فرصت ها و چالش های پیش روی كسب و كارهای دیجیتال

به گزارش ایرنا، مزایایی چون صرفه جویی در وقت، انجام سریع و كم هزینه كارها، جلوگیری از رفت و آمدهای اضافی كسب وكارهای نو را برای بسیاری از مردم جذاب كرده است.
با این وجود شركت های فعال در این حوزه در داخل كشور از جمله قزوین با مشكلات و موانع مختلفی از جمله خلاء های قانونی، نوسانات بازار، كمبود نیروی انسانی و ضعف در آموزش مدیریت و كاركنان روبرو هستند كه تقویت و توسعه آنها را با كندی مواجه كرده است.
چنین شرایطی توجه به ساماندهی و حمایت از این گونه كسب و كارها و حل موانع پیش روی آنها را توسط دولت و نهادهای حاكمیتی ضروری می سازد.
به منظور بررسی ظرفیت ها، چالش ها و موانع رونق كسب و كارهای دیجیتال و ارایه راهكارهای لازم درباره توسعه این دسته از كسب و كار؛ میزگردی با حضور سعید پورایمانی مدیر مركز دیجیتال استان قزوین، علیرضا خدابخش و « آرمین آچاك» از فعالان كسب وكارهای مجازی برگزار شد.

**كمبود نیروی انسانی ماهر و نبود دانش مدیریت از موانع رونق كسب و كارهای دیجیتال
علیرضا خدابخش كه از سال 82 فعالیت خود را در زمینه كسب و كارهای اینترنتی در قزوین آغاز كرده ، پیرامون نقش ایده ها و طرح ها در موفقیت یا شكست یك كسب و كار اینترنتی و دیجیتال گفت: در این حوزه اگر یك طرح و ایده نو، خلاقانه و دارای بازار و مخاطب قابل توجه باشد می تواند موفق باشد در غیر این صورت در همان مراحل ابتدایی با شكست مواجه می شوند.
عضو هیات مدیره شركت سامانه ارتباطات قاصدك كه رزرو و فروش بلیط هواپیما از قزوین به سراسر كشور و دریافت سفارش و پخش غذای رستوران ها را به شكل اینترنتی به عنوان جزئی از فعالیت های خود دنبال می كند، گفت: چند مانع مهم در توسعه و رونق كسب و كارهای دیجیتال در كشور وجود دارد كه بعضی از آنها در سطح شهرستان ها بیشتر به چشم می خورد.
وی، كمبود نیروی متخصص در شهرستان ها را یكی از این موانع عنوان كرد و افزود: در قزوین كسانی كه وارد این حوزه شده اند آموزش های لازم را ندیده اند هرچند كه در مقابل افراد زیادی داریم كه وارد دانشگاه نشده اند اما تخصص بسیار بالایی دارند.
وی با بیان اینكه البته در سطح كشور نیروهای متخصص بسیار خوبی داریم، گفت: برخی مشكلات زیرساختی در كشور در فعالیت اینگونه كسب و كارها مانع ایجاد كرده اند به طور مثال بعضی تحریم ها موجب شده تا ما نتوانیم بسیاری از كارها را به راحتی انجام دهیم.
وی اضافه كرد:همچنین فیلترینگ نیز یكی دیگر از این مسائل است به طوری كه فردی كسب و كاری راه اندازی كرده و سپس با مشكل فیلتر مواجه شده، كه این موضوع یك حالت سرخوردگی برای فرد فعال در حوزه كسب و كارهای دیجیتال ایجاد می‌كند.
وی كه به همراه همكارانش استارت آپ هایی( شركتهای نوپا) در زمینه ارایه خدمات فناوری اطلاعات، غذا (قزوین فود) و املاك (قزوین املاك) پیاده و اجرایی كرده اند، گفت: نوسانات ارزی نیز آسیب زیادی هم از لحاظ نرم افزار و هم سخت افزار به این كسب و كارها وارد می‌كنند.
وی، مشكل مدیریتی را نیز از جمله دیگر موانع رونق كسب و كارهای دیجیتال دانست كه هم در سطح كلان و هم در سطح شركت ها وجود دارد تا جایی كه خود شركت ها نمی دانند با چه طرح كسب و كاری شروع به كار كرده و فعالیت كنند و تجربه مشخصی هم در این خصوص ندارند.
وی گفت:در حال حاضر تعداد زیادی كسب و كارهای اینترنتی در كشور وجود دارد اما تنها تعداد محدودی از آنها موفق می شوند و علت موفق نشدن هم این است كه كه مدیران شركتها سیاست‌گذاری و راهبرد درست و مشخصی از كار خود ندارند.
این فعال كسب و كارهای اینترنتی در قزوین گفت: در یك برهه زمانی حدود یك ساله، تبلیغات گوگل در ایران مسدود شد و همین، فرصتی را برای فعالان داخلی فراهم كرد تا بتوانند آن بهایی را كه برای تبلیغات به گوگل می دهند در داخل كشور هزینه كنند و همین، موجب جلوگیری از خروج ارز از كشور شد.
خدا بخش افزود: در شرایط فعلی هم كه قیمت ارز دچار نوسان شده، می توان با مسدود كردن تبلیغات در گوگل از خروج ارز جلوگیری و بهایی كه برای تبلیغات به این شركت خارجی پرداخت می شود به یك شركت داخلی داد وگرنه آنها كه پول بیشتری دارند همچنان از دیگران جلو می افتند و زمینه لازم برای رشد كسب و كارهای اینترنتی در كشور از جمله قزوین فراهم نمی شود.
وی به مشكل خروج نیروی متخصص از قزوین نیز اشاره كرد و آنرا چالشی برای كسب و كارهای دیجیتال در استان دانست و گفت: از سال 88 تا كنون حداقل 10 نفر از نیروهای متخصص قزوین به تهران رفتند چون در قزوین به آن سطح درآمدی كه می خواستند دست نمی یافتند.

**لزوم حمایت از شركت های فعال در حوزه كسب وكارهای نو و دیجیتال توسط مسئولان
عضو هیات مدیره شركت سامانه ارتباطات قاصدك گفت: با توجه به سرعت پیشرفت علم و تحول در زندگی بشر، لازم است تا دولت برای حمایت جدی از فعالیت های اقتصادی در حوزه دیجیتال برنامه ریزی های جدی و عملیاتی داشته باشد.
خدابخش با بیان اینكه در كشور ما بیشتر از خروج برندها، ورود برند مطرح بوده است،گفت: نه تنها در كسب و كارهای دیجیتال بلكه در تمام محصولات، برندهای خارجی با ورود به كشور و گسترش بازار خود در نهایت برندهای داخلی را زیر سئوال برده و آنها را ناتوان می سازند.
خدا بخش گفت: در سطح استانی نیز وضع همین گونه است و با ورود یك برند كشوری، برند استانی نیز دچار تهدید و مشكل می شود كه در این جا لازم است مسئولان محلی به كمك برندهای منطقه بشتابند و اجازه نابودی آنها را ندهند.
وی افزود: به عنوان نمونه در سطح استان قزوین چند استارتاپ برای تاكسی اینترنتی پا گرفته بود كه با ورود اسنپ همه آنها تقریبا از بین رفتند.
خدا بخش افزود: مسئولان باید شتاب دهنده های حامی كسب و كارهای دیجیتال را توسعه دهند تا این گونه كسب و كارها با تسهیلات و شرایط بهتری فعالیت كنند.

**كسب وكارهای دیجیتال بزودی دنیا را احاطه می كنند
آرمین آچاك از دیگر فعالان كسب و كارهای دیجیتال كه تحصیلات خود را در رشته گردشگری و بازاریابی گردشگری تا مقطع دكتری انجام داده و نخستین شركت خشكشویی آنلاین در قزوین را نیز راه اندازی كرده است،گفت: كسب و كارهای اینترنتی در حال باز كردن جای خود در بین مردم هستند به این ترتیب كه شركت ما در مدت كوتاهی پس از تاسیس روزانه بین 20 تا 30 سفارش دریافت می كند.
وی كه برای سرمایه گذاری در این حوزه جدای از راه اندازی خشكشویی، حدود 180 میلیون ریال هزینه كرده تا نرم افزار خاص فعالیت آنلاین خود را تهیه كند، معتقد است امروزه دیگر هر كشوری برای پیشرفت خود باید لزوم حضور كسب وكارهای دیجیتال را بپذیرد چرا كه در حال حاضر بعضی محصولات تنها با حضور در حوزه دیجیتال می توانند برای خود مشتری كسب كنند و بزودی این گونه كسب وكارها دنیا را احاطه خواهد كرد.
وی همچنین گفت: در حال حاضر به ویژه در حوزه خدمات، سفارشات حضوری كاربرد زیادی ندارند و بیشتر از طریق نرم افزارها امكان تحقق دارند و پیش بینی می شود ظرف 10 سال آینده خیلی از مشاغل حوزه خدمات مانند آژانس های مسافرتی كه جنبه فیزیكی دارند، از بین بروند.
آچاك با بیان اینكه تمام كسب و كارها به ویژه در جهان سوم با نگاه و الگوبرداری به برندهای بزرگ دنیا راه اندازی می شوند،گفت:این خیلی خوب نیست چرا كه الزاما قرار نیست هر كسب و كاری ما را به منابع نامحدود برساند اما می تواند فكر ما را برای گسترش خدمات باز كند.
آچاك افزود: دنیا، دنیای ساخت ایده های ناشناخته نیست بلكه دنیای الگوبرداری و كپی برداری های موثر برای رسیدن به مرحله ای پیشرفته تر در جوامع است.
این فعال كسب و كار دیجیتال همچنین گفت:بخشی از توانایی رقابت به محصولات قابل رقابت مربوط است و یك بخش مهم دیگر نیز این است كه باید محصول و خدمت ارایه شده توسط شركت های فعال در زمینه كسب و كارهای اینترنتی دارای ارزش افزوده در بازار رقابت باشد به طور مثال شركت معتبری چون دیجی كالا به علت بسته بندی خاص محصول خود در كنار تخفیف محصولات در ذهن مخاطب به یك ماندگاری موثر رسیده است.

** كسب وكارهای دیجیتال داخلی در حوزه برندسازی دچار مشكل هستند
مدیرعامل شركت خشكشویی آنلاین پاكیزان درباره لزوم برندسازی برای محصولات گفت:در برند سازی ما برند ملی داریم اما برند بین المللی نداریم.
آچاك افزود:ما حتی برای انتخاب نام و لوگوی محصولات هم درست كار نمی كنیم و به تناسب نام و لوگوی برند با كشوری كه محصول به آن صادر می كنیم توجه نداریم.
وی ادامه داد:برند چیزی نیست كه ساخته شود بلكه آن چیزی است كه در دهن مخاطب اثر گذاشته و با تاثیر پذیری از شخصیت و ذهنیت ساخته شود.
وی افزود: برندهای موفق زیادی داریم كه بدون داشتن معنایی خاص و برگرفته از یك آوا شكل گرفته اند مثلا پپسی بدون هیچ معنای خاصی فقط یك آوا از بازتاب باز شدن درب بطری است كه به طور هوشمندانه انتخاب شده و امروز جزو مشهورترین برندهای دنیا است.
وی گفت: از نظر ما هر كه بتواند محصول را به تعداد بیشتری بفروشد موفق است در حالیكه شركتی موفق است كه بتواند محصول را در ذهن مخاطب ماندگار كند و این در حالی است كه حتی بسیاری از هم وطنان لوگوی محصولات داخلی را به خوبی نمی شناسند و اینها از نقاط ضعف ما در برندسازی است.
این فعال حوزه كسب و كارهای نو گفت: فقط فروش، تمامیت مقوله برند سازی نیست و بازار محصولات یك شركت را نه بیلبوردهای تبلیغاتی بلكه مردم باید گسترش دهند.
وی در خصوص چالش های فعالیت كسب وكارهای نو و استارت آپ ها نیز اظهار كرد: به غیر از شركت های فعال در صادرات و واردات، ما عملا برای فروش محصول متخصصانی كه مسلط به زبان بوده و محصولات را به زبان انگلیسی برگردانند خیلی كم داریم بنابراین در فروش محصولات خود به خارجی ها از توانمندی لازم برخوردار نیستیم.
آچاك اضافه كرد: روابط سیاسی و چهره ایران در بین كشورهای مختلف خصوصا در كسب و كارهای مجازی چندان مطرح نیست و این موضوع نیز موجب شده تا در حوزه كسب وكارهای نو صادرات نداشته باشیم و فقط متمركز به بازار داخل باشیم.
وی با بیان اینكه در حوزه زیرساختی نیز نسبت به كشورهای پیشرفته دنیا با ضعف هایی روبرو هستیم،افزود: یك مساله مهم برای رونق و پیشرفت كسب و كارهای دیجیتال ارسال محصول است و باید دید آیا ما شركت های قدرتمندی در این زمینه داریم كه مشابه كشورهای بزرگ دنیا محصولات را در یك بسته بندی با كیفیت و در مدت بسیار كوتاه به همه نقاط جهان صادر كند؟
وی با بیان اینكه مشكلات كسب وكارهای دیجیتال در شهرستان ها بیشتر از پایتخت است،افزود: به عنوان نمونه یك ضعف كار این گونه فعالیت ها در قزوین این است كه ابتدا بازار یك كار چنان رونق می گیرد كه از بازار هدف آن فراتر می رود اما پس از مدتی متوقف می شود و نیز كسی كه منابع مالی دارد با صاحبان ایده خیلی مشاركت ندارد و این موضوع در نهایت به ضعف و زوال این دسته كسب وكارها منجر می شود.
وی ضعف ساختارهای اداری و خلاء های قانونی را از مشكلات پیش روی شركت های فعال در حوزه كسب و كارهای اینترنتی دانست و گفت: جدا از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجتمع دیجیتال وابسته به این وزارتخانه كه همكاری های لازم را با ما داشته است، سایر دستگاه ها همكاری چندانی با فعالان این حوزه ندارند.
وی اضافه كرد: به عنوان نمونه بازرسان كار و بیمه از شركت های دیجیتال شرایطی را برای نظارت و بازرسی مطالبه می كنند در شركت های فیزیكی وجود دارد در صورتی كه ماهیت و نوع فعالیت این گونه شركت ها با یكدیگر بسیار متفاوت است.

**دریافت جواز كسب از اتاق اصناف برای شركت های نوپا سخت و پرهزینه است
مدیر شركت خشكشویی آنلاین پاكیزان همچنین گفت: اخذ جواز كسب برای استارت آپ ها زیر نظر اتاق اصناف است و چون تعداد كسب و كارهای اینترنتی زیاد شده است، این موضوع به مركز كسب و كارهای اینترنتی تهران سپرده شده است.
آچاك افزود: استارت آپ ها كه برای راه اندازی و فعالیت اعتبار زیادی ندارند برای دریافت جواز حداقل باید یك میلیون و 500 تا2میلیون تومان در همان ابتدای راه باید پرداخت كنند و همزمان هم باید وارد فرایند پیچیده مالیات و بیمه شده و متاسفانه اداره كل مالیات هم به عنوان شركتی با درآمدهای میلیونی و آنچنانی به آنها نگاه می كند.

**ضرورت تشكیل كارگروه كسب و كارهای نو و دیجیتال در كشور و استان ها
مدیر مركز دیجیتال استان قزوین نیز در این میزگرد حمایت از استارت آپ ها را یك دغدغه جدی عنوان كرد و گفت:حمایت از ایده های نو و كسب و كارهای نوین در جامعه ما باید به گونه ای باشد كه هركس فكری نو دارد جرات بروز و طرح آن را هم داشته باشد.
سعید پور ایمانی افزود: ما در زمینه ایده های نو در قزوین استعدادهای كمی نداریم و باید با تشكیل شورا یا كاروگروهی در سطح كشور و همچنین استان متشكل از مسئولان مركز فناوری ارتباطات، استانداری ، فرهنگ و ارشاد اسلامی، پارك علم و فناوری و دانشگاه ها زمینه شناسایی و سپس حمایت از آنها را فراهم كنیم.
وی از برگزاری جشنواره حمایت از ایده های استارت آپی در قزوین در اردیبهشت ماه سال آینده خبر داد و گفت:این برنامه با همكاری دستگاه های مربوط در موضوعات مختلف برگزار و به پنج ایده برتر در وهله اول وام یك میلیارد ریالی برای شروع كار پرداخت می شود.
وی گفت:در استارت آپ ها، نخست ایده و سپس نیروی انسانی و سرمایه گذار مهم هستند و ما در آموزش و ارتباط با سرمایه گذار می توانیم صاحبان ایده ها را تا زمانی كه به مرحله عملی فعالیت خود برسند حمایت كنیم.

**كسب وكارهای نو و دیجیتال در قزوین هنوز جدی گرفته نشده اند
وی با بیان اینكه كسب وكارهای نو و دیجیتال در قزوین هنوز آنگونه كه باید و شایسته است جدی گرفته نشده اند، اضافه كرد:با وجود داشتن استعدادهای برتر در قزوین به جز چند مورد استارت اپ های داخلی دانشگاه آزاد و یك مورد دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) چندان این موضوع مورد توجه قرار گرفته نشده و همین امر موجب خروج صاحبان ایده و سرمایه گذاران از داخل استان می شود.
پورایمانی با اشاره به رشد روزافزون شركت های فعال در زمینه كسب وكارهای دیجیتال و استارآپ ها خاطرنشان كرد:60درصد شغل های فعلی تا چند سال دیگر از بین می روند و باید با كمك رسانه ها، دستگاه های اجرایی و تمام تریبون ها ضرورت روی آوردن به كسب و كارهای نو به مردم تبیین شود.
وی ادامه داد: باید شركت ها و فعالان موفق در حوزه كسب وكارهای نو و دیجیتال را به مردم معرفی كنیم.
پورایمانی اضافه كرد: باتوجه به وضعیت صنعت در قزوین، باید كسب و كارهای نو حمایت شوند و تلاش می كنیم از سال 97 نگاهی جدی تر به این حوزه داشته باشیم.
این مسئول در بخش دیگری از صحبت های خود به چالش های فعالان كسب و كارهای دیجیتال اشاره كرد و گفت:یكی از مشكلاتی كه استارت آپ های ما با آن مواجه هستند عجله زیاد آنها برای رسیدن به هدف اصلی و تغییر مداوم استراتژی در حین كار است به طوری كه این تغییرات آنها را در رسیدن به هدف اصلی ناكام می گذارد.
وی، مخاطب شناسی و احترام به مردم را نیز از دیگر ملزومات كار استارت آپ ها عنوان كرد و گفت: خیلی از فعالان كسب وكارهای دیجیتال به این مقوله آنگونه كه باید دقت ندارند.
پورایمانی گفت: از یك سوی دیگر فرهنگ خرید اینترنتی نیز هنوز آنچنان كه باید در بین مردم قزوین نهادینه نشده و شهروندان اعتماد زیادی به این كسب و كارها ندارند در حالی كه در شهرهای بزرگی چون تبریز، مشهد و شیراز خرید اینترنتی به یك امر عادی تبدیل شده است.
وی با تاكید بر حمایت از برندهای استانی فعال در حوزه كسب وكارهای دیجیتال، گفت: شركت های فعال در این حوزه هم باید در فضای رقابتی بتوانند با خلق ارزش افزوده خدمت قابل اعتماد به مشتریان خود ارایه دهند تا آنها جذب اینكونه كسب و كارها شوند.

** خلاء های قانونی، مانعی پیش روی رونق كسب و كارهای دیجیتال
مدیر مركز دیجیتال استان قزوین در ادامه به ضعف حمایت از شركت های اینترنتی اشاره كرد و گفت: یكی از مسایل پیش روی این شركت ها خلاء های قانونی است كه باید آنها را رفع كنیم.
وی اضافه كرد:: شركت های فعال در حوزه كسب وكارهای دیجیتال برای چند نفر اشتغال زایی داشته اند، اما اداره كار در هنگام ثبت و تایید از آنها می خواهد نیروی انسانی در هنگام حضور بازرسان آنها به صورت ملموس و فیزیكی مشغول كار باشند و یا نماینده بیمه زمانی بیمه نیروی انسانی را تایید می كند كه این افراد دركارگاهی مشغول فعالیت باشند در حالی كه كسب و كارهای اینترنتی چنین ویژگی هایی ندارند.
پورایمانی خاطرنشان كرد:از مسئولان تقاضا می شود اگر این مسایل ناشی از ضعف قوانین و یا ضعف در اجرای قوانین است نسبت به اصلاح آن تدبیری بیندیشند چرا كه تا چند سال آینده كسب و كارهای اینترنتی به صورت گسترده تری، وجه غالب اشتغال را دربرخواهد گرفت.
وی اظهار كرد: باید اذعان كرد كه برای اشتغال زایی، تلاش در حمایت از كسب و كارهای دیجیتال شاید كم هزینه تر و موفق تر از كسب و كار صنعتی باشد.

**داشتن نشان شامد به اعتماد سازی و امنیت شركت های دیجیتالی كمك می كند
مدیر مركز دیجیتال استان قزوین به تسهیل شرایط برای ارایه مجوز به كسب وكارهای دیجیتالی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره كرد و گفت: شركت های دیجیتالی برای كسب مجوز نیازی به مراجعه حضوری ندارند و با مراجعه به سایت ساماندهی محتوای فضای مجازی و بارگذاری مدارك مورد نیاز ظرف مدت 2 هفته از اعلام استعلام حراستی مجوز فعالیت دریافت می كنند.
پورایمانی با تاكید بر اینكه كسب وكارهای دیجیتالی باید نشان شامد دریافت كنند، افزود: با دریافت نشان شامد توسط این گونه شركت ها، هم مخاطب با اعتماد كامل می داند كه موسسه مربوطه قانونی است و هم در صورت وجود مشكل خاصی بین شركای شركت و یا هر نارضایتی امكان پیگیری در اقامه دعوی برای طرفین وجود خواهد داشت.
پورایمانی در ادامه به حمایت های درنظر گرفته شده در مركز دیجیتال قزوین از استارآپ ها و كسب وكارهای اینترنتی اشاره كرد و گفت: برای حمایت از ایده های نوپا در مدت زمان كوتاه تا زمان شكل گیری آنها فضایی را به آنها اختصاص می دهیم به طوری كه همزمان پنج استارت آپ را می توانیم در این زمینه حمایت كنیم.
7388*3013/6012