مردمان اخلاق‌مداری كه در همسایگی ما ارزش‌ها را در شرافتِ انسانیت و مهربانی تعریف می‌كنند و به گواه بخشی از تاریخ این دیار، تنها در دفاعی مقدس به سهم‌خواهیِ نشانِ گردن‌آویزِ دفاع از میهن رفتند و در فصلی تازه از بیداری، با گذر از خودپرستی، دوشادوش دیگر همرزمان از هر آیین و مسلكی، صبحی نو را برای ایران رقم زدند.
اما پیروان ایرانی مسیح(ع) در تاریخ پر افتخار سرزمینشان از تلاش برای اعتلای قافله فرهنگ و هنر نیز غافل نماندند و در ادوار مختلف در عرصه‌های گوناگون هنری، از موسیقی و تجسمی تا تئاتر و سینما نقش موثر خود را ایفا كردند كه در این میان اهمیت و تاثیر بسزای هنرهای نمایشی و خاصه سینما، ما را برآن داشت تا به بهانه فراررسیدن سال نو میلادی، با نگاهی اجمالی بر نقش آفرینی برخی هنرمندان ارامنۀ این عرصه، سهمی از دِین رسانه را در قبال آنچه از تلاش ایشان موجب بالندگی امروز سینمای ایران است، ادا كنیم.
اولین شادباش سینما در آغاز سال نو میلاد، بی شك از آن «اوانس اوگانیانس» است، موسس اولین مدرسه آرتیستی سینما و خالق آثاری چون «آبی و رابی» در سال 1309 و «حاج آقا آكتور سینما» در سال 1312 به عنوان اولین فیلمهای صامت بلند سینمایی در ایران.
و بی تردید ساموئل خاچیكیان، پیشگام نام‌آور عرصه پرده نقره‌ای با لقب «هیچكاك ایران» را می‌توان در رتبه دوم قرار داد، هنرمندی كه به عنوان نخستین كارگردان ایرانی عناصر تكنیكی را در سینمای كشور بكار برد و علاوه بر كسب افتخارات داخلی، با «شب‌نشینی در جهنم» نامزد دریافت خرس طلایی در هشتمین دوره جشنواره فیلم برلین شد و با «ببر مازندران» جایزه نخست اولین جشنواره بین‌المللی فیلم تاشكند (شوروی سابق) را از آن خود كرد.
اما افتخار آفرینی ساموئل خاچیكیان به اینجا ختم نمی شود و او همچنان به عنوان سازنده نخستین و جدی‌ترین فیلم در حوزه جنگ ایران و عراق شناخته می شود.
فیلم «عقاب‌ها» ساخته این كارگردان ارمنی سینمای ایران كه در سال ۱۳۶۴ اكران شد و درحالیكه جمعیت ایران نزدیك به ۴۵ میلیون نفر بود، ۱۸ درصد به دیدن فیلم رفتند و فیلم به فروشی معادل ۷۳۸ میلیون و ۶۲۰ هزار تومان دست یافت و همچنان به عنوان یكی از پربیننده ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران محسوب می شود.
واروژ كریم مسیحی دیگر كارگردان، فیلمنامه نویس و تدوین‌گر سرشناس سینمای ایران، با خلق «پرده آخر»، هشت سیمرغ بلورین جشنواره یازدهم فجر را ربود و «تردید» این كارگردان در بیست و هفتمین دوره جشنواره برگزیده بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین كارگردانی بخش نگاه اول شد.
زاون قوكاسیان، كارگردان، منتقد، نویسنده و خالق «میلاد مسیح» دیگر هنرمند ارزنده میهنمان، دانش آموخته رشته شیمی از دانشگاه اصفهان بود كه مدتی مدیریت گروه سینمایی موسسه آموزش عالی سوره را نیز بر عهده داشت و از آثار وی می توان به «در فلق»، «فصلی دیگر» و «عروس كهنه»، اشاره كرد.
اما همچنان كه این نوشتار درباره هنرمندان ارامنه می گوییم بی شك «ماهایا پطروسیان» نیز نباید از قلم بیافتد. بازیگر و هنرمندی كه هنرنمایی او در سینمای ایران از سال 68 با بازی در فیلم «عشق و مرگ» به كارگردانی محمدرضا اعلامی آغاز شد و خیلی زود و در دورانی كه بانوان اندكی در سینمای ایران می درخشیدند، تك ستاره سینمای ایران بود.
حالا و در این روزها پدیده ای دیگر از بازیگران ارامنه در سینمای ایران ظهور كرده است. به «لوون هفتوان» با آن هیبت متفاوت و دوست داشتنی سال نو را تبریك می گوییم كه با فیلم «صدای تاریك» به سینمای ایران معرفی شد.
در فیلم «پرویز» به كارگردانی مجید برزگر در سینما دیده شد، اما شهرتش را باید مدیون فیلم «دراكولا» به كارگردانی رضا عطاران دانست.
او حالا با فیلم «كوپال» در فستیوال های مختلف در حال هنر نمایی برای مخاطبان خارجی است.
و شاید بی انصافی باشد كه سینمای ایران شادباش خود را نثار «شاهین سركیسیان» پایه‌گذار تئاتر نوین ایران، «گریگور یقیكیان» از پایه گذاران تئاتر در رشت، «لرتا (لرتا هایراپتیان تبریزی)» از نخستین بازیگران زن تئاتر ایران، «مادام سیرانوش» اولین بازیگر زن تاریخ سینمای ایران و «لوریك میناسیان» بازیگر محبوب سینما و تئاتر و بازیگر فیلم سینمایی «بوی پیراهن یوسف» نكند.
پیروان مسحیت در ایران، كوشش فراوانی هم در امور فنی سینما از جمله فیلمبرداری، صداگذاری، لابراتوار و عكاسی داشتند و تاسیس استودیوهای دوبلاژ و فیلمبرداری، خلق موسیقی متن فیلم، نقاشی متحرك، پوسترسازی و پلاكاردسازی، فیلمنامه نویسی، تدریس و نقد سینما و تهیه‌كنندگی آثار سینمایی از دیگر تلاش‌های انها در عرصه پرده نقره‌ای به شمار می‌رود.
و در كلام آخر، در این نوشتار به رسم معرفت شادباشی می‌گوییم به «آلفرد یعقوب زاده» با تجربه‌های منحصر به فرد عكاسی جنگ، «لوریس چكناواریان» موسیقی‌دان سرشناس و خالق اپراهای «رستم و سهراب» و «پردیس و پریس» و سایر هموطنان عزیز مسیحی، كه خواهان سهم خود بودند، نه سهمی از ثروت و مكنت كه سهمی از ارزش‌آفرینی در صحنه عمل و افتخارآفرینی برای ایران عزیزمان. سال نو میلادی بر شما فرخنده باد.
فراهنگ ** 9246 ** خبرنگار: علیرضا مرادی * انتشار: امید غیاثوند
تهران - ایرنا - هنرمندان ارامنه كشور از گذشته تا امروز، خواهان افزایش سهم ارزش‌آفرینی در عرصه‌های هنری بوده‌اند تا خالق تحقق رویا، در بیداری امروز و فردای هنر كشور باشند.