مصيبتي كه ميليون ها زندگي را ويران و سرمايه هاي كلان ملي را صرف مبازره و يا جبران صدمات ناشي از آن مي نمايد.
هر روز بر شمار قربانيان مصرف مواد افزوده مي شود و عوارض آن شامل اختلالات جسمي، رواني، خانوادگي، فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي همه مرزهاي فرهنگي واجتماعي را در مي نوردد و سلامت بشر را مورد تهديد قرار مي دهد.
نسل بشر تا هر زمان كه تداوم يابد اعتياد را به عنوان آفت هميشگي با خود حفظ خواهد كرد.
مبارزه عليه عوامل توليد مواد به تنهايي باعث كاهش مصرف نخواهد شد.
تنها روش موثر براي كاهش شيوع اعتياد بكارگيري روش هاي صحيح كاهش تقاضا شامل برنامه هاي پيشگيري و درمان همگام با مبارزه با عرضه است.
يكي از دستگاه‌هايي كه در حوزه اعتياد درگير بوده و خدمات ارائه مي‌كند، بهزيستي است كه در سه بخش درمان و بازتواني اعتياد ، كاهش آسيب و نيز پيشگيري از آن فعاليت دارد.
در حوزه پيشگيري و درمان اعتياد در شهرستان اردكان پنج مركز درمان سرپايي درمان و يك مركز اقامتي ميان مدت (كمپ) وجود دارد كه از آن پنج مورد، 2 مركز با مجوز سازمان بهزيستي و سه مركز با مجوز دانشگاه علوم پزشكي به فعاليت مشغولند.
بهزيستي اردكان، سال گذشته در حوزه پيشگيري از اعتياد براي 2 هزار و150 نفر از جامعه هدف بهزيستي و عموم شهروندان اردكاني ، دوره آموزشي پيشگيري از اعتياد برگزار نموده است.
گام هاي اساسي در پيشگيري از اعتياد، جنسيت و سن و سال و طبقه اجتماعي نمي شناسد ، اعتياد مهمان ناخوانده اي است كه به دلايل گوناگون امروزه به عنوان معضلي فراگير در جامعه ما مطرح شده و در بهترين حالت يك ششم جمعيت كشور را به نوعي درگير خود ساخته و در سايه غفلت ما ، روز به روز بر گستره آن افزوده مي شود .
هرچند آمارها به فراواني 10 درصدي زنان معتاد اشاره دارد ولي اين ميزان به نرمي و آرامي در حال افزايش است و اعتياد در جامعه ما كم كم مي رود كه شكل و شمايلي زنانه به خود بگيرد .
از سوي ديگر تغيير مصرف از سنتي به مواد پر خطرتر صنعتي و مواد توهم زا زنگ خطر و هشدار جدي در اين حوزه است كه در اثر كم توجهي مي تواند به عواقب جدي و غير قابل جبران منجر شود.
آمارهاي رسمي وجود بيش از 3 تا 4 ميليون معتاد به مواد مخدر را در كشور تاييد مي كند و اين در حالي است كه آمارهاي غير رسمي بر تعداد بسيار بيشتري دلالت دارد.
به هر روي اعتياد آتش خانمان سوزي است كه امروزه دامن گير بسياري از خانواده ها شده ،بسياري از خانواده ها به طور مستقيم يا غير مستقيم با اين معضل اجتماعي درگيرند .
از ديدگاه پزشكي و روان پزشكي اعتياد يك بيماري و فرد معتاد يك بيمار است و بايستي مانند ساير بيماران درمان شده و از وي مراقبت به عمل آيد.
بنا به تعريف سازمان بهداشت جهاني، اعتياد به معني اتكا به مواد مخدر و يا ساير مواد كه بر اثر استعمال و مصرف مكرر و مداوم آنها به وجود مي آيد است و سه ويژگي مهم دارد، احساس نياز شديد به ادامه مصرف ، علاقه شديد به افزايش مداوم مصرف دارو و وجود وابستگي جسمي و رواني در فرد معتاد.
پيشگيري از ابتلاي به اعتياد همانند ساير بيماري ها بر درمان آن مقدم است چنانكه رسول مكرم اسلام فرموده اند : يك درهم پيشگيري بهتر از يك خروار درمان است .
در نتيجه شايسته است كه ما هم چنانكه كودكان خود را در برابر بيماري هاي مسري واكسينه مي كنيم و يا با رعايت اصول بهداشتي، فرزندان خود را از ابتلا به بعضي بيماري ها ايمن مي كنيم با به كار بستن اصول پيشگيري اوليه فرزندان خود را از همان دوران كودكي به گونه اي تربيت نماييم كه در دوران نوجواني و جواني، گرفتار اعتياد به مواد مخدر نگردند .
در پيشگيري از اعتياد در سطح يك بايد عوامل خطر ساز اعتياد شناسايي و از بين برده شود عواملي مانند كانون هاي مصرف مواد و يا پاتوق ها ، پيشگيري از طلاق ، مراقبت از فرزندان و سرپرستي و حمايت از كودكان و زنان خياباني .
در اين سطح از پيشگيري همچنين بايد عوامل محافظت كننده از ابتلاي به اعتياد تقويت شود ، عواملي مانند افزايش اعتماد به نفس ، رضايت از زندگي زناشويي ، مسئوليت پذيري در قبال خانواده ، همسر و فرزندان ، اميد به آينده ، مهارتهاي اجتماعي موثر ، تقويت باورهاي مذهبي و...
و در اين مرحله چه بايد بكنيم ؟ پاسخ اين پرسش رويكرد پيشگيري در سطح دوم است حال اگر با همه اين تفاسير فردي به مواد مخدر اعتياد پيدا كرد ، تكليف ما چيست ؟
در سطح دوم پيشگيري از اعتياد بايستي با شناسايي و غربالگري افرادي كه به تازگي به دام اعتياد افتاده اند ، نسبت به درمان سريع آنان اقدام نموده و از مزمن شدن اعتياد در آنان جلوگيري كنيم چون كه هر چه مدت زمان گرفتاري در دام اعتياد طولاني تر باشد رهايي و درمان آن سخت تر و مستلزم صرف زمان و پول بيشتري خواهد بود .
رويكرد پيشگيري ثانويه با انجام اقدامات درماني لازم و پيگيري هاي بعدي است با اين هدف كه بيمار از شر اعتياد نجات يافته و با رعايت توصيه هاي پزشكي - بهداشتي از بازگشت بيماري و اعتياد در او جلوگيري به عمل آيد .
هدف از پيشگيري سطح سوم جلوگيري از پيشرفت بيشتر و طولاني شدن بيماري و فراهم ساختن امكانات براي بازگشت فرد معتاد به جامعه و از سرگيري فعاليت هاي اجتماعي است كه اين مهم با اقداماتي كه از آنها به عنوان اقدامات توانمندسازي ياد مي شود صورت مي گيرد كه از جمله اين اقدامات مي توان به آموزش مهارت هاي زندگي فردي ، خانوادگي و اجتماعي ، خدمات مشاوره اي و ... اشاره نمود.
به علت وجود تنوع زياد مواد مخدر ، روش هاي درماني تخصصي ترك اعتياد نيز متعدد است و از آنجا كه براساس تحقيقات صورت گرفته، سه چهارم معتادان دچار بيماري هاي روان شناختي و روان پزشكي هستند بخش بزرگي از درمان اعتياد ، در گرو روان درماني، رفتار درماني و خانواده درماني است كه در كنار دارو درماني نقش خود را در درمان اعتياد به خوبي بازي كرده و اثربخش خواهد بود و تا هشتاد درصد موفقيت در ترك اعتياد با مشاوره و روان درماني امكان پذير است .
براي ترك اعتياد يك فرد ، بايد جامعه و خانواده نيز همكاري لازم را داشته باشند و از آنجا كه اعتياد ، به سبب مزمن بودن، سال ها با فرد همراه بوده و با ذهن و جسم فرد معتاد عجين گشته، بر بسياري از اعمال و رفتار وي اثر مي گذارد و براي حل اين مشكل آشنايي با علوم روز در حوزه پيشگيري از مصرف ، انواع مواد مخدر ، تكنيك ها و پژوهش هاي مختلف و تجربه كافي و صبر و حوصله و بقاي در درمان لازم است.
'اميرولي عضدزاده' رئيس اداره بهزيستي اردكان و پزشك درمانگر اعتياد
7544/ 6197
يزد- ايرنا- يكي از مهمترين مشكلات نسل حاضر كه گستره جهاني پيدا كرده و بسياري از جوانان را آلوده نموده، مواد مخدر است.
