شیر مادر؛ اكسیر عشق و زندگی

به گزارش ایرنا، شیر مادر علاوه بر اینكه به عنوان یك ماده غذایی برای نوزاد محسوب می شود عشق و محبت بین مادر و نوزاد را بهتر شكل می دهد.
نوزاد از زمانی كه چشم به این دنیا می گشاید، با گریه كردن، شیر مادرش را می خواهد كه از طریق ارتباط چهره به چهره و حس بوی مادر، خوردن برایش دلچسب تر می شود و احساس امنیت بیشتری می كند.
اما برخی مادران شیر خشك را جایگزین این غذای كامل كرده و سلامت نوزاد را در آینده دستخوش خطر می كنند.
براساس نظر متخصصان، شیر مادر خطرات بروز بیماری را در نوزاد كاهش می دهد و از عوارض آن در بزرگسالی جلوگیری می كند.
برخی مادران به بهانه بی حوصلگی و یا كم بودن شیر خود، نوزاد را از این نعمت خدادادی محروم می كنند اما باید بدانند كه فواید شیر مادر برای نوزاد و حتی خود مادر بسیار زیاد است.
رییس گروه سلامت نوزادان و كودكان مركز بهداشت خوزستان در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: مطالعات نشان می دهد وقتی تغذیه با شیر مادر به صورت كامل تا پایان 2 سالگی و تغذیه انحصاری در 6 ماه اول انجام شود تمام نیازهای شیر خوار را تا 6ماه اول تامین می كند و نیازی به غذاهای كمكی دیگر حتی آب نیست.
مژگان فطورچی افزود: جامعه ای كه نوزادان به صورت انحصاری با شیر مادر تغذیه كنند در بزرگسالی خطر ابتلا به دیابت، چاقی، اضافه وزن و فشار خون در آن كاهش می یابد.
وی ادامه داد: مطالعات دپارتمان بهداشت آمریكا نشان داده بچه هایی كه تغذیه انحصاری در 6 ماه اول نداشته اند در بزرگسالی احتمال ابتلا به دیابت 40 درصد و اضافه وزن 25 درصد افزایش می یابد در نتیجه تغذیه با شیر مادر كمك می كند كه در آینده بار بیماری ها و هزینه درمانی كاهش یابد.

** تغذیه انحصاری با شیر مادر در خوزستان 35 درصد است
فطورچی گفت:بر اساس مطالعه ملی در سال 1389، تغذیه انحصاری با شیر مادر در كشور 54 و در خوزستان حدود 35 درصد اعلام شده و بر اساس مطالعات جهانی شاید 54 درصد واقعی نباشد.
رییس گروه سلامت نوزادان و كودكان مركز بهداشت خوزستان افزود:مطالعات نشان می دهد مادرانی كه در ساعات اول شیردهی را آغاز كرده اند برای تداوم آن در 6 ماه اول و تا پایان 2 سالگی موفق تر عمل كرده اند.
وی اضافه كرد: از آنجا كه سیستم ایمنی نوزاد تا 6 ماهگی كامل نشده و سیستم گوارش آن حساس است، دادن آب به نوزاد، خطر بروز بیماری های روده ای را افزایش می دهد.
فطورچی گفت:پس از 6 ماهگی چون نوزاد درجریان جهش رشد قرار می گیرد فقط شیر مادر جوابگو نیست و پس از این مدت، تغذیه تكمیلی از جمله فرنی، حریره بادام و آب سالم توصیه می شود.
رییس گروه سلامت نوزادان و كودكان مركز بهداشت خوزستان در خصوص مصرف شیر خشك افزود: تغذیه با شیر خشك جثه بچه را چاق، و در بزرگسالی معضل چاقی و اضافه وزن را به دنبال دارد.
وی بیان كرد: بچه هایی كه شیر مادر مصرف می كنند متناسب با روند طبیعی افزایش وزن دارند و نسبت ذخیره چربی با توده بدنی و عضلانی آنها متناسب است.
فطورچی افزود:برخی مادران این باور را دارند كه وقتی نوزاد شیر آنها را استفاده می كند خیلی زود گرسنه می شود و دوباره شیر می خواهد اما در صورت مصرف شیر خشك 2 تا سه ساعت گرسنه نمی شود و می خوابد.
رییس گروه سلامت نوزادان و كودكان مركز بهداشت خوزستان گفت:شیر مادر سریع هضم می شود و پروتیین ها ی آن سبك است اما شیر خشك از شیر گاو تهیه می شود و پروتئین های سنگینی دارد و در نتیجه قابلیت هضم برای دستگاه گوارش نوزاد سخت است و دیرتر گرسنه می شود.
وی ادامه داد:همچنین افزایش ارتباط عاطفی، احساس اعتماد به نفس و كاهش افسردگی در مادران شیرده ایجاد می شود.
فطورچی گفت: افزایش ضریب هوشی نوزاد و رشد متناسب و متعادل برای نوزاد و كاهش خطر سرطان سینه و تخمدان، خطر شكستگی لگن در سالمندی و پوكی استخوان در میانسالی و میزان خونریزی رحمی و كم خونی در مادران از جمله فواید شیر مادر است.
رییس گروه سلامت نوزادان و كودكان مركز بهداشت خوزستان بیان كرد: شیردادن مادر به دلیل ایجاد فعالیت متابولیك، باعث افزایش سرعت سوخت و ساز چربی می شود و در نتیجه مادر سریع تر به وزن دوران پیش از بارداری می رسد و باعث صرفه جویی در هزینه خانواده نیز می شود.
وی با بیان اینكه هم اكنون مراكز مشاوره شیردهی در سطح شهرستان های خوزستان فعال است ، گفت: هفته جهانی تغذیه با شیر مادر از دهم تا 16 مرداد گرامی داشته می شود و شعار امسال تغذیه با شیر مادر زیربنای زندگی سالم است .
یك متخصص تغذیه و رژیم درمانی نیز گفت: تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه نخست تولد از مهمترین ضروریاتی است كه مادران برای حفظ سلامت فرزندان‌شان در آینده باید به آن توجه كنند.
فاطمه حیدری افزود: تغذیه انحصاری با شیر مادر در حفظ سلامت جسمانی و رشد مغزی نوزاد اهمیت به سزایی دارد؛ شیر مادر به تنهایی از بدو تولد تا پایان 6 ماهگی تمام نیازهای غذایی شیرخوار را تامین می كند و برای رشد طبیعی او كافی است.

** شیر مادر نخستین واكسن برای محافظت شیر خوار است
وی ادامه داد: در چند روز نخست پس از زایمان و پیش از تولید شیر رسیده (mature milk)، آغوز یا كلستروم ترشح می گردد كه شیر غلیظ و زرد رنگی است كه نسبت به شیر رسیده پروتیین بیشتر و چربی و كربوهیدرات كمتری دارد.
حیدری بیان كرد:این تركیب كاملا منطبق با نیاز بالای پروتیین در نوزاد در چند روز نخست تولد است و كلستروم نیز حاوی مواد مغذی فراوان و ایمونوگلوبین هایی است كه نقش محافظتی در برابر عوامل عفونی دارند و در نتیجه به عنوان نخستین واكسن برای محافظت شیرخوار محسوب می شود.
دانشیار دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز گفت: شیر مادر حاوی موادی است كه احتمال ابتلای شیرخوار به بیماری عفونی را كاهش می دهد و در صورت ابتلا از شدت بیماری می كاهد.
وی افزود: میزان ابتلا به اسهال، عفونت گوش میانی و عفونت دستگاه تنفسی در شیرخوارانی كه با شیرمادر تغذیه می شوند كمتر است و تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی امكان ابتلای شیرخوار به آسم و آلرژی را كاهش می دهد.
حیدری ادامه داد: تركیب شیر مادر متناسب با سن و رشد شیرخوار و در هر وعده شیردهی تغییر می كند به طوری كه در ابتدا چربی شیر كمتر و آب آن بیشتر است پس در ابتدا تشنگی شیر خوار را برطرف می كند، در آخر چربی آن بیشتر می شود و شیرخوار را سیر می كند.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی بیان كرد: در مادرانی كه خوب تغذیه می شوند، حجم تولید شیر ارتباط مستقیمی با وضعیت هیدراسیون (وضعیت مایعات) بدن مادر دارد بنابراین توجه به دریافت كافی مایعات و لزوم داشتن استراحت و خواب كافی در مادران شیرده بسیار اهمیت دارد.
وی با اشاره به اینكه حدود 40 درصد انرژی شیر مادر را كربوهیدرات ها تشكیل می دهند ، گفت: كربوهیدرات موجود در شیر مادر از نوع لاكتوز بوده و به راحتی توسط سیستم گوارشی شیرخوار قابل هضم و استفاده و حدود 10 درصد انرژی شیر مادر نیز از پروتیین ها تشكیل شده است.
حیدری افزود: پروتیین موجود در شیر مادر از نظر نوع و مقدار كاملا منطبق با نیاز شیرخوار و وضعیت تكاملی اوست و به راحتی در سیستم گوارش نوزاد قابل هضم است و لذا تامین كننده رشد كافی شیرخوار است.
این دانشیار دانشگاه علوم پزشكی اهواز با بیان اینكه 50 درصد انرژی شیر مادر را چربی ها تشكیل می دهند بیان كرد:میزان و نوع چربی رژیم غذایی مادر بر میزان چربی شیر مادر اثر می گذارد بنابراین توصیه می شود كه مادران در دوران بارداری و شیردهی به كیفیت تغذیه خود توجه كافی كنند تا بتوانند فرزندان سالمی داشته باشند.
وی ادامه داد: شیر مادر همچنین دارای اسیدهای چرب ضروری است كه نقش مهمی در تكامل سیستم مغزی و عصبی شیرخوار دارد.
حیدری اضافه كرد: آهن موجود در شیر مادر به شكل بهتری جذب می شود،بنابراین نوزادانی كه با شیر مادر تغذیه می شوند تا 6 ماهگی نیاز به دریافت قطره آهن ندارند.
این متخصص تغذیه گفت: تغذیه نوزاد با شیر مادر همچنین موجب برقراری ارتباط عاطفی بهتری بین مادر و نوزاد می شود و بیشتر نوزادانی كه با شیر مادر تغذیه می شوند در دوران نوجوانی تعادل روانی بهتری دارند.

** مادران شیرده در كاهش وزن موفق ترند
وی ادامه داد: تغذیه انحصاری با شیر مادر مزایای فراوانی برای مادر شیرده دارد به طوری كه مادرانی كه دوران شیردهی كاملی داشته باشند، در كاهش وزن موفق ترند و شروع قاعدگی مجدد در آنها دیرتر اتفاق می افتد.
حیدری گفت:به طور كلی با توجه به اینكه سلامت هر جامعه با ارتقای سطح تغذیه، رشد كودكان، پیشگیری از بیماری عفونی و تنظیم خانواده و كنترل جمعیت ارتباط مستقیم دارد، تغذیه با شیرمادر به تنهایی همه این موارد را با روشی آسان و مقرون به صرفه فراهم می سازد.
یك متخصص زنان و زایمان نیز در خصوص نقش تغذیه سالم مادر در دوران بارداری بر شیردهی سالم گفت: برای تغذیه سالم مادران باردار نباید اصراری به خوردن زیاد داشته باشند فقط باید غذاهای با پروتیین و ویتامین كافی را به میزان كافی و با تعدد دفعات استفاده كنند و هیچ دارویی جایگزین تغذیه طبیعی نیست.
دكتر عبدالمجید باور بیان كرد: برخی مادران معتقدند كه هر نوع كمبود و یا مشكلی با استفاده از دارو برطرف می شود در صورتی كه باید از تجربه مادران با تغذیه سالم استفاده كنند كه دوران بارداری و شیردهی بهتری داشتند.
وی ادامه داد: برخی مادران از مواد قندی و كربوهیدرات به میزان زیاد استفاده می كنند كه وزن آنها بالا رفته و عوارض بدی را به دنبال دارد.
باور با بیان اینكه تعداد دفعات شیردهی مادر در 24 ساعت هشت تا 9 بار باید باشد اضافه كرد: شیر مادر یك غذای كامل است و انواع ویتامین ها را دارد و به تقویت سیستم ایمنی نوزاد كمك می كند.

** تغذیه با شیر مادر آثار آلودگی هوا را در نوزاد خنثی می كند
این متخصص زنان و زایمان گفت: در تحقیقی كه در اسپانیا انجام شده نشان می دهد كه تغذیه با شیر مادر آثار آلودگی هوا را در نوزاد خنثی می كند.
باور افزود: این نوع تغذیه به اقتصاد خانواده كمك می كند و بر اساس بررسی صورت گرفته در آمریكا، تغذیه با شیر مادر سالانه حدود 300 میلیارد دلار صرفه جویی دارد.
این متخصص زنان و زایمان بیان كرد: تغذیه با شیر مادر شانس خونریزی، عفونت پس از زایمان و سرطان تخمدان را كاهش می دهد.
وی گفت: مصرف غذاهای پروتیینی، سبزیجات و میوه به مقدار كافی، مایعات و شیر در كیفیت شیر مادر موثر است.
باور ادامه داد: شیر مادر همیشه و در هر شرایطی آماده است چون تهیه شیر خشك مستلزم صرف زمان است.
این متخصص زنان و زایمان بیان كرد: نوزاد با تغذیه از شیر مادر عادت می كند كه پستانك و شیر خشك را استفاده نكند.
باور در خصوص تغذیه نوزادان با شیر خشك گفت: برخی مواقع كه مادر به دلیل عوارض پس از سزارین مجبور است در بیمارستان بستری باشد و یا دارو مصرف كند و یا گاهی نوزاد به دلیل داشتن یك بیماری خاص و یا نارس بودن نمی تواند از شیر مادر تغذیه كند در این صورت باید با شیر خشك تغذیه كند اما در غیر این صورت سالمترین شیر، شیر مادر است.
این متخصص زنان و زایمان بیان كرد: شیر خشك عوارضی از جمله عفونت گوش، سینه، روده را به دنبال دارد و از عوارض دیر رس آن چاقی در نوزاد است.
وی افزود: در صورت اجبار در استفاده از شیر خشك، شیر خشك گاوی، در شرایط استریل و به صورت صحیح به نوزاد داده شود.
بنابر آمار بهداشت جهانی تغذیه با شیر مادر سالانه جان 800 هزار كودك را نجات می دهد.
3004 / 6037
تهیه كننده : خاطره غفاری