ثبت ركوردهای تاریخی و افزایش ارزش معاملات بورسی خارجی ها در سال 96

به گزارش ایرنا، بازار سرمایه كشور در سال 1396، سال ثبت ركوردهای جدید بود؛ به طوری كه برای نخستین بار نماگر بازار سرمایه به مرز 100 هزار واحدی نزدیك شد و البته حجم و ارزش معاملات نیز رو به افزایش گذاشت.
علاوه بر معاملات گرم و پر رونق سهام، نقش بازار سرمایه در تامین مالی نیز در این سال پر رنگ شد و با توجه به مشكلات نظام بانكی و ناكامی در تامین طرح ها، نگاه ها بیش از پیش به سوی بازار سرمایه معطوف شد.
در سال‌های اخیر، بازار سرمایه‌ كشور تكامل یافته است؛ بخش‌های اجرایی و نظارتی بازار سرمایه در حال تكامل بوده و نهادهای مالی جدید همچون شركت‌های تامین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شركت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و شركت‌های پردازشگر اطلاعات مالی تاسیس شده‌است.
ابزارهای مالی جدید همچون اوراق اجاره، مرابحه، قرض‌الحسنه، استصناع و مضاربه و اوراق مشاركت رهنی برای انتشار و معامله در بازار سرمایه طراحی شده است، معامله قراردادهای آتی آغاز شده و در حال توسعه به انواع كالاها و سهام است.

**رشد شاخص تا مرز 100 هزار واحد
از مهمترین رخدادهای بازار سرمایه در سال 1396 رشد قابل توجه شاخص كل و ثبت ركوردهای پیاپی و رسیدن به مرز 100 هزار واحد بود.
البته شاخص در نهایت نتوانست از مرز 100 هزار واحد عبور كند و به تدریج، عقب نشینی كرد؛ به طوری كه در آخرین روز كاری 1396 (بیست و هشتم اسفند) با رقم 96 هزار و 289 واحد به كار خود پایان داد اما در نهایت، نسبت به سال 1395 رشد حدود 24 درصدی را نشان می دهد.
شاخص كل بورس در آخرین روز معاملاتی سال 1395 (بیست و هشتم اسفند) 77 هزار و 230 واحد بود كه در مدت مشابه 1396 به 96 هزار و 289 واحد افزایش یافت كه نشان دهنده رشد 19 هزار و 59 واحدی شاخص كل است.
ارزش بورس و اوراق بهادار تهران نیز در سال 1396 رشد كرد؛ ارزش بازار بورس در بیست و هشتم اسفند 1395 سه میلیون و 220هزار و 46 میلیارد ریال بود كه در بیست و هشتم اسفند 1396 به سه میلیون 822 هزار و 856 میلیارد ریال افزایش یافت.
عوامل مختلفی در رشد شاخص و ركورد شكنی بازار سرمایه در سال 1396 نقش داشتند كه از مهم ترین آنها می توان به رشد قیمت كامودیتی ها (مواد پایه و معدنی) و نفت در بازارهای جهانی، افزایش نرخ دلار و سوددهی بالای شركت های بورسی اشاره كرد.

**افزایش تامین مالی بنگاه ها
بروز مشكلات در نظام بانكی و موسسه های مالی و اعتباری در سال های اخیر، بنگاه های مالی را هر چه بیشتر به سوی استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه سوق داده است.
بازار سرمایه به‌عنوان موتور تجهیز منابع مالی برای بخش واقعی اقتصاد است.
بر اساس گزارش ها، حجم تامین مالی در سال 1396 رشد خوبی كرد، به گونه ای كه میزان تامین مالی در سال 1394 چندان زیاد نبود اما در سال های 1395 و 1396 بیش از 30 هزار میلیارد تومان اوراق منتشر شد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در این زمینه به ایرنا گفت: در بخش دولتی، 280 هزار میلیارد تا 300 هزار میلیارد ریال و برای بخش خصوصی خصوصی نیز 70 هزار میلیارد تا 100 هزار میلیارد ریال اوراق منتشر می كنیم.
مدیرعامل شركت مدیریت دارایی مركزی بازار سرمایه نیز پیش از این گفته بود: از سال 1389 تا پایان آذرماه سال 1396 تعداد 47 مورد انواع صكوك (اوراق اسلامی) به ارزش بیش از 157 هزار میلیارد ریال در بازار سرمایه منتشر شده است.
اكنون 30 صكوك فعال به ارزش 147 هزار میلیارد ریال در بازار موجود و در حال معامله هستند.

** بازدهی بازارهای رقیب، جلوتر از بورس
مقایسه عملكرد بورس با سایر بازارهای موازی نشان می دهد رقیبان سنتی بورس یعنی سكه بهار آزادی و ارز نسبت به بورس، بازدهی بیشتری داشتند.
بر اساس گزارشی كه شركت بورس تهران منتشر كرده است بر مبنای آخرین قیمت محاسباتی در بیست و سوم اسفند 1396، بازدهی بورس تهران از ابتدای سال تا آن زمان 23.7 درصد، فرابورس 23.4 درصد، سكه بهار آزادی 37.1 درصد، دلار آزاد 29.4 درصد و یورو آزاد 42.9 درصد بود.

** كاهش میزان سپرده‌گذاری در بانك ‌ها به سود بازار سهام
از مهم ترین اقدام های دولت دوازدهم برای تقویت بازار سهام، كاهش میزان سپرده‌گذاری صندوق‌ها در بانك ‌ها از 60 درصد ارزش صندوق به 50 درصد است.
بر اساس بررسی‌های انجام شده، روند ماهانه نرخ بازده تا سررسید (YTM) اوراق تامین مالی موجود در بورس و فرابورس نشان می‌دهد روند هموار نرخ بازده كه از ابتدای سال 1396 آغاز شد، در پایان تابستان با تغییرات جدی همراه بود و در شهریورماه به شدت نزولی شد.
میانگین نرخ بازده اوراق تامین مالی در شهریورماه برابر با 20.4 درصد بود كه این نرخ برای اوراق كوتاه‌مدت و بلندمدت به ترتیب 19.9 درصد و 20.8 درصد ثبت شد.
ابلاغ تدابیر هشت‌گانه بانك مركزی به نظام بانكی برای كاهش نرخ سود بانكی، اصلی‌ترین متغیری بود كه نرخ بازده در بازار اوراق تامین مالی را در شهریورماه كاهش داد.
با توجه به جامعیت این بخشنامه (و در برگیری عملكرد صندوق‌های با درآمد ثابت) به نظر می‌رسد نرخ بازده در همه بازارهای جانشین اوراق تامین مالی (با ریسك صفر) كاهش یافت و همین موضوع نرخ بازده را در این بازار كم كرد.
در كنار كاهش كلی نرخ بازده در بازار اوراق تامین مالی، ساختار این نرخ نیز دستخوش تغییراتی شد؛ به شكلی كه نرخ بازده اوراق كوتاه‌مدت برای نخستین بار پایین‌تر از اوراق بلندمدت قرار گرفت.
از دیگر تصمیم ها، كاهش میزان سپرده‌گذاری صندوق‌ها در بانك‌ها از 60 درصد ارزش صندوق به 50 درصد، ممنوعیت تضمین نرخ سود در صندوق‌ها، الزام به رعایت نرخ‌های مصوب شورای پول و اعتبار و حذف كارمزد مدیریت نسبت به سپرده‌گذاری مازاد نسبت به 50 درصد بود.
تصمیم های مثبتی كه با هدف كاهش سود بانكی و اوراق اتخاذ شده بود به معاملات سهام رونق داد اما رشد یكباره قیمت ارز در بهمن ماه، همه معادلات را تغییر داد.
رشد قیمت ارز كه بی ثباتی مالی و اقتصادی را به دنبال داشت باعث شد بانك مركزی در اسفندماه با هدف جمع آوری نقدینگی، گواهی سپرده های بانكی با سود 20 درصد را منتشر كرده و سود اوراق بدهی را نیز افزایش دهد، بدین ترتیب بخشی از نقدینگی از بازار سهام خارج شده و در بانك ها سپرده گذاری شد.

**بازگشایی نمادهای پرحاشیه و اصلاح دستورالعمل
نحوه توقف و بازگشایی نماد شركت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه یكی از مسائل مهمی به شمار می رود كه از گذشته تاكنون مطرح بوده است.
همواره یكی از مشكلات بزرگ سهامداران، توقف طولانی مدت نمادها بوده است كه باعث می شود پول سهامداران، به مدت چندین ماه بلوكه شود.
سازمان بورس برای رفع این مشكل، علاوه بر اصلاح دستورالعمل بازگشایی و توقف نمادها، به بازگشایی نمادهای پرحاشیه مانند نمادهای بانكی اقدام كرد.
بر اساس دستورالعمل جدید اگر اطلاعات توسط ناشران اوراق بهادار ارائه شود نمادی بیش از 90 دقیقه متوقف نخواهد ماند.

**افزایش انتشار گزارش های شفاف سازی شركت ها
از جمله مهمترین اقدام های سازمان بورس تاكید بر انتشار و افشای گزارش های ماهانه تولید و فروش شركت هاست. انتشار این گزارش های ماهانه باعث شفاف شدن بازار سرمایه می شود.
تاكنون گزارش های دوره ای سه ماهه، 6 ماهه، 9 ماهه و یكساله توسط شركت ها منتشر می شد اما با دستورالعمل جدید گزارش های تولید و فروش ماهانه نیز باید منتشر شود كه باعث می شود اطلاعات به سرعت در اختیار افراد قرار گیرد و امكان دستكاری گزارش ها نیز كمتر شود.
با تصمیم سازمان بورس برای انتشار گزاش های ماهانه تولید و فروش، حجم گسترده ای از اطلاعات شركت ها افشا شده و در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار گرفته است.

**راه اندازی صندوق تثبیت بازار سرمایه
صندوق تثبیت بازار سرمایه همسو با اجرای ماده 28 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی كشور، با مجوز سازمان بورس به منظور كنترل یا كاهش مخاطرات سامانه‌ای یا فرادستگاهی بازار سرمایه كشور تشكیل شد.
این صندوق، در شرایط وقوع بحران‌های مالی و اقتصادی و اجرای سیاست‌های عمومی حاكمیتی در این شرایط و برای حفظ و توسعه شرایط رقابت منصفانه در حوزه بازار سرمایه به عنوان نهاد مالی زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار با شخصیت حقوقی مستقل و غیردولتی نزد اداره ثبت شركت ها و موسسات غیرتجاری تهران ثبت شده است.

**ساماندهی معاملات اوراق بدهی
ساماندهی اوراق بدهی به عنوان یكی دیگر از اقدامات سازمان بورس بود كه در چند ماه اخیر انجام شد.
داد و ستد این اوراق كه به شكل غیررسمی و با روابط غیرمرسوم در خارج از بورس و كف خیابان انجام می شد، به بازار رسمی سوق داده شده است.
مطابق بند ب ماده 36 قانون احكام دایمی برنامه های توسعه كشور معاملات اوراق بهادار خارج از بازار سرمایه فاقد اعتبار است.
جلوگیری از معاملات غیررسمی این اوراق به كاهش نرخ تامین مالی كمك خواهد كرد و اقدام های سازمان بورس مكمل اقدام های بانك مركزی در كاهش نرخ سود بانكی است.
مهمترین اوراقی كه خارج از بورس معامله می شد اوراق «سخاب» بود كه گاهی با سود 40 درصد مورد معامله قرار می گرفت كه هزینه سنگینی را به پیمانكاران و دارندگان این اوراق تحمیل می كرد.
با ورود اوراق سخاب به بازار سرمایه، نرخ سود این اوراق به حدود 16 درصد كاهش یافت.

**افزایش 46 درصدی ارزش دارایی سرمایه گذاران خارجی در بورس
روند رو به رشد حضور سرمایه گذاران خارجی در بورس كه پس از برجام شتاب گرفت، در سال 1396 نیز ادامه یافت.
بر اساس گزارش ها، ارزش دارایی سرمایه گذاران خارجی در بورس تهران كه شمار آنها از یك هزار كد معاملاتی عبور كرده است، تا پایان دی ماه امسال 46 درصد افزایش یافت.
اكنون سرمایه گذارانی از آمریكا، انگلیس، روسیه، آلمان، سوییس، سوئد، لهستان، ازبكستان، جمهوری آذربایجان، چین، هلند، هند، تركیه، لبنان، آفریقای جنوبی، ژاپن، قبرس، ایتالیا، امارات، نروژ، یونان، اندونزی، مالدیو، لهستان، كانادا، هنگ كنگ، قطر، عراق، پاكستان، سوریه، لوكزامبورگ، كویت، نیوزیلند، مالزی، كره جنوبی، گرجستان، ارمنستان، جزایر ویرجین، نیجریه و افغانستان در بازار سرمایه ایران فعالند.
سرمایه گذاران خارجی در 10 ماهه اول 1396 در بخش خرید فعال تر بودند؛ به طوری كه از كل معاملات سرمایه گذاران خارجی، 51 درصد به خرید اختصاص داشت.
96 درصد معاملات سرمایه گذاران خارجی به سهام مربوط بود و بقیه به ترتیب در اختیار حق تقدم، اوراق بدهی، صندوق قابل معامله و اختیار معامله قرار گرفت.

اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: IRNAeco@
اقتصام*2022*1961*