آلودگی محیط زیست پیامد ناگوار فناوری و فعالیت های مخرب انسانی

مساله آلودگی یكی از مسایل ناشی از تمدن انسانی در جهان امروز به شمار می رود كه معادن، آب های زیر زمینی، بیوسفر، تروپوسفر و چرخه و سیستم حیات را با تهدید روبرو می سازد.

سوزاندن و قطع درختان برای تهیه زغال و هیزم، تولید مصالح ساختمانی و گسترش بی رویه شهرها و كارخانه ها از اصلی ترین عوامل نابودی و تخریب زیست بوم ها محسوب می شود. آلودگی محیط زیست تنها به این موارد محدود نمی شود بلكه تا اعماق زمین نیز پیش رفته است.

هر چه جمعیت انسان ها بیشتر باشد، محیط زیست زودتر آلوده می شود. جمعیت زیاد یكی از علت های مهم نابودی محیط زیست به شمار می رود كه بر اثر آن عواملی همچون «كمبود غذا، آب،‌ سوخت، از میان رفتن مراتع و جنگل ها، كمبود مسكن، مدرسه، شغل و بهداشت و زیاد شدن زباله»‌ پدید می آید.

برخورداری از جامعه سالم و محیط زیستی پاك، حق هر شهروندی است. به همین دلیل تمامی اقشار جامعه در برابر حفاظت از محیط زیست مسوول هستند و اطلاع رسانی و آموزش مبانی محیط زیست به گروه های هدف، فرهنگ سازی حفاظت از محیط زیست برای اقشار مختلف جامعه، حساس كردن افكار عمومی در برابر پیامدهای آلودگی از كارآمدترین روش‌ها برای حفظ و پیشگیری از تخریب زیست بوم به شمار می رود. تغییر نگرش، سبك زندگی و تغییر رفتار افراد با محیط زیست نیز می تواند از روند تخریب روز افزون محیط زیست بكاهد.

در این میان مسافران نوروزی در هنگام سفر به منطقه های مختلف كشور می توانند با پاك ‌سازی محیط زیست و جلوگیری از ریختن زباله در طبیعت به گونه شایسته‌ای پاسداشت نعمت های خدادادی باشند تا علاوه بر استفاده از مناسب از این گنجینه ارزشمند، میراث گرانبهایی برای آیندگان به یادگار بگذارند و با رفتار صحیح و مطلوب در برخورد با طبیعت الگوی شایسته ای برای كودكان و نوجوانان‌ باشند.

«اسماعیل كهرم» بوم شناس و كنشگر محیط زیست ضرورت توجه به محیط زیست را وظیفه تمامی انسان ها می داند. در ادامه گفت و گوی ایرنا با وی را می خوانیم.

** آثار تخریب محیط زیست پس از پایان عید نوروز
مسافران نوروزی به هنگام سفر به مناطق خوش آب و هوا و استفاده از طبیعت خدادادی با پاك ‌سازی محیط زیست و محورها، می توانند برای ایجاد فرهنگ نریختن زباله در طبیعت پیشگام شوند و در این امر حتی به رقابت با هم بپردازند. شهروندان با رعایت پاكیزگی محیط زیست هر جا كه می ‌روند باید قدردان مهمان‌نوازی مردمان شهری باشند كه به آنجا وارد شده اند. افراد نباید فكر كنند كه میزبان با كمك شهرداری زباله‌های ما را جمع می‌كنند، در واقع هر وجب از این خاك مال ما است كه در آینده آن را به فرزندانمان می‌دهیم. ما زمین را از پدرانمان به ارث نبردیم، بلكه آن را از فرزندانمان به امانت گرفته‌ایم. باید شهرهای دیگر را مانند خانه خود بدانیم و باعث آزار و اذیت میزبانان نباشیم، در حالی كه به طور معمول پس از پایان عید نوروز آثار تخریب محیط ‌زیست نمایان و تصاویری منتشر می‌شود كه بسیار زشت و دردناك است.

** مصرف گرایی بی رویه و تولید حجم زیاد زباله در فصل تعطیلات
در نوروز و فصل تعطیلات به طور معمول مسافران با مصرف گرایی بی رویه حجم زیادی زباله تولید می كنند و همین امر تفكیك آنها را سخت می كند. شهروندان نباید پسماندها را بدون توجه به عوارض زیست محیطی آن در طبیعت رها كنند. توجه به اینكه در تفرجگاه ها و مناطق سرسبز نباید زباله بریزیم یكی از راه هایی است كه هر فرد باید در زندگی خود رعایت كند. رهاسازی زباله در دل طبیعت به وسیله گردشگران از مشكل های هر ساله شهرهای گردشگر پذیر كشور از جمله منطقه های شمالی كشور به شمار می رود. تلاش برای ایجاد و تغییر الگوهای فرهنگی می تواند زمینه ای باشد تا انسان از هر گونه بی مهری نسبت به طبیعت پرهیز كند و برای نجات از نابودی طبیعت گام بردارد. تخریب فضای سبز در كنار خشكسالی های به وجود آمده یك تهدید جدی است و به همین دلیل باید كوشید به منظور جلب مشاركت و همراهی مردم در مسیر نجات محیط زیست وارد عمل شد.

** رعایت نكات ایمنی در هنگام سفر
رعایت نكات ایمنی در هنگام تفریح در منطقه های سرسبز و جنگل ها را بسیار مهم است. مسافران نوروزی در هنگام حضور در طبیعت، تا میزان امكان غذاهای آماده كه نیازمند پخت مجدد نیست به همراه داشته باشند و در صورت نیاز به آتش از زغال آماده استفاده و از شكستن هرگونه سرشاخه درختان خودداری و خاكستر آتش را نیز با آب و خاك خاموش كنند. گردشگران باید كیسه های مخصوص جمع آوری زباله را همراه داشته باشند و در پایان روز زباله ‌های تولیدی را در مكان های مخصوص بریزند و از ریختن زباله‌ها در جنگل، ساحل دریا، كنار چشمه‌های آب، منطقه های كوهستانی و دره‌ها جلوگیری كنند. همچنین افراد بایستی نسبت به سلامت درختان و بوته ‌های جنگلی دقت و توجه ویژه‌ای داشته باشند.

بهره مندی از محیطی زیبا و با نشاط در گرو رعایت مسایل زیست محیطی است. مسافران نوروزی برای استفاده از محیط زیستی سالم و با نشاط باید در پاسداشت طبیعت كوشا و با رعایت توصیه های زیست محیطی با كارشناسان حفاظت زیست همكاری لازم را داشته باشند.

** راه اندازی پویش های زیست محیطی
راه اندازی پویش های محیطی زیستی در زمینه حفاظت از طبیعت بسیار تاثیر گذار است اما باید در كنار این مباحث نظری و ریشه یابی ها، ابتدا بایستی هر فرد به عنوان كوچكترین عضو از جامعه با رعایت اصول اولیه در این مهم پیشقدم شود و با انتقال آگاهی به اطرافیان این نعمت خداوندی را به آیندگان بسپارد. حركت های این چنینی در سراسر كشور وضعیتی را فراهم می كند تا انسان ها دیگر به جای تخریب محیط زیست در راستای احیای مجدد آن تلاش كنند و این مهم در به كارگیری عزم ملی به دست می آید.

** تولید 7000 تن زباله در تهران
هر روز در تهران هفت هزار تن زباله تولید می شود. 10 درصد(700 تن) از این زباله ها؛ مقوا و كاغذ هستند؛ بنابراین می توان آنان را بازیافت كرد اما این امر انجام نمی شود و قانونی نیز برای كاهش میزان پسماند وجود ندارد. در آلمان اگر زباله بیش از اندازه ی تعیین شده، تولید شود؛ دولت با استفاده از شماره و آدرس هایی كه بر روی كیسه های زباله نقش بسته شده است؛ با توجه به وزن زباله ی تولید شده، مردم را جریمه می كند و حقوق پسماند را از آنان می گیرد. در سوئیس نیز باید نایلون دفع زباله را در اندازه های كوچك، متوسط و بزرگ خرید و تنها در این نایلون ها زباله ریخت، در غیر این صورت زباله ها جمع نمی شوند و تولیدكننده ی این پسماندها جریمه می شود.

سیستم جمع آوری زباله در كشور به ویژه تهران را یكی از بهترین سیستم ها است. هیچ كلانشهری را در جهان نمی شناسم كه هر شب زباله را در ساعت 9 جمع آوری كند. اما باید از خود پرسید كه این زباله را به كجا می برند؟ این پسماندها را به كهریزك در مركزهایی به نام كود (كمپوست) منتقل می كنند. در این روش تنها می توان از مواد قابل بازیافتی چون پوست میوه ها و موادی گیاهی و جانوری بهره برد و آن ها را از قوطی حلبی ها جدا كرد اما تفكیك هفت هزار تن زباله كار ساده ای نیست. در واقع با سیستم بهینه ای چون كمپوست می توان كود مرغوبی از زباله های قابل بازیافت را تولید كرد تا جوابگوی امور كشاورزی شود.

** عزم قاطع مسوولان برای اطلاع رسانی در زمینه حفاظت از محیط زیست
تمامی مسوولان باید عزمشان را جزم كنند و با راهكارهای عملی و قاطع برای كمبود دانش مردمی راهی بیابند. شهرداری و صدا و سیما می توانند از نظر اطلاع رسانی نقش بسیار مهمی را در این زمینه ایفا كنند. نقش رسانه های جمعی در گسترش و ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست بسیار پررنگ و مهم است و با توجه به اینكه نفوذ رسانه های دیداری، شنیداری و مجازی در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه تاثیر رسانه ملی بر ترغیب مردم و مسوولان در پاسداری از طبیعت و حفاظت از عرصه های طبیعی كشور بسیار اثر گذار به شمار می رود؛ تولید و پخش برنامه های زیست محیطی به منظور فرهنگ سازی، آموزش در حوزه زیستی و توسعه پایدار به عنوان یكی از مهارت های زندگی و حقوق شهروندی محسوب می شود.

*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9117** 2002**9131
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.