میراث فرهنگی ناملموس در حقیقت عاملی مهم و درعین حال شكننده، در حفظ تنوع فرهنگی در مواجهه با تندباد هجوم فرهنگهای بیگانه است؛ اهمیت میراث فرهنگی ناملموس تنها در مظاهر فرهنگی و سنتی آن نیست بلكه در واقع اهمیت آن در دانش سنتی و مهارت های قدیمی است كه از نسلی به نسل بعد منتقل می گردد.
كارشناسان و صاحبنظران عرصه میراث فرهنگی بر این اعتقادند كه ارزش اجتماعی و اقتصادی انتقال دانش سنتی به همه گروه های اجتماعی در یك جامعه برمی گردد و ضمن ماندگاری فرهنگ و سنت ها موجب رشد و توسعه كشور در عین حفظ ارزشها و میراث فرهنگی نیز می شود.
میراث فرهنگی ناملموس به آن چیزی گفته می شود كه با آداب و رسوم، سنت ها و فرهنگ معنوی جوامع و اقوام سر و كار دارد و به زبان دیگر می توان گفت میراثی ویژه و انحصاری است كه در هر منطقه و برای هر گروه از جوامع متفاوت و در نوع خود بی نظیر است.
افراد كهنسالی كه از دورانهای گذشته تا به امروز هنوز زیست دارند و با نفس كشیدن خود هنر، فرهنگ و دانش های سنتی را با خود حمل می كنند، در حقیقت حاملان میراث ناملموسند كه میراث زنده بشری اند و چند سال است كه شاهد توجه به این حوزه و روشن شدن اهمیت آن در چشم مسئولان و فرهنگ دوستان هستیم.
چندی پیش استاد 'غلامرضا نبی پور' كه نام او به عنوان نخستین فرد در فهرست ملی مفاخر حامل میراث ناملموس ثبت شده بود و از نوادر استادان قناتكار محسوب می شد در 95 سالگی درگذشت؛ فوت این استادكار بزرگ و ارزشمند خراسانی تلنگری به عرصه میراث ناملموس فرهنگی و ضرورت حفاظت و صیانت از حاملان این میراث بود.
*حاملان میراث ناملموس، گنجینه های زنده
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اظهار كرد: فهرست حاملان میراث ناملموس كشور در حقیقت فهرستی ارزشمند است كه باید با دقت و حساسیت بالا نسبت به تكمیل آن و شناسایی حاملان دانش سنتی و میراث ناملموس اقدام كرد.
محمدحسن طالبیان تاكید كرد: افرادی كه در این فهرست جای می گیرند در حقیقت افراد زنده تاریخی و دانشی هستند كه ارتباط ما را با گذشتگان به صورت زنده و بدون هیچ كم و كاست برقرار می كنند و این ارزش فراوانی دارد.
وی بیان كرد: میراث فرهنگی ناملموس در سطح جهانی نیز از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار است و در ایران نیز این مساله مورد توجه جدی قرار گرفته است.
طالبیان تاكید كرد: به طور جد تحقیق، بررسی و شناسایی افرادی كه به عنوان حاملان میراث فرهنگی محسوب می شوند در این معاونت مورد پیگیری است و تلاش داریم تا در زمان حیات این افراد آنان را شناسایی و به ایران و جهان معرفی كنیم.
*18 گنجینه زنده بشری در فهرست ملی
طالبیان با اشاره به ارزش آگاهی و شناخت دقیق و اصولی از دانش های سنتی و میراث فرهنگی، گفت: هم اكنون 18 نفر در فهرست حاملان میراث ناملموس و دانش سنتی این سازمان ثبت شده اند و پرونده چند تن دیگر نیز از استانهای مختلف، در این زمینه در حال بررسی است.
وی با اشاره به اینكه كشور ایران در بخش های مختلف دارای ارزشهای میراثی و فرهنگی مختلف است، افزود: تاریخ و تمدن چندین هزار ساله ایران موجب شده كه هزاران اثر تاریخی، فرهنگی و بیش از آن میراث فرهنگی ناملموس و معنوی در لابه لای فرهنگ و تمدن تاریخ گذشتگان ایران به وجود آید و امروز ما میراثدار اجداد خود در حوزه فرهنگ، آداب و سنن و دانش ها باشیم.
وی تاكید كرد: برخورداری از دانش حفر قنات، شاهنامه خوانی، آوازهای محلی، فنون و مهارت های مختلف و در نهایت هنر و فن زندگی در گذشته همه و همه تنها بخشی از فرهنگ و تمدن كهن ایران است كه حاملان میراث ناملموس این گنج های نامرئی را با خود حمل می كنند.
معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینكه شناسایی این حاملان میراث در این سازمان به فرهنگی همراه با اولویت تبدیل شده است، گفت: خوشبختانه در استانهای مختلف این مهم در دست پیگیری و معرفی به سازمان برای ثبت ملی است.
طالبیان گفت: با ثبت هنر، فن و مهارت این افراد، علاوه بر حفاظت و ماندگاری آن هنر، نام و یاد هنرمندان و حاملان آن مهارت نیز برای همیشه در تاریخ ایران ماندگار و به نسل های آینده معرفی می شود.
*حاملان میراث ناملموس خراسان در فهرست ملی
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: این استان در زمینه میراث ناملموس، به دلیل سابقه تاریخی بالایی كه دارد جزو استانهای بسیار ثروتمند است.
ابوالفضل مكرمی فر اظهار كرد: هم اكنون بیش از یك هزار و 540 اثر تاریخی این استان در فهرست آثار ملی قرار دارد كه 95 مورد آنها میراث فرهنگی ناملموس است.
وی با اشاره به اینكه دو هنرمند خراسانی نیز در فهرست حاملان میراث ناملموس قرار دارند، افزود: این 2 هنرمند استاد غلامرضا نبی پور، قناتكار قدیمی ایران در گناباد، كه ماه گذشته در 95 سالگی درگذشت، و محمد قاسم اخویان، آجرتراش بنام و قدیمی نیشابور هستند، كه در فهرست كشور ثبت شده اند.
مكرمی فر بیان كرد: علاوه بر این، پرونده 2 هنرمند میراثدار كهن استان نیز در نوبت ثبت در فهرست حاملان میراث ناملموس كشور قرار دارد.
وی گفت: این در حالی است كه می توان به جرات گفت ده ها هنرمند و حامل میراث فرهنگی دیگر نیز در این خطه قابلیت ثبت در این فهرست را دارند.
وی تاكید كرد: میراث ناملموس و معنوی با توجه به نقش و نمادی كه در حوزه فرهنگ، آداب و رسوم دارند و ارتباط عمیق این میراث با زندگی و فرهنگ در فهم ما از تاریخ و تمدن گذشتگان و برقراری ارتباط با گذشتگان، تاثیر فراوانی دارند و باید برای حفظ و پاسداری از آنان كوشید.
7496/5132
مشهد- ایرنا- حاملان میراث فرهنگی ناملموس، هنرمندان و دارندگان زنده دانش های سنتی و میراث فرهنگی و معنوی هستند كه حفاظت و صیانت از این گنجینه های زنده بشری، گامی برای ماندگاری فرهنگ و دانش سنتی آنان است.
