به گزارش خبرنگار ایرنا، سوختگی یكی از 10 حادثه مرگ آفرین در ایران است كه هم جان می گیرد و هم هر سال هزاران نفر را مصدوم و راهی بیمارستان می كند، چه بسیار صورت هایی كه بر اثر سوختگی با مایعات آسیب می بییند و هرگز به شكل اول بر نمی گردند، و چه بسیار كارگرانی كه به علت سوختگی با برق برای همیشه زمین گیر می شوند، نان آورانی نشسته با درد، سوخته با خشم.
بخاری های غیر استاندارد در مدارس و خانه ها، نبود سیستم هشدار دود در منازل و محیط های كاری، نشت گاز، بی مبالاتی در ایمنی مایعات در خانه ها كه كودكان را می سوزاند، ته سیگارهای مانده در میان كاغذ و برگ و پارچه یا انفجار ناگهانی خودرویی غیر استاندارد و ... هر لحظه در جایی از این سرزمین بزرگ رخ می نماید و زندگی انسانی را دگرگون می كند.
آمارها شاید بخشی از واقعیت را گزارش می كنند، «قله كوه یخ»، سازمان پزشكی قانونی می گوید سالانه بیش از 1700 نفر در كشور بر اثر سوختگی جان خود را از دست می دهند. سال 94 حدود 1721 نفر، سال 95حدود 1736 نفر و سال 96 بیشتر، بیش از دو سوم این مردگان سوخته، مردانی هستند كه اغلبشان نیروهای كاری بوده اند كه از چرخه تولید بیرون می روند.
محمد جواد فاطمی، رئیس مركز تحقیقات سوختگی وزارت بهداشت می گوید: هر سال 30هزار نفر براثر سوختگی در بیمارستان ها بستری می شوند كه حدود 40درصدشان یعنی حدود 12 هزار نفر كودك هستند.
به گفته او شعله، شایعترین علت سوختگی در ایران است، 9 تا 15درصد سوختگی ها نیز از نوع سوختگی الكتریكی است و سوختگی های شیمیایی درصد كمتری هستند.
حمید صالحی، متخصص درمان سوختگی و رئیس سابق بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری تهران به خبرنگار ایرنا می گوید: شایعترین علت سوختگی در ایران انفجار گاز و شعله است و در اطفال، مایعات داغ مثل چای داغ یا نوشیدنی های داغ مهمترین عامل سوختگی است.
وی می افزاید: در كنار این عوامل، سوختگی های شیمیایی، مثل سوختگی با اسید و قلیا هم هست كه حدود 10 درصد موارد سوختگی را شامل می شوند، حدود 10درصد نیز سوختگی های الكتریكی هستند و حدود دو درصد نیز سوختگی تماسی با جسم داغ است.
سوختگی در هر رده سنی اتفاق می افتد از یك شیرخوار یا یك فرد بالای 90 سال، در سال های اخیر سوختگی در بزرگسالان و افراد سالمند بیشتر شده كه شاید با توجه به افزایش متوسط سن كل جامعه طبیعی باشد.
صالحی می گوید: در ایران آمار سوختگی نسبت به كشورهای منطقه به خصوص كشورهای حاشیه خلیج فارس، بیشتر است اما از كشورهایی مثل پاكستان، بنگلادش و هندوستان كمتر است.
به گفته این استاد دانشگاه علوم پزشكی ایران؛ سوختگی های با شعله معمولا عمیق تر و در مقایسه با سوختگی با مایع داغ كشنده تر هستند.
«مشكل سوختگی های الكتریكی این است كه اگر در صحنه باعث مرگ نشوند، در اغلب موارد باعث از كار افتادگی می شوند. سوختگی های الكتریكی بیشتر در بین افراد جوان و مردان اتفاق می افتد و باعث قطع عضو می شود».
صالحی، سوختگی ها به طور كلی به دو دسته سطحی و عمیق تقسیم بندی می كند، می گوید: سوختگی های سطحی معمولا با تشخیص پزشك متخصص و با مراقبت و پانسمان مناسب در كمتر از سه هفته خود به خود درمان می شوند، فقط باید كنترل شود كه عفونی نشود. اما سوختگی های عمیق نیازمند بستری هستند و خیلی از آنها نیازمند اقدامات جراحی هستند.
به گفته وی، سوء تفاهمی كه برای برخی مردم وجود دارد این است كه مثلا می گویند چطور می شود یك نفر مثلا با سوختگی 40درصد فوت نكرده ولی یك نفر دیگر با سوختگی مثلا 30 درصد فوت كرده است. باید توجه كرد مرگ بر اثر سوختگی به عوامل متعددی ارتباط دارد. عمق سوختگی یكی از عوامل است. چون هر چه سوختگی عمیق تر باشد، عفونت بیشتر باشد و احتمال مرگ بیشتر.
صالحی می افزاید: سوختگی حتی با درصد كم در افرادی كه دیابت دارند، یا افرادی كه ضعف سیستم ایمنی بدن دارند یا افرادی كه بیماری زمینه ای دارند می تواند بسیار خطرناك باشد، توصیه اكید این است كه مردم در مواجهه با سوختگی به هیچ وجه خود درمانی نكنند و حتی به پزشكانی كه تجربه آنها در درمان سوختگی كم است توصیه می كنیم، این بیماران را نزد مراكز و افرادی كه در زمینه درمان سوختگی تجربه كافی دارند، بفرستند چون درمان های نامناسب می تواند درمان سوختگی را به تاخیر بیندازند یا حتی عفونت ایجاد كند.
كمبود تخت های درمان سوختگی نیز یكی از چالش های كشور است، در بسیاری از شهرها، تخت سوختگی به خصوص تخت آی سی یو سوختگی برای افرادی كه دچار سوختگی حاد شده اند وجود ندارد و اغلب افرادی كه دچار سوختگی شدید هستند باید به كلانشهرها ارجاع شوند.
درمان سوختگی بسیار هزینه بر است و پوشش بیمه ها نیز كافی نیست، به خصوص اینكه اغلب افرادی كه دچار سوختگی می شوند، فقیر هستند و توان پرداخت هزینه های گزاف درمان را ندارند. به همین علت، بخش خصوصی و بیمارستان های خصوصی تقریبا در خدمات سوختگی تعطیل است و تعداد تخت سوختگی در بیمارستان های خصوصی در حد صفر است.
البته به گفته دكتر صالحی، وزارت بهداشت در سال های اخیر و بعد از طرح تحول سلامت برای افزایش تعداد تخت های آی سی یو سوختگی اقداماتی در بخش دولتی انجام داده است و تعداد این تخت ها در كشور نسبت به چهار سال پیش بیشتر شده است.
رئیس سابق بیمارستان سوانح و سوختگی مطهری می گوید: در اكثر مراكز استان ها حداقل یك مركز درمان سوختگی وجود دارد، كاری كه اخیرا در وزارت بهداشت پیگیری می شود اجرای طرح سطح بندی خدمات سوختگی است زیرا ایجاد مراكز درمان سوختگی هزینه های سنگینی دارد. هزینه های درمان سوختگی بسیار بالاست و سوختگی جزو بیماری هایی است كه بالاترین هزینه های درمانی دارد به همین علت نمی شود در هر شهری چنین مراكزی را دایر كرد.
او اضافه می كند: اینكه در تمام مراكز استان ها یك مركز پیشرفته سطح سه سوختگی ایجاد كنیم مقرون به صرفه نیست، نظام سطح بندی این است كه بیمارانی كه به خدمات پیشرفته و تخصصی نیاز دارند به مراكز پیشرفته سطح سه كه در برخی استان ها وجود دارند، اعزام شوند و بقیه بیماران دچار سوختگی كه زیر 20 درصد سوختگی دارند می توانند در مراكز سطح پایین در استان ها و شهرهای مختلف كشور تحت درمان قرار گیرند.
«هیچ جای دنیا مقرون به صرفه نیست كه در همه شهرها مراكز پیشرفته و فوق تخصصی درمان سوختگی را دایر كنند، حتی در كشورهای توسعه یافته چنین نیست.»
به گفته این پزشك متخصص سوختگی؛ مراكز سطح سه و پیشرفته درمان سوختگی علاوه بر تهران در همه شهرهای بزرگ مثل شیراز، اصفهان، مشهد،تبریز، ارومیه، رشت، اهواز و... وجود دارند و حداقل 10مركز سطح سه و فوق تخصصی درمان سوختگی در كشور وجود دارد.
اما اشكال اینجاست كه همه امكانات درمانی موجود در كشور در حد استاندارد نیست، صالحی می گوید: كمبود تخت سوختگی استاندارد در كشور یك واقعیت است، چون بیماران دچار سوختگی اگر درصد بالایی سوختگی داشته باشند باید در تخت های آی سی یو سوختگی بستری شوند، در سه یا چهار سال اخیر تعداد این تخت ها در كشور افزایش پیدا كرده است به عنوان مثال برنامه وزارت بهداشت این است كه تعداد تخت های ویژه مراقبت از سوختگی را در بیمارستان مطهری تهران كه الان 12تخت است، حداقل دو برابر كند، در شیراز،اهواز و رشت هم این امكانات در همین حد در حال گسترش است.
*هزینه درمان سوختگی به ازای هر یك درصد، دو میلیون تومان
از دكتر صالحی درباره هزینه های درمان سوختگی و میزان حمایت بیمه ها می پرسم، می گوید: میانگین هزینه درمان سوختگی به ازای هر درصد سوختگی تا دو میلیون تومان هزینه دارد، البته این هزینه فقط مربوط به درمان در فاز حاد بیماری است، هزینه های دیگری مثل درمان در فاز مزمن بیماری كه مدت ها به طول می انجامد و هزینه بازتوانی و بهبود بدشكلی های بعد از سوختگی به مراتب بیشتر است و این هزینه دو میلیون تومان به ازای هر درصد سوختگی برای فاز حاد سوختگی مربوط به بیمارستان های دولتی است.
او می افزاید: پوشش بیمه ای خدمات درمان سوختگی در كشور كامل نیست، نه فقط در ایران در انگلیس و آمریكا نیز همه خدمات درمان سوختگی به طور كامل پوشش بیمه ای داده نمی شود.
«تعدادی از پانسمان هایی كه برای درمان سوختگی وجود دارد؛ هزینه های فوق العاده سنگین و وحشتناكی دارند و بعید است كه بخش خصوصی و بیمه ها بتوانند زیر بار این هزینه های سنگین بروند. به همین علت درمان سوختگی از جمله درمان های استثنایی است كه برای بخش خصوصی به صرفه نیست و تقریبا می توان گفت در درمان سوختگی بخش خصوصی نداریم.»
این پزشك متخصص درمان سوختگی اضافه می كند: بسیاری از افرادی كه دچار سوختگی می شوند از نظر سطح اقتصادی بسیار كم توان هستند و نمی توانند هزینه های درمان سوختگی را تحمل كنند و برای بخش خصوصی نیز به صرفه نیست كه چنین بیمارانی را پذیرش كند، چون نه بیماری هست كه بتواند چنین هزینه هایی را تقبل كند و و نه بیمه ای كه حمایت كند، پوشش بیمه ای برای موارد ضروری در بخش دولتی وجود دارد اما اگر بیمار بخواهد از یك پانسمان خاص استفاده كند، پوشش بیمه ای ندارد و باید خودش هزینه های گزاف آن را متقبل شود.
* برنامه ملی پیشگیری از سوختگی نداریم
سوختگی از جمله حوادثی است كه قطعا قابل پیشگیری است، سوختگی با سیل و زلزله فرق دارد، حادثه ای است انسان ساز كه به علت نبود سیستم هشدار، ضعف آموزش و بی مبالاتی مردم و مسئولان رخ می دهد.
صالحی می گوید: متاسفانه موضوع پیشگیری از سوختگی ها به صورت جامع در كشور مورد توجه قرار نگرفته است، البته به تازگی كارگروه هایی در وزارت بهداشت تشكیل شده و به دنبال این هستند كه به موضوع پیشگیری از سوختگی توجه كنند كه امیدواریم بتوانند كاری انجام دهند.
به گفته او، مهمترین سوختگی ها، سوختگی های حرارتی است كه اغلب به علت بی مبالاتی و غفلت در استفاده از گاز، رخ می دهند، انفجارهای گاز درصد زیادی از سوختگی های شهری را تشكیل می دهد. باید كارهایی انجام شود كه به محض اینكه گاز نشت كرد،گاز قطع شود تا از بروز انفجار و سوختگی جلوگیری شود، سیستمی كه در كشور ما وجود ندارد.
« نفت، بنزین،گازوئیل كالایی نیست كه در منزل نگهداری شود یا از آن برای شست و شوی لباس استفاده شود. اما هر روز در بیمارستان مطهری بیمارانی را داریم كه به خاطر شستن لباس با نفت یا بنزین دچار سوختگی می شوند. بیشترین آسیب سوختگی كودكان و خانواده ها، سوختگی با مایعات داغ است، خانواده باید یاد بگیرند كه مایعات داغ به هیچوجه در دسترس اطفال نباشد، یا هنگام حمل سینی چای داغ خیلی احتیاط كنند.
* قطع چهار دست و پای كارگران به خاطر تماس با سیم برق
صالحی با اشاره به سوختگی های الكتریكی می گوید: بخش مهمی از سوختگی های الكتریكی سوختگی های هنگام كار است، به عنوان مثال كارگران ساختمانی به راحتی به علت حمل میله گرد و اصابت با خطوط برق دچار سوختگی می شوند. این نشانه رعایت نشدن ایمنی در محیط كاری ساختمانی است.
وی می افزاید: باید مشخص شود كه مسئول ایمنی و پیشگیری از این نوع سوختگی ها چه ارگانی است، شهرداری است، شركت برق است یا پیمانكار.
به گفته صالحی، گاهی به علت بی مبالاتی به راحتی یك كارگر به سوختگی با برق دچار می شود و به راحتی چهاردست و پای او قطع می شود و هزینه بسیار بالایی را برای خودش، خانواده اش و كشور ایجاد می كند.
* 30درصد سوختگی های مردان، در معتادان
به گفته این متخصص سوختگی، بالای 30 درصد سوختگی ها در كشور در افراد معتاد رخ می دهد، حداقل در بین مردان این طور است، مثلا بر روی منقل می افتند، یا می خواهند از كپسول پیك نیك استفاده كنند، چون كاهش ضریب هوشیاری دارند و دقت كافی ندارند البته فقط در كشور ما این طور نیست در كشور كانادا هم بیش از 35 درصد افرادی كه دچار سوختگی می شوند، سوء مصرف مواد داشته اند.
«مسئله دیگر این است كه اكثر ساختمان ها در ایران سیستم هشدار دود ندارند كه اگر باشد، جلوی بسیاری از سوختگی ها گرفته می شود. كشورهای غربی با همین كارهای ساده آمار سوختگی را به شدت كاهش داده اند.»
*پیشگیری از سوختگی،حلقه به جا مانده
صالحی می گوید: پیشگیری یك كار چند سازمانی است، معاونت بهداشتی وزارت بهداشت به تنهایی از پس این كار بر نمی آید، مثلا در مورد سوختگی های الكتریكی وقتی شهرداری جواز ساخت می دهد، تا زمانی كه امنیت محیط فراهم نشده است، نباید اجازه دهد كار شروع شود. در خیلی موارد معلوم نیست كه متولی شهرداری است، وزارت كار است یا چه ارگانی مسئول تامین امنیت و پیشگیری از سوختگی در مراكز شغلی است.
او اضافه می كند: مسئله دیگر هزینه ای است كه اتباع افغانستانی بر اثر سوختگی به بیمارستان ها و سیستم بهداشتی-درمانی كشور تحمیل می كنند، یك كارگر افغانستانی در هنگام كار ساختمانی دچار سوختگی می شود و در بیمارستان بستری می شود، گاهی درمان او چندین ماه در بیمارستان طول می كشد و میلیونها تومان هزینه درمان او می شود. اما كارگر توان پرداخت این هزینه را ندارد، كارفرما و پیمانكار هم زیر بار هزینه نمی روند و چون مشخص نیست، مسئولیت به عهده چه كسی است و اغلب این كارگران بیمه هم نیستند، بار سنگین هزینه درمان آنان به وزارت بهداشت و بیمارستان تحمیل می شود.
به خاطر همین مشكلات است كه بیمارستان سوختگی در ایران یك بیمارستان ضررده است، به خصوص اینكه10درصد بیماران بیمارستان های سوختگی، افغانستانی هستند.
سوختگی هر روز در شهری یا روستایی دور یا نزدیك رخ می دهد، حادثه ای كه در یك لحظه كوتاه مسیر زندگی انسانی را تغییر می دهد، دختركی شاد را برای همیشه افسرده می كند،كارگری فعال را زمین گیر می كند و شادی چهارشنبه سوری را به غم و عزا می نشاند.
سوختگی خبر نمی كند، اما می شود با تدبیر و برنامه، جلوی بسیاری از این حوادث را گرفت و شعله های امید را در دل دختران و پسران این سرزمین رنج دیده زنده نگه داشت.
خبرنگار: افشین شاعری **انتشار: علی حبیبی
اجتمام(5)*3063 **1569
*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
irnaej@
https://t.me/irnaej
تهران - ایرنا - سوختگی انواع مختلفی دارد، شهر و روستا و شرق و غرب هم نمی شناسد، می آید، می سوزاند و رنگ زندگی را كدر می كند برای مدیریت این حوادث صدها كار بر زمین مانده داریم كه اگر غفلت را كنار بگذاریم، میزان و شدت آنها در ایران كم می شود.
