روز بعد با نوازش سرانگشتان خورشید با بی میلی پلكهایش را اندك اندك گشود . از آن خیل نامهربان اولاد ، تنی چند آمده بودند به دلجویی و پاكسازی خانه ی مادری.
گرچه بی مهری به زمین ، روز و ماه و سال نمی شناسد و عادت ناپسند ما انسانها شده اما در سیزدهمین روز بهار و دید و بازدید ایرانی ها با مام طبیعت ، این نامهربانی به اوج خود می رسد .
شوربختانه ، بسیاری طبیعت را با زباله دانی اشتباه می گیرند ؛ غافل از این كه نحسی این زباله ها نه تنها دامان پرمهر طبیعت كه گریبان خود آنها را نیز خواهد گرفت.
محمد امین معصومی مسئول كمیسیون محیط زیست انجمن طرفداران توسعه انزلی برای پاكسازی زیستگاهش زمین منتظر نماد . او سیزده بدرش را همراه یكی دیگر از دوستداران محیط زیست بعنوان سفیر طبیعت ضمن جمع آوری زباله های پخش شده در ساحل و بوستانها با تحویل كیسه زباله به گردشگران از آنان می خواست به طبیعت احترام بگذراند .
وی به خبرنگار ایرنا می گوید: آسیب نزدن به میزبان ، ابتدایی ترین آدابی است كه باید میهمان رعایت كند. اگر مراقبت نكنیم همین حضور گسترده در طبیعت می تواند در اثر برخی غفلت ها، به تخریب محیط زیست منجر شود.
وی اظهار داشت: وقتی محیط زیست تخریب شود بدنبال آن انسان آرامش و سلامتی خود را از دست خواهد داد بنابراین نتیجه می گیریم طبیعت و محیط زیست ارتباط تنگاتنگی با زندگی بشر دارد.
این جوان دوستدار طبیعت خاطرنشان كرد: محیط زیست بدون انسان می تواند باقی بماند اما انسان بدون طبیعت و محیط زیست قادر به ادامه زندگی نیست.
جمعی از اعضای سمن های طرفدار محیط زیست گیلان و دوستداران طبیعت این دیار سبز زیبا نیز در سیزدهمین ، چهاردهمین و پانزدهمین روز فروردین در نقاط مختلف استان به جبران مافات و جمع آوری نحسی زباله ها پرداختند .
اما معضل رها كردن پسماندها و آلاینده ها در طبیعت تنها به این روز و گردشگران منحصر نمی شود.
*گیلان از ركورد داران در تولید زباله
گیلان با دو میلیون و 600 هزار نفر جمعیت و محیط زیست حساس ، زیبا و شكننده اش در تمام سال با معضل زباله روبرو است مساله ای كه با توجه به حضور قریب 35 میلیون گردشگر یا مسافران گذری در نقاط مختلف استان مضاعف هم می شود.
از سوی دیگر پسماندها حتی اگر به بهترین شكل هم جمع آوری شوند عاقبت در نقاط نامناسبی در دل جنگل یا كنار رود و تالاب و منابع آبی انباشته و موجب آلودگی خاك و آب می شوند.
به گفته كارشناسان سرانه تولید زباله در كشور 700گرم ولی در شهر رشت دوكیلوگرم است و از این رو نباید مدیریت یكسان برای همه شهرهای ایران در مورد زباله ارایه شود .
در روستاهای استان گیلان سرانه تولید زباله روستاها با شهرها برابر است و این خود چالش دیگری در عرصه زیست محیطی محسوب می شود.
*اما راهكار چیست
كارشناسان محیط زیست نخستین راه حل را تولید زباله كمتر و مدیریت پسماند در خانه می دانند . تفكیك زباله از مبداء ، بازیافت زباله های قابل بازیافت و در صورت امكان تبدیل زباله های خانگی به كمپوست از جمله نخستین اقدامات لازم است.
كارشناسان می گویند 80 درصد زباله های خانگی قابل تبدیل به كمپوست و بقیه نیز قابل جدا سازی و بازیافت هستند .
به گفته آنها بهتر است كاغذها و آلومینیوم های اسقاطی و پلاستیكها و شیشه های شكسته دسته بندی شوند زیرا بازیافت آنها از میان انبوه زباله ها، غیر بهداشتی و موجب انتشار انواع بیماریها است .
همچنین برنامه ریزی برای كاهش مصرف مواد شیمیایی و سموم ، جمع آوری و دفع مواد زائد صنعتی بویژه زباله های سمی و خطرناك دارای خاصیت آتش زایی ، پرتو زایی و خورندگی مانند باتری های مستعمل ، پاك كننده های شیمیایی ، لامپهای مهتابی و غیره ، رنگها و آفت كشها می تواند به كاهش آلودگی كمك كند .
*وظیفه متولیان
بخش اصلی دیگر كار به مسئولان مدیریت و ساماندهی دفع زباله ها باز می گردد كه باید این چالش مهم و حیاتی را به بهترین شكل مدیریت كنند.
فرهنگسازی برای كاهش تولید، تفكیك زباله از مبدا، بهینه سازی جمع آوری و حمل زباله و دفع زباله به مناسب ترین و كم خطرترین شیوه ها از جمله راهكارها است .
به گفته كارشناسان رسیدن به پایین ترین سطح آلودگی ناشی از زباله همچنین مستلزم هماهنگی برنامه ها و مدیریت دفع زباله در سطح كشور به ویژه شهرداری ها ، ادارات محیط زیست و بهداشت محیط می باشد .
*گیلان زباله سوز ندارد
15 مركز دفن زباله در گیلان وجود دارد كه به اذعان مدیركل حفاظت محیط زیست گیلان همه آنها مجاور منابع آبی هستند و شیرابه زباله ها به منابع آبی وارد می شود.
مركز دفن زباله سراوان در حوزه آبخیز تالاب انزلی روزانه 120 مترمكعب شیرابه زباله را از این منطقه جنگلی به رودخانه‌های «سیاهرود»، «زرجوب» و «گوهررود» و بعد از آن منطقه «پیربازار» و تالاب انزلی سرازیر و مابقی شیرابه‌ها به آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌كند.
مدیركل حفاظت محیط زیست گیلان معتقد است تا زمانی كه در استان دستگاه زباله سوز نصب نشود مشكل دفع پسماند رفع نخواهد شد.
قربانعلی محمد پور با اذعان به مشكل دفن زباله در جنگل سراوان اظهار داشت: در گیلان به دلیل رطوبت بالا دفن زباله جواب نمی‌دهد.
وی یاداور شد: در این استان، 3 كارخانه كمپوست در شهرهای انزلی، رشت و رودسر روزانه 400 تا 500 تن زباله را می‌پذیرند، اما این كارخانه‌ها به‌دلیل فرسودگی تجهیزات با توان خیلی پایین كار می‌كنند.
وی سیاست اداره كل محیط زیست گیلان را ساماندهی مراكز دفن زباله عنوان و تصریح كرد: درصدد هستیم تا با ساماندهی این مراكز در قالب كارگروه‌های مدیریت پسماند و ادغام آنها، تعدادشان را كاهش دهیم.
*اقدامات در دست اجرا برای مدیریت پسماند
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند گیلان اخیرا گفت: فعالیت چهارمین دستگاه زباله سوز كشور پس از تصویب ارزیابی های زیست محیطی در شهرستان رشت آغاز می شود و برای این منظور، 109 میلیارد ریال هزینه شده است.
پویا شهشهانی اظهار داشت : برای احداث كارخانه كمپوست تالش، اعتباری افزون بر 25 میلیارد ریال به شهرداری آن شهر پرداخت شده و با احداث آن در زمینی به مساحت سه هكتار، روزانه 250 تن زباله از آستارا، ماسال، تالش و رضوانشهر به كمپوست تبدیل خواهد شد.
وی خاطرنشان كرد : برای مدیریت اصولی پسماند در شرق گیلان نیز كارخانه كمپوست با اعتباری افزون بر 25 میلیارد ریال با ظرفیت دریافت روزانه 250 تن زباله در لنگرود ساخته خواهد شد .
*آموزش را جدی بگیریم
قاسمعلی عمرانی استاد دانشگاه ، نخستین اولویت مدیریت و ساماندهی زباله كشور را تفكیك از مبداء عنوان و تاكید كرد : باید برای آموزش و فرهنگسازی آن هزینه كرد تا بازیافت به درستی انجام گیرد .
وی خاطرنشان كرد : مشكل زباله در شهرهای ساحلی و شمال كشور مساله مدیریت پسماند است كه اگر با مدیریت ، عناصر مختلف از زباله جدا و بازیافت شوند 10درصد زباله باقی می ماند .
به گفته این محقق ، پس از تفكیك پسماندها از مبدأ و تبدیل به بیوكمپوست زباله اندك و قابل مهاری باقی می ماند.
وی استفاده از دستگاههای زباله سوز را برای پسماند نادرست خواند و افزود: باید زباله سوز در مرحله آخر قرار گیرد و آنهم در شرایط خاص و برای موادی كه قابل بازیافت نباشند .
عیسی كلانتری رئیس سازمان محیط زیست كشور قول داده، تا با پیگیری‌های مستمر موضوع پسماندهای زباله در 3 استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان را برطرف كند.
مردم گیلان در انتظارند تا پس از سالها سرانجام بر قامت این قول جامه ی عمل پوشانده شود.
این كه زباله چه عواقبی برای سلامت محیط زیست و انسان دارد آن قدر گفته شده كه دیگر نیازی به تكرار نیست.
چالش نه به زباله را از حرف به عمل دراوریم و گیلان زیبا و كشور عزیزمان ایران را از پلشتی زباله ها حفظ كنیم .
گزارش از : گیتی بابایی
6030
رشت-ایرنا- شب از اندوه بی مهری فرزندان ، خواب در چشم تر طبیعت می شكست . سیزدهمین روز بهار به دیدارش آمده بودند و جفاكارانه گوشه گوشه ی خانه كوه و دشت و ساحل و رود را آلوده و او را غمگین و دل چركین ترك كرده بودند.
