ايران كشوري است كهنسال با سابقه ديرينه فرهنگي، شش هزار سال تمدن و 2500 سال تاريخ مدون و ادبياتي غني و پر بار كه هم در شكل شفاهي و هم به صورت نوشتاري خودنمايي مي كند.
كودكان اين مرز و بوم نيز از اين ميراث بي‌نصيب نمانده اند و ادبيات آنها پا به پاي بزرگسالان قد كشيده است و همچون ساير رشته‌ها دوران تحول و تكاملي را از نوپايي تاكنون طي كرده است.
سير تحول ادبيات در هر كشوري تحت تاثير فرهنگ، اجتماع و اوضاع سياسي و اقتصادي آن جامعه است و ادبيات كودكان و نوجوانان ايران نيز از اين مساله مستثني نبوده و نيست، آنچنان كه توانسته در آخرين دوره خود از جنگ تحميلي تاكنون گام‌هاي بلندتر بر دارد.
اكنون ادبيات كودكان در ايران وارد خلق مستقل ادبي شده و آثار متناسب‌تر با سن مخاطبان و سطح سواد آنان خلق مي‌شود. يكي از رويدادهاي حوزه ادبيات كودك و نوجوان در سال 1391، نامگذاري روزي به نام ادبيات كودك و نوجوان بود.
شوراي عالي انقلاب فرهنگي در جلسه 717 خود و بنا بر پيشنهاد شوراي فرهنگي عمومي، 18 تير را به عنوان روز ادبيات كودك و نوجوان ثبت كرد؛ روز درگذشت مهدي آذريزدي، پرتيراژترين نويسنده تاريخ ادبيات كودك و نوجوان ايران و كسي كه خود را وقف ادبيات داستاني كودكان كرد.
آذريزدي روز 29 اسفند متولد شد اما به دليل احتمال ديده نشدن اين روز در تقويم، به جاي تولد اين نويسنده، سالروز درگذشت او به روز ادبيات كودك و نوجوان نام گرفت.
اين نويسنده كودكان، سال 1300 در روستاي خرمشاه در حومه يزد در خانواده‌اي تازه مسلمان با اجداد زرتشتي متولد شد، او از هشت سالگي همراه پدرش در زمين رعيتي كار كرد و در 20 سالگي از كار بنايي به فعاليت در كارگاه جوراب بافي كشيده شد.
پس از آنكه صاحب كارگاه جوراب بافي تصميم به تاسيس دومين كتابفروشي شهر يزد گرفت، او را از ميان شاگردان كارگاه به كتابفروشي منتقل كرد. كار در كتابفروشي زمينه آشنايي او را با اهالي شعر و ادب فراهم كرد، پس از مدتي راهي تهران شد و با معرفي همشهري خود حسين مكي در چاپخانه حاج محمدعلي علمي واقع در خيابان ناصرخسرو مشغول به‌كار شد.
در سن 35 سالگي، پس از آنكه قصه‌اي از انوار سهيلي مشهورترين بازنويسي كليله و دمنه، در چاپخانه توجهش را به خود جلب كرد به فكر ساده نويسي قصه آن طور كه مناسب كودكان باشد افتاد. اين فكر، زمينه‌ساز خلق جلد اول كتاب «قصههاي خوب براي بچه‌هاي خوب» شد، كتابي كه در سال 1343 از سوي سازمان جهاني يونسكو مستحق دريافت جايزه شناخته شد.
آذريزدي هيچ‌گاه به كار دولتي مشغول نشد، تنها لذت زندگي‌اش كتاب خواندن بود و افزون بر نويسندگي به امور غلطگيري و فهرست اعلام‌نويسي تا سال‌هاي آخر زندگي‌اش ادامه داد.
او ازدواج نكرد و فرزندي نداشت اما براي همه فرزندان ايران، قصه نوشت و شيريني بيانش بسياري را كتابخوان حرفه‌اي امروز كرد.
تاكنون حدود 30 عنوان كتاب از آذريزدي منتشر شده است از جمله «قصههاي تازه از كتابهاي كهن»، «گربه ناقلا»، «گربه تنبل»، «مثنوي براي بچه‌ها»، «مجموعه قصههاي ساده و تصحيح مثنوي براي بزرگسالان»، حكايت منظومي به نام «شعر قند و عسل» و دو كتاب آموزشي به نام «خودآموز عكاسي و خودآموز شطرنج».
آذريزدي جايزه يونسكو و نيز جايزه سلطنتي كتاب سال را پيش از انقلاب اسلامي دريافت كرده بود و سه عنوان از كتابهايش نيز توسط شوراي كتاب كودك به‌عنوان كتاب برگزيده سال انتخاب شده بود.
كتابهاي وي از طرف «شوراي كتاب كودك» نيز كتاب برگزيده سال شده و در سال 1379 به سبب نگاشتن داستان‌هاي قرآني و ديني، «خادم قرآن» شناخته شد.
پدر ادبيات كودك و نوجوان ايران بيش از 50 سال براي بچه‌هاي خوب ايران، قصههاي خوب نوشت.
او در تاريخ 18 تيرماه 1388 در سن 87 سالگي در بيمارستان آتيه تهران درگذشت و در نزديكي محل زندگي اش در يزد به خاك سپرده شد.
فراهنگ**3009** 9053
تهران -ايرنا- ادبيات داستاني جهاني است پر از آرزوهاي سركوب شده و ترسيم زندگي در ذهن و در اين ميان، دنياي پرو بال گرفته با تخيلات كودكانه پا به عرصه ادبيات كه گذاشت گونه‌اي ساخت، شيرين و دلپذير چون رويايي كه آدمي دوست دارد تا ابد در آن فرو رود.
