سابقه انجمنهای ادبی در نیشابور به بیش از نیم قرن پیش بازمی گردد. 'انجمن شعر سحر' قدیمی ترین انجمن ادبی این شهر است كه توسط صدیقه فاضل رضوی مدیریت و هدایت می شد. همچنین انجمنهای عطار، نظیری نیشابوری، سخن و ادیب از دیگر محافل شعری نیشابور بودند و از دل همین انجمنها شاعرانی همچون حیدر یغما شاعر خشتمال نیشابوری پا به عرصه ادبیات گذاشتند و درخشیدند.
هم اكنون فعالیت چندین انجمن ادبی در قالب جلسات خانگی و رسمی در نیشابور نشاندهنده فضای مساعد ادبی این شهر تاریخی است كه با توجه و مساعدت مسئولان می تواند زمینه را برای حضور پررنگتر فعالان ادبی نیشابور در عرصه های ملی فراهم آورند.
رئیس اداره فرهنگ وارشاد اسلامی نیشابور در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: شاعران نیشابور در قالب انجمنهای ادبی 'فضل، رابعه، نیشابور، مولانا عطار، جوان و چارانه' در حال فعالیت هستند كه جلساتشان بطور منظم و هفتگی در اداره ارشاد نیشابور برگزار می شود. در هر كدام از این انجمنها حدود ٢٠ شاعر و فعال ادبی شركت می كنند.
عباس كرخی افزود: بخش خصوصی رغبت چندانی برای ورود و حمایت از حوزه شعر و داستان نداشته بلكه بیشتر تمایل دارد به عنوان حامی مالی در هنرهای نمایشی حضور پیدا كند، چون نمود بصری بیشتری در جامعه دارد.
وی ادامه داد: با تدابیر دبیر انجمن داستان نیشابور این مشكل تا حدودی حل شده بطوری كه هم اكنون سه سال پیاپی است 'جشنواره داستان سیمرغ' با جلب مشاركت حامی مالی از بخش خصوصی برگزار می شود ولی این اتفاق هنوز در حوزه شعر نیشابور نیفتاده است.
رئیس اداره فرهنگ وارشاد اسلامی نیشابور گفت: فقدان تمكن مالی و كافی نبودن بودجه برای اختصاص به این بخش از مهمترین چالشهای انجمنهای ادبی نیشابور است كه باعث می شود برنامه ها از كیفیت لازم برخوردار نباشد و سایر اداره ها و نهادها هم كمتر در این زمینه همكاری می كنند.
وی انجمنهای ادبی را در ایجاد نشاط اجتماعی و آگاهی بخشی هنری در سطح جامعه بسیار موثر توصیف و بیان كرد: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در قبال این انجمنها وظیفه حمایتی، هدایتی و نظارتی دارد اما بودجه در نظر گرفته شده برای حمایت انجمنها در سال تنها كفاف برگزاری یك شب شعر معمولی را می دهد.
كرخی افزود: سالانه در نیشابور حدود ٦ جشنواره و رویداد ادبی برای شاعران برگزار می شود. طی پارسال ٢٠ نفر از شاعران نیشابوری در جشنواره های ملی و استانی موفق به كسب رتبه های برتر شده اند و یكی از خبرهای خوب در این بخش تقدیر از ٢ شاعر پیشكسوت نیشابوری در جشنواره فجر مشهد بود.
وی ادامه داد: بطور كلی می توان گفت در اكثر جشنواره ها شاعران نیشابوری حائز رتبه های برتر می شوند و در ٢ سال اخیر نیز حدود ١٠ كتاب از شاعران نیشابوری چاپ و منتشر شده است. مهمترین رویداد شعری در نیشابور برگزاری 'جشنواره از توس تا نیشابور' است كه هر سال از ٢٥ تا ٢٨ اردیبهشت ماه به صورت ملی یا بین المللی برگزار می شود. در چهار سال اخیر شاعران نیشابور به قدری قوی ظاهر شده اند كه نظر موافق دبیر و داوران این جشنواره را به خود جلب كرده اند و حتی آن دسته از شاعران نیشابور كه در فراخوان شركت نكرده اند به عنوان میهمان به این برنامه دعوت شده اند.
وی همچنین به روزهای خیام و عطار در تقویم ملی ایران اشاره و بیان كرد: این روزهای ملی ویترین فرهنگی هنری نیشابور هستند لذا سعی می شود فضایی فراهم شود تا شاعران و اهالی هنر از سراسر كشور در نیشابور گرد هم بیایند.
رئیس اداره فرهنگ وارشاد اسلامی نیشابور گفت: هم اكنون فضای غالب هنری شهر نیشابور به شعر و عكاسی اختصاص یافته و حضور هنرمندان نیشابوری در این ٢ بخش بسیار چشمگیر است. نسل جدید هنرمندان هم همگرایی خوبی در این زمینه دارند.
وی افزود: در نیشابور جلسات مثنوی و شاهنامه خوانی نیز در قالب جلسات خانگی و خودجوش و جلسات عطارخوانی نیز به صورت هفتگی در نهاد كتابخانه های این شهرستان برگزار می شود كه نشاندهنده روحیه فرهنگی و شعرپروری در این خطه است.
* انجمنهای ادبی نیشابور مكان اختصاصی ندارند
دبیر شورای شعر نیشابور هم به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود پیشینه طولانی انجمنهای ادبی در نیشابور آنها هنوز از داشتن یك مكان اختصاصی و مجهز به امكانات برای برگزاری جلسات شعر محرومند.
رودابه باقری افزود: زمانی كه انقلاب شد و یا در دوران جنگ این شاعران بودند كه در خط مقدم جبهه فرهنگی به حمایت از نظام و انقلاب پرداختند ولی حالا برای در اختیار دادن حداقل امكانات به شاعران كوتاهی می شود.
وی ادامه داد: در شورای شعر نیشابور یك نماینده از هر انجمن ادبی حضور و این شورا شش عضو دارد. شعر، هنر پایه ایرانیان و مسئولیت حفاظت از این میراث معنوی بر گردن همه مسئولان است.
* بهبود وضعیت نیازمند هزینه است
دبیر انجمن شعر جوان نیشابور نیز گفت: ارائه هر پیشنهادی به مسئولان برای بهتر شدن وضعیت انجمنهای ادبی مستلزم صرف هزینه است لذا اكثرا ترجیح داده می شود هیچ پیشنهادی نشود.
ایمان كرخی افزود: انجمن شعر جوان نیشابور از اوایل دهه ٨٠ شروع بكار كرده است و حدود ٢٠ عضو فعال دارد. در دوره كوتاهی حمایتهایی از شعر نیشابور صورت گرفت و مجموعه اشعار شاعران نیشابوری به صورت یك مجموعه چاپ و منتشر شد ولی این حمایتها ادامه پیدا نكرد و انجمن شعر جوان نیشابور هم ترجیح داد كه زیاد به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی وابسته نباشد.
وی ادامه داد: برای برگزاری شب شعر یا هر برنامه ادبی بودجه ای در اختیار ما قرار نمی گیرد و بخش خصوصی هم حمایت نمی كند. مثلا یك بار قرار شد برنامه ای تحت عنوان 'سلامی به یك شاعر' برگزار و هر ماه از یك شاعر مطرح دعوت شود اما بخاطر فقدان حمایتهای كافی این برنامه تنها یك بار برگزار شد.
دبیر انجمن شعر جوان نیشابور گفت: یك بار هم كه می خواستیم برای شركت در برنامه ای با اعضای انجمن به شهری دیگر برویم با وجود همه پیگیریها حتی یك اتوبوس هم در اختیارمان قرار نگرفت. با این حال شعر نیشابور همچنان راه خود را طی می كند و موفقیتهای شاعران این خطه ادامه دارد. بطور مثال مقام نخست 'جشنواره شعر قند پهلو' را حسین پورقلی از اعضای این انجمن و از شاعران نیشابوری كسب كرد.
* انجمنهای شعر نیشابور تاثیر خود را از دست داده اند
دبیر انجمن ادبی شعر نیشابور نیز گفت: انجمنهای شعر چون از حمایتهای كافی برخوردار نیستند تاثیرگذاری خود را از دست داده اند كه البته پیشكسوتان در این مورد بی تقصیر نیستند.
محمد ابراهیم لگزیان افزود: جشنواره های شعری نیز جهتدار و گرفتار سلایق شده اند و هیچ چارچوبی برای تمایز میان شعرهای خوب از ضعیف وجود ندارد.
وی ادامه داد: ظاهر امر چنین است كه باید شورای شعری در هر شهرستان وجود داشته باشد و سالانه برای انتخاب اعضای این شورا انتخابات برگزار شود اما چند سال است كه این اتفاق در نیشابور نیفتاده است. در گذشته نیز اعضای شورای شعر از بین پیشكسوتان این عرصه انتخاب می شدند.
دبیر انجمن ادبی شعر نیشابور گفت: این انجمن با حدود 39 نفر عضو از سال 1378 فعالیت خود را آغاز كرده است. برنامه ها و رویدادهای ادبی در این شهرستان بدون اطلاع انجمنهای ادبی انجام می شود. به عنوان مثال برای مراسم روز عطار و خیام حتی یك دعوتنامه هم به دست اعضای انجمن ادبی شعر نیشابور نمی رسد.
وی افزود: به نظر من اوج دوران شعر نیشابور دهه 1380 و بخاطر شوق و اشتیاقی بود كه در بین شاعران وجود داشت و مسئولان وقت نیز همكاری و توجه بیشتری می كردند.
* انجمنهای ادبی باعث رشد هنرمندان می شوند
دبیر انجمن ادبی شعر رابعه نیشابور نیز به خبرنگار ایرنا گفت: انجمنهای ادبی باعث ایجاد رقابتهای ادبی و رشد هنرمندان می شوند به شرط آنكه شاعران تمام وقتشان را صرف انجمن نكرده و پیگیرانه مطالعه و تحقیق كنند بگونه ای كه دبیران انجمنهای ادبی باید به مسائل ادبی روز دنیا در حوزه خودشان مسلط باشند.
خدابخش صفادل افزود: حركت شعر نیشابور مانند یك رودخانه است كه گاهی پر آب و گاهی كم آب بوده ولی هیچوقت خشك نشده و به حركت خود ادامه داده است.
وی ادامه داد: در دوره ای تعداد شاعران نیشابور به تعداد انگشتان دو دست بود ولی امروز به جرات می توان گفت در نیشابور حدود ١٥٠ شاعر وجود دارند كه از این تعداد ٢٠ شاعر در حد ملی هستند یعنی شعرشان در اندازه ای است كه می توانند در هر جشنواره و برنامه ای شعر بخوانند.
دبیر انجمن ادبی شعر رابعه نیشابور گفت: در نیشابور زمینه برای رشد شاعران كاملا مساعد است و انجمنهای ادبی نیز می كوشند با دعوت از آنها به شركت در جشنواره های ملی و یا جشنواره های مناسبتی تا حد امكان از شاعران شهرشان حمایت كنند.
مركز شهرستان 450 هزار نفری نیشابور در فاصله 127 كیلومتری غرب مشهد واقع شده است.
1922/9869/1858
مشهد- ایرنا- انجمنهای ادبی از دیرباز بستری مناسب برای پرورش استعدادهای هنری بوده اند تا هنرمندان و علاقه مندان آثار خود را در این محافل به اشتراك گذاشته و از تجربیات یكدیگر استفاده كنند.
