به گزارش ايرنا، بر اساس برخي اظهار نظرها گسترش فضاي مجازي و زرق و برق هاي آن، پيامدهاي منفي بر فرهنگ كتابخواني گذاشته به گونه اي كه امروز بسياري از كتاب ها در كتابخانه ها و كتابفروشي ها به اميد پيدا شدن مخاطب در گوشه قفسه ها خاك مي خورند.
به اعتقاد آنان اين روزها با گسترش استفاده از گوشي هاي تلفن همراه هوشمند و شبكه هاي مختلف اجتماعي بسياري از امور روزمره انسان ها از جمله مطالعه تحت تاثير آن قرار گرفته اند اما به تنهايي نمي توان اين پديده را منفي دانست.
به نظر مي رسد گسترش استفاده از فضاي مجازي با وجود آنكه شيوه جديدي از مطالعه را براي افراد به ارمغان آورده است اما به جهت جذابيت هاي كاذبي كه در آن وجود دارد به شكل مستقيم بر فرهنگ مطالعه تاثير گذاشته و بي مهري به كتاب را افزايش داده است اما اگر بتوان برنامه ريزي خوب و مناسبي داشت، چه بسا اين فضا مي تواند موجب تحولات مثبت و شگرفي در فرهنگ مطالعه جامعه شود.
**تاثير استفاده بي رويه از فضاي مجازي بر فرهنگ مطالعه
يك دانشجوي رشته تاريخ در اين زمينه مي گويد: استفاده بي رويه از فضاي اجتماعي به يك عادت فراگير در بين تمام نسل ها تبديل شده به طوري كه نمي توان لحظه اي از آن غافل شد.
مسعود محمدي افزود: البته امروزه حتي با استفاده از اين ابزار ارتباطي انجام بسياري از امور درسي دانشجويان نيز امكان پذير شده و مي توان خيلي از كتاب هاي درسي و غيردرسي را بدون نياز به مراجعه به كتابفروشي ها مطالعه كرد اما در اين خصوص نيز خيلي از نوجوانان و جوانان تنبلي مي كنند.
**فضاي مجازي تنها مقصر نيست/ گراني كتاب عاملي موثر در كم شدن كتابخواني
يك دانشجوي ديگر معتقد است تمام بار كاهش گرايش به سمت مطالعه تقصير فضاي مجازي نيست و گراني قيمت كتاب نيز علت موثري است كه امكان مطالعه را از افراد گرفته است.
زهرا عباسي افزود: دانشجويي كه براي خريد هر كتاب درسي ناچار است قيمت بالايي را پرداخت كند ديگر امكان و تواني براي تهيه كتاب هاي غير درسي نخواهد داشت.
وي متعقد است اگر هم در شرايط استثنايي كتاب خاصي مورد نظر و تقاضاي فردي باشد در موارد زيادي به راحتي امكان تهيه آن از طريق اينترنت به صورت نسخه الكترونيكي و يا صوتي وجود دارد و خود من بسياري از رمان هاي دنيا را از اين طريق مطالعه كرده ام.
**منابع كتابخانه ها روزآمد نيستند
يك جوان ديگر نيز گفت: علاوه بر فضاي مجازي ، متاسفانه از يك سو قيمت بالاي كتاب در سطح كتابفروشي ها و از سوي ديگر نبود كتاب هاي روز دنيا در كتابخانه ها بر كاهش زمان مطالعه در بين مردم تاثير گذاشته است.
حميد رحماني افزود: بارها اتفاق افتاده با معرفي يك كتاب جديد در كانل هاي تلگرامي، براي دريافت آن به كتابخانه ها مراجعه كرده ام اما هربار جاي آن را در قفسه ها خالي ديده ام چرا كه كتابخانه هاي ما معمولا بعد از چند سال از انتشار كتاب ها و زماني كه ذائقه جمعي نسبت به آن كتاب تغيير كرده آنها را براي توزيع در كتابخانه ها خريداري مي كنند.
يك جوان ديگر نيز گفت: متاسفانه امروز در شرايطي از كاهش زمان مطالعه سخن گفته مي شود كه خود كتابخانه ها نيز به اين موضوع دامن زده اند به طوري كه هم اكنون كتابخانه هاي شهر به واي فاي رايگان مجهز شده و بارها شاهد بوده ايم كه بسياري از افراد بدون آن كه به قسمت امانت كتاب مراجعه و كتابي به امانت بگيرند فقط براي مطالعه نشريات و يا استفاده از اينترنت به اين مكان ها مراجعه مي كنند.
فاطمه مرادي افزود:همچنين عضويت رايگان كتابخانه ها در مناسبت هاي خاصي از سال خود بر افزايش تعداد اعضا افزوده ، اما فايده اي نداشته چرا كه افزايش عضويت بدون تامين زيرساخت هاي مناسبي چون افزايش منابع و كتاب هاي جديد و روز دنيا نمي تواند فرد را به خودي خود كتاب خوان كند.
وي خاطرنشان كرد:بسياري از اعضاي اين كتابخانه ها را افرادي تشكيل مي دهند كه براي استفاده از سالن مطالعه و يا بخش نشريات اين كتابخانه ها به آن مراجعه و حتي شايد يك بار در طول سال هم كتاب امانت نگرفته باشند.
محمدرضا اكبري دانشجوي رشته علوم آزمايشگاهي يكي از كتابخوانان فعالي است كه مطالعه را از ضرورت هاي دنياي امروز مي داند و مي گويد روزانه دوازده ساعت در روزهاي تعطيل و پنج ساعت در روزهاي عادي مطالعه مي كند.
وي با اشاره به تاثير منفي فضاي مجازي بر فرهنگ مطالعه، مي گويد: تنها براي چك كردن ساعت كلاس ها و خريد كتاب از فضاي مجازي استفاده مي كنم و براي دور ماندن از اينترنت بسته هاي اينترنت خريد نمي كنم و براي امور ضروري نيز از سهم آزاد تلفن همراه استفاده مي كنم.
اين دانشجو همچنين بر افزايش و ترويج فرهنگ مطالعه تاكيد كرد و گفت: براي عادت به خواندن و مطالعه افراد مي توانند از كتاب هاي آسان و ساده اي كه به سوالات عادي آنها پاسخ دهد، آغاز به كار كنند.
اكبري با بيان اينكه نسل جديد باهوش ترند و مي توان با اقدامات مناسب به گسترش فرهنگ مطالعه در بين آنان كمك كرد،گفت: امروزه كتابهاي زيادي در موضوعات مختلف از جمله فلسفه و عرفان چاپ مي شود كه با زبان ساده مي توانند به بسياري از سئوالات افراد پاسخ دهند به گونه اي كه آنها را نسبت به مطالعه دلسرد نكند.
وي افزود: به طور مثال در حوزه فلسفه كتابي مانند دنياي سوفي با زباني ساده به بسياري از سئوالات پيچيده و گنگ فلسفي پاسخ مي دهد بدون آن كه مخاطب خود را نسبت به مطالعه دلسرد كند.
** فضاي مجازي ظرفيتي براي رشد فرهنگ مطالعه
يك دانشجوي ديگر معتقد است فضاي مجازي مي تواند به رشد فرهنگ و سرانه مطالعه در كشور كمك كند.
منوچهر شفيعي با بيان اينكه از فضاي مجازي مي توان براي رشد فرهنگ مطالعه نيز بهره برد و نبايد تنها به جنبه هاي منفي اين فضا توجه داشت، گفت: در اين خصوص نياز به يك فرهنگ سازي جامع داريم.
وي اضافه كرد: در حال حاضر متاسفانه جذب جنبه هاي منفي فضاي مجازي شده ايم در حالي كه ابداع كنندگان اين فضاها نيز خود در كشورهاي غربي از اين فضا در جهت گسترش علم و دانش بهره مي برند.
** سرانه مطالعه كتاب در قزوين روزانه17دقيقه است
مديركل كتابخانه هاي عمومي استان قزوين نيز در خصوص آخرين وضعيت شاخص هاي مطالعه در استان در گفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: به طور كلي سرانه مطالعه مفيد از نتايج بررسي هاي ميداني و پرسشنامه هاي آماري از مردم و همچنين آمارهاي شوراي فرهنگ عمومي قزوين حدود17دقيقه در روز و تقريبا مشابه ميانگين كشوري بوده كه البته با كشورهاي پيشرفته فاصله زيادي دارد.
رقيه اسماعيلي افزود: كم بودن مطالعه در جامعه به عوامل مختلفي چون فراگيري استفاده از فضاي مجازي و جاذبه هاي آن، كمبود وقت، نبود جذابيت در برخي كتاب ها و جابجايي اولويت هاي زندگي و همچنين تهاجم فرهنگي دشمن بستگي دارد.
وي با اشاره به نقش والدين در تاثيرگذاري بر فرزاندان خود براي كتاب خواني، خاطرنشان كرد: آن اصلي كه موجب گرايش فرد به مطالعه مي شود احساس نياز به آگاهي و دانستن است و اگر اين احساس در والدين شكل بگيرد مي توان با الگوسازي در فرزندان دنياي خانواده را تغيير داد.
اسماعيلي به رويكرد امور كتابخانه هاي قزوين به ترويج فرهنگ مطالعه از همان دوره مهدكودك و ابتدايي اشاره كرد و ادامه داد: در همين راستا تعامل خوبي با آموزش و پرورش برقرار كرده ايم و تعداد بسيار زيادي نشست كتابخوان مدرسه اي تشكيل داده ايم.
وي با بيان اينكه امروزه ديگر كتابخانه ها فقط محلي براي امانت كتاب و يا محدود به يك سالن مطالعه با چندين صندلي نيستند، گفت: به جرات مي توان گفت كتابخانه ها به يك مركز مهم و فعال فرهنگي تبديل شده اند و اقدام هاي فرهنگي موثري در آنها انجام مي شود كه اختصاص بخش استان شناسي، نشريات، نشست هاي قصه گويي، نشست كتابخوان، داستان گويي، كارگاه مهارت هاي زندگي ، تفكر و خلاقيت از جمله اين فعاليت ها است.
اسماعيلي، نذر فرهنگي را نيز از ديگر اقدامات امور كتابخانه هاي استان اعلام كرد و گفت: بر اين اساس افراد مي توانند هزينه هاي خريد كتاب و يا كتاب هاي موجود در كتابخانه هاي منزل خود را به كتابخانه ها هديه كنند كه البته اين كتاب هاي اهدايي پس از استعلام و كسب تاييد و مجوز از امور كتابخانه هاي كشور در كتابخانه هاي استان توزيع مي شود.
وي، معرفي كتاب در مناسبت هاي مختلف سال از طريق ارسال پيامك را نيز از ديگر فعاليت هاي اين اداره كل در راستاي ترويج فرهنگ مطالعه ذكر كرد و ادامه داد: يك ويژگي مثبت كتابخانه هاي عمومي اين است كه مراجعه و عضويت در آنها محدود به طبقه اقتصادي و يا سن و جنسيت خاصي نيست و تمام اقشار و گروه ها مي توانند در آنها عضويت يابند.
**74هزار و 845نفر در كتابخانه هاي قزوين عضويت دارند
مديركل امور كتابخانه هاي استان قزوين همچنين از عضويت 74هزار و 845 نفر در كتابخانه هاي استان خبر داد و گفت: ماهانه به طور ميانگين 83هزار و 283 جلد كتاب در اين كتابخانه ها به اعضا امانت داده مي شود.
اسماعيلي در ادامه به فعاليت هاي اين اداره كل در زمينه بهسازي فضاي كتابخانه ها اشاره كرد و افزود: سال گذشته براي اولين بار در طول سال هاي اخير بيشترين كار عمراني اعم از نوسازي سامانه هاي گرمايشي و سرمايشي، ايزوگام،آسفالت،تعميرات ساختماني و نوسازي سامانه رايانه اي كتابخانه هاي استان انجام شد.
وي ادامه داد: منابع موجود در كتابخانه ها يا در قالب سهميه هر چند ماه يك بار از سوي نهاد كتابخانه هاي كشور بين كتابخانه هاي نهادي و مشاركتي توزيع مي شود و يا با اعتبارات استاني خريداري مي شوند.
اسماعيلي ادامه داد: در راستاي حمايت از نويسندگان بومي استان نيز كتاب هاي آنها را پس از استعلام و تاييد از نهاد كتابخانه هاي كشور خريداري و در كتابخانه ها توزيع مي كنيم.
وي همچنين گفت: با توجه به محدوديت منابع مالي، امكان تهيه كتاب به حد نيازهاي نسل جديد كه بخش عظيمي از آنها را نيز مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري تشكيل مي دهند وجود ندارد.
**فضاي مجازي و كتابخواني، هم تهديد و هم فرصت
وي در ادامه از نقش فضاي مجازي در مطالعه و كتاب خواني به عنوان يك تهديد و فرصت ياد كرد و گفت: اگر به شيوه درست و منطقي از اين فضا براي ترويج فرهنگ مطالعه و گرايش به سمت كتاب و معرفي كتاب هاي مختلف استفاده كنيم اين فضا فرصت است.
مديركل كتابخانه هاي عمومي استان قزوين اضافه كرد: اما اگر از اين فرصت براي ترويج فرهنگ كتاب خواني و مطالعه استفاده نكرده و به جاي خواندن كتاب به اموري كه بيشتر هدر دادن وقت است بپردازيم بايد از اين فضا به عنوان يك تهديد ياد كنيم.
7388*3013
خبرنگار: پريسا نوروزي**انتشار دهنده: رضا اولادي
قزوين-ايرنا- دانشجويان و كارشناسان امور فرهنگي در رابطه با تاثير فضاي مجازي بر كتابخواني به 2 گروه تقسيم شده اند به طوري كه عده اي اين تاثيررا منفي و تهديد دانسته و گروهي ديگر مثبت و به مثابه يك فرصت ارزيابي مي كنند.