طرح جنگلانه شاخ و برگ های آگاهی و مشاركت در حفاظت سرمایه های زیستی است كه با همكاری سازمان های غیر دولتی و با هدف توسعه عرصه های جنگلی و مرتعی، شناخت و حمایت گونه های گیاهی در معرض خطر(بومی)، آشنایی با روش های كاشت و داشت، بیان اهمیت سرمایه های مردمی و جوامع محلی در احیا، نگهداری و حفاظت از تنوع زیستی و ترویج استفاده از گونه های بومی كم آب بر و سازگار با اقلیم ایران و حركت به سمت معیشت مكمل با فعالیت های طبیعت محور اجرا می شود.
از سه سال قبل تاكنون بیش از 20 هزار نفر در قالب 400 سازمان مردم نهاد از جای جای ایران به این پویش پیوسته اند و بیش از 2 هزار هكتار از رویشگاه های جنگلی و مرتعی توسط مشاركت جویان طرح با كاشت بذرهای بومی مناسب با اقلیم كشور كپه كاری (كشت بذر) شده است.
افزایش پوشش جنگلی، تصفیه هوا، پایداری اقلیم، جلوگیری از فرسایش خاك، تقویت سفره های زیر زمینی و صیانت از جنگل به عنوان میراث ملی، مشاركت جوامع محلی و حساس سازی جامعه نسبت به ارزش جنگل ها پیامی است كه در پویش جنگلانه دنبال می شود.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مركزی گفت: یاری از طبیعت نیازمند گفتمان هدفمند است كه این مهم با جنگلانه كلید خورده و در استان مركزی تاكنون در قالب این طرح، 114 هكتار از اراضی ملی منطقه كلاله شهرستان اراك، چشمه سار صادق علی شازند و عرصه های دلیجان و ساوه درختكاری شده است.
یوسف یوسفی افزود: 35 هكتار این عرصه های طبیعی نیز امسال با حضور خودجوش سازمان های مردم نهاد و اقشار مختلف مردم درمنطقه چشمه سار صادق علی و مزرعه پارك فدك شهرستان شازند و پارك كلاله شهرستان اراك كاشته شده است.
وی ادامه داد: طرح جنگلانه با هدف فرهنگ سازی و استفاده از ظرفیت مردمی و سمن ها در امر توسعه فضای سبز، نهال كاری و حفاظت از منابع طبیعی هر سال در كشور با همكاری سازمان های مردم نهاد، اقشار مختلف مردم، منابع طبیعی، محیط زیست اجرا می شود.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مركزی خاطر نشان كرد: در این طرح گونه های مقاوم به كم آبی و سازگار با اقلیم استان از جمله بذر گیاه بادامچه، باریجه، بادام و انواع بذرهای مرتعی توسط سازمان های مردم نهاد و اقشار مختلف مردم برای مقابله با بیابانزایی در مناطق مختلف استان و كشور بذركاشته می شود.
یوسفی گفت: افزایش سرانه سبز در استان و كشور، جلوگیری از فرسایش خاك، گرد و غبار در منطقه، كاهش آلودگی، افزایش عرصه های جنگلی، احیای مراتع وایجاد درآمد زایی برای مرتعداران استان از مزایای این طرح است.
وی افزود: استفاده از مشاركت مردمی در اجرای این طرح، حفاظت و احیای منابع طبیعی، تشریح اهمیت منابع طبیعی برای تشكل های غیردولتی، آموزش نحوه صحیح كاشت درختان و بذرها، ترویج فرهنگ منابع طبیعی، رسانه ای شدن اقدام های احیایی منابع طبیعی، درختكاری اقتصادی بدون آبیاری نیز از موضوعاتی است كه با جنگلانه قوت گرفته و در حال نهادینه شدن است.
مدیركل منابع طبیعی وآبخیزداری استان مركزی با بیان اینكه بذركاری یكی از روش های ارزان برای احیای مراتع است، اظهار كرد: با انتخاب بذر گیاهان بومی منطقه به تقویت پوشش گیاهی مرتع كمك می كند.
سرپرست اداره كل حفاظت محیط زیست استان مركزی نیز در این خصوص گفت: پویش جنگلانه یكی از طرح های خودجوش و مردمی است كه در حیات حدود چهار سالش توانسته در حرف های زیادی را پرورش گیاهان سازگار با اقلیم هر منطقه از كشور داشته باشد و می توان گفت كه نام جنگلانه با آشتی و دوستی مردم با طبیعت گره خورده است.
رضا میرزایی افزود: در این طرح برای جلوگیری از بیابانزایی بذرهای بومی و متناسب با آب و هوای هر استان، زاویه تابش نور خورشید و شیب منطقه در اختیار مردم و سازمان های مردم نهاد قرار داده می شود و این بذرها توسط مردم و سازمان های مردم نهاد به صورت خودجوش و داوطلبانه كاشته، آبیاری و نگهداری می شود.
سرپرست اداره كل حفاظت محیط زیست استان مركزی گفت: در این راستا بذرهای سازگار با شرایط آب و هوایی استان مركزی نیز در نقاط مختلف استان از جمله منطقه چپقلی، پارك كلاله و پارك صادق علی شازند توزیع و كاشته شده است.
میرزایی خاطر نشان كرد: این طرح با هدف احیا و ترمیم رویشگاه های جنگلی و مرتعی با همكاری تشكل های مردم نهاد انجمن همیاران طبیعت وبرخی از دوستداران طبیعت انجام شده و با تداوم این پویش بستری مهیا می شود كه هر شهروند به یك حامی طبیعی و مرتعی تبدیل شود.
وی گفت: شناخت و حمایت گونه های گیاهی و بومی، آشنایی با روش كاشت آن ها، تقویت نقش مردم و جوامع محلی در احیا و كمك به تقویت و ترمیم پوشش خاك دراجرای توسعه پایدار فعالیت های طبیعت محور از دیگر اهداف این طرح است.
دبیر استانی طرح ملی جنگلانه و مدیر عامل موسسه محافظان طبیعت استان مركزی نیز در این خصوص گفت: پویش مردمی جنگلانه نخستین بار در ایران توسط سازمان های مردم نهاد شهرستان شیراز آغاز شد و با همراهی سمن های كشور توانسته در تمامی استان ها ریشه بدواند.
محمد بختیاری افزود: كاشت پرورش، نگهداری، گسترش و احیای مناطق جنگلی و گیاهی كشور با مشاركت مردم و سازمان های مردم نهاد از جمله اهداف اجرای این طرح است.
وی ادامه داد: جنگلانه پارسال با حضور 400 سازمان مردم نهاد و 20 هزار نفر در سطح كشور توانست به عنوان پویشی موفق در عرصه زیستی و مرتعی مطرح شود.
دبیر استانی طرح ملی جنگلانه استان مركزی افزود: جنگلانه در این استان كارنامه سه ساله دارد و تاكنون در شهرستان های خمین، ساوه، دلیجان، محلات و دلیجان اقداماتی در این راستا محقق شده است.
بختیاری گفت: امسال نیز طرح جنگلانه با حضور بیش از 200 نفر از اقشار مختلف مردم، سازمان های مردم نهاد و مظفر افشاری پدر بلوط كشور در منطقه كلاله و چشمه سار صادق علی شهرستان شازند برگزار و بذر گیاهان بنه و بلوط در این منطقه كشت شد.
وی ادامه داد: 10 سمن در استان مركزی به صورت خود جوش و بدون استفاده از اعتبارات دولتی در اجرای طرح جنگلانه در استان مركزی مشاركت دارند.
دبیر استانی طرح ملی جنگلانه استان مركزی، برقراری تعادل میان چرای دام و مرتع را از دیگر اهداف طرح جنگلانه دانست و گفت: این مهم با مشاركت و آموزش مردم توسط سازمان های مردم نهاد، جلب همراهی جوامع محلی و سازمان های دولتی دنبال می شود.
بختیاری افزود: احیا و بازسازی جنگل ها و مراتع آسیب دیده، فرهنگ سازی حفاظت و صیانت از منابع طبیعی، جلوگیری از فرسایش خاك و هدر رفت آب جان كلام پویش مردمی جنگلانه است.
جنگلانه طرحی زیست‌محیطی غیر دولتی است كه از سال ۱۳۹۳ برای احیای رویشگاه‌های جنگلی آسیب‌دیده ایران توسط گروهی از سازمان‌های مردم نهاد زیست‌محیطی در ۱۴ استان كشور در مساحت بیش از ۱۶۱ هكتار آغاز شد.
در این طرح، به طور عمده از روش كپه‌كاری برای كاشتن بذر درختان بومی استفاده شده است و دومین دوره آن از سال 94 اجرایی شد كه دامنه گسترش طرح را به وسعت ایران بسط داد.
15 هزار و 127 هكتار درخت و جنگل طبیعی با گونه های سازگار مناطق ایران تورانی، یكهزار هكتار ذخیره گاه جنگلی بلوط ،سماق و بادامچه و 2 هزار و 500 هكتار نیز پارك جنگلی در استان مركزی وجود دارد.
در مجموع 18 هزار هكتار جنگل و عرصه های دارای درخت در استان مركزی وجود دارد كه با توجه به صنعتی بودن برای این استان سرانه جنگلی محدودی است.
بنا به اعلام اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مركزی، با اجرای برنامه های احیا، توسعه ای و مطالعاتی پیش بینی می شود وسعت عرصه های جنگلی در این استان در سال های آتی به 124 هكتار افزایش یابد و اجرای طرح زراعت چوب و كاشت گونه هایی موثر و مفید نظیر صنوبر در روستاها، كاشت درختان سنجد و صنوبر در مسیرهای پر تردد، رودخانه ها، تفرجگاه ها و راه ها از جمله برنامه های پیش بینی شده برای توسعه فضای سبز و سرانه جنگل در استان است.
استان مركزی با 29 هزار و ۵۳۰ كیلومتر مربع وسعت، حدود یك و ۸۲ صدم درصد از مساحت كشور را به خود اختصاص داده كه 70 درصد آن را عرصه های منابع طبیعی تشكیل می دهند.
1955/6013/خبرنگار: مهدی عظیمی *** انتشاردهنده:مژگان حیدری
اراك - ایرنا - فرسایش بادی، بیابانزایی و روند رو به رشد پدیده گرد و غبار از معضلات اساسی در مناطق نیمه خشك كشور همچون استان مركزی است و در مقابله با بخشی از این تهدیدات پویش مردمی طرح جنگلانه، به طور خودجوش در لایه های اجتماعی تولد یافته و در حال رشد است.
