خشونت علیه زنان؛ بسترساز ناهنجاری های اجتماعی

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ خشونت علیه زنان به عنوان آسیبی اجتماعی و موضوعی پیچیده به شمار می رود كه سلامت جامعه و به خصوص نهاد خانواده را تهدید می كند، این پدیده ناهنجار، تحقق امنیت روانی افراد را دچار اختلال كرده و ارتقای شاخص‌های توسعه پایدار را در اجتماع با دشواری مواجه می سازد. از همین رو ایجاد امنیت و مصونیت از تعرض برای بانوان از جمله مهمترین وظایف مسوولان و متولیان امر محسوب می شود.

حس امنیت اجتماعی برای زنان به مفهوم دارا بودن آرامش و آسودگی خاطر در عرصه های مختلفی چون خانواده، نقش اجتماعی كار، درآمد و مشاركت سیاسی است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به منظور واكاوی این پدیده اجتماعی با «مجید ابهری» متخصص رفتارشناسی اجتماعی، بنیانگذار آسیب شناسی اجتماعی در ایران و عضو هیات علمی دانشگاه تهران به گفت وگو پرداخته است. در ادامه این گفت وگو می خوانیم:

**انواع خشونت ها علیه زنان
خشونت از نگاه رفتارشناسی به مفهوم انجام رفتارهای غیرمنطقی، آزاردهنده و خارج از چارچوب اخلاقی است كه ارتكاب آن در ارتباط با بانوان انواع مختلفی را در برمی گیرد. این خشونت ها شامل خشونت كلامی، عاطفی، فیزیكی و اقتصادی است.

خشونت كلامی به استفاده از كلمات و عبارت های نامناسب و دور از شان انسانی و اخلاقی اطلاق و خشونت عاطفی شامل محروم كردن از روابط عاطفی و محبت می شود و اما خشونت فیزیكی به معنای برخوردهای فیزیكی، ضرب و شتم، آزارهای جسمانی است و در مضیقه قرار دادن زنان به لحاظ اقتصادی را خشونت اقتصادی می گویند. از مهمترین خشونت های رایج در خانواده ها و در روابط زناشویی خشونت كلامی و فیزیكی به شمار می رود كه گاهی به مرگ یا نقص عضو زنان منجر می شود.

** معضلات بی شمار اجتماعی؛ ارمغان رواج خشونت علیه زنان
خشونت خانگی، به‌ویژه در میان زوج ها از جمله مهمترین معضل های اجتماعی معاصر به شمار می رود كه به جدایی و بحران‌های گوناگونی منتهی می‌شود و آثار نامطلوبی را بر فرزندان حتی در دوران جنینی برجای می گذارد. احساس پوچی و بدبینی، اختلالات روانی، كاهش احساس امنیت، افزایش خشونت در جامعه، اختلال در هویت و كاهش عزت نفس و گرایش به اعتیاد را می توان از جمله این آسیب ها به شمار آورد.

خشونت علیه همسران در فرزندان باعث ایجاد اضطراب، استرس، افسردگی، ترك تحصیل، خانه گریزی و مدرسه گریزی می شود و آنها خشن و به دور از معیارهای معنوی پرورش می یابند.

**ارتقای سطح فرهنگ و آموزش مهارت ها؛ عاملی موثر در كاهش خشونت ها
فضای خانوادگی نیز به مانند هر نهاد اجتماعی دیگر از گونه‌ای تقسیم كار برخوردار است كه نظم و آرایش امور را تعیین می‌كند. زمانی كه توازن كافی میان اختیارات و توانایی‌ها میان زوج ها وجود نداشته باشد، امكان بروز شرایط بهره‌كشانه و مخرب افزایش می‌یابد. ارتقای آگاهی‌ و یاری گرفتن از مشاوران و روان‌شناسان می‌تواند در این میان بسیار راهگشا باشد.

بالا بردن سطح فرهنگ خانوادگی، آموزش شیوه برقراری تفاهم، مهارت كنترل خشم و هیجان های رفتاری به وسیله خانواده ها مراكز آموزشی و رسانه ها و همچنین تصویب و تشدید قانون های همسرآزاری به عنوان اهرم های موثر در پیشگیری و كاهش خشونت در جامعه محسوب می شود.

** ضرورت نهادینه ساختن فرهنگ پرهیز از خشونت
از مهمترین عوامل افزایش خشونت در جامعه، می توان به فیلم های ماهواره ای به عنوان عوامل روانی اشاره كرد و از دلایل محیطی باید از آلودگی های صوتی، تنفسی، بیكاری، تورم و گرانی نام برد. برای غلبه بر این مشكل می بایست كه با تغییر و تحول در سرفصل های آموزشی، مهارت های زندگی را به دانش آموزان آموخت و این مفاهیم را در میان نسل جوان نهادینه كرد. این آموزش ها و فرهنگ سازی ها ابتدا بایستی در ارتباط با مردان صورت پذیرد و سپس به طور عمومی و از طریق رسانه ها در جامعه نهادینه سازی شود تا بانوان با آشنایی نسبت به حقوق خود، از تضییع حقوق خویش جلوگیری كنند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا همچنین در این ارتباط نظر «امان الله قرایی مقدم» آسیب شناس اجتماعی و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی را نیز جویا شد. متن این گفت وگو در ادامه آمده است:

** زنان و امنیت اجتماعی
هرگونه آزار جسمی، روحی، اقتصادی و فرهنگی علیه زنان را خشونت می نامند. برخی مطالب كتاب های درسی، تصاویر و اشعار، زن را موجودی خدمت گزار به مرد معرفی می كند و به تصویر می كشد و همچنین برخی از محدودیت و محرومیت ها برای بانوان از جمله حضور نیافتن در بانوان در ورزشگاه ها و همچنین برخی قوانین تبعیض آمیز مشكلات بی شماری را در مسیر پیشرفت این قشر از جامعه ایجاد می كند.

متاسفانه در برخی خانواده‌ها مردان اجازه مداخله در امور و تصمیم‌گیری‌های درون خانه را به همسران خویش نمی‌دهند و معمولا بانوان از حقوق فردی و قدرت تصمیم‌گیری محروم هستند. برپایه برخی از این باورها، زنان حتی اگر داخل خانه مورد خشونت قرار بگیرند، نباید اعتراضی بكنند، این در حالی است كه تحقیر و حتی كم‌توجهی به كودكان از طرف والدین به عنوان خشونت محسوب می شود.

** نقش رسانه‌ها در رویارویی با ترویج خشونت علیه زنان
رسانه‌های جمعی شامل نوشتاری، تصویری و صوتی در زمینه مبارزه با خشونت علیه زنان نقشی اساسی دارند. این رسانه‌ها می‌توانند با آموزش و فرهنگ‌سازی با این معضل اجتماعی مقابله كنند یا آنكه به صورت ناخواسته آن را عادی جلوه دهند به عنوان مثال در برخی از سریال‌ها و فیلم‌ها تنبیه زنان به وسیله مردان به تصویر ‌كشیده می شود كه این مساله سبب عادی شدن و ترویج این رفتار ناپسند در جامعه خواهد شد.

** راهكارهای كاهش خشونت علیه بانوان
اصلاح فرهنگ و قانون، راهكار تحقق كاهش خشونت علیه بانوان است. در حال حاضر اصلاح فرهنگی از راه‌هایی مانند آموزش و پرورش به آرامی در حال صورت گرفتن است.

همسرآزاری یا خشونت علیه بانوان، گرچه ریشه تاریخی دارد اما به مفهوم پدیده‌ای اجتماعی بنابر ملاحظه های فرهنگی، تا سال های گذشته، چندان مورد توجه نبود و آشكار نمی‌شد زیرا بانوان به دلایل متعددی چون خجالت، ترس، حفظ آبرو و حیثیت، ترس از جدایی و طلاق، بی‌سرپرست ماندن فرزندان، شرمساری، سرشكستگی و سرزنش اطرافیان و مردم خشونت و بدرفتاری شوهر را ابراز نمی‌كردند.

اكنون نیز تا زمانی كه موارد حاد خشونت خانوادگی در مطبوعات انعكاس پیدا نكند و برملا نشود و به مواردی چون قتل، آسیب های جسمی و جنسی جبران ناپذیر منجر نشود، مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

پژوهش**2059**9131**