فرهنگ بیانگر تفاوت و اشتراك انسان ها با یكدیگر است زیرا از یك طرف افراد را از دیگران متمایز و از طرفی دیگر وجه مشترك میان آنها به شمار می رود. به همین سبب توجه به چالش ها و مسایل پیش روی این حوزه بایستی در زمره اولویت های دولت ها قرار گیرد و با حل و فصل مشكل های این عرصه سبب سیاست‌گذاری فرهنگی، تعیین الگوها و خط مشی‌های جامعه شوند.
با توجه به این مهم دولت تدبیر به سیاست گذاری هایی در زمینه فرهنگ پرداخت كه ارتقای رویكرد نهادهای فرهنگی از «فعالیت محوری به اثربخشی، تغییر نگرش‌های دینی جامعه از ظاهر به معنا و از باید به باور و از تبلیغ به تعمیق، بازتعریف جایگاه، رسالت و روابط ساختاری نهادهای عالی و اجرایی بخش فرهنگ و ارتباطات، افزایش نقش مشاركت مردم و نهادهای مدنی در فعالیت ها و تصمیم‌گیری های فرهنگی، گسترش تولیدهای فرهنگی مطابق با نیازسنجی، محیط‌شناسی و هدف های نظام فرهنگی و استفاده حداكثری و غیرانحصاری از ابزارها و فناوری های ارتباطی» ایده هایی بوده است كه اكنون نیز دنبال می شود.
«همایون امیرزاده» مشاور معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می گوید در دولت های یازدهم و دوازدهم در زمینه فعالیت های فرهنگی استان ها، كتاب خوانی، توجه به مفاخر فرهنگی، معرفی اقوام و اقلیت ها و ... موفقیت هایی به دست آمده است. در ادامه گفت وگوی پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا را با وی می خوانیم.
**گسترش رویكردهای فرهنگی در دولت یازدهم و دوازدهم
در دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه فرهنگی رویدادهای خوبی به وقوع پیوست. در این حوزه اقدام هایی چون توجه به كتاب فروشی ها، تفویض اختیار به تشكل های نشر، شفافیت در فعالیت های فرهنگی، اختصاص بخشی از بودجه معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به فعالیت های فرهنگی استانی و برپایی نمایشگاه های كتاب استانی صورت پذیرفت.
همچنین در زمینه عدالت فرهنگی كه منظور از آن تخصیص منصفانه منابع در یك جامعه است، دولت كارنامه قابل قبولی دارد در این زمینه وزارت كل فرهنگ و ارشاد اسلامی با مشاركت استان ها به صدور مجوز پروانه نشر و حمایت از مولفان استانی توجه ویژه ای كرد و میزان اعتبار حمایت از این مولفان استانی بیش از 30 درصد افزایش یافت و شعار «ایران تهران نیست» در معاونت فرهنگی این وزارتخانه برای گسترش حمایت از مولفان استانی انتخاب شد.
**موفق بودن توسعه فعالیت های فرهنگی در استان ها
موفقیت هایی در توسعه فعالیت های فرهنگی استان ها به دست آمده است. در این بخش، تفاهم نامه هایی به منظور اجرای فعالیت های فرهنگی در كل كشور منعقد شد و بخشی از اعتبارهای معاونت فرهنگی به استان های كشور اختصاص یافت و توزیع مناسب فعالیت های فرهنگی علاوه بر تهران در شهرستان های مختلف صورت پذیرفت كه در نهایت سبب برگزاری جشنواره ها و فعالیت های فرهنگی شد كه از آن میان می توان جشنواره های مرتبط با حوزه كتاب و كتابخوانی، شعر منطقه، ادبیات و ... را نام برد.
**توجه به مفاخر فرهنگی و اهمیت فرهنگ كتاب خوانی
تكریم نخبگان فرهنگی از دیگر فعالیت های معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در دولت تدبیر بوده و حمایت از برگزاری مراسم های مربوط به مفاخر در سراسر كشور از جمله اقدام های این معاونت است. همچنین توجه به كتاب فروشی ها در زمره عملكرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محسوب می شود كه از آن میان می توان به طرح های حمایتی «كتاب فروشی به وسعت ایران، عیدانه كتاب، تابستانه كتاب و پاییزه كتاب» اشاره كرد. در این چهار طرح، 70 میلیارد ریال یارانه از طرف معاونت فرهنگی به بیش از 500 كتاب فروشی شركت كننده در این موضوع، اختصاص یافت.
همچنین در حوزه كتاب فعالیت هایی در ارتباط با ترویج فرهنگ كتاب خوانی صورت پذیرفت كه می توان به راه اندازی و ساماندهی باشگاه های كتاب خوانی، شناسایی و قدردانی از گروه های مروج كتاب و كتاب خوانی، راه اندازی طرح انتخاب و معرفی پایتخت كتاب ایران به منظور ترویج كتاب و كتابخوانی در سطح استان ها حتی روستاهای كشور و معرفی روستاهای دوستدار كتاب اشاره كرد. نشست هایی نیز در سرای اهل قلم از ابتدای آغاز به كار دولت تا به امروز برگزار شده است.
**تقویت ابعاد دیپلماسی فرهنگی
در حوزه دیپلماسی فرهنگی نیز فعالیت هایی انجام شده است. در این مدت فعالیت هایی در حوزه نمایشگاه های بین المللی خارج از كشور صورت پذیرفت و به تقویت ابعاد دیپلماسی فرهنگی با حضور فعال در نمایشگاه های خارجی، توجه شده است. همچنین معاونت فرهنگی در نمایشگاه های كتاب خارجی به ویژه در نمایشگاه های بین المللی كتاب مسكو و بلگراد به منظور معرفی بیش از پیش ظرفیت های فرهنگی كشور به عنوان مهمان ویژه حضور یافت. از دیگر اقدام های انجام شده در زمینه توسعه دیپلماسی فرهنگی می توان رایزنی با كشورهای مختلف درباره تبادلات فرهنگی و رسیدگی به امور فرهنگی ادیان توحیدی را نام برد.
**معرفی فرهنگ اقوام و اقلیت های ایران
در زمینه اقوام و اقلیت ها فعالیت های گسترده ای صورت پذیرفته است كه در این زمینه جشنواره اقوام ایرانی در نمایشگاه كتاب تهران برگزار شد كه گروه هایی از قومیت های مختلف با ارایه ظرفیت های فرهنگی خود توانستند فرصت معرفی آداب و رسوم خویش را داشته باشند و علاوه بر آن دبیرخانه فعالیت های كمیته راهبردی اقوام ایرانی نیز راه اندازی شد.
**واگذاری فعالیت به بخش خصوصی
برای واگذاری فعالیت های فرهنگی به بخش خصوصی معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشگام بوده است. این واگذاری در 2 سطح مشاركت بخش خصوصی در سیاست گذاری ها و سپردن امور به تشكل ها نمود پیدا كرد. معاونت فرهنگی با درك درست ضرورت اجرایی شدن اصل مهم و مترقی 44 قانون اساسی در ارتباط با خصوصی سازی، مهم ترین فعالیت در حوزه فرهنگی كشور یعنی امور اجرایی نمایشگاه كتاب تهران را به تشكل های نشر سپرد.
**فعالیت های تاسیسی معاونت فرهنگی
فعالیت های تاسیسی به فعالیت هایی گفته می شود كه در حوزه مجازی روی می دهد. این مهم با درك درست تغییرهای تكنولوژیكی در حوزه كتاب و كتابخوانی، فعالیت های مرتبط با فضاهای مجازی به وسیله خانه كتاب، شناسایی و حمایت از برخی از سایت هایی كه در حوزه كتاب و كتابخوانی فعال بودند، صورت پذیرفت. در این زمینه جشنواره كتاب های مجازی نیز برگزار شد و از سایت های معتبر و فعال قدردانی به عمل آمد. در همین حوزه به منظور ساماندهی به نشر الكترونیك و صیانت از اندیشه های آثار مكتوب، تفاهم نامه كاری مناسبی با اتحادیه كتابفروشان تهران به منظور حفاظت از تولیدهای قانونی حوزه نشر به امضا رسید كه یك بخش از این تفاهم نامه ناظر بر مبارزه با تكثیر و ارایه آثار غیرمجاز است. همچنین می توان در این زمینه به برگزاری جشنواره های «جایزه طراحی كتاب ایران، كتاب مجازی، كتاب و رسانه» و همچنین راه اندازی جایزه كالاهای فرهنگی با الگوی ایرانی- اسلامی اشاره كرد.
**تحول در جشنواره ها؛ رویكردی مناسب در حوزه فرهنگ
رویكردی مبتنی بر ایجاد فرصت های جدیدتر برای فعالان در حوزه جشنواره ها در دولت تدبیر به وجود آمد. اصلاح در برگزاری برخی از جشنواره ها و راه اندازی بخش منطقه ای جایزه جهانی از دیگر فرصت های نوین به وجود آمده در این حوزه بود. جایزه جهانی جمهوری اسلامی ایران به عنوان معتبرترین جایزه در حوزه پاسداشت محققان، ایران شناسان و اسلام شناسان از اقدام های مهم دولت در این حوزه به شمار می رود.
*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9370** 2002**9131
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران- ایرنا- دولت تدبیر با توجه به غنا و كثرت فرهنگی و آگاهی از تنوع قومی و زبانی ایران كوشید، با مدیریت و سیاست گذاری های كارآمد در جهت توانمندسازی هویت های مختلف حركت كند. به همین جهت اقتدار فرهنگ ملی را در اولویت برنامه های خویش قرار داد تا اینگونه پویایی و نشاط را برای حوزه فرهنگی كشور به ارمغان بیاورد.
