در ادامه اين گفت وگو آمده است: پس از پيروزي انقلاب اسلامي و با آغاز جنگ تحميلي عليه ايران، كشورهاي عربي در اتحادي يكپارچه در برابر ايران صف‌آرايي كردند. بنابراين هسته اصلي شكل‌گيري اين شورا را بايد در تقابل كشورهاي عربي در برابر ايران جست‌وجو كرد.
در حال حاضر با گذشت چند دهه از عمر اين شورا، سياست‌خارجي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس به بن‌بست رسيده است و درواقع نشانه‌هاي استيصال در جبهه‌هاي مختلف قابل مشاهده است. از اين رو اين كشورهاي عضو به‌صورت منطقي ناچار به عقب‌نشيني از مواضع سابق خود هستند. درگيري‌هاي عربستان سعودي در يمن و پيش از آن در ارتباط با مشكلات داخلي بحرين شرايط را براي سياست خارجي عربستان پيچيده كرد. همچنين بحران در روابط عربستان و هم‌پيمانانش با قطر، مناسبات ميان كشورهاي عربي مخصوصا اعضاي شوراي همكاري خليج فارس را پيچيده‌تر كرد.
سعودي‌ها و هم‌پيمانانش اتهاماتي را به قطر نسبت دادند كه درباره خود آن‌ها صادق است. به‌عنوان نمونه حمايت از گروه‌هاي سلفي- وهابي كه در منطقه فعال شدند و ازجمله در سوريه و عراق قدرت گرفتند، اتهامي بود كه به قطر وارد شد، اما سعودي‌ها در اين مورد نسبت به ديگر كشورهاي عربي پيشتازند.
با به قدرت رسيدن دونالد ترامپ شرايط در سوريه و عراق دچار تحولاتي شد. به هر ترتيب كشورهاي عربي پس از مدتي متوجه شدند كه در چرخه‌اي قرار گرفته‌اند كه براي آن‌ها تنها هزينه به دنبال دارد. ازجمله خريدهاي تسليحاتي كه عربستان و ديگر كشورهاي عربي دنبال مي‌كنند. قاعده فروش تسليحات براي استفاده در كشورهاي بحراني چون سوريه و عراق تنظيم شده بود.
علاوه بر مسائل بين‌المللي در عربستان سعودي مسائل و اختلافات داخلي نيز به بي‌ثباتي وضعيت كشورهاي عربي دامن زده است. در عربستان دو طايفه اصلي صاحب نفوذند. يكي از اين طوايف داراي گرايش‌هاي انگليسي و ديگري گرايش‌هاي آمريكايي است. بازداشت شاهزادگان سعودي و اخاذي براي آزادي‌شان، همه در اين چارچوب قابل بررسي است.
نقطه عطف شكست يا تزلزل در اركان سازمان شوراي همكاري خليج فارس با توافق هسته‌اي ايران و قدرت‌هاي جهاني آغاز شد. در واقع هر قدر ايران بتواند با تكيه بر عقلانيت و ديپلماسي، ازجمله ديپلماسي عمومي و روشنگري در افكار عمومي دنيا مبني بر اين‌كه ايران جنگ‌طلب نيست، پيش برود اردوگاه متحد شده عليه ايران را آشفته مي‌سازد. بنابراين هر قدر ايران بتواند در عرصه جهاني دست به يارگيري بزند و از مورد اتهام قرار گرفتن از سوي ديگر كشورها بپرهيزد، برنامه‌هاي ضد ايراني كشورهاي عربي نيز به بن بست كشيده مي‌شود.
محمد بن سلمان، وليعهد عربستان و حزب راست‌گراي ليكود نتوانستند در مسير توافق هسته‌اي ايران و 6 قدرت جهاني اثرگذار باشند. در حال حاضر نيز مخالفان اصلي برجام ازجمله تيم ترامپ هر روز در سطح جهاني منزوي‌تر مي‌شوند. در چنين شرايطي حتي نزديك‌ترين متحدان آن‌ها يعني اتحاديه اروپا و انگلستان نيز حاضر به همراهي با ترامپ نيستند.
در نشست اخير پاريس كه براي كمك به لبنان تشكيل شده بود، ركس تيلرسون، وزير امور خارجه ايالات متحده صراحتا اعلام كرد كه از رياض مي‌خواهيم در سياست‌هاي خارجي منطقه‌اي خود تجديد نظر كرده و مشي منطقي‌تري را دنبال كند. از اين رو شرايط حاضر در شوراي همكاري خليج فارس نتيجه سياست خارجي افراطي و غير واقع‌بينانه سعودي‌هاست كه دستاوردهاي اقتصادي اين كشور را هم بر باد مي‌دهد.
در حال حاضر دو دستگي در شوراي همكاري خليج فارس و ميان متحدان سابق ازجمله امارات عربي متحده، بحرين و عربستان سعودي ديده مي‌شود. عمان، قطر و كويت نيز در ميان كشورهاي معتدل‌تر قرار گرفته‌اند و در تقابل با سه بازيگر افراطي حاشيه خليج فارس قرار دارند.
شوراي همكاري‌هاي خليج فارس در شرايط كنوني گزينه زيادي براي انتخاب ندارد. اين شورا يا بايد سياست‌هاي افراطي با محوريت عربستان سعودي را ادامه دهد، كه در اين وضعيت برگزاري جلسات مانند آن‌چه روي داد عملا تاثيري نخواهد داشت، يا اين‌كه در سياست‌هاي موجود تجديد نظر كرده و درمورد چالش‌هايي مانند يمن عقب‌نشيني كند.
قطر در مواردي حاضر شده است شروط عربستان را بپذيرد، اما به‌صورت كلي حاضر به پذيرش شرط‌هاي مطرح شده نيست. از اين رو ميانجي‌گري‌هاي كويت درمورد اختلافات داخلي درباره سياست‌هاي ميان كشورهاي عربي شوراي همكاري نمي‌تواند سرانجامي داشته باشد. حل و فصل بسياري از چالش‌هاي پيش‌روي كشورهاي عضو شورا منوط به تجديد نظر عربستان سعودي در سياست‌هاي منطقه‌اي خود است. عربستان هم در سياست داخلي و هم در عرصه سياست خارجي برنامه‌هاي متناقض و غير منطقي را دنبال مي‌كند. به‌عنوان نمونه مي‌توان به سند چشم انداز 2030 كه با محوريت اصلاحات اقتصادي دنبال مي‌شود اشاره كرد.
اين حقيقت كه آمريكا و اروپا با وجود مبادله اقتصادي كه با كشورهاي عضو شوراي همكاري‌خليج فارس دارند به آغاز جنگ مستقيم با ايران تن نمي‌دهند، قابل پيش‌بيني است. رژيم صهيونيستي نيز به‌خوبي مي‌داند بازي‌اي كه سعودي‌ها در خاورميانه دنبال مي‌كنند سناريوي خطرناكي است و از همين رو در اجراي آن مشاركتي ندارند.
*منبع: روزنامه آسمان آبي؛ 1396،9،22
**گروه اطلاع رساني**2059**2002** انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي
شوراي همكاري خليج فارس در بن‌بست
تهران- ايرنا- روزنامه آسمان آبي در گفت وگويي با احمد موثقي ، نوشت: فلسفه وجودي شوراي همكاري خليج فارس از ابتدا تقابل عليه افزايش نفوذ و قدرت ايران در منطقه بود.
در ادامه اين گفت وگو آمده است: پس از پيروزي انقلاب اسلامي و با آغاز جنگ تحميلي عليه ايران، كشورهاي عربي در اتحادي يكپارچه در برابر ايران صف‌آرايي كردند. بنابراين هسته اصلي شكل‌گيري اين شورا را بايد در تقابل كشورهاي عربي در برابر ايران جست‌وجو كرد.
در حال حاضر با گذشت چند دهه از عمر اين شورا، سياست‌خارجي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس به بن‌بست رسيده است و درواقع نشانه‌هاي استيصال در جبهه‌هاي مختلف قابل مشاهده است. از اين رو اين كشورهاي عضو به‌صورت منطقي ناچار به عقب‌نشيني از مواضع سابق خود هستند. درگيري‌هاي عربستان سعودي در يمن و پيش از آن در ارتباط با مشكلات داخلي بحرين شرايط را براي سياست خارجي عربستان پيچيده كرد. همچنين بحران در روابط عربستان و هم‌پيمانانش با قطر، مناسبات ميان كشورهاي عربي مخصوصا اعضاي شوراي همكاري خليج فارس را پيچيده‌تر كرد.
سعودي‌ها و هم‌پيمانانش اتهاماتي را به قطر نسبت دادند كه درباره خود آن‌ها صادق است. به‌عنوان نمونه حمايت از گروه‌هاي سلفي- وهابي كه در منطقه فعال شدند و ازجمله در سوريه و عراق قدرت گرفتند، اتهامي بود كه به قطر وارد شد، اما سعودي‌ها در اين مورد نسبت به ديگر كشورهاي عربي پيشتازند.
با به قدرت رسيدن دونالد ترامپ شرايط در سوريه و عراق دچار تحولاتي شد. به هر ترتيب كشورهاي عربي پس از مدتي متوجه شدند كه در چرخه‌اي قرار گرفته‌اند كه براي آن‌ها تنها هزينه به دنبال دارد. ازجمله خريدهاي تسليحاتي كه عربستان و ديگر كشورهاي عربي دنبال مي‌كنند. قاعده فروش تسليحات براي استفاده در كشورهاي بحراني چون سوريه و عراق تنظيم شده بود.
علاوه بر مسائل بين‌المللي در عربستان سعودي مسائل و اختلافات داخلي نيز به بي‌ثباتي وضعيت كشورهاي عربي دامن زده است. در عربستان دو طايفه اصلي صاحب نفوذند. يكي از اين طوايف داراي گرايش‌هاي انگليسي و ديگري گرايش‌هاي آمريكايي است. بازداشت شاهزادگان سعودي و اخاذي براي آزادي‌شان، همه در اين چارچوب قابل بررسي است.
نقطه عطف شكست يا تزلزل در اركان سازمان شوراي همكاري خليج فارس با توافق هسته‌اي ايران و قدرت‌هاي جهاني آغاز شد. در واقع هر قدر ايران بتواند با تكيه بر عقلانيت و ديپلماسي، ازجمله ديپلماسي عمومي و روشنگري در افكار عمومي دنيا مبني بر اين‌كه ايران جنگ‌طلب نيست، پيش برود اردوگاه متحد شده عليه ايران را آشفته مي‌سازد. بنابراين هر قدر ايران بتواند در عرصه جهاني دست به يارگيري بزند و از مورد اتهام قرار گرفتن از سوي ديگر كشورها بپرهيزد، برنامه‌هاي ضد ايراني كشورهاي عربي نيز به بن بست كشيده مي‌شود.
محمد بن سلمان، وليعهد عربستان و حزب راست‌گراي ليكود نتوانستند در مسير توافق هسته‌اي ايران و 6 قدرت جهاني اثرگذار باشند. در حال حاضر نيز مخالفان اصلي برجام ازجمله تيم ترامپ هر روز در سطح جهاني منزوي‌تر مي‌شوند. در چنين شرايطي حتي نزديك‌ترين متحدان آن‌ها يعني اتحاديه اروپا و انگلستان نيز حاضر به همراهي با ترامپ نيستند.
در نشست اخير پاريس كه براي كمك به لبنان تشكيل شده بود، ركس تيلرسون، وزير امور خارجه ايالات متحده صراحتا اعلام كرد كه از رياض مي‌خواهيم در سياست‌هاي خارجي منطقه‌اي خود تجديد نظر كرده و مشي منطقي‌تري را دنبال كند. از اين رو شرايط حاضر در شوراي همكاري خليج فارس نتيجه سياست خارجي افراطي و غير واقع‌بينانه سعودي‌هاست كه دستاوردهاي اقتصادي اين كشور را هم بر باد مي‌دهد.
در حال حاضر دو دستگي در شوراي همكاري خليج فارس و ميان متحدان سابق ازجمله امارات عربي متحده، بحرين و عربستان سعودي ديده مي‌شود. عمان، قطر و كويت نيز در ميان كشورهاي معتدل‌تر قرار گرفته‌اند و در تقابل با سه بازيگر افراطي حاشيه خليج فارس قرار دارند.
شوراي همكاري‌هاي خليج فارس در شرايط كنوني گزينه زيادي براي انتخاب ندارد. اين شورا يا بايد سياست‌هاي افراطي با محوريت عربستان سعودي را ادامه دهد، كه در اين وضعيت برگزاري جلسات مانند آن‌چه روي داد عملا تاثيري نخواهد داشت، يا اين‌كه در سياست‌هاي موجود تجديد نظر كرده و درمورد چالش‌هايي مانند يمن عقب‌نشيني كند.
قطر در مواردي حاضر شده است شروط عربستان را بپذيرد، اما به‌صورت كلي حاضر به پذيرش شرط‌هاي مطرح شده نيست. از اين رو ميانجي‌گري‌هاي كويت درمورد اختلافات داخلي درباره سياست‌هاي ميان كشورهاي عربي شوراي همكاري نمي‌تواند سرانجامي داشته باشد. حل و فصل بسياري از چالش‌هاي پيش‌روي كشورهاي عضو شورا منوط به تجديد نظر عربستان سعودي در سياست‌هاي منطقه‌اي خود است. عربستان هم در سياست داخلي و هم در عرصه سياست خارجي برنامه‌هاي متناقض و غير منطقي را دنبال مي‌كند. به‌عنوان نمونه مي‌توان به سند چشم انداز 2030 كه با محوريت اصلاحات اقتصادي دنبال مي‌شود اشاره كرد.
اين حقيقت كه آمريكا و اروپا با وجود مبادله اقتصادي كه با كشورهاي عضو شوراي همكاري‌خليج فارس دارند به آغاز جنگ مستقيم با ايران تن نمي‌دهند، قابل پيش‌بيني است. رژيم صهيونيستي نيز به‌خوبي مي‌داند بازي‌اي كه سعودي‌ها در خاورميانه دنبال مي‌كنند سناريوي خطرناكي است و از همين رو در اجراي آن مشاركتي ندارند.
*منبع: روزنامه آسمان آبي؛ 1396،9،22
**گروه اطلاع رساني**2059**2002** انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه آسمان آبي در گفت وگويي با احمد موثقي استاد دانشگاه، نوشت: فلسفه وجودي شوراي همكاري خليج فارس از ابتدا تقابل عليه افزايش نفوذ و قدرت ايران در منطقه بود.
