لیبی جولانگاه ایتالیا و فرانسه

به گزارش ایرنا، كشورهای غربی از جمله ایتالیا و فرانسه زمان انقلاب مردم لیبی، هدف از دست زدن به عملیات نظامی ضد نظام قذافی را اهداف بشردوستانه و حفاظت از انقلابی ها خواندند و اعلام كردند كه عملیات ضد نظام قذافی چند هفته بیشتر ادامه نخواهد یافت و پس از آن شرایط به نفع انقلابی ها تغییر می كند .
با گذشت بیش از هفت سال از این انقلاب و تداوم ناآرامی ها و بی ثباتی در لیبی، مشخص شد حمایت از مردم بهانه ای بیش نبوده و كشورهای غربی با اهداف و برنامه های خاصی نظام قذافی را سرنگون كردند .
«مانیلو دینوچی» كارشناس سیاسی ایتالیایی در مقاله ای با عنوان 'لیبی پس از هفت سال فاجعه ای به نام ناتو» نوشت: پروندۀ بانك جهانی در سال 2010 نشان می دهد غربی ها، دولتی را از بین بردند كه «سطح رشد اقتصادی بالا و شاخص های بالای توسعۀ انسانی» را به ثبت رسانده بود و حدود دو میلیون كارگر مهاجر كه بیشتر آنان آفریقایی بودند، در لیبی كار می كردند.
این روزها رقابت میان كشورهای مختلف در لیبی و از جمله ایتالیا و فرانسه آشكارا شده و كار به جایی رسید كه اواخر هفته گذشته سرهنگ «احمد المسماری » سخنگوی ارتش لیبی تحت فرماندهی ژنرال «خلیفه حفتر » گفت كه درگیری های ایتالیا – فرانسه باید در اروپا و به دور از لیبی حل شود.

** تاریخچه حضور فرانسه و ایتالیا در لیبی
فرانسه و ایتالیا از چندین دهه پیش در لیبی حضور داشتند، اما این كشور به عنوان مستعمره ایتالیا در اوایل قرن بیستم شناخته شد. ایتالیا از سال 1911 تا سال 1943میلادی به مدت بیش از سه دهه لیبی به ویژه مناطق شمالی آن را به استعمار درآورد.
مردم این كشور مقابل اشغالگران ساكت ننشتند و به رهبری مردانی چون «عمر مختار» به مبارزه با متجاوزان پرداختند، اما ایتالیایی ها موفق به دستگیری مختار و اعدام او شدند.
پس از پایان جنگ جهانی دوم ایتالیا همچنان روابط خود را با لیبی حفظ كرد و حتی زمان تحریم های بین المللی ضد طرابلس در سال 1992 این رابطه قطع نشد و شركت «انی» ایتالیا سرمایه گذار اصلی در بخش نفت و گاز لیبی بود و رم یكی از درگاه های اصلی بازگشت لیبی به جامعه بین الملل در سال 2003 بود.
«صلاح الشلوی» تحلیلگر سیاسی لیبیایی در این خصوص گفت كه درگیری میان ایتالیا و فرانسه در لیبی ریشه تاریخی دارد. در جنگ جهانی دوم ، رم جزو محور متحدین و پاریس عضو محور متفقین بود، پس از آن نیز فرانسه جنوب لیبی و ایتالیا شمال آن را اشغال كردند و پس از سقو ط نظام قذافی بار دیگر این رقابت و درگیری ها خود را نشان داد.

** نفت مهم ترین دلیل رقابت فرانسه و ایتالیا در لیبی
لیبی در بخش نفت با ذخایر اثبات‌ شده 47 میلیارد بشكه، رتبه دهم جهان و رتبه نخست را در قاره آفریقا دارد. 3.5 درصد كل ذخایر نفتی جهان در این كشور قرار دارد.
كم هزینه بودن استخراج، نزدیكی به بازار اروپا، تقریبا بدون گوگرد بودن نفت و همچنین نزدیك بودن میدان های نفت و گاز لیبی به هم (حدود 80درصد نفت تولیدی لیبی در منطقه ای در شمال این كشور و در كرانه دریای مدیترانه موسوم به 'هلال نفتی ' قرار دارد) باعث جذابیت بیشتر این كشور برای اروپاییان است.
جدا از این ها، تا پیش از سقوط نظام قذافی، شركت های نفتی زیادی در لیبی فعال بودند، از جمله شركت «توتال» فرانسه و شركت انی ایتالیا . شركت انی روزانه 244 هزار بشكه نفت در لیبی تولید می كرد و این یعنی 25 درصد نفت صادراتی این كشور در اختیار این شركت بود.
بر اساس آمارهای موجود، 85 درصد نفت لیبی به اروپا فروخته می شود و در صورت توقف تولید، ایتالیا، فرانسه و آلمان بیش از كشورهای دیگر آسیب می بینند. 30 درصد نفت مورد نیاز ایتالیا از لیبی تامین می شود.
این آمارها و ارقام نشان می دهد كه نفت لیبی با ویژگی های خاصش جذابیت زیادی نه تنها برای ایتالیا و فرانسه بلكه برای بسیاری از كشورهای دیگر دارد.

** لیبی، درگاهی برای تداوم حضور فرانسه در منطقه صحرای آفریقا
جنوب لیبی در گذشته مستعمره فرانسه بود و گفته می شود این كشور هنوز هم با برخی طرف ها در این منطقه ارتباط دارد و از سوی دیگر فرانسه، گروه های مسلح فعال در منطقه ساحل و صحرای آفریقا را یكی از تهدیدهای جدی برای امنیت اقتصادی خود در منطقه می داند ، منطقه ای كه شركت های بزرگ فرانسوی مانند توتال و «اریفا» در آن فعال است و به جست و جوی طلا و اورانیوم و نفت می پردازد و در نتیجه حضور در لیبی به نوعی امتداد حضور در شمال مالی محسوب می شود.
از سوی دیگر فرانسه اهداف دیگری هم در لیبی دارد و حتی طی سال های گذشته، نیروی نظامی به این كشور نیز اعزام كرد. روزنامه «لوموند» سال 2015 نوشت، نیروهای فرانسوی در كنار نیروهای ژنرال حفتر در بنغازی می جنگیدند و فرانسه به كشته شدن شماری از سربازانش در این منطقه اعتراف كرد.

** مقابله با مهاجران
بر اساس آمارهای سازمان ملل، بیش از 700 هزار پناهجو اكنون در لیبی به سر می برند و این ها تلاش می كنند از راه دریا و به صورت غیر قانونی خود را به یكی از كشورهای اروپایی برسانند و البته ایتالیا نزدیكترین مقصد اروپایی است.
ایتالیا پیوسته اعلام می كند، ورود غیر قانونی پناهجویان، هزینه های زیادی بر آن تحمیل می كند و به همین دلیل در جست و جوی راهی برای توقف حركت این پناهجویان عمدتا آفریقایی به سمت مرزهای خود است.
«محمود اسماعیل» كارشناس سیاسی لیبیایی با اشاره به سابقه حضور ایتالیاییها در لیبی در نتیجه سابقه استعماری گفت: پناهجویان به دلیل نزدیكی لیبی به سواحل ایتالیا و آشنایی با فرهنگ این كشور، تلاش می كنند كه از طریق ایتالیا به اروپا مهاجرت كنند.

** اختلاف نظرهای ایتالیا و فرانسه و اتهام زنی های متقابل
روزنامه «ایل ژورناله» (ilgiornale ) ایتالیا چند هفته پیش نوشت، «امانوئل مكرون» رئیس جمهوری فرانسه می خواهد با استفاده از درگیری های موجود در لیبی، این كشور را چپاول كند و كنترل منابع زیرزمینی و نفت آن را به دست گیرد .
این روزنامه پیش از آن نیز نوشته بود، فرانسه با جمع كردن گروه های لیبیایی در پاریس قصد دارد جایگاه سیاسی و اقتصادی ایتالیا را در لیبی از آن خود كند.
روزنامه «لاستامبا» ایتالیا نیز پیش از این نوشته بود، رقابت تنگاتنگی میان رم و پاریس در جریان است و فرانسه به ژنرال حفتر اجازه داده تا كنترل لیبی را به دست گیرد و بیشترین فشار را بر دولت «فایز السراج» وارد كند و از سوی دیگر حفتر از پیروزی های نظامی اش برای گسترش دامنه نفوذ و تهدید كردن منافع ایتالیا استفاده می كند.
چند روز پیش «جوزپه كونته » نخست وزیر ایتالیا مخالفت خود را با طرح های سیاسی رییس جمهوری فرانسه در مورد لیبی و زمان برگزاری انتخابات در این كشور اعلام كرد.

** اختلاف نظرهای پاریس و رم و تاثیر آن بر بحران لیبی
سازمان ملل از ماه ها پیش در صدد برگزاری انتخابات در لیبی برای پایان دادن به بحران سیاسی، امنیتی و اقتصادی در این كشور است، اما اختلاف نظر كشورهای مختلف و اثرگذاری آن ها بر گروه های داخل لیبی باعث شده تا برگزاری این انتخابات همچنان در هاله ای از ابهام باشد. فرانسه 19 آذر را زمان مناسبی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس لیبی در نظر گرفته، اما ایتالیا مخالف آن است . تارنمای «تی اس ای» الجزایر در این مورد نوشت، رم مخالف این طرح ها و برنامه های فرانسه در مورد لیبی است و آن را باعث افزایش تنش و هرج و مرج می داند.
نخست وزیر ایتالیا هفته گذشته گفت كه به اطلاع رئیس جمهوری فرانسه رسانده كه كشورش از تسریع در برگزاری انتخابات در لیبی پیش از تكمیل كار توافق سیاسی میان گروه های لیبیایی و آشتی میان آن ها حمایت نمی كند و اگر مكرون تصور می كند، لیبی مساله ای است كه فقط او می تواند در مورد آن تصمیم گیری كند و سخن بگوید، سخت در اشتباه است، زیرا لیبی یك كشور مستقل است كه روابط تاریخی قابل توجهی با ایتالیا دارد و رم به هیچ وجه از آن چشم پوشی نمی كند.
نخست وزیر ایتالیا گفته است، پاییز آینده او نیز اقدامی مشابه اقدام مكرون در مورد لیبی انجام می دهد و كنفرانسی بین المللی در مورد این كشور برگزار خواهد كرد كه در آن طرف های اثر گذار در بحران لیبی به ویژه كشورهای اروپایی و نمایندگان آمریكا و نمایندگانی از كشورهای آفریقایی در كرانه دریای مدیترانه در آن حضور خواهند داشت.

** تاثیر منفی رقابت فرانسه و ایتالیا بر حل بحران در لیبی
«غسان سلامه » نماینده سازمان ملل برای حل بحران لیبی پاییز سال گذشته گفت كه تعدد طرح ها برای حل بحران لیبی باعث شده این بحران همچنان پابرجا باشد .
وی افزود: برای حل بحران لیبی همه باید زیر چتر سازمان ملل فعالیت كنند، اما به نظر می رسد این امر به سادگی محقق نشود، زیرا هر كشوری در لیبی در پی منافع خود است.
«عادل كرموس » عضو شورای عالی حكومت لیبی در گفت و گو با تارنمای «الوسط » این كشور گفت: تاثیرات دخالت خارجی در داخل لیبی آشكار است و اكنون بر كسی پوشیده نیست كه این دخالت خارجی مانع حل بحران در كشور است.
وی افزود: دخالت های ایتالیا و فرانسه به ویژه در حوزه نفت بسیار آشكار است و هر یك تلاش می كنند منافع خود را حفظ كنند.
«ابوصلاح شلبی » تحلیلگر سیاسی لیبیایی نیز در گفت و گو با شبكه «اسپوتنیك» گفت: شكی در این نیست كه طرف های بین المللی در لیبی نقش زیادی دارند و با سرنوشت مردم بازی می كنند .
وی راه حل را در داخل لیبی و گوش ندادن به خواسته های كشورهای خارجی دانست و گفت كه آن ها فقط به فكر منافع خود هستند.
شواهد و قرائن حاكی از آن است كه كشورهای خارجی از جمله فرانسه، ایتالیا، امارات و عربستان و دیگر كشورهای منطقه به سادگی حاضر نیستند از «كیك لیبی» صرف نظر كنند و به همین دلیل پیش بینی می شود حتی در صورت برگزاری انتخابات در این كشور، این تنش ها و تضادهای منافع بر اوضاع داخلی لیبی تاثیر بگذارد .
اكنون باید گفت كه راه پایان دادن به بحران در لیبی، اتحاد مردم این كشور و جلوگیری از هرگونه دخالت خارجی است، زیرا با تداوم وضعیت موجود، این مردم لیبی هستند كه بیشترین آسیب را می بینند.
خاورم **2041**1651