شيخ صدوق در 305 هجري قمري در قم ديده به جهان گشود. پدرش ابوالحسن علي بن حسين بن موسي قمي از فقهاي بزرگ شيعه بود كه در زمان امام حسن عسكري(ع) مي زيست و مورد تاييد امام يازدهم(ع) بود تا جايي كه ايشان به او لقب شيخ، فقيه و معتمد دادند.
پس از مرحوم كُليني نويسنده كتاب ارزشمند اصول كافي، صدوق از بزرگ ترين محدثان عصر خود به شمار مي آمد كه توانست در مدت كوتاهي به واسطه هوش سرشار و حافظه قوي، به قله هاي بلند كمال انساني دست يابد و توانست در 20 سالگي، هزاران حديث را حفظ و به آنها عمل كند.
شيخ صدوق علاوه بر ضبط و نقل حديث، در علوم ديگر مانند روايت، مباحث كلام و فقه برجسته و ممتاز بوده كه توانسته تأليفات بسياري از خود به جاي گذارد. اين عالم فرزانه حديث صحيح و درست را از نادرست و جعلي تشخيص مي داد و در حفظ منابع و جمع آوري آن ها تلاش فراواني كرد، اين امر سبب شد فقها و بزرگان مسلمان او را رييس المحدثين بنامند.
شيخ صدوق حديث ها را به تناسب موضوع هاي مختلف دسته بندي و براي هر موضوع، باب جداگانه اي باز مي كرد، از وي 300 اثر ارزشمند به جا مانده است كه مي توان به من لايحضره الفقيه (دومين كتاب از كتب اربعه)، علل الشرايع (دربارهٔ فلسفه احكام و علت تشريع آنها است)، كمال الدين و تمام النعمة (دربارهٔ اثبات وجود امام زمان و غيبت طولاني آن حضرت از نظر عقلي و نقلي)، التوحيد، الخصال الممدوحه و المذمومه، عيون اخبار الرضا و صفات شيعه اشاره كرد.
وي علاوه بر آثار فراواني كه به رشته تحرير درآورد توانست شاگردان زيادي از جمله دانشمند بزرگ محمد بن نعمان معروف به شيخ مفيد، حسين بن عبيدالله غضائري، ابوالحسن جعفر بن حسين قمي، ابوجعفر محمد بن احمد بن عباس بن فاخر دوريستي، حسن بن محمد قمي، علي بن احمد بن عباس نجاشي و سيد ابوالبركات علي بن حسن خوزي حسيني حلي را نيز تربيت كند.
سرانجام اين محدث نامي علم حديث و كلام در سال 381 هجري قمري در 76 سالگي در شهر ري به ديدار دوست شتافت و پيكرش در نزديكي مرقد مطهر حضرت عبدالعظيم حسني(ع) به خاك سپرده شد.
قبر مرحوم شيخ صدوق در اثر حملات سربازان چنگيز مغول، خوارزمشاهيان و تيموريان و نيز برخي عوامل طبيعي همچون سيل چندين مرتبه ويران شد و سال ها زير توده اي از خاك پنهان بود تا اينكه در عصر ناصرالدين شاه سرداب او كشف و جسد شريفش تازه، معطر و سالم نمايان شد.
بر اساس گزارش‌ها و مستندات تاريخي، پيش از زمان ناصرالدين شاه، گورستان ابن بابويه كشتزار و باغ بسيار وسيعي بوده كه در پي كشف جسد سالم فردي در سردابي زير آن باغ و بدست آمدن سنگي درون سرداب كه آشكارا نشان مي‌داد پيكر ازآن شيخ صدوق مي باشد كه بيش از 800 سال پيش درگذشته است، بي‌درنگ بقعه‌اي بر آن مزار احداث مي‌كنند.
امروزه آرامگاهش در ابن بابويه شهر ري زيارتگاه مسلمانان و محل استجابت دعاي مؤمنان است.
3218/6003
شهرري ـ ايرنا ـ پانزدهم ارديبهشت سالروز بزرگداشت ˈابوجعفر محمّد بن علي ابن بابويه قمیˈ ملقب به ˈشيخ صدوقˈ است، انديشمندي كه سال هاي زيادي از عمر خود را صرف گردآوري و نگهداري احاديث ائمه اطهار(ع) كرد.