بیستون قطب گردشگری استان كرمانشاه

به گزارش ایرنا، محوطه تاریخی بیستون، یكی از آثار ملی كشورمان است كه كتیبه آن در یونسكو به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده و بازگوكننده تاریخ و تمدن ایران باستان است.
این سنگ‌ نبشته، از مهمترین سند‌های تاریخی جهان در زمان هخامنشیان است كه شرح پیروزی داریوش هخامنشی بر گئومات مغ و به بند كشیدن یاغیان را نشان می‌دهد، آوازه و محبوبیت این محوطه، موجب شده تا گردشگران بسیاری فرسنگ ها راه را برای رسیدن و دیدن این اثر جهانی طی كنند.
با این وجود نبود پاركینگ استاندارد، مطلوب نبودن سیمای ورودی، كمبود روشنایی و دسترسی نداشتن به كتیبه از فاصله نزدیك به دلیل قرارگیری كتیبه در ارتفاع، موجب نارضایتی و گله مندی مسافران و گردشگران شده كه به دنبال رایزنی های انجام شده، چندین طرح برای ساماندهی و توسعه گردشگری بیستون لحاظ شده تا در مسیر توسعه و رونق بهتر قرار گیرد.

**پروژه تاسیسات و زیرساخت های برقی محوطه
معاون پایگاه میراث جهانی بیستون در گفت و گو با ایرنا، اظهار داشت: توسعه طرح گردشگری در محدوده بیستون به یك سری زیرساخت ها نیاز دارد، چنانچه مسیرها تعریف می شود، حفاظت های اضطراری و مسیرهای دسترسی به آثار ایجاد خواهد شد و فضاهایی برای استراحت گردشگران به همراه ارائه سایر خدمات رفاهی تعریف می شود كه در این بین هتل به همراه چایخانه و شربت خانه ای در داخل محوطه راه اندازی شده است.
پیمان نعمتی، به پاره ای از كمبودها و كاستی ها اشاره كرد و ادامه داد: برای رفع كاستی ها در بخش زیرساخت های برق، درصدد رفع مشكل در زمینه تاسیسات برقی در قالب پروژه ' تاسیسات و زیرساخت های برق محوطه میراث جهانی بیستون' هستیم در این طرح همه تیرهای برق موجود در محوطه جمع آوری می شود و چندین ژنراتور برای مواقع اضطراری نصب می شود كه این پروژه در دست اجرا قرار دارد و طراحی و برآورد آن انجام شده و پس از مناقصه پیمانكار نیز مشخص شده و پیمانكار در حال تجهیز كارگاه می باشد.
نعمتی از تامین روشنایی محوطه به عنوان مرحله دوم همین پروژه نخست، خبر داد و ادامه داد: در این بخش تك تك آثار نورپردازی می شوند و هنگامی كه وارد محوطه می شویم، روشنایی خوبی برقرار می شود و گردشگر می تواند به هنگام تاریك شدن هوا نیز از محوطه استفاده كند.

**تغییركاربری و تجهیز سوله های بخش شرقی محوطه
وی از راه اندازی و تجهیز مجموعه ورودی محوطه به عنوان دومین پروژه برای توسعه گردشگری بیستون یاد كرد و ادامه داد: چندین سوله در بخش شرقی محوطه از بخش ورودی شهرك الزهرا وجود دارد كه كاربری این سوله ها به دلیل مقدور نبودن ساخت و ساز، تغییر و تجهیز می شود و در زمینه امور موردنظر استفاده می شود.
نعمتی ادامه داد: این مجموعه ورودی، از بخش های مختلفی تشكیل می شود و به فروش بلیط الكترونیك، بخش امانات، اتاق نمایش فیلم برای پخش فیلم ها و پویا نمایی های برای معرفی آثار تاریخی بیستون، نمایش مولاژ آثار، غرفه صنایع دستی، فروش محصولات فرهنگی و سایر خدمات رفاهی تقسیم می شود.
نعمتی ادامه داد: مولاژ (قالب) همه آثار تاریخی محوطه پایگاه جهانی بیستون را فراهم می كنیم و درصددیم كتیبه بیستون، مجسمه هركول، كتیبه شیخ علی خان زنگنه و سایر آثار محدوده، تك به تك با همان اندازه و جزییات ساخته شود و در سالن نمایش درنظرگرفته شده در معرض دید عموم قرار گیرد.

**فعال شدن مقوله بوم گردی در روستا
وی با بیان اینكه برای ساماندهی اطراف محوطه، پاركینگی در نظر گرفته شده است، ادامه داد: در این محدوده فضایی وجود دارد كه در چند سال گذشته به عنوان پاركینگ از آن استفاده می شد و امسال برای ساماندهی آن درنظر داریم هرچه زودتر شن ریزی و خط كشی شود و پروژكتورهایی (نورافكن) برای تامین روشنایی در این مكان نصب شود كه استقرار دوربین های مداربسته به همراه پاركبان برای امنیت بیشتر از دیگر طرح های درنظرگرفته شده است.
وی به وجود هتل كاروانسرای بیستون برای اقامت گردشگران خبر داد و گفت: آموزش هایی به مردم بومی بیستون، شهرك ها و روستاهای اطراف ارائه می شود تا بتوانند بخشی از فضاهایی كه در اختیار دارند پس از تجهیز به گردشگران اجاره دهند و در روستاها می توان قضیه بوم گردی را فعال كرد.

**اختصاص 60 میلیارد ریالی برای توسعه گردشگری
مدیركل میراث فرهنگی، گردشكری و صنایع دستی استان كرمانشاه هم در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینكه ساماندهی و توسعه گردشگری در پایگاه میراث بیستون برای ما اولویت دارد، گفت: در سال 96 به میزان 60 میلیارد ریال تنها از محل اعتبارات استانی و محل نفت و گاز برای ساماندهی بیستون تخصیص یافت.
جلیل بالایی از سال 96 به عنوان سال طلایی مالی برای بیستون یاد كرد و افزود: این اعتبارات برای ساماندهی و ایجاد زیرساخت پایگاه جهانی بیستون اختصاص یافته كه نخستین طرح به زیرساخت تامین شبكه برق، رسیدگی به وضعیت روشنایی و نورپردازی، دومین طرح به احداث ایجاد سالن نمایش و معرفی پایگاه و سومین پروژه به ایجاد مولاژ و اتاق دوربین برای كتیبه و تقویت و تكمیل مجموعه دوربین مداربسته تعلق دارد.
وی ادامه داد: شورای راهبردی برای ساماندهی بیستون از 2 سال گذشته تشیكل شده كه متشكل از متخصصان و مشاوران توانمندی است كه موضوع تصمیم گیری ساماندهی پایگاه های ملی و جهانی را برعهده دارند.
وی با تاكید براینكه دولت تصمیم گرفته تخصیص منابع و اعتبارات استانی در سال جاری به صورت كامل انجام شود و 80 درصد اعتبارات این امر به دستگاه های اجرایی ابلاغ شده، افزود: نخستین پروژه ساماندهی و زیبابخشی به سیمای بیستون است چرا كه سیمای كل مجموعه تاریخی بیستون، به دلیل وجود تیربرق ها و عبور نامنظم سیم های برق مناسب نیست، از همین رو اولین اقدام، بحث مطالعه، طراحی و اجرای زیرساخت های تامین برق محوطه است تا در مرحله دوم بحث نورپردازی كل محوطه تامین شود كه این امر برای پایگاه های جهانی مهم و حساس است، فراخوان این پروژه داده شده و پیمانكار نیز انتخاب شده است.

**ایجاد سالن نمایش در بخش ورودی پایگاه
بالایی از ایجاد سالن نمایش در ورودی بخش پایگاه میراث جهانی بیستون به عنوان دومین پروژه برای معرفی پایگاه و توسعه گردشگری یاد كرد و ادامه داد: با تحقق این امر، افراد و گردشگران از طریق پخش فیلم و كلیپ، با پیشینه این آثار تاریخی آشنا می شوند و علاوه بر وجود راهنمایان گردشگری، به معرفی مكتوب دسترسی خواهند یافت.
به گفته وی، ساماندهی بخش ورودی پایگاه به همراه احداث سالن نمایش و غرفه های صنایع دستی در دستور كار قرار گرفته، نقشه های آن طراحی شده و فراحوان پیمانكار داده شده، با انجام این امر، سیمای نامناسبی كه به دلیل نصب كانكس و وجود سیم های برق ایجاد شده به تدریج از بین می رود و همه خدماتی كه برای معرفی پایگاه نیاز است در بخش ورودی قرار می گیرد.
بالایی از نارضایتی و شكایت گردشگران اشاره كرد و گفت: هنگامی كه یك گردشگر صدها كیلومتر راه برای بازدید از پایگاه طی می كند از نبود امكان مشاهده كتیبه گله مند می شوند.
وی با بیان اینكه بخشی از این مشكل به این دلیل است كه كتیبه بیستون در ارتفاع قرار دارد، ادامه داد: از سوی دیگر نصب داربست در مقابل كتیبه به دلایل گوناگون از جمله مطالعه كه در سال های اخیر انجام شده است، تا زمانی كه مشاور سازوكاری برای دسترسی بهتر به كتیبه ارائه دهد چند اقدام فوری در دستور كار قرار داده ایم به این امید كه در نیمه سال آینده اجرایی شود.

**مولاژ كتیبه ساخته می شود
بالایی به مذاكره با تیم آلمانی خبر داد و افزود: این مذاكره بدین منظور است كه یك مولاژ به اندازه كتیبه ایجاد شود تا همه گردشگران بتوانند این اثر تاریخی را از نزدیك مشاهده كنند و از سوی دیگر با ایجاد اتاق دوربین های تلسكوپی توانمند، درصدد هستیم تا گردشگران بتوانند علاوه بر مشاهده زیبایی های بیستون این كتیبه را رصد كنند.
به گفته وی، این سه پروژه به علاوه تقویت و تكمیل دوربین های مداربسته برای مراقبت، محافظت و نگهداری پایگاه در دستور كار قرار گرفته است.
وی معتقد است، در چند سال اخیر چنین تمركزی برای ساماندهی مجموعه نداشته ایم، پروژه ها آغاز شده و امیدواریم تا 6 ماه نخست آینده به بهره برداری برسد.

**تدابیر شهرداری برای ساماندهی پاركینگ محوطه
شهردار بیستون هم با تاكید براینكه توسعه گردشگری با توجه به قرارگیری در پایان سال اهمیت دو چندان دارد، اظهار داشت: خدمات روتین شهرداری همانند سال های گذشته به مسافران و گردشگران نوروزی ارائه می شود ولی بدیهی است كه به سیمای ورودی شهر باید رسیدگی شود كه نیازمند هم افزایی است.
شورش فرامرزی به خبرنگار ایرنا افزود: هماهنگی خوبی بین شهرداری بیستون با مجموعه مدیریت میراث فرهنگی و همكاران سازمان گردشگری وجود دارد و امسال اولین شهری بودیم كه جلسات ستاد نوروزی را در 2 هفته اخیر برگزار كردیم.
به گفته وی، در سال های گذشته، پاركینگ محوطه پایگاه میراث جهانی بیستون، از طریق مزایده به بخش خصوصی واگذار می شد كه شهرداری از درآمد آن محروم بود، ولی امسال این كار به شهرداری واگذار شده است.
به گفته فرامرزی، هفت چشمه سرویس بهداشتی سیار در محوطه پاركینگ درنظر گرفته شده كه پس از ساماندهی بخش ورودی مجموعه میراث، كه لاین شرق به غرب آن انجام شده و اكنون غرب به شرق در دست اقدام است، این پاركینگ موقت به دایم تبدیل می شود.
شهردار بیستون ادامه داد: به احتمال زیاد بخش ورودی شرقی داخل شهر بیستون كه از كنار آستانه امامزاده باقر(ع) می گذرد برای عابر پیاده باز خواهد ماند ولی برای خودرو به دلیل مشكلات ترافیكی بسته می شود و درب غربی كه از شهرك الزهرا و از كنار كاجستان می گذرد به عنوان پاركینگ در نظر گرفته شده است.

**احداث غرفه های صنایع دستی توسط شهرداری
فرامرزی ادامه داد: برای این منظور شهرداری برنامه ریزی كرده و دوربین به همراه كانكس برای نگهبانی 24 ساعته تعبیه شده و این احتمال قوی وجود دارد كه امسال برای نخستین بار غرفه های صنایع دستی با همكاری و نظارت میراث فرهنگی دایر شود.

**اصلاح ورودی محور صحنه به بیستون و توسعه گردشگری در بخش كاجستان
فرامرزی ادامه داد: برای توسعه گردشگری شهر بیستون در سال آینده چند ایده و پیشنهاد از سوی شهرداری ارائه شده كه موافقت آن حاصل شده، مهم ترین آن، اصلاح ورودی مسیر صحنه به بیستون است چرا كه بوستان این منطقه، قابل استفاده به عنوان فضای سبز نیست، مبلمان آن فرسوده شده و روشنایی خاصی ندارد.
شهردار بیستون افزود: امسال طرح این پروژه در شهرداری مصوب شده و مشاور آن مشخص شده كه از محل اعتبارات تبصره بند 6 برنامه توسعه، برای جداسازی آب محوطه استفاده می شود چرا كه طرح جداسازی آب شرب از فضای سبز بیستون مصوب شده و از سوی دیگر ساماندهی و ایجاد پارك مدرن كه كاربرد خدماتی داشته و بخشی از آن به عرضه محصولات تعلق گیرد در دستور كار قرار دارد.
به گفته وی، اولویت شهرداری برای توسعه گردشگری بیستون در بخش كاجستان و اصلاح بهره برداری ها از كاجستان بیستون است كه قدرت بالقوه برای جذب گردشگر و ایجاد سرمایه در بیستون را دارد كه اگر به همین روال پیش رود بیستون تغییرات چشمگیری می یابد.
در عرصه محوطه تاریخی، فرهنگی و طبیعی بیستون 28 اثر ثبت شده ملی وجود دارد و تاكنون در حریم آن نیز بیش از 150 اثر تاریخی شناسایی شده كه از این تعداد 88 اثر آن در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است.
حریم ثبت ملی اثر از شمال غرب و جنوب غربی به كوه های 'نوژی وَران'، 'بیستون'، از جنوب به سه چك، كوه لاره و كوه ایل دره، از شرق و جنوب شرق به شیزر محدود است كه حدود 50 هزار هكتار وسعت دارد.
عرصه ثبت ملی از شمال به تپه نادری، از شمال غرب به روستای سنقرآباد، از غرب به كوه بیستون، از جنوب به كشتارگاه صنعتی و از شرق در فاصله 200 متری به رودخانه گاماسیاب و روستاهای چمبطان بالا و چمبطان پایین محدود است كه حدود هزار و 300 هكتار وسعت دارد.
محدوده عرصه جهانی و حریم بلافصل جهانی بیستون در عرصه ملی آن قرار دارد، محدوده ثبت جهانی حدود 340 هكتار را در بر می گیرد و حریم منظری آن حدود 34 هزار هكتار است.
آن گونه كه از شواهد و مدارك باستان شناسی برمی آید انسان ها، اولین بار در دوره پارینه سنگی میانی در غارها و پناهگاه های صخره ای دشت بیستون ساكن شدند كه غارهای شكارچیان، مَرتاریك، مَردودر، مَرآفتاب، مَرخِر و پناهگاه های صخره ای چرخِلان و زرده بیوچِك شواهدی بر این مدعا هستند.
وجود تپه ها و آثار فراوان موجود در دشت بیستون نشان می دهد كه این منطقه در پیش از تاریخ از مهمترین مناطق سكونتی منطقه زاگرس و به طور كلی ایران بوده است.
قداست كوه بیستون، شرایط مطلوب آب و هوایی، نزدیكی این محل به بین النهرین و واقع شدن بر سر راه های مهم (جاده ماد به بابل در دوران هخامنشی و سلوكی- جاده ابریشم در روزگار اشكانی و ساسانی) سبب شد تا در دوران تاریخی شاهان و فرمانروایان بیشماری به این منطقه توجه كنند و از خود آثار و یادگارهای بی بدیلی در دل و دامنه كوه بیستون بر جای بگذارند.
برخی از این آثار به حق در ردیف با ارزش ترین مدارك تاریخی عصر خویش قرار داشته و بیانگر واقعه ای تاریخی هستند كه از آن میان می توان به كتیبه و نقش برجسته داریوش (دوره هخامنشی)، نقش برجسته هركول (دوره سلوكی) و نقش برجسته های اشكانی مهرداد دوم و گودرز دوم اشاره كرد.
بعضی دیگر از این آثار، نشان دهنده سطح بالای فن آوری و دانش مهندسی سازندگان خویشند كه پل خسرو (دوره ساسانی) و پل بیستون (دوره ساسانی) از آن جمله اند.
با مطالعه و بررسی آثار دیگر بیستون می توان پاره ای از ابهام های موجود در رابطه با هنر، معماری، شهرسازی و حتی مسایل اجتماعی و مذهبی دوران مختلف را روشن نمود كه پرستشگاه مادی (دوره ماد)، دژ مادی (دوره ماد)، نقش برجسته بلاش (دوره اشكانی)، پرستشگاه پارتی (دوره اشكانی)، كاخ خسرو (دوره ساسانی)، فرهاد تراش (دوره ساسانی)، شهر پارتی (دوره اشكانی)، كاروانسرای ایلخانی (دوره ایلخانی)، كاروانسرای شاه عباسی (دوره صفوی) و وقف نامه شیخ علیخان زنگنه (دوره صفوی) از آن جمله هستند.
استان كرمانشاه با حدود 2 میلیون جمعیت دارای 31 شهر و 2 هزار و 622 روستا است.
در استان كرمانشاه تاكنون بیش از چهار هزار اثر تاریخی شناسایی شده كه بیش از 2 هزار 200 اثر آن ثبت ملی شده است.
تنها اثر جهانی استان كرمانشاه كتیبه داریوش هخامنشی در بیستون است.
8066/7460 خبرنگار:زهره كریم زاده ** انتشاردهنده:علی مولوی