اوكراينِ تجزيه‌شده و ورشكسته؛ نتيجه پياده‌سازي نسخه آمريكا براي توسعه و دموكراسي

به گزارش سرويس جهان مشرق در پي عدم امضاي توافقنامه كلان با اتحاديه اروپا از سوي رييس جمهور وقت، ويكتور ياناكوويچ، در نوامبر۲۰۱۳، صدها تن از جوانان اوكرايني كه «اتحاديه اروپا» در ذهنيت آن‌ها تبديل به «كليد» حل همه مشكلات و معضلات ريشه دار اوكراين شده بود، دچار احساس خشم و سرخوردگي شدند كه در پي آن، خيلي زود خيابان‌هاي كي‌يف؛ پايتخت اين كشور، تبديل به ميدان نبرد ميان معرتضان و نيروهاي امنيتي شد. خون و آتش بر سر اتحاد يا عدم اتحاد همه جانبه با اروپا، در ظرف چند هفته سراسر اوكراين را فرا گرفت كه در نهايت نتيجه‌اي جز تجزيه اوكراين و وخيم‌تر شدن اوضاع اقتصادي نداشت.

اعتراضات نوامبر ۲۰۱۳ در ميدان استقلال شهر كي‌يف كه خيلي زود از سوي فعالان شبكه‌هاي اجتماعي نام «يوروميدان» (ميدان كلمه‌اي است كه از زبان فارسي به اوكراين رفته و به همان معني در اين كشور استفاده مي شود) گرفت، بسترها و زمينه‌هايي از پيش چيده شده داشت كه اعتراض بر سر يك توافقنامه را تبديل به جنگي همه جانبه و شكافي عميق در جامعه اوكراين كرد.

در نهايت، با وجود آن كه مجموعه آشوب‌هاي خونبار و مسلحانه يانوكوويچ را وادار به امضاي آن توافقنامه كرد، ولي مجلس اين كشور در روندي كه روسيه آن را يك كودتا عليه رييس جمهور قانوني و غرب آن را يك اقدام انقلابي مي خواند، حكم بركناري او را صادر كرد. به علاوه، مجلس اوكراين با راي ۳۲۲ نماينده از ۳۳۱ نماينده دستور آزادي «يوليا تيموشنكو» نخست وزير سابق اين كشور را كه به اتهام سوءاستفاده از قدرت محاكمه و به هفت سال زندان محكوم شده بود نيز صادر كرد.
يوليا تيموشنكو معروف به «ملكه گازي»، نخست وزير اسبق كه به جرم فساد مالي به ۷ سال زندان محكوم شده بود

جالب اين كه، تيموشنكو، معروف به «ملكه گازي»، با ثروت ميلياردي، از رهبران «انقلاب نارنجي» ۲۰۰۴ بود كه با راي اكثريت اوكرايني‌ها به نخست وزيري رسيد، ولي به واسطه فساد گسترده خود و دولتش، بركنار شد و به زندان افتاد و در نهايت مردم اين كشور در سال ۲۰۱۰، دوباره يانوكوويچ را كه در سال ۲۰۰۴ هم با انقلاب نارنجي مجبور به كناره گيري شده بود، در انتخاباتي كه صحت و سلامت آن به تاييد خود غربي‌ها نيز رسيده بود، دوباره به رياست جمهوري برگزيدند!

به بيان ديگر، مردم اوكراين تجربه شكست و عقب نشيني از انقلاب مخملي ۲۰۰۴ را در سابقه خود داشتند، ولي بار ديگر، در ۲۰۱۴ با همان طناب پوسيده به چاه شورش و اغتشاش فرو رفتند.

در ۲۰۱۴، بر عكس ۲۰۰۴، دولت‌هاي غربي و در راس آن‌ها ايالات متحده، بسيار رو و آشكار بازي كردند و به صراحت از شورشيان ضددولتي حمايت كردند، تا جايي كه «ويكتوريا نولاند»، معاون وقت وزير خارجه آمريكا، علنا در بين شورشيان در ميدان استقلال حاضر مي شد و شيريني و بيسكوييت پخش مي كرد.

ويكتوريا نولاند، معاون وزير خارجه آمريكا در جمع شورشيان اوكرايني

در فوريه ۲۰۱۴، فايل مكالمه تلفني معاون وقت وزير خارجه آمريكا، ويكتوريا نولاند، و سفير وقت آمريكا در اوكراين، منتشر شد (احتمالا توسط دستگاه اطلاعاتي روسيه شنود شد) كه در آن، اين دو ديپلمات آمريكايي به صراحت درباره روند آشوب‌ها و نوع مطالباتي كه از سوي آشوب گران اوكرايني بايد دنبال مي شد، صحبت مي كردند. آن‌ها حتي درباره سه رهبر اصلي آشوب‌ها و ترجيح يكي بر ديگري هم بحث فني مي كنند.

در آن مكالمه، نولاند مي‌گويد:

' ترجيح مي‌دهد ياتسنيوك مقام ارشدي در حكومت نوين اوكراين داشته باشد. چرا كه «ياتس» (نام خودماني ياتسنيوك) كسي است كه هم تجربه اقتصادي دارد و هم تجربه سياسي.'

«آرسني ياتسنيوك»، سياستمدار ۴۱ ساله به شدت غرب‌گرا، ضدروس و مخاصمه‌جوي اوكراين طبق نظر آگاهان و تحليل‌گران بسياري، شاگرد و دست پرورده معاون اروپا و اوراسياي وزارت خارجه آمريكا، يعني همين «ويكتوريا نولاند» (ديپلمات كاركشته يهودي-آمريكايي) بود و در كنار «ويتالي كليچكو»(قهرمان سابق بوكس سنگين وزن) از رهبران مخالفان غربگراي ويكتور يانوكوويچ محسوب مي شد.
آرسني ياتسنيوك
رهبران شورش ۲۰۱۴ در كنار معاون جان كري(از راست:ياتسنيوك، ويتالي كليچكو، ويكتوريا نولاند و اولگ تيانيبوك)

ويتالي كليچكو در آغوش ارباب!

او طبق نقشه و نظر آمريكايي‌ها، بعد از بركناري ياناكوويچ توسط پارلمان، به نخست وزيري رسيد، اما آرسني ياتسنيوك، در آپريل ۲۰۱۶، در حالي به سادگي استعفاء كرد كه در زمان ورود به اين جايگاه قول داده بود كه به سان يك «كاميكازه»(خلبانان داوطلب انتحاري ارتش ژاپن در جنگ جهاني دوم) براي ايجاد تغيرات انقلابي مبارزه كند، اما با متحد سياسي خود، رييس جمهور «پترو پوروشنكو»، خيلي زود دچار اختلاف و در نهايت مجبور به كناره‌گيري شد.
درگيري ياتسنيوك با مخالفانش در پارلمان (آپريل ۲۰۱۶)

اما يكي از پايوران اصلي تحركات خياباني كي‌يف در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳، كه تبديل به شورش مسلحانه عليه حكومت شد، يك خبرنگار اوكرايني افغان‌تبار به نام «مصطفي نعيم» بود. به واقع، آغاز تجمعات در ميدان استقلال، در پي مخالفت يانوكوويچ با توافقنامه با اتحاديه اروپا، با فراخوان فيسبوكي اين چهره مرموز انجام گرفت. گفتني است كه مصطفي نعيم در ارتباط نزديك با بنياد «جامعه باز» جورج سوروس، سرمايه دار صهيونيست آمريكايي و پدر انقلاب‌هاي رنگي و همچنين «مركز وودرو ويلسون» از متنفذترين انديشكده‌هاي آمريكا قرار دارد.
مصطفي نعيم

خود نعيم در مقاله‌اي كه در ۴ آپريل ۲۰۱۴ در وبسايت موسسه «جامعه باز» منتشر كرد، ماجراي شروع آشوب‌ها و نقش خود را چنين شرح داد:

' صبحي كه اين اتفاق افتاد، من اخبار پارلمان را پوشش مي دادم. ابتدا فكر كردم كه ياناكوويچ بازي سياسي انجام مي دهد و امضاي توافقنامه با اروپا را به دليل گرفتن پول و امتيازات بيشتر معلق نگه داشته است. ولي خيلي زود، روشن شد كه آن توافقنامه عملا مرده است. فيسبوك از خشم منفجر شد، از پست هاي منتشر شده زهر مي چكيد. آن‌ها(طرفداران توافق با اروپا) بعد از آن همه مقدمه‌چيني، سرخورده شده بودند. آن‌ها ديگر به نهادها و تشكل‌هاي خود اعتماد نداشتند كه بتوانند صداي آن‌ها را به گوش‌ها برسانند. اين جمعيت خشمگين، اتحاديه اروپا را فرصتي براي تغيير همه چيز در اوكراين مي دانستند.'

اين خشم نياز به يك خروجي داشت. من حدود ساعت ۸ بعد از ظهر در فيسبوك نوشتم: ' يالله بچه‌ها! بياييد جدي باشيم. اگه واقعا مي خواين كاري بكنين، فقط اين پست من رو لايك نكنيد. بنويسيد كه آماده‌ايد و مي‌تونيم يك چيزي رو كليد بزنيم.' ظرف كم‌تر از يك ساعت، ۶۰۰ كامنت گرفتم. دوباره پست گذاشتم: ' بياييد ساعت ۱۰:۳۰ شب اطراف مجسمه ميدون استقلال جمع بشيم.' وقتي به آن‌جا رسيدم، حدود ۵۰ نفر آمده بودند. خيلي زود جمعيت به بيش از ۱۰۰۰ نفر رسيد.

من فهميدم كه لحظه‌اي كه در فيسبوك پست گذاشتم، ديگر يك خبرنگار نبودم؛ من يك كنش‌گر بودم. به عنوان خبرنگار، بايد بي‌طرف باشيد. از سوي ديگر، به عنوان يك شهروند، بايد عمل مي كردم.'

مصطفي نعيم؛ ميدان‌دار آشوب‌ها در «يوروميدان»

گفتني است كه نعيم، كه خبرنگار بزرگ‌ترين شبكه تلويزيوني اوكراين(شبكه Inter) نيز بود، يكي دو ماه مانده به شروع اغتشاشات، با پول بنياد جامعه باز سوروس و كمك همفكرانش، تلويزيون اينترنتي «Hromadske-TV» را راه‌اندازي كرد كه در جريان اغتشاشات صرفا به پوشش ناآرامي‌ها و شورش‌ها اختصاص داشت.

مصطفي نعيم بعدها دستخوش اين آشوب‌سازي خود را گرفت و در انتخابات پارلماني ۲۶ اكتبر ۲۰۱۴، از ليست طرفداران پترو پوروشنكو از منطقه «ورخوونا رادا» به پارلمان رفت تا مقدمات پيوستن اوكراين به اتحاديه اروپا و خروج كامل آن را از مدار روسيه به صورت پيگيرتر دنبال كند. او در همان سال، جايزه «Ion Ratiu Democacy Award» را از مركز صهيونيستي «وودرو ويلسون» دريافت كرد. خاندان راتيو، كه باني اين جايزه در آن مركز هستند، از خاندان‌هاي يهودي معروف روماني هستند كه به شدت در زمينه آرمان‌هاي صهيونيزم جهاني فعاليت مي كنند.
مصطفي نعيم در مراسم دريافت جايزه از مركز وودرو ويلسون

از همان اولين روز شروع بحران در نوامبر ۲۰۱۳، سياستمداران و رسانه‌هاي غربي، در اقدامي هماهنگ، هجوم آوردند و به دفاع از «معترضان» پرداختند. معترضاني كه از همان روزهاي اول با پرتاب كوكتل مولوتف و استفاده از سلاح گرم، هم به پليس حمله مي كردند و هم به ساختمان‌هاي دولتي.

به واقع، در ذهن آن دسته از جوانان اوكرايني كه به انگيزه پيوستن به «اروپا» به خيابان‌ها ريختند و خون و آتش به پا كردند، پيوستن به اتحاديه اروپا همان كليدي بود كه مي خواست قفل همه مشكلات كهنه و ريشه دار اوكراين را حل كند. آن‌ها در پيوستن به اتحاديه اروپا، انتظار داشتند كه خيلي زود تبديل به يك كشور «توسعه يافته» غرب اروپا شوند كه در آن اثري از فساد، فقر، تبعيض و اليگارك‌هاي فوق-سرمايه‌دار فاسد نباشد، و البته كارزار رسانه‌اي غربي‌ها، كه در رقابت با روسيه و براي ضربه زدن به مسكو نفت بر آتش شورش‌ها مي ريختند، نقش عمده‌اي در نقش بستن اين سراب در ذهن بخش قابل توجهي از جوانان اوكرايني داشتند. خبرگزاري ‌AP، در گزارشي در تاريخ ۲ دسامبر ۲۰۱۳ درباره ناآرامي‌هاي كي‌يف، به همين سراب در ذهن معترضان اشاره مي‌كند:

' اوكراين به لحاظ جغرافيايي بخشي از اروپا محسوب مي‌شود، ولي براي تظاهركنندگان و حاميان آن‌ها، مفهوم «اروپا» جلوه‌ي يك روياي زنده و چشمگير و خارج از دسترس را دارد. براي آن‌ها، اروپا يعني دموكراسي راستين، پليس قابل اعتماد و احترام مخلصانه به حقوق انساني.'

به هر حال، ظرفيت رسانه‌اي، سياسي و ديپلماتيك و حتي نظامي غرب از همان روزهاي نخست بحران به صحنه آمد تا اجازه خاموش شدن شورش‌ها را ندهد.

در ۲ دسامبر ۲۰۱۳، دبيركل ناتو در بيانيه‌اي از تمامي احزاب اوكراين خواست كه به هر قيمتي شده از خشونت و استفاده از زور عليه معترضان اين كشور خودداري كنند.

به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني ناتو، به دنبال اعتراضات گسترده در «كي‌يف» پايتخت اوكراين، ناتو بيانيه‌اي را صادر كرد.

در ابتداي اين بيانيه آمده بود:

' امشب، در كي‌يف، بسياري از اوكرايني‌ها همچنان به حمايت مستحكم از روابط نزديك‌تر كشور خود با اتحاديه اروپا ادامه دادند. اين حق مردم در هرجايي است كه عقايد خود را به شيوه‌اي دموكراتيك ابراز دارد.'

«آندرس فوگ راسموسن» دبيركل ناتو در اين بيانيه تصريح كرد:

'من از تمامي احزاب مي‌خواهم به هر قيمتي كه شده از خشونت‌ و استفاده از زور خودداري كنند. خشونت و زور راه رفع اختلافات سياسي در يك جامعه دموكراتيك نيست. من از همه مي‌خواهم طبق قواعد قانوني و دموكراتيك حركت كنند. ناتو كاملاً به همه اوكرايني‌ها و ايده‌آل‌هاي دموكراتيك ملت اوكراين احترام مي‌گذارد.'

وي همچنين از اوكراين درخواست كرد كه به عنوان رئيس سازمان امنيت و همكاري در اروپا، كاملاً به تعهدات بين‌المللي براي احترام به آزادي بيان و تجمع احترام بگذارد.

اين بيانيه آن قدر غيرمنتظره و حيرت‌آور بود(از منظر دخالت ناتو در امور داخلي يك كشور) كه سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه بلافاصله به آن واكنش نشان داد. او در ۴ دسامبر پس از ديدار با وزراي خارجه پيمان ناتو گفت:

'نمي‌فهمم چرا ناتو به انتشار چنين اطلاعيه‌هايي دست مي‌زند... ناتو به گسترش تصويري انحرافي از اوضاع اوكراين ياري مي‌رساند... بحران سياسي اوكراين، موضوع داخلي اين كشور است و به ديگران ارتباطي ندارد.'

روز ۱۱ دسامبر ۲۰۱۳، وبسايت فارسي صداي آمريكا گزارش داد:

'گزارش ها حاكي است معترضين با پاشيدن آب از لوله هاي آتش نشاني به نيروهاي امنيتي پاسخ دادند. بعدا گزارش رسيد اتوبوس هاي پليس محل را ترك كردند.

چند ساعت پس از زد و خورد پليس با معترضان، «جان كري»، وزير امورخارجه آمريكا با صدور بيانيه اي اعلام كرد: «ايالات متحده آمريكا انزجار خود را از تصميم مقامات اوكراين براي برخورد با معترضان با استفاده از پليس ضد شورش، بولدوزر و باتوم به جاي احترام گذاشتن به حقوق دموكراتيك و كرامت انساني اعلام مي كند.»

ويكتوريا نولاند، مديركل وزارت امور خارجه آمريكا، كه روز چهارشنبه در ميدان استقلال كي‌يف با معترضين صحبت كرد، گفت او در مورد استفاده پليس از زور به ويكتور يانوكوويچ رئيس جمهوري اوكراين شكايت كرد. او گفت چنين اتفاقي در يك كشور دموكراتيك اروپايي رخ نمي دهد.

براي آن دسته از اوكرايني ها كه به زبان انگليسي مسلط نيستند، پخش چهره خانم نولاند از صفحه تلويزيون كه بدون لبخند در كنار رئيس جمهوري اوكراين ايستاده بود، و در لحظه اي ديگر خندان در كنار معترضان بود، گوياي موضع وي بود.

علاوه بر ويكتوريا نولاند، كاترين اشتون، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز در كي‌يف حضور داشت. آنها در مجموع شش ساعت در جلسات جداگانه با رئيس جمهوري اوكراين براي يافتن راه حلي سياسي گفتگو كردند.'

همان طور كه گفته شد، ويكتوريا نولاند، معاون جان كري از همان روزهاي اول ميدان‌دار شد و به طور مرتب، از يك سو، به مقامات اوكرايني فشار مي آورد كه در برابر آشوب به زور متوسل نشوند، و از سوي ديگر، در ميدان استقلال و در جمع شورشيان حاضر مي شد و گل و شيريني پخش مي كرد.

در همان روز، آمريكا رسما به اوكراين هشدار داد كه براي مقابله با تظاهركنندگان از نظاميان استفاده نكند. وزير دفاع آمريكا گفت كه در غير اين‌صورت يك رشته گزينه‌ها، از جمله گزينه تحريم عليه اوكراين را در نظر خواهد گرفت.

چاك هيگل، وزير دفاع آمريكا نسبت به 'هر گونه' اعمال خشونت ارتش عليه تظاهركنندگان اوكرايني به پاولو لبدوف، همتاي خود در اين كشور هشدار داد.

سخنگوي هيگل اعلام كرد، وزير دفاع آمريكا طي تماسي تلفني روشن ساخت كه در غير اين صورت اين رويكرد پيامدهايي به دنبال خواهد داشت.

جنيفر ساكي، سخنگوي وزارت خارجه آمريكا ضمن خودداري از ذكر جزئيات به گزارشگران گفت كه ' دولت يك رشته گزينه‌هاي سياسي را مد نظر خود قرار داده‌ است كه شامل گزينه تحريم نيز مي‌شود.' او در عين حال اضافه كرد كه تا به‌حال تصميمي در اين باره اتخاذ نشده است.

ساكي افزود:

'مهم نشان دادن حمايت ما از توانايي آنها [معترضان اوكراين] براي بيان نظراتشان است و حمايت از تلاش‌هاي آنها براي همگرايي با اروپا. مهم نشان دادن احترام ما به اصول دمكراتيك، از جمله آزادي اجتماعات است كه حقي جهاني است.'

كاترين اشتون، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز از اعمال خشونت نيروهاي دولتي اوكراين عليه معترضان ابراز تأسف كرده است.

گيدو وستروله، وزير خارجه آلمان از خواست معترضان حمايت كرد و گفت: 'در يك كشور دموكراتيك نمي‌توان با زور جلوي تظاهرات مسالمت‌آميز را گرفت.'

در ۱ فوريه ۲۰۱۴، «جيمز فرني»، خبرنگار يورونيوز، از محل كنفرانس امنيتي مونيخ، كه در اقدامي نمادين شماري از رهبران اپوزيسيون اوكراين چون ويتالي كليچكو به آن دعوت شده بودند، گزارش داد:

'ايالات متحده و اتحاديه اروپا با تمام توان پشت سر مردم اوكراين قرار گرفته اند. اما رهبران مخالف دولت اوكراين انتظار بيشتري دارند. آنها تلاش مي‌كنند آمريكا و اتحاديه اروپا را قانع كننده كه اعمال مجازات هاي بين المللي عليه دولت يانوكوويچ، گامي منطقي در جهت حل بحران اوكراين است.'

جان كري، وزير امور خارجه آمريكا در همين كنفرانس گفت:

'اكثريت مردم اوكراين مي خواهند يك زندگي آزاد در كشوري امن و موفق داشته باشند. آنها براي حق انتخاب همپيماني كه مي تواند به تحقق خواسته هايشان كمك كند، مبارزه مي كنند. آنها مصمم اند كه آينده خود را در گروي تنها يك كشور قرار ندهند.'

اروپايي‌ها براي آن كه دولت اوكراين را بيشتر در مسير استحاله به سوي غرب سوق دهند و از سوي ديگر، «سراب» همپيماني با غرب را در چشم شورشيان پر رنگ و لعاب‌تر كنند، بلافاصله وارد فاز وعده و وعيدهاي مالي شدند.

پوشش لحظه به لحظه بحران اوكراين توسط بي بي سي

در ۴ فوريه ۲۰۱۴، خبرگزاري فرانسه گزارش داد:

' اتحاديه اروپا و آمريكا در نظر دارند تا به كشور مقروض اوكراين، وام‌هاي بزرگ بدهند. يكي از سخنگويان كاترين اشتون، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا گفت: ما به دنبال يافتن راه‌هايي هستيم كه به اوكراين در زمان بحران سياسي و اقتصادي كمك كنيم.

درباره جزييات راه‌هاي كمك به اوكراين توضيحي داده نشده اما هم اتحاديه اروپا و هم آمريكا، كمك به اين كشور اروپايي را منوط به 'اصلاحات واقعي' كرده‌اند.

براساس گزارش ها، اتحاديه اروپا و آمريكا قصد دارند كمك مالي عمده‌اي را در اختيار اواكراين قرار دهند تا اقتصاد اين كشور از بحران خارج شود و دامنه نفوذ روسيه در اوكراين محدود شود. شرط اين كمك تشكيل يك دولت انتقالي است.

اتحاديه اروپا قصد دارد با يك 'طرح مارشال' براي كمك گسترده به اقتصاد اوكراين وارد عمل شود. كاترين اشتون، هماهنگ‌كننده سياست خارجي اتحاديه اروپا گفته است كه اروپا و آمريكا در اين زمينه در حال بحث و رايزني‌اند.

اشتون به روزنامه وال‌استريت ژورنال گفت كه اروپا و آمريكا يك بسته كمكي را در اختيار دولت انتقالي قرار خواهند داد تا اين دولت بتواند در يك شرايط اقتصادي بهتر به اقداماتي مانند اصلاحات اقتصادي و سياسي و تدارك انتخابات رياست جمهوري جامه عمل بپوشد.'

به واقع سياستمداران غربي، از طريق موضعگيري‌ها، تماس‌هاي تلفني و سفر به اوكراين، كارزار سنگيني را براي القاء عقب نشيني در برابر شورشيان در ذهن مقامات اوكرايني به راه انداختند كه نتيجه‌اي جز تحريك اغتشاش و شورش نداشت. آمريكا و اروپا بلافاصله بعد از شروع ناآرامي‌ها، به جاي تلاش براي ميانجيگري واقعي و كوشش جهت كاهش التهابات، در راستاي راهبرد «سنگ‌ها را بستن و سگ‌ها را باز گذاشتن»، عملا سياست منفعل سازي نيروهاي امنيتي اين كشور را از طريق فشار بر رييس جمهور اوكراين در پيش گرفتند و حتي مقامات اوكرايني را تحريم كردند تا مستقيما آب به آسياب عناصر شورشي افراطي مسلح بريزند كه اعتراضات را به نبرد نظامي تبديل كردند.

روزنامه بريتانيايي گاردين، در ۲۱ فوريه ۲۰۱۴ از كيف گزارش داد:

' نبرد، روز سه شنبه وقتي زبانه كشيد كه پيكارجويان خياباني راديكال در ميان معترضان به صفوف پليس در ميدان استقلال حمله كردند و خط دفاعي پليس را در هم شكستند. تبادل آتش دست كم ۱۰ كشته به جا گذاشت، از جمله ۹ پيكارجو. شبه نظاميان سپس به سمت تپه‌هاي جنوب شهر حركت كردند، جايي كه تك تيراندازان پليس كاملا آماده شليك بودند. مركز شهر كيف تبديل به ميدان جنگ شد.

معترضان ساختمان‌هاي دولتي را كه از اوايل هفته خالي شده بود، دوباره تصرف كردند. نيروهاي ضدشورش عادي خيلي زود عقب نشستند تا جاي خود را به واحدهاي ويژه سوريس امنيتي «بركوت» بدهند. آن‌ها هم خيلي زود عقب نشستند و به معترضان اجازه پيشروي دادند.

كشته‌ها و مجروحان در همه جاي خيابان به چشم مي خورند و جنازه‌ها موقتا به حال خود رها شده‌اند. خودروهاي پليس در آتش مي سوزند و سپس توسط معترضان تكه تكه مي شوند.'

در حالي كه حتي رهبران به اصطلاح «ميانه رو» معترضان هم در همان هفته اول اذعان كردند كه 'كنترل اوضاع را از دست داده‌اند'، كمپين‌هاي سياسي-رسانه‌اي غرب براي هيولاسازي از روسيه و دولت ياناكوويچ و ناديده گرفتن نقش عناصر شورشي افراطي و داراي اسلحه در گسترش آشوب، عملا موجب تعميق و تشديد بحران شد.

بعد از موضعگيري چندباره باراك اوباما در دفاع از شورشيان اوكراين، «استفن كوهن»، مورخ معروف تاريخ روسيه و كارشناس مسايل اوكراين در ۲۰ فوريه ۲۰۱۴ در برنامه تلويزيوني «حالا دموكراسي» با اجراي آمي گودمن، گفت:

' اوباما مي گويد مسووليت احياي آرامش بر گردن دولت اوكراين است و بايد نيروهاي امنيتي را از خيابان‌ها بيرون بكشند. ولي بگذاريد از شما بپرسم، اگر در واشينگتن كساني در تظاهرات كوكتل مولوتف به ساختمان كنگره پرتاب كنند- كه شورشيان در اوكراين همين كار را با كنگره اين كشور كردند-اگر تظاهركنندگان در واشينگتن راه ورود به كاخ سفيد را با سنگربندي مسدود و به سمت نگهبانان كاخ سفيد پاره آجر پرتاب كنند، آيا رييس جمهور اوباما از نيروهاي امنيتي خود مي خواهد كه از خيابان‌ها خارج شوند؟ بگذاريد طرفداري را كنار بگذاريم. اين نوع اظهارنظرها به آن چه كه اين قاتلان در خيابان‌ها انجام مي دهند، مشروعيت مي بخشد. اين نوع سخنان صدور مجوّز براي خشونت استف چرا كه اوباما به اين افراد در خيابان‌هاي كيف نمي گويد كه ' دست برداريد، از شليك به پليس دست برداريد، از حمله به ساختمان‌هاي دولتي دست برداريد، بنشينيد و با هم حرف‌هايتان را بزنيد.'

معترضين «مدني»! مورد حمايت غرب

به هر حال، با بركناري ويكتور يانوكوويچ توسط پارلمان و انتخاب پترو پوروشنكو سرمايه‌دار طرفدار غرب به رياست جمهوري و آرسن ياتسنيوك(شاگرد ويكتوريا نولاند) به نخست وزيري، ظاهرا غرب به خواسته خود مبني بر حاكم شدن يك دولت غربگراي ضدروس محقق شد، ليكن مردم اوكراين هزينه سنگيني بابت اين آشوب پرداخت كردند كه مهم‌ترين اين هزينه‌ها تجزيه شرق اوكراين(شبه جزيره كريمه) توسط روس تبارهاي مخالف دولت كي‌يف، دوپارگي جامعه اوكراين بين ملي گرايان افراطي اوكراين و طرفداران نزديكي به روسيه و همچنين تداوم و تعميق فساد گسترده و وضعيت فلاكت‌بار اقتصادي بوده است.
پترو پوروشنكو

حال، پوروشنكو از سوي آمريكا، اروپا، مردم كشورش و موسسات مالي اوكراين زير ذره بين است تا اصلاحات وعده شده از سوي او در زمان انقلاب «ميدان» در كي‌يف را عملي سازد. گرچه به نظر مي‌رسد كه پوروشنكو نه توان و نه خواست انجام چنين ماموريت سختي را داشته باشد. از زمان روي كار آمدن حكومت جديد در اوكراين، بعد از خروج ويكتور يانوكوويچ از كشور در ۲۰۱۴، عملا هيچ گام جدي براي مبارزه با فساد فراگير در دستگاه‌هاي دولتي و اصلاحات ساختاري انجام نگرفته است.

اوضاع براي پوروشنكو، با افشاي «اسناد پاناما» در آپريل ۲۰۱۶ بيش از گذشته وخيم شد. اسناد فاش شده يك شركت حقوقي پانامايي به نام «موساك فونسكا»، نشان مي‌داد كه پوروشنكو به طور غيرقانوني يك تجارت شخصي به راه انداخت و از حساب‌هاي خارجي براي فرار از ماليات استفاده مي‌كرد.

طبق اسناد پاناما، «بنياد روچيلد» (يكي از بزرگ‌ترين مجموعه هاي تجاري صهيونيستي دنيا وابسته به خاندان معروف يهودي روچيلد) از سوي پوروشنكو به عنوان «امين اموال» اتنخاب شده بود تا ظاهرا سهام شركت بزرگ متعلق به او را بفروشد(شركت عظيم توليد شيريني و شكلات «روشن»).

البته لازم به ذكر است كه پوروشنكو، اين سياستمدار ميلياردر، به مانند آرسن ياتسنيوك، ريشه‌هاي يهودي دارد.

پوروشنكو، ثروتمندترين رهبر در كل اروپا ( با حدود ۷۵۰ ميليون دلار سرمايه شخصي اعلام شده)، رييس شركت بزرگ شكلات‌سازي «روشن» و صاحب يكي از كانال‌هاي اصلي تلويزيون در اوكراين، در ابتداي ورود به كاخ رياست جمهوري تضمين داد كه در اسرع وقت سهام شركت خود را بفروشد تا تنها و تنها 'روي مبارزه با فساد و تامين رفاه مردم متمركز شود.'
كارخانجات شكلات سازي آقاي رييس جمهور

نشان به آن نشان كه او نه تنها هنوز صاحب اصلي شركت روشن است، كه طبق اسناد منتشر شده پاناما، تمام اين مدت در حال توسعه تجارت شخصي خود در آن سوي مرزها بوده است. بر اساس يكي از اين اسناد، او در تاريخ ۲۱ آگوست ۲۰۱۴، «شركت پرايم اَسِت پارتنرز ليميتد» را در جزاير «بريتيش ويرجين» (بهشتي براي فرار مالياتي) به ثبت رساند. اين درست همان تاريخي است كه يكي از سهمگين ترين نبردها در جريان جنگ شرق اوكراين ميان روس تبارهاي شرق اوكراين و ارتش اين كشور در جريان بود. در اين تاريخ ارتش اوكراين با به جا گذاشتن ۱۰۰۰ كشته و صدها مجروح مجبور به عقب نشيني از يكي از مواضع مهم خود شد. در چنين شرايطي، رييس جمهور «انقلابي» كشور به دنبال ثبت شركت در خارج از كشور، براي سرمايه گذاري هاي خارجي و فرار از ماليات بود!

حال اوكراين نه تنها در پي انقلاب رنگي خود، منطقه راهبردي «كريمه» را از كف داد، و نه تنها وارد يك جنگ خونين با روس تبارهاي خواهان استقلال در لوبانسك و دونتسك شد، كه به لحاظ وضعيت داخلي هم، هم به لحاظ سياسي و هم اقتصادي در آستانه يك بن بست است.

مطبوعات و رسانه‌هاي غربي كه خود در سال‌هاي ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ مشتاقانه بر آتش آشوب در اوكراين بنزين مي ريختند و وعده‌هاي رنگين را درباره پيوستن به اتحاديه اروپا در ذهن جوانان اوكرايني پمپاژ مي كردند، اكنون مرتب از اوضاع وخيم و بن بست اقتصادي در اين كشور گزارش مي نويسند.

امروز در ژانويه ۲۰۱۸، نه تنها فساد گسترده در بخش دولتي و رانت‌هاي گسترده اليگارك‌ها در بخش اقتصاد كاسته نشده است، كه رشد اقتصادي و جذب سرمايه گذاري خارجي هم به واسطه جنگي كه در شرق اوكراين در جريان است(و عامل سر باز كردن آن هم آشوب‌هاي سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ بود)نسبت به سال‌هاي قبل از آن كاهش يافته است. به واقع اوكراين امروز كشوري است كه براي اداره امور خود به شدت وابسته به وام‌هاي اتحاديه اروپا و صندوق بين المللي پول است. اوكراين با بحران پرداخت بدهي‌هاي دولتي و انجام تعهدات مالي خود رو به روست و حتي صحبت از استفاده از ذخاير استراتژيك بانك مركزي اين كشور براي پرداخت بهاي گاز مصرفي شهروندان به شدت مطرح است. مردم اوكراين به شدت از جنگ و درگيري‌هاي مداوم در سه سال اخير خسته‌اند و ثبات و امنيت به آرزو و خواست قاطبه اقشار جامعه اوكراين تبديل شده است.

گزارش رسانه‌هاي غربي از اوضاع وحشتناك اقتصادي اوكراين

گروه پژوهش جامعه شناسي «ريتينگ»، يك گروه نظرسنجي مستقل و غيرحكومتي در اوكراين در نظرسنجي كه براي بازه زماني ۲۱ آپريل تا ۵ مي ۲۰۱۷ انجام داد، به نتايج قابل تاملي رسيد. طبق نتايج اين نظر سنجي، ۸۵% اوكرايني ها معتقدند كشورشان در حالت هرج و مرج قراردارد و ۷۵% مي گويند در حال فروپاشي است. فقط ۴۴% آنها معتقدند اوكراين در روند تحولات به سر مي برد. تعداد كساني كه مي گويند اوكراين پيشرفت مي كند از اين هم كمتر بوده و فقط ۲۱% است.

ضمنا ۷۰% نظرخواهي شدگان مي گويند وضع فعلي مي تواند به اعتراضات جمعي همچون سال هاي ۲۰۰۴ يا ۲۰۱۳ منجر شود. ۴۱% خواستار سازماندهي فوري اعتراضات جديد و ۴۷ درصد مخالف چنين كارهايي هستند.

اكثريت نظر خواهي شدگان معتقدند طي سال گذشته وضع مادي آنها بدتر شده و ۶۰ % آنها قادر به پرداخت بهاي خدمات عام المنفعه نيستند.

۶۵% اوكرايني ها دليل وضع بد اقتصادي كشورشان را بي لياقتي و فساد حكومت فعلي مي دانند

مشرق/19دي 96
اول*عليرضافرجي