دولت ترامپ از يك طرف درصدد پاره كردن توافق هسته اي با ايران است و از طرف ديگر درصدد تعقيب يك توافق مشابه با كره شمالي است. با اين حال اگر حاميان تغيير نظام ايران، در دولت ترامپ به قدرت بيشتري دست پيدا كنند احتمالا براي تضعيف قدرت ايران، به توافق هسته اي موسوم به برجام پايان خواهند داد.
لغو توافق هسته اي از سوي ايالات متحده آمريكا منجر به بازگشت تحريم هاي اقتصادي بين المللي عليه ايران در تمامي حوزه هاي هسته اي، موشك هاي ميان برد – دور برد و همچنين حمايت ايران از اسد در سوريه مي گردد. چنين سناريويي زمينه كاهش تجارت و سرمايه گذاري خارجي در ايران را فراهم مي كند و به طور بالقوه ايران را از بازار نفت خارج مي كند.
امروز حاميان تغيير نظام ايران، رهبري و كنترل سياست خارجي آمريكا را به دست گرفته اند. از ديدگاه آن ها هدف آمريكا خلع سلاح هسته اي ايران نيست بلكه هدف تغيير نظام است. جان بولتون مشاور امنيت ملي جديد ترامپ؛ همواره حامي تغيير نظام ايران بوده است. وي اخيرا در اظهاراتي بر اين تاكيد كرد كه تغيير نظام ايران بايد به هدف اصلي سياست خارجي آمريكا تبديل شود. اين در حالي است كه وي همراه با حاميانش درصدد فشار به كره شمالي براي خلع سلاح هسته اي هستند.
خروج ايران از بازار نفت باعث خشنودي عربستان سعودي مي گردد كه اقتصادش به شدت به قيمت بالاي نفت وابسته است. محمد بن سلمان وليعهد عربستان سعودي در طي ديدارش از واشنگتن، پيش بيني افزايش قيمت نفت به 80 دلار هر بشكه را كرد كه اين قيمت به تحقق دستور كار جاه طلبانه اقتصادي و اهداف نظامي و سياسي عربستان كمك خواهد كرد. در واقع اين پيش بيني ناشي از تصور محروم شدن ايران از بازارهاي نفت است.
اعضاي دولت ترامپ بر اين تصورند كه مشكلات اقتصادي فزاينده ايران منجر به موافقت آن ها براي يك توافق بهتر مي گردد. در حالي كه اين استراتژي پر مخاطره اي است زيرا خروج آمريكا از توافق هسته اي باعث مي شود كه آمريكا براي اقناع دشمنانش براي برقراري تعامل ديپلماتيك با دشواري بيشتري روبرو گردد. در واقع بدون گزينه هاي ديپلماتيك معتبر؛ تنها راه موجود كه آمريكا به مسائل حساس بين المللي مي پردازد همان جنگ است يعني همان مسيري كه ترامپ به آن معترض است.
خروج از توافق هسته اي و افزايش فشارهاي اقتصادي عليه ايران باعث انزواي ميانه روها و عملگراياني مي شود كه خواهان تعامل با جهان هستند و همچنين زمينه قدرت يابي افراطي ها فراهم ميشود. در حالي كه برجام زمينه همكاري ضمني بين آمريكا و ايران را در مبارزه باداعش در عراق فراهم كرد؛ با خروج آمريكا از برجام، عراق مي تواند بار ديگر به ميدان منازعه آمريكا و نيروهاي تحت حمايت ايران تبديل گردد. يكي ديگر از تحولات ناخوشايند؛ بازگشت سريع اين كشور به غني سازي اورانيوم با غناي بالاتر از 20 درصد است.
دبيرشوراي عالي امنيت ملي ايران در اظهاراتي بيان كرده كه اگر آمريكا از توافق هسته اي خارج شود ايران ممكن است از پيمان منع گسترش سلاح هسته اي را كه مي تواند به معناي پيگيري آزادانه سلاح هسته اي تعبير گردد خارج شود. رئيس جمهور ترامپ در روز سه شنبه هشدار داد كه اگر ايران فعاليت هاي هسته اي خود را از سر بگيرد با مشكلات بزرگتر از آنچه كه تاكنون داشته روبرو خواهد شد. در حقيقت هر چه ايالات متحده آمريكا ، ايران را تهديد كند احتمالا اين كشور بيشتر براي تامين امنيت خود به سپر هسته اي متوسل مي شود.
در اين صورت، آمريكا بايد سياست تغيير نظام را در اولويت هاي غير مهم خود گذارد و از ايران بخواهد دوباره وارد ميز مذاكره شود. اين در حالي است كه قدرت اهرم اقتصادي ما افزايش پيدا نكرده ولي برنامه هسته اي ايران پيشرفته تر خواهد شد و ايران مي تواند اهرم نفوذ بيشتري براي دستيابي به توافق بهتر نسبت به توافق گذشته داشته باشد.
**گروه ايرنا مقاله
از: محمدرضا يوسف نژاد خبرنگار خبرگزاري ايرنا سمنان
انتشاردهنده: جانعلي فتحي
ايالت متحده آمريكا وعربستان سعودي تنها كشورهايي در جهان به شمار مي روند كه با برجام مخالفند و حمايت اتحاديه اروپا و كشورهاي قدرتمند منطقه از اين توافقنامه، نشان از شكست طرح ايران هراسي ترامپ و بن سلمان دارد.