به گزارش ایرنا، امروزه كاتالیست های مختلفی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و نیز برخی دیگر از صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند كه عمده ترین حالت استفاده از آنها به صورت جامد است.
یك كاتالیست در ساده ترین شكل، ماده ای است كه سرعت یك واكنش شیمیایی را افزایش می دهد در حالی كه خودش متحمل هیچ گونه تغییر دائمی نمی شود.
تولید محصولاتی كه بر پایه كاتالیست هستند، بدون حضور كاتالیست در عمل امكانپذیر نبوده یا از صرفه اقتصادی برخوردار نخواهند بود. به طوری كه در صورت نبود كاتالیست امكان تولید اقتصادی بیش از 70 درصد محصولات پتروشیمی و پالایشی و 100درصد تولید آهن اسفنجی وجود نخواهد داشت.
در سال های گذشته، متخصصان ایرانی موفق شدند تا صنعت كاتالیست را در كشور به طور كامل بومی سازی كنند و در برخی موارد حتی ماشین آلات و فناوری به كار رفته در این صنعت ایرانی است. برخی شركت ها به درجه ای از خودباوری رسیده اند كه می گویند حتی در صورت بازگشت تحریم های ظالمانه اقتصادی، مشكلی در تولید این كاتالیست ها نخواهند داشت.
مدیرعامل شركت طراحی مهندسی و تامین قطعات و مواد شیمیایی صنایع پتروشیمی (اسپك) به تازگی با بیان اینكه اكنون 90 درصد كاتالیست های مورد استفاده در تولید بنزین یورو 4 و 5 بومی سازی شده است، گفت: با بومی سازی كاتالیست ها از خروج یك میلیارد دلار ارز از كشور جلوگیری می شود.
«جلیل سبحانی» با اشاره به انحصار تولید شماری از كاتالیست های پالایشی به آمریكا ادامه داد: یك كاتالیست در انحصار شركت «یو.او.پی» آمریكا بود كه به علت تحریم و فروش نرفتن آن، در پالایشگاه های كشور با مشكل مواجه شده بودیم اما در نهایت توانستیم كه آن را در داخل كشور تولید كنیم.
وی با بیان اینكه اكنون 10 شركت كاتالیست ساز در كشور فعالیت دارد، اضافه كرد: كاتالیست های تولید بنزین یورو 4 و یورو 5 به صورت 100درصد در داخل كشور تولید می شود.
به گزارش ایرنا، ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی ایران اكنون حدود 63 میلیون تن در سال و بنزین بیش از 70 میلیون لیتر در روز است؛ در مسیر تحقق این تولید، دستیابی به فناوری های جدید به ویژه در بخش كاتالیست ها، اهمیتی ویژه دارد؛ اهمیت كاتالیست ها در صنعت پتروشیمی و پالایشگاه ها به حدی است كه بدون آنها امكان تولید بسیاری از محصولات وجود ندارد.
امیر هومن كریمی وثیق، مدیرعامل یك شركت نفت و گاز روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا با اشاره به چگونگی ورود شركت خود به تولید كاتالیست ها، تصریح كرد: چرخه كامل تبدیل گاز به فرآورده های نفتی (Gas to Liqud) در جهان در انحصار دو شركت شل و ساسول است. شل شركت انگلیسی - هلندی و ساسول متعلق به آفریقای جنوبی است.
وی با یادآوری اینكه در سال 85 برای نخستین بار توسعه تولید كاتالیست ها در دستور كار شركت های ایرانی قرار گرفت، اضافه كرد: پس از یك سال و نیم كار تحقیقاتی، كاتالیست به تولید انبوه رسید و در سال 86 برای نخستین بار در پتروشیمی شیراز بارگذاری شد و به گواه نتایج از عملكرد بالاتری نسبت به نمونه خارجی برخوردار بود.
این كارشناس حوزه نفت و گاز بیان داشت: در این پنج سال، سالیانه حدود 150 تن كاتالیست از سوی این شركت تولید و تحویل پالایشگاه ها و پتروشیمی های كشور شد، همزمان شركت های فولادی نیز تقاضای كاتالیست كردند و در سال 92 نخستین بارگذاری صنعتی كاتالیست های فولادی در مجتمع فولاد مباركه اصفهان به نتیجه رسید.
كریمی وثیق تصریح كرد: اینك تولید نزدیك به 30 درصد فولاد كشور با كاتالیست های ایرانی انجام می شود و بهه ویژه در دو سال اخیر واردات این محصول به حداقل خود رسیده است.
مدیرعامل شركت نفت و گاز سرو با اشاره به عمر پنج تا هفت ساله كاتالیست های فولادی، پیش بینی كرد كه با تعویض كاتالیست ها در صنایع فولادی، سهم كاتالیست های ایرانی تا پایان سال به 50 درصد افزایش یابد.
كریمی وثیق افزود: نیاز مصرفی انواع كاتالیست ها در كشور سالیانه بین 500 تا 700 میلیون دلار است كه 80 نوع كاتالیست پتروشیمی، پالایشگاهی، فولادی و صنایع شیمیایی را شامل می شود اما كل تولید داخلی فقط پاسخگوی 15 درصد نیاز كشور است.
وی با اشاره به اهمیت حركت به سمت تولید كاتالیست ها در كشور و داخلی سازی آنها، گفت: اگر به طور نمونه كاتالیست سنتز متانول از سوی شركت های آمریكایی یا شركت های چند ملیتی (با مشاركت آمریكایی ها) در اختیار كشورمان قرار نگیرد، صدور متانول كه 50 تا 60درصد صادرات پتروشیمی كشور است، تعطیل می شود.
كریمی وثیق ادامه داد: این وضعیت همچنین در خصوص كاتالیست های پلیمری وجود دارد. در برخی موارد توان ساخت آن در شركت های تولیدی داخلی وجود دارد و امیدواریم مسئولان با در نظر داشتن این موضوع از خرید كالای با كیفیت داخل بیشتر حمایت كنند.
* جلوگیری از خروج 15 میلیون یورو از كشور
این فعال صنعتی تصریح كرد: سال گذشته و با فعالیت شركت ما، دستكم بین 15 تا 17 میلیون یورو از خروج ارز از كشور جلوگیری شد؛ این در حالی بود كه با وجود فعالیت این شركت و برخی دیگر از شركت های داخلی، خارجی ها قیمت های كمتر و متعادل تری را پیشنهاد كردند كه در غیر این صورت، خروج حدود 25 میلیون یورو ارز از كشور محتمل بود.
وی تصریح كرد: اكنون در شرایطی هستیم كه حتی اگر تحریم های ظالمانه اقتصادی بازگردند، برای تولیدات این شركت مشكلی به وجود نمی آید.
كریمی موثق یادآور شد: كاتالیست های تولیدی در ایران 50 تا 60 درصد كمتر از قیمت مشابه اروپایی و 10 تا 15 درصد پایین تر از قیمت مشابه هندی و چینی تولید می شود، اما كیفیت آنها به گواه نتایج عملكرد گزارش شده در حد تولیدات اروپایی است.
اقتصام* ۳۰۶۵*2025 *3063
تهران- ایرنا- كاتالیست ها از محصولات فوق امنیتی و راهبردی صنایع جهان به شمار می روند كه فقط چند شركت فناوری تولید آن را در اختیار دارند اما با تلاش نخبگان ایرانی در سال های گذشته تابوی ناتوانی تولید كاتالیست در كشورمان شكسته شد.
