گردگيري از صنايع دستي ، يك تير با دو نشان در حمايت از كالاي ايراني

به گزارش خبرنگار ايرنا ، صدها رشته صنايع دستي كه به طور كامل متكي به مواد اوليه و نيروي انساني بومي هستند ، در زمان هاي نه چندان دور نقطه اتكاي مردم كشورمان به توان و توليدات داخلي به شمار مي رفتند و امروز هم با كشيدن دستي به سر و روي آنها ، مي توان به نقش و كاركرد مهم گذشته اشان را در صحنه اقتصاد و توليد كشور احياء كرد .
گذر زمانه و نشستن گَرد برخي ناملايمات بر سر و روي اين كالاهاي ايراني همچون به روز نشدن ، كابردي نكردن و نبود بازار فروش باعث شده تا اين كالاها كه زماني به عناوين مختلف مورد استفاده روزانه مردم بودند ، در كنج نمايشگاهها و فروشگاههاي صنايع دستي خاك بخورند .
يكي از ويژگي هاي صنايع دستي در كشورمان در كنار تنوع و رنگارنگي ، به كارگيري مواد اوليه موجود در هر منطقه بر اساس بضاعت و فراخور همان محيط بود تا متناسب با شرايط محيطي و زندگي مردم آن مناطق كاربرد يابد ، مانند بافتن حصير كه به عنوان فرش منطبق با محيط آب و هوائي مازندران مورد اقبال مردمان بود تا با طبيعت و محيط زيست هماهنگ باشد.
همچنين دقت و ظرافت به عنوان بيشترين طلب مردم از وسايلي كه مي خواهند استفاده كنند ، بخوبي توسط هنرمندان كشورمان چاشني توليدات صنايع دستي مي شود ، ويژگي اي كه كمتر در توليدات و محصولات وارداتي مي توان مشاهده كرد .
اين ويژگي ها در توليدات هنرمندان صنايع دستي كشورمان باعث شد تا مهر اصالت سازمان بين المللي آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسكو ) بر پيشاني اين محصولات قرار بگيرد ، نشاني كه مي تواند پاياني بر دل نگراني و دغدغه جامعه در خصوص كيفيت و مرغوبيت آن باشد .
اين سازمان همراه با لحاظ كردن سنتي و بومي بودن ، گزينه مورد توجه بازار و مشتريان با عنوان مرغوبيت و كيفيت را شرط اعطاي مهر اصالت قرار داده است .
استان مازندران با توجه به جايگاهش در جذب گردشگر ، يكي از كانون هاي صنايع دستي كشور محسوب مي شود و فراهم بودن انواع مواد اوليه طبيعي نيز بر اين امتياز و ويژگي افزوده است ، اگر چه رد بي مهري و فراموشي همچنان بر تعداد زيادي از رشته هاي صنايع دستي اين استان ديده مي شود .
بر اساس اعلام اداره كل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان مازندران ، از تعداد بيش از 200 رشته صنايع دستي فعال در كشور 82 رشته در مازندران فعال است كه از اين تعداد 14 رشته تاكنون موفق به كسب مهر اصالت يونسكو شده است .
روزگار زيادي سپري نشده است كه در مازندران از جاجيم به عنوان روانداز ، نمد به عنوان فرش و زيرانداز ، انواع لوزام سفالي و چوبي به عنوان ظرف و ابزار كار كشاورزي و دامداري استفاده مي شد و امروز هم با تغيير سبك زندگي مي توان از صنايع دستي در قالب بسته هاي ديگر وسايل زندگي استفاده كرد .
مشاهدات عيني خبرنگار ايرنا نشان مي دهد كه هنوز هستند افرادي كه به دنبال خريد صنايع دستي به عنوان ابزاري براي استفاده در زندگي روزمره خود نمايشگاههاي صنايع دستي را به عنوان محلي براي يافتن نيازهاي بومي خود مي چرخند .
رضا اسدي كه ششمين دهه عمرش را سپري مي كند به وضعيت زندگي گذشته و استفاده از صنايع دستي اشاره كرد و گفت : در آن زمان خبري از قاشق و چنگال فلزي و استيل سر سفره هايمان نبود و هر آنچه بود وسايلي از جنس چوب بود .
وي افزود : كِترا (وسيله براي ريختن برنج پخته در بشقاب ) ، پيله كا (كاسه سفالي براي نگهداري ماست ) و مَجمَه (سيني بزرگ ) از جمله كارهاي دستي بودند كه به عنوان ابزار زندگي هر مازندراني در آن زمان استفاده مي شد .
اسدي كه خود از جمله افرادي است كه هنوز استفاده از وسايل سنتي و دستي را در زندگي خود به كار مي بندد ، گفت : قيمت مناسب و كيفيت خوب اين وسايل باعث شده كه هيچگاه گرايشي به سمت كالاهاي فانتزي و امروزي نداشته باشم .
وي با اظهار اين كه اين روزها فعاليت هنرمندان در اين عرصه كم رمق شده است ، اضافه كرد : استفاده از اين نوع وسايل در صورت توجه و ترويج مي تواند جا وسايلي را كه حتي گاهي وارداتي از خارج است ، بگيرد و اميدي در فعاليت اين هنرمندان ايجاد كند .
** دغدغه فروش
شمسيه روحي از هنرمندان مازندراني كه سالهاست در اين عرصه فعاليت دارد ، گفت : با وجود تمامي مشكلات در تامين مواد اوليه و بازار فروش ، همچنان هنرمندان صنايع دستي فعاليت دارند و هيچگاه از كيفيت محصولات خود نكاسته اند .
وي افزود : كيفيت و مرغوبيت به عنوان اصلي ترين ويژگي محصولات صنايع دستي به شمار مي رود كه سنتي كاران آن را مورد توجه خود قرار مي دهند .
روحي از فروش محصولات توليدي به عنوان دغدغه هميشگي هنرمندان صنايع دستي مازندران ياد كرد و گفت : فراهم نبودن بازار و يا مكاني براي فروش و عرضه محصولاتمان باعث شده تا حاضر به پذيرش برخي جفاها باشيم .
وي افزود : يكي از جفاهائي كه به صنايع دستي مازندران مي شود اين است كه برچسب توليد در استان هاي ديگر به آنها زده مي شود و از اين طريق حتي به خارج از كشور صادر مي شوند و ما نمي توانيم كاري كنيم .
به گفته اين هنرمند مازني ، در حالي كه توليدات صنايع دستي استان با تمام مرغوبيت و كيفيت در بازارهاي ديگر كشورها عرضه مي شود و مشتريان خود را دارد كه زماني نه چندان دور ابزار زندگي مردم مازندران و ديگر نقاط كشور بود.
وي اميدوار است كه در راستاي تحقق شعار سال رهبري مبني بر حمايت از كالاي ايراني و تلاش مسئولان براي هويت بخشيدن توليدات صنايع دستي ، اين بخش از صنعت و توليدات بومي استان رونق بگيرد.
ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري به عنوان نهادي كه مستقيما با مسائل مربوط به كالاها و توليدات صنايع دستي مرتبط است ، مي تواند با برنامه ريزي ها و اقداماتي علاوه بر تحقق اين شعار سال مقام معظم رهبري در احياي دوباره برخي رشته هاي صنايع دستي نقش موثري داشته باشد .
ميراث فرهنگي مازندران با تشكيل كميته طراحي متشكل از طراحان ، كارشناسان و هنرمندان باتجربه صنايع دستي ، نخستين گام را در اين زمينه برداشته است .
**كميته طراحي ، دميدن جان دوباره در كالبد صنايع دستي
كارشناس صنايع دستي اداره كل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان مازندران از تصميم اخير اين اداره كل و تشكيل كميته اي با عنوان 'كميته طراحي ' خبر داد و گفت : اين تصميم گامي براي رونق بخشيدن به صنايع دستي است .
سمانه اژدري در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود : اين كميته به دنبال پركردن خلا ناشي از متناسب نبودن توليدات براي بازار مصرف است تا بتوانند محصولاتي را توليد كنند كه مورد نياز و متناسب با خواسته مشتريان باشد .
وي يكي از علل فروش نرفتن صنايع دستي را لحاظ نكردن نياز مشتري دانست و ادامه داد : اين كميته با حضور طراحان ، هنرمندان و كارشناسان با تجربه حوزه صنايع دستي به دنبال ارزيابي طرح ها و انطباق آن با نياز و ذائقه مردم است .
اين كارشناس عضو كميته طراحي مازندران با اشاره به اينكه توليدات صنايع دستي از مرغوبيت و كيفيت خوبي برخوردار است ، گفت : در اين كميته سعي بر اين است كه كالاها و صنايع دستي كاربردي توليد و به بازار عرضه شود .
وي علاوه بر ارائه طرح هاي كاربردي ، فراهم كردن بسترهاي لازم براي تهيه و تامين مواد اوليه مورد نياز براي توليد و همچنين بستر سازي براي فروش محصولات صنايع دستي را به عنوان ديگر بخش هاي فعاليت و كارهايي نام برد كه توسط اعضا و دست اندركاران اين كميته پيگيري مي شود .
اژدري اضافه كرد : برخي رشته هاي صنايع دستي به دليل نبود مواد اوليه و فضايي براي عرضه در مسير فعاليتشان با مشكل مواجه هستند .
وي اميدوار است با اقداماتي كه صورت مي گيرد صنايع دستي بار ديگر به سبد كالاهاي مصرفي و زندگي روزمره مردم باز گردد و جاي خود را به كالاهاي خارجي بدهد .
** با كيفيت ها ، سرليست محصولات صنايع دستي مازندران
مازندران ، استاني كه در آن رشته هاي صنايع دستي بي شماري وجود دارد كه با وجود اينكه گذر زمانه و بي توجهي ها گرد فراموشي بر روي برخي از اين رشته ها پاشيده است ، اما در مجامع بين المللي به دليل برخوردار بودن از مرغوبيت و كيفيت بالا جايگاه و پايگاهي دارند .
قرار گرفتن برچسب مهر اصالت از سازمان بين المللي آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (يونسكو ) برروي 14 رشته صنايع دستي مازندران حكايتگر ميزان مرغوبيت و با كيفيت بودن اين محصولات است و اعتباري كه آنها را به عنوان برند هر كشور و منطقه در بازارهاي جهاني مطرح مي كند .
معاون صنايع دستي اداره كل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري استان مازندران تعداد رشته هاي صنايع دستي مصوب كشوري را 200 رشته اعلام كرد و گفت : از اين تعداد هنرمندان در 82 رشته در استان مازندران فعاليت دارند .
حسين ايزدي افزود : از اين تعداد صنايع دستي فعال در مازندران نيز 15 رشته از جمله جاجيم بافي ، لاك تراشي و كوب بافي ويژه و بومي استان مازندران هستند .
وي با اشاره به اينكه صنايع دستي مازندران را مي توان در زمره مرغوبترين و با كيفيت ترين كالاها قرار داد ، گفت : ارزيابي صنايع دستي از نظر طراحي ، كاربردي بودن و كيفيت به عنوان ملاك هاي ارزيابي صنايع دستي از سوي سازمان يونسكو است كه 14 رشته صنايع دستي مازندران موفق به دريافت مهر يونسكو شدند .
به گفته معاون صنايع دستي مازندران ، هم اكنون حدود 70 رشته صنايع دستي ديگر اين استان در ليست دريافت مهر يونسكو قرار دارند كه با توجه به تعدد رشته هاي صنايع متقاضي دريافت اين نشان در ليست انتظار قرار دارند .
وي در خصوص ارزش ريالي و ميزان فروش محصولات صنايع دستي هنرمندان مازندران هم گفت : با توجه ملاحظات شخصي افراد در دادن اطلاعات ميزان فروش محصولات صنايع دستي نمي توان رقمي از ميزان فروش اين محصولات ارائه كرد و اطلاعاتي در اين خصوص در دست نيست .
ايزدي از نمايشگاه هاي صنايع دستي به عنوان تنها جايگاه براي دادن آمار ميزان فروش محصولات صنايع دستي هنرمندان مازندراني در يك برهه زماني خاص نام برد .
وي گفت : ارزش ريالي فروش صنايع دستي در يكهزار و 200 غرفه نمايشگاههاي نوروزي مازندران امسال حدود 110 ميليارد ريال محصولات بود كه اين ميزان فروش به همراه رشد چند درصدي نسبت به سال گذشته ، نشان از رغبت و انگيزه افراد براي استفاده از اين محصولات در زندگيشان دارد .
معاون صنايع دستي مازندران تاكيد كرد : مشاهدات نشان مي دهد كه بسياري از كالاهاي صنايع دستي مازندران به دليل نبود مكاني براي عرضه و فروش به صورت صادرات چمداني از استان هاي ديگر و با نام و برند همان استان در بازارهاي مختلف جهاني به فروش مي رسد .
وي اضافه كرد : براي كمك به هنرمندان در اين زمينه ، ايجاد بازارچه هاي دائمي عرضه و فروش صنايع دستي در مازندران را در دستور كار خود قرار داديم .
** تلاش براي كاربردي كردن صنايع دستي
ايزدي با تاكيد بر اين كه احياي صنايع دستي مازندران نيازمند انجام اقدامات زنجيره اي نست ، گفت : در كنار تامين مواد اوليه براي توليد ، بسترسازي براي فروش ، مي بايست نياز بازار را مورد نظر قرار داد .
وي افزود : تسريع در انقراض برخي رشته هاي صنايع دستي ناشي از همين بي توجهي به نياز و ذائقه جامعه است كه شاهديم برخي رشته هايي همچون حصيربافي ، كوب بافي ، نمدمالي ، سفالگري و برخي رشته هاي چوبي مازندران در حال انقراض هستند .
به گفته معاون صنايع دستي مازندران ، اين در حاليست كه وسايل و توليدات همين رشته هاي صنايع دستي همواره و طي سال ها به عنوان ابزار و وسايل مورد استفاده در زندگي گذشتگان به شمار مي رفت .
وي با اعلام اين كه تلاش براي احياي اين رشته ها با دستگيري از هنرمندان اين بخش نيز همراه است ، گفت : 150 ميليون تا چهار ميليارد ريال تسهيلات با كارمزد 6 درصد به افراد و كارگاههاي صنايع دستي مازندران پرداخت مي شود .
ايزدي اميدوار است كه طي سال هاي آينده با اقداماتي كه صورت مي گيرد ، صنايع دستي مازندران احياء شده و استفاده از آنها در زندگي روزمره مردم بيشتر شود.
82 رشته صنايع دستي بر تارك فعاليت هاي هنري و كاري 12 هزار هنرمند استان مازندران مي درخشد كه ديرزماني از آن زمان نمي گذرد كه محصولات آنها به عنوان وسايل و ابزار زندگي مردم استفاده مي شد .
حال كه با شعار سال مقام معظم رهبري ، مسئولان و مردم در تلاش براي رونق دادن به بازار مصرف كالاهاي ايراني هستند اميد است نوك اين پيكان تدبيرها بيشتر به سمت صنايع دستي برود تا علاوه بر ترويج فرهنگ مصرف كالاهاي ايراني ، اين صنعت را از حالت اغماء خارج كند .
گزارش از : فاطمه قنبري قاديكلائي
2096/1654