به گزارش ايرنا، براساس گزارش سازمان ملل سكونتگاه هاي غير رسمي (حاشيه نشيني) چالش اصلي هزاره سوم معرفي شده اند به طوري كه در دنيا از هر 6 نفر يك نفر در سكونتگاه هاي غير رسمي زندگي مي كند.
براساس اين گزارش در صورتي كه اين روند ادامه پيدا كند و دولت ها برنامه اي براي آن نداشته باشند تا سال 2030، حدود 2 ميليارد نفر از جمعيت شهرنشين دنيا در اين سكونتگاه ها زندگي خواهند كرد لذا در سال هاي اخير يكي از دغدغه هاي مزاحم در توسعه پايدار شهري مساله حاشيه نشيني و سكونتگاه هاي غيرمجاز شهري است.
مناطقي كه به گفته برخي كارشناسان از نظر اجتماعي و جغرافيايي قابل تفكيك هستند، بدون شك در درازمدت معضلات اجتماعي و فرهنگي بسيار ناخوشايندي براي نسل هاي آينده خواهند داشت.
حاشيه نشيني هايي كه در اثر مهاجرت روستاييان و با فقر شهرنشينان رفته رفته افزايش مي يابند همانند توده هايي بي سر و صدا در بدنه شهرها ايجاد مي شوند.
سكونتگاه هاي غيررسمي و حاشيه نشيني تنها در ايران وجود ندارد بلكه در دنيا به ويژه كشورهاي جهان سوم به يك دغدغه تبديل شده است؛ چراكه گفته مي شود در حال حاضر 42 درصد جمعيت كشورهاي جهان سوم يا در حال توسعه در همين سكونتگاه ها زندگي مي كنند.
البته امروزه همگان مي دانند يكي از اصلي ترين دلايل ايجاد حاشيه نشيني و سكونتگاه هاي غير رسمي فقر اقتصادي و فرهنگي است كه شهروندان به دليل آن نمي توانند محل مناسبي براي زندگي در اختيار داشته باشند.
بيش از 350 هزار نفر از شهروندان لرستاني در بافت هاي ناكارآمد و نابسامان(سكونتگاهاي غيررسمي و حاشيه نشيني) زندگي مي كنند كه طرح بازآفريني شهري به همراه توانمندسازي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي در اين مناطق برنامه ريزي شده است.
اكنون 2 هزار و 25 هكتار معادل 14 درصد بافت هاي شهري استان ناكارآمد و هشت درصد بافت هاي شهري معادل يكهزار و 124 هكتار فرسوده و 901 هكتار سكونتگاه غيررسمي است.
در تعريف جديد بافت هاي فرسوده پنج محدوده تاريخي فرهنگي، ناكارآمد شهري، سكونتگاه هاي غيررسمي، روستاهاي اضافه شده به محدوده شهر و بافت هاي ناسازگار شهري از جمله كارخانه ها تعريف شده است.
** آيا سكونتگاه غيررسمي و حاشيه نشيني مشابه است؟
مسئول طرح بازآفريني اداره كل راه و شهرسازي لرستان در اين باره گفت: حاشيه نشينان در حوالي محدوده قانوني شهرها سكونت دارند اما سكونتگاه هاي غير رسمي به نوعي حاشيه نشينان دروني و مركزي شهرها هستند.
برزو بردي نشين افزود: سكونتگاه هاي غير رسمي مناطقي از شهر است كه عده اي به دليل فقر و بدون برنامه ريزي در محدوده اراضي دولتي اقدام به ساخت و ساز كرده اند كه اين سكونتگاه ها در هر نقطه شهر مي توانند وجود داشته باشند و دستگاه هاي خدمات رسان از جمله آب و برق مجبور به ارائه خدمات به اين افراد هستند.
وي ادامه داد: در برخي موارد سكونتگاه هاي غير رسمي به دليل مهاجرت روستاييان به شهر براي دريافت شغل و درآمد مناسب ايجاد مي شود چراكه اين افراد به صورت خانوادگي مهاجرت كرده و با تصرف اراضي و ساخت و ساز در هر نقطه شهر موجب ناهنجاري شهرنشيني مي شوند.
** حاشيه نشينان كمتر از 50 درصد خدمات شهري را دريافت مي كنند
وي اظهار داشت: افراد مستقر در بافت هاي حاشيه اي و سكونتگاه هاي غيررسمي كمتر از 50 درصد خدمات شهري را دريافت مي كنند كه اين امر منجر به بروز مشكلات بسياري براي آنان شده است.
بردي نشين فقدان سند مالكيت رسمي و محروميت از خدمات و زيرساخت هاي شهري را از شاخص هاي سكونتگاه هاي ناكارآمد عنوان كرد و افزود: شرايط موجود و حاكم بر اين گونه نواحي در بروز ناهنجاري هاي اجتماعي بسيار مساعد است.
وي ادامه داد: ساكنان بافت هاي ناكارآمد به طور عمده از خدماتي نظير مدرسه، پارك، ورزشگاه و معابر مناسب محروم هستند و درصورت بروز حوادث، روند امداد رساني كند مي شود.
اين كارشناس بهسازي شهري درخصوص چگونگي مواجهه با بافت هاي ناكارآمد گفت: بدون شك انجام اقدامات ضربتي راه حل نهايي بهسازي و يا حذف اين مناطق نيست.
وي افزود: توانمندسازي اين مناطق از تمامي جهات فرهنگي، امنيتي، اقتصادي و آموزشي راه حل مناسبي است كه امروزه مورد توجه قرار گرفته است.
بردي نشين گفت: توانمندسازي رويكرد جديدي براي كاهش فقر اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي است و مجموعه اقداماتي را در بر مي گيرد كه منجر به شكوفايي قابليت ها و خلاقيت هاي فردي براي ارتقاي وضعيت موجود به وضعيت بهتر شود.
وي يادآور شد: در طرح هاي توانمندسازي، ارتقاي زيرساخت ها و خدمات شهري، حمايت از گروه هاي آسيب پذير اجتماعي (كودكان، زنان سرپرست خانوار، معلولان)، ارتقاي وضعيت معيشت و اشتغال زايي در كنار بهبود مسكن اجرا مي شود.
** مشكلات مشخص بافت هاي ناكارآمد براي جامعه
مسئول طرح بازآفريني اداره كل راه و شهرسازي لرستان در خصوص مشكلات حاشيه نشينان و اهالي سكونتگاه هاي غيررسمي گفت: مسائل اجتماعي، نداشتن امنيت، نبود شغل و رشد فرهنگي مناسب از جمله معضلات اين مناطق است.
وي اضافه كرد: از نظر كالبدي و مهندسي شهري نيز اين مكان ها چهره زشتي به شهر داده اند و متناسب با روند توسعه نيستند.
بردي نشين با بيان اينكه بسياري از بزهكاري هاي اجتماعي حاصل سكونتگاه هاي غيررسمي است، اظهار داشت: بدون شك هزينه كردن اعتبار در اين برهه از بسياري از هزينه هاي سنگين تر مالي و اجتماعي در آينده جلوگيري خواهد كرد.
وي بهترين راه حل براي كمرنگ شدن اين سكونتگاه ها را كاهش فقر شهري دانست و افزود: رشد فرهنگي بدون داشتن اقتصاد مناسب، كار سختي است.
مسئول طرح بازآفريني اداره كل راه و شهرسازي لرستان همچنين درخصوص اقدامات دولت در رابطه با بافت هاي ناكارآمد گفت: هيات دولت در سال 93، سند ملي بازآفريني شهري را مصوب كرده است و بدون شك بر اساس اين سند، بهسازي و نوسازي بافت هاي ناكارآمد شهري وظيفه يك دستگاه نيست و اين سند نيز براي همكاري بيشتر نهادهاي دولتي و غيردولتي تنظيم شده است.
بردي نشين با بيان اينكه جلسات ستاد ملي بازآفريني شهري به رياست رئيس جمهوري برگزار مي شود، اضافه كرد: خرم آباد و بروجرد بيشترين مساحت بافت فرسود ه را در لرستان دارند و تهيه طرح بازآفريني اين شهرها تصويب شده است.
** 27 محله لرستان معادل 2 هزار هكتار براي اجراي طرح بازآفريني شهري انتخاب شد
مديركل راه و شهرسازي لرستان به خبرنگار ايرنا گفت: 27 محله در پنج شهرستان لرستان براي اجراي طرح بازآفريني شهري انتخاب شده است.
علي عليخاني افزود: اين محلات در شهرهاي خرم آباد، بروجرد، كوهدشت، اليگودرز و دورود هستند كه طرح بازآفريني و توانمندسازي آنها در ابعاد مختلف با همكاري دستگاه هاي مربوطه انجام مي شود.
وي ادامه داد: سال گذشته در راستاي اجراي طرح هاي بازآفريني شهري استان لرستان، 63 ميليارد و 500 ميليون ريال جذب شد كه تلاش مي شود با افزايش تخصيص در سال جاري، حجم فعاليت هاي زيرساختي و عمراني در محلات ارتقا يابد.
مديركل راه و شهرسازي لرستان گفت: در مجموع 2 هزار هكتار براي اجراي طرح بازآفريني شهرهاي لرستان انتخاب شده كه در حال حاضر عمليات اجراي طرح در سطح 300 هكتار در دست اجرا است.
** طرح بازآفريني 20 درصد جمعيت لرستان را زيرپوشش قرار مي دهد
مديركل راه وشهرسازي لرستان گفت: 350 هزار نفر معادل 20 درصد جمعيت استان لرستان زيرپوشش طرح بازآفريني قرار مي گيرد.
وي افزود: مادامي كه اجراي طرح در 27 محله مشخص شده تمام نشود، محله جديد براي اين طرح معرفي نخواهد شد و هم اكنون حدود 30 طرح با توجه به نياز محلات از جمله آسفالت معابر، جمع آوري آبهاي سطحي و فاضلاب، احداث خانه محله و مرمت بازار در دست اقدام است.
وي اظهار داشت: براي نخستين بار شهردار محله هاي تاريخي در بروجرد منصوب شده كه اين امر كمك شاياني به بازآفريني شهري كرده تا علاوه بر اجراي طرح، آثار تاريخي نيز حفظ شوند.
عليخاني هدف اصلي طرح بازآفريني شهري را افزايش كيفيت زندگي در مناطق حاشيه اي و آسيب ديده عنوان كرد و افزود: نخستين اقدام در اين محلات نه تخريب، بلكه بازسازي است.
** پرداخت تسهيلات كم بهره در طرح بازآفريني شهري
مديركل راه و شهرسازي لرستان گفت: براي نوسازي و بهسازي در مناطق حاشيه اي و فرسوده، تسهيلات مناسب با سود كم و مدت بازپرداخت طولاني مصوب شده است.
وي ادامه داد: در اين راستا تسهيلاتي با سود هشت تا 12 درصد و مدت بازپرداخت 13 سال به متقاضيان نوسازي اعطا مي شود.
عليخاني گفت: درمجموع 2 هزار و 700 محله كشور مشخص شده اند كه هر سال بايد 270 محله در قالب يك برنامه 10 ساله نوسازي شود و متقاضيان استاني نيز بايد براي دريافت تسهيلات مصوب شده، اقدام كنند.
** احياي هويت شهري و جلوگيري از توسعه بي رويه شهرها
مديركل راه و شهرسازي لرستان اظهار داشت: احياي هويت شهري از ويژگي هاي بارز طرح بازآفريني است كه در قالب آن نماد تاريخي، هويتي و شخصيتي شهرها حفظ مي شود.
وي افزود: اين طرح با هدف كاهش توسعه شهر در حاشيه و احياي بافت مركزي شهر اجرا مي شود.
عليخاني گفت: در اجراي طرح بازآفريني نيازي به ايجاد زيرساخت هاي جديد آب، برق و گاز نيست كه اين امر در كاهش هزينه ها و تسريع در روند كار بسيار موثر است.
وي اضافه كرد: در بسياري از سايت هاي مسكن مهر، دستگاه هاي خدمات رسان و مراكز مورد نياز از جمله مدرسه، مسجد و درمانگاه وجود ندارد اما با توجه به اينكه طرح بازآفريني درون شهر انجام مي شود، دسترسي به امكانات رفاهي همچنان ميسر است.
** لرستان جزو استان هاي پيشرو در طرح بازآفريني
مديركل راه و شهرسازي لرستان گفت: لرستان در سال 96 جزو استان هاي موفق كشور درخصوص اجراي طرح بازآفريني بوده و تمام برنامه ريزي هاي انجام شده در اين استان اجرايي شده است.
وي مشكل اصلي در اجراي اين طرح را ناهماهنگي بين دستگاهي دانست و افزود: فعاليت مثبت شهرداري ها در اين طرح بسيار مهم است و به همين دليل استاندار لرستان دستور داده شهرداري ها با جديت در اجراي اين طرح در كنار مردم به عنوان مولفه اصلي حضور داشته باشند.
وي تصريح كرد: براساس بخشنامه دولت، دستگاه هاي دولتي مكلف هستند زمين هاي بي استفاده خود در محدوده شهرها را براي اجراي طرح بازآفريني واگذار كنند كه تحقق اين مهم، نيازمند همكاري همه ادارات است.
وي ادامه داد: دولت نيز همه دستگاه ها را ملزم كرده 30 درصد اعتبار خود را در محله هاي هدف بازآفريني هزينه كنند.
7269/3022
خرم آباد - ايرنا - در سال هاي اخير پديده اي كه بيشتر در كنار آسيب هاي اجتماعي همچون طلاق و اعتياد عنوان مي شود، مساله بافت هاي فرسوده و آسيب ديده شهري است؛ به همين دليل دولت طرح بازآفريني شهري را براي ارتقاي كيفيت زندگي در اين محله ها تصويب كرده است.
