میزگرد ایرنا/ علاج زخم تكدی‌گری با تقویت قانون و راهبردهای پیشگیرانه

به گزارش ایرنا، برای هر شهروندی پیش‌آمده كه در نقاط پرتردد شهری با دختر یا پسربچه ای سمج روبرو شود كه به هر بهانه ای دنبال دریافت وجهی است، یا مثلا در مقابل برخی واحدهای صنفی شلوغ و مورد مراجعه مردم مانند داروخانه‌ها، مرد یا زنی بچه به‌بغل یا با فرزند معلولش به دنبال ایجاد ترحم در دل عابران و دریافت كمك، به ظاهر، برای رفع مشكل موردی خود است.
تكدی‌گری پدیده ای نوظهور نیست، ولی ظهور تكدی‌گری تیمی یا تبدیل‌شدن آن به یك شغل دائمی و منبع درآمد پایدار، بدون دخالت هیچ مزاحمی، تنها و تنها با سوءاستفاده از حس نوع‌دوستی، نگاه دینی در دست‌گیری از نیازمندان و فرهنگ كمك به هم‌نوع، مساله‌ای است كه برخوردنكردن با آن و اجازه به آن برای ریشه‌دوانی بیشتر و بیشتر از سوی هیچ عقل سلیمی پسندیده و مورد تایید نیست.
در میزگرد «چالش‌های تكدی‌گری در جامعه» در خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان سمنان، علی دارینی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان، ﻋﻠﯽ ﻋﺮﺏ ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻭ ﺳﻼﻣﺖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺍﻣﺪﺍﺩ استان، علیرضا نوچه رییس اداره سیاسی و اجتماعی فرمانداری سمنان، مجتبی ذوالفقاری معاون خدمات شهری شهرداری منطقه یك سمنان، ساره امیرجان كارشناس‌مسوول امور آسیب‌دیدگان اجتماعی بهزیستی استان و محبوبه قدس، كارشناس اورژانس اجتماعی حضور داشتند.
در این میزگرد در زمینه مسایل مرتبط با تكدی‌گری مانند فرهنگسازی، لزوم آگاهی‌بخشی به مردم برای كمك به موسسه‌های خیریه به‌جای كمك فردی، لزوم همكاری‌های بین‌بخشی برای كاهش تكدی‌گری، توانمندسازی برای جلوگیری از این پدیده، لزوم اصلاح و بازنگری با ضمانت اجرایی قوانین مرتبط با تكدی‌گری، اتباع به‌عنوان یكی از معضلات تكدی‌گری و مشاركت فعال‌تر موسسه‌های خیریه برای كمك به نیازمندان برای جلوگیری از تكدی‌گری مطرح شد.
طبق هدفگذاری مسوولان و برنامه‌ریزی و راهبرد اجرایی دستگاه های اجرایی، فرهنگی، اجتماعی و خدماتی استان سمنان، مقرر است شهر سمنان تا پایان سال 96 به عنوان «شهر بدون متكدی» معرفی شود.

** تكدی‌گری جرم است
علی دارینی، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان سمنان با بیان این كه تكدی‌گری تضییع حق تلاش‌كنندگان جامعه است و در ایران بر اساس شرع و قانون برای مقابله با تكدی‌گری پیش بینی‌هایی شده است، گفت : در قانون از تكدی‌گری در كنار برخی جرائم و معضلات اجتماعی نام برده شده و در ماده 712 و 713 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 آمده است.
وی با تاكید بر اینكه تكدی‌گری جرم محسوب می شود، بیان كرد: وضعیت استان سمنان در موضوع تكدی‌گری وضعیت پاكی است و می شود گفت پس از تبریز كه به شهر بدون متكدی در ایران معروف شده، سمنان جزء شهرهای موفق است.
دارینی با اشاره به همكاری 11 دستگاه كشوری در موضوع متكدیان كه هم افزایی بین آنها می‌توانند در جمع آوری متكدیان نقش موثری داشته باشد، گفت: دستگاه هایی مانند بهزیستی و فرمانداری ها اهتمام لازم در زمینه جمع آوری متكدیان دارند.
وی با اشاره به این كه رهبری به قوه قضاییه در این زمینه اجازه مطالبه گری داده اند كه از بازوی دادستانی و بازرسی در این زمینه با نظارت و هشدار استفاده می شود، خاطرنشان كرد : بحث كاهش آسیب های اجتماعی برای دستگاه قضایی جدی است و رهبر انقلاب در سالهای اخیر در موضوع آسیب های اجتماعی تاكید بیشتری دارند.
داراینی با تشریح سامانه جامع اطلاعات مردمی با نام «سجام» به كارایی این سامانه در مقابله با آسیب های اجتماعی از جمله تكدی‌گری اشاره و اضافه كرد: در طراحی و اجرای سامانه سجام از فنلاند و سوئد كه كمترین مفاسد اداری را دارند، استفاده شده و به نوعی امر به معروف و نهی از منكر الكترونیكی است كه با استفاده از شبكه مجازی امكان اطلاع یابی، تحلیل و پیشگیری از وقوع جرائم در سطح جامعه را فراهم می سازد.
وی یادآور شد : قانون مرتبط با موضوع تكدی‌گری از قوانین دارای سابقه طولانی در كشور است و بحث اصلی آن لزوم بررسی علت های اجرایی نشدن آن است.

** ضعف قانون برای مقابله با تكدی‌گری
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان سمنان با اشاره به این كه جوامع دارای قوانین قوی مشكلاتشان به سرعت حل می كنند با تاكید بر این كه پیشتر از نگرش دینی و بومی، قانون است كه ایجاد فرهنگ می كند، یادآور شد: قانونی اثرگذار است كه ضمانت اجرایی قوی داشته و از سویی اجرای آن وابسته به شخص مسوول نباشد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان سمنان یادآور شد: سال 94 رهبری انقلاب دستور پیشگیری اجتماعی برخی آسیب ها را دادند كه شامل حاشینه‌نشینی، اعتیاد، طلاق و مفاسد اخلاقی می شود، پیشگیری، شناسایی علل و عوامل، اتخاذ تدابیری برای از بین بردن آسیب در این موارد را ضروری دانست، از سوی دیگر، چهار آسیب اجتماعی مورد تاكید رهبری برای رفع در جامعه، با تكدی‌گری ارتباط دارد.
وی تصریح كرد : ماده های 712 و 713 قانون مجازات اسلامی مصوب در سال 1375 تدوین شد كه به روزرسانی این قانون با شرایط كنونی بر عهده مجلس شورای اسلامی است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان سمنان تاكید كرد : موفقیت در سمنان در برخورد با پدیده تكدی‌گری به خاطر هم افزایی و مسوولیت پذیری در بخش های مختلف دستگاه های اجرایی است.

**نامشخص بودن متولی برخورد با تكدی‌گری
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان سمنان بیان كرد : متولی اصلی برخورد با تكدی‌گری در كشور مشخص نیست در حالی كه حرف اول تا آخر باید در این زمینه بر عهده یك نهاد باشد، آیین نامه ساماندهی متكدیان در شورای اداری در سال 1378 به كشور ابلاغ شد و بر همین اساس، كمیته ساماندهی متكدیان، جایگاه قانونی دارد .
وی با تاكید بر این كه در مرحله اول پیشگیری باید دید چه چیزی نیاز است كه اصلا متكدی نداشته باشیم، اضافه كرد: تا قبل از پایان امسال شعار «سمنان شهر بدون متكدی» محقق می شود زیرا همگرایی در دستگاه های متولی در این استان وجود دارد.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری كل استان سمنان بیان كرد : برخی از دستگاه هایی كه فعالیت مرتبط با تكدی‌گری دارند با 11 دستگاه اصلی در ارتباط نیستند و باید برای دستیابی به هدف كاهش متكدیان در سطح شهرها، اشتراك هدفمند اطلاعات در این حوزه صورت گیرد.

** غیربومی‌بودن 100 درصد متكدیان سمنان
رئیس اداره سیاسی اجتماعی فرمانداری سمنان با بیان اینكه در بررسی ها مشخص شده است 100 درصد متكدیان شهر سمنان غیربومی هستند و 95 درصد متكدیان زیر 18 ساله را اتباع غیرایرانی تشكیل می دهند، یادآور شد: از ابتدای سال 96 فرمانداری به واسطه جایگاه حاكمیتی و برای هماهنگی برای كاهش آسیب های اجتماعی، ساماندهی متكدیان با فراخوان دستگاه های مرتبط را در دستور كار قرار داد و امسال 65 متكدی دستگیر شدند.
علیرضا نوچه ادامه داد: از 13 نفری كه در آخرین نوبت جمع آوری متكدیان در سمنان دستگیرشدند، سه فرد زیر 18 ساله غیربومی بودند و بقیه كودكان اتباع افغان بودند.
نوچه با اشاره به مشاركت دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری سمنان در طرح جمع آوری متكدیان شهر سمنان، گفت: بر این اساس اتباع خارجی متكدی در اولین دستگیری متعهد به ترك این كار می شوند و در نوبت بعد مجبور به ترك كشور می شوند.
رئیس اداره سیاسی اجتماعی فرمانداری سمنان، با اشاره به اینكه 98 درصد مردم این استان باسواد و در موضوعات فرهنگی و اجتماعی پیشرو هستند، گفت: حدود 70 درصد مردم استان سمنان از خدمات بیمه تامین اجتماعی بهره مندند كه نشان از فرهنگ كار و تلاش و آینده نگری است.
وی با اشاره به اینكه سمنان به عنوان شهر اخلاق شناخته می شود و در مباحث فرهنگی و اجتماعی مردم پیشرو دارد، افزود: همین روحیه مردم باعث شده شهر سمنان به ماوایی برای متكدیان تبدیل شود، مردم دیندار سمنان با توجه به تاكیدهای دین اسلام برای كمك به نیازمندان، در هر كجا نیازمندی را می‌بینند برای كمك مالی، فكری و معنوی كم‌كاری نمی كنند كه البته این موضوع مورد سوء استفاده قرار گرفته است.

** تبدیل شهر بدون متكدی سمنان تا سال 96
رئیس اداره سیاسی اجتماعی فرمانداری سمنان با اشاره به تاكید محمدرضا خباز استاندار سمنان مبنی بر اینكه تا پایان سال 96 سمنان باید به شهر بدون متكدی تبدیل شود، خاطرنشان كرد: طرح جمع آوری متكدیان در شهر سمنان به همین منظور همچنان با همكاری دستگاه های قضایی و اجرایی مرتبط ادامه می یابد و به صورت هفتگی هماهنگی های لازم با دستگاه های متولی اجرا می شود.
وی با تاكید بر ضرورت بازنگری قوانین مربوط به مقابله با تگدی گری، گفت: رویكرد قوانین باید برخورد بلندمدت با تكدی‌گری باشد تا پدیده تكدی‌گری از جامعه برچیده شود كه این بازنگری قوانین وظیفه مجلس شورای اسلامی است.
نوچه تاكید كرد: در ساماندهی بحث تكدی‌گری باید قانون به روزرسانی شود، وظایف دستگاه های اجرایی و خدماتی به روشنی بیان و تاكید شود، در مرحله بعد آگاهی دادن به مردم در بخش برخورد مناسب با متكدیان است، اینكه مردم بدانند كمك به نیازمندان را باید به دستگاه ها خدماتی بسپارند.
رییس اداره سیاسی اجتماعی فرمانداری سمنان با تاكید بر تبیین تفكیك نیازمندان واقعی از متكدی سودجو برای مردم، افزود: شهروندان باید از كمك موردی به افراد متكدی به خاطر اعتقاد دینی و فرهنگ كمك به نیازمندان خودداری كنند.
نوچه یادآور شد: متكدیان امروز با اطلاع از ضعف قانون به راحتی قانون‌گریزی دارند در حالی كه 10 سال گذشته متكدیان این میزان آگاهی نداشتند، ولی امروزه متكدیان از قانون مطلع هستند و از خلاهای قانونی برای كار خود استفاده می كنند.
وی گفت: مقابله با تكدی‌گری در بلندمدت نیاز به اصلاح قانون دارد، در میان مدت فرهنگسازی بین مردم برای برخورد مناسب با نیازمندان به جای كمك موردی، فضاسازی شهری از طریق تابلوها و از طریق سخنرانی امامان جمعه برای اینكه كمك به نیازمندان جامعه از كمك های فردی به موسسه های خیریه، بهزیستی و كمیته امداد سپرده شود.
رییس اداره سیاسی اجتماعی فرمانداری سمنان افزود: در دوره ای برخورد با متكدیان برخورد انتظامی صرف بود، اكنون طرح های برخورد با متكدیان با پیوست اجتماعی در شهر سمنان اجرایی می شود، یعنی افرادی كه جمع آوری می شوند از طریق مصاحبه شناسنامه‌دار می شوند و بر اساس نیاز فرد به حوزه مرتبط ارجاع می شود مثلا اگر فرد متكدی معلول بود رسیدگی به وضعیت وی بر عهده بهزیستی است.
نوچه با بیان اینكه متكدی مسوولیت اجتماعی و در تولید نقشی ندارد و از سویی به توسعه اقتصادی و اجتماعی نیز آسیب می زند، بیان كرد: جامعه متكدی در سمنان محدود است، ولی با این وجود فرمانداری سمنان در تلاش است این پدیده گسترده نشود و شهر سمنان ماوایی برای متكدیان دیگر استان ها نشود.

** طرح ساماندهی موسسه های خیریه
رییس اداره سیاسی اجتماعی فرمانداری سمنان، با اشاره به فعالیت 40 موسسه نیكوكاری در شهر سمنان كه نشان از اهمیت خیراندیشی مردم در امور روزانه شان است، خاطرنشان كرد: حدود 140 مجوز سازمان مردم نهاد در مركز استان ارایه شده كه در حوزه‌های سلامت، خیریه، تهیه جهیزیه و كمك های نقدی و غیرنقدی فعالیت دارند.
علیرضا نوچه گفت: الان به صورت جزیره ای فعالیت دارند و خدمت می‌دهند، برنامه‌ای برای ارتباط و اتصال آنها تدوین شده است تا از سوء استفاده افراد سودجو از این موسسه ها جلوگیری شود و مثلا یك فرد از 10 موسسه همزمان كمك دریافت نكند كه این طرح با همكاری فرمانداری، بهزیستی و كمیته امداد اجرایی می شود.

**مهاجرپذیری ریشه تكدی‌گری در سمنان
ساره امیرجان، كارشناس مسوول آسیب های اجتماعی اداره كل بهزیستی استان سمنان، با بیان اینكه ساماندهی كودكان متكدی بین 6 تا 18 ساله مربوط به بهزیستی است، گفت: علت اصلی تكدی‌گری در این بازه سنی، فقر خانواده و مشكلات اقتصادی و فرهنگی است و بیشتر این افراد اتباع خارجی هستند كه دست به كار خیابانی می زنند.
وی با تاكید بر اینكه در كشور بهزیستی فعال‌تر از وظیفه خود در موضوع تكدی‌گری وارد شده است، افزود: كودكانی كه در طرح های جمع آوری متكدیان به بهزیستی تحویل می شوند، طی 24 ساعت با مصاحبه های ویژه، تعیین تكلیف می شوند، بیشتر این كودكان از اتباع افغان هستند و به همین دلیل مقایسه سمنان با تبریز از نظر داشتن متكدی مقایسه به‌جایی نیست.
وی با اشاره به اینكه مهاجرپذیربودن سمنان یكی از دلایل وجود متكدیان است، خاطرنشان كرد: گاهی خانواده ای گذری از استان سمنان عبور می كنند و با دیدن خدمات مناسب اجتماعی در استان سمنان، طایفه خود را از استان مبدا به استان دعوت می كنند، به همین دلیل در مراكز شبه‌خانواده بهزیستی شاهد حضور چند فرزند از یك خانواده دچار آسیب هستیم.
امیرجان با اشاره به ارایه مشاوره های فردی و خانوادگی به كودكانی كه در طرح جمع آوری متكدیان به بهزیستی تحویل می شوند، از ایجاد مركز آموزشی كودكان و خانواده در بهزیستی كشور خبر داد و گفت: این مركز ویژه كودكان متكدی 6 تا 18 ساله در مراكز استان های ایجاد می شود و با بررسی شرایط آنها، در این مركز روزانه برای توانمندسازی آنها در كنار خانواده تلاش می شود.
كارشناس مسوول آسیب های اجتماعی اداره كل بهزیستی استان سمنان تاكید كرد: ریشه‌های تكدی‌گری، فقر، بیكاری، مهاجرت و مشكلات خانوادگی است و خلاهای قانونی نیز برای ساماندهی هر كدام از این عوامل مشخص است.
وی با اشاره به توجه به رویكرد مناسب در فرهنگسازی و تبلیغات محیطی برای مردم در بحث تكدی‌گری، یادآور شد: در آگاهسازی و تبلیغ برای مردم باید توجه داشت مردم زیاد اهل مطالعه و بروشور نیستند، مردم ما بصری هستند و به بیلبورد و تابلوهای شهری بیش از مطالعه بروشور توجه دارند، پس در طراحی این تابلوها باید از زبان عادی، مردمی و ملموس برای اثرگذاری بیشتر استفاده شود.

** ساماندهی تكدی‌گری درگیر نگاه بخشی و حاكمیتی صرف
علی عرب، معاون سلامت و خانواده كمیته امداد استان سمنان، گفت:
در جریان رسیدگی به مساله تكدی‌گری 2 آسیب وجود دارد كه یكی نگاه بخشی به مساله ساماندهی مساله تكدی‌گری و دیگری نگاه حاكمیتی صرف است.
وی، با تاكید بر استفاده از توان مردم و موسسه های خیریه برای ساماندهی تكدی‌گری، گفت: باید به رشد فرهنگی مردم برای كاهش متكدیان در شهر كمك شود، مردم باید بدانند اگر فردی نیازمند است به دستگاه های خدماتی مانند بهزیستی و كمیته امداد مراجعه و نیاز خود را برطرف می كند، پس با این آگاهی دیگر به هر فردی كه در گوشه خیابان نشسته، به عنوان نیازمند نگاه نمی شود و به این مساله دامن زده نمی شود.
عرب، تاكید كرد: اگر مردم به هر فردی به عنوان نیازمند در گوشه خیابان كمك كنند، آن فرد این مساله را به عنوان شغل خود تلقی و از حس نوعدوستی شهروندان سوء استفاده می‌كند و این نوع كمك به شكلی تكدی پروری است.
معاون سلامت و خانواده كمیته امداد استان سمنان گفت: آگاهی بخشی به مردم از طریق تابلوهای شهری بسیار تاثیرگذار است كه شهرداری سمنان به تازگی این تابلوها را در سطح شهر نصب كرده و موجی برای اطلاع رسانی به مردم در زمینه آغاز شده تا به مردم كمك شود كه تفاوت نیازمند واقعی با متكدی را شناسایی كنند.
وی افزود: در بررسی های انجام شده در كمیته امداد استان سمنان، سمنان نسبت به دیگر استان ها متكدیان كمتری دارد، فقط در 2 شهر سمنان و شاهرود در استان متكدی داریم و در بقیه شهرها در حد یك یا دو نفر متكدی وجود دارد.
عرب بیان كرد: طبق مصوبه استانداری سمنان، اگر فردی به خاطر تكدی‌گری موظف به خروح از استان شود، در صورتی كه این فرد یا خانواده نیازمند بود، كمیته امداد هزینه خروج آن فرد یا خانواده را از استان تقبل می كند.

** شناسایی متكدیان غیربومی در كمیته امداد
معاون سلامت و خانواده كمیته امداد استان سمنان با اشاره به اینكه در بررسی های كمیته امداد مشخص شده است برخی از متكدیان سمنان اهل زابل، زاهدان و روستاهای سنی‌نشین جنوب خراسان هستند كه هویت مشخصی هم ندارند، افزود: خدمت گیرندگان كمیته امداد در استان سمنان از بستگان و آشنایان خود در استانهای دیگر به خاطر نوع خدمت دهی دستگاه های خدمت رسان دعوت می كنند و بسیاری از آسیب های از جمله تكدی‌گری در سمنان طایفه ای شده است.
معاون سلامت و خانواده كمیته امداد استان سمنان تاكید كرد: اولین و آخرین قدم برای برچیده شدن تكدی‌گری از شهر این است كه مردم نباید به متكدیان كمك كنند چرا كه نیازمند واقعی از دستگاه های خدمت رسان مانند كمیته امداد و بهزیستی برای رفع نیاز خود استفاده می كند نه گوشه خیابان و با ایجاد حس ترحم در بین شهروندان.

** ساماندهی متكدیان نیازمند مدیریت واحد
مجتبی ذوالفقاری، معاون خدمات شهری شهرداری منطقه یك سمنان، گفت: منظر و زیبایی شهری با وجود متكدیان از بین می رود و از این بابت، جمع آوری متكدیان به منظور حفظ منظر شهری از وظیفه های شهرداری است، ولی این مساله باید ریشه یابی شود.
وی، با بیان اینكه در طرح های گذشته جمع آوری متكدیان ، متكدی پس از ارایه یك تعهد ساده دوباره به تكدی‌گری برمی گشت، یادآور شد: به همین دلیل راهكار واقعی برای حل مساله تكدی‌گری ریشه شناسی این پدیده است تا برخوردهای موردی.
ذوالفقاری، با اشاره به اینكه كودكان اتباع خارجی به ویژه افغان عمده كودكان متكدی شهر سمنان را شامل می شوند، گفت: همسو بودن دستگاه ها و مدیریت واحد برای مقابله با پدیده تكدی‌گری، بهترین راهكار برای مقابله و اثرگذاری بلندمدت در این حوزه است.
معاون خدمات شهری شهرداری منطقه یك سمنان بیان كرد: قوانین شهرداری مصوب سال 1332 است كه ماده 55 آن مربوط به ساماندهی متكدیان است، به روزنبودن این قانون چالشی برای اجرای طرح های ساماندهی متكدیان است.
ذوالفقاری با اشاره به موفقیت فرهنگسازی در طرح های موفقی مانند همیار پلیس، گفت: برای مقابله با تكدی‌گری نیز باید از همین شكل فرهنگسازی استفاده شود.

** ناامن كردن محیط برای متكدیان
معاون خدمات شهری شهرداری منطقه یك سمنان با یادآوری اینكه یكسال است طرح جمع آوری متكدیان از سوی شهرداری سمنان اجرا می شود، گفت: در این طرح با كمك نیروی انتظامی و دادستانی، محیط برای متكدیان ناامن می شود تا به كاهش این پدیده اجتماعی كمك شود.
معاون خدمات شهری شهرداری منطقه یك سمنان تاكید كرد: با هماهنگی و همسویی تمام دستگاه های مرتبط با این پدیده، تحقق شعار «سمنان شهر بدون متكدی» تا پایان سال 96 امكان پذیر است.
6103 گزارش و انتشار: مصطفی دهقان
برای آگاهی از تازه‌ترین اخبار و رویدادها در استان سمنان به نشانی IRNASEMNAN@ كانال اخبار ایرنا سمنان مراجعه كنید