سپتامبر (شهریور /مهر) دوحه مجبور شد برای كاهش تاثیر تحریم ها، 38 میلیارد دلار هزینه كند.
در حالی كه سه شركت هواپیمایی در خاورمیانه با مشكلات بسیاری روبه رو هستند، برخی از شركت های رقیب آنها در آمریكا روند به رشدی دارند.

** كمك های دولتی به شركت های هواپیمایی خاورمیانه
شركت های هواپیمایی آمریكایی مدت ها شكایت می كردند كه موفقیت شركت های خاورمیانه به سبب كمك های دولتی است كه به آنها ارائه داده می شود. شركت های آمریكایی می گویند كه شركت های خاورمیانه از سال 2004 میلادی با هم در مجموع، كمك هایی معادل 42 میلیارد دلار از دولت دریافت كرده اند.
این درحالی است كه سه شركت بزرگ خاورمیانه دریافت كمك های غیر عادلانه را رد و اعلام كردند بند یازدهم قانون حمایت از ورشكستگی آمریكا، بیانگر كمك به شركت های هواپیمایی آمریكایی برای بازسازی ساختار این شركت ها پس از سال ها تحمل خسارت است.
ممكن است كه پیش از آنكه اوضاع بهبود یابد، سه شركت هواپیمایی (امارات، قطر و الاتحاد) با مشكلات بدتری نیز روبه رو شود اما مزایای خود را در بلند مدت حفظ خواهد كرد.
با وجود اینكه كشورهای حوزه خلیج فارس حدود 8 ساعت با یك سوم كشورهای جهان فاصله دارد، منطقه پروازی منطقه چه به لحاظ سوخت و چه به لحاظ زمان، فعال باقی خواهد ماند.
همچنین تمایل كشورهای منطقه به ایجاد صنعت گردشگری و تنوع بخشیدن به اقتصاد، آن هم به دور از اتكا به نفت، باعث حمایت از شركت های هواپیمایی محلی خواهد شد.
خاورم**9329** 1064مترجم: ندا بهبودی*