ناگفته هایی از راز شهادت دیپلماتها و خبرنگار ایرانی

وحید مژده روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در كابل گفت: شرایط ویژه آن زمان طوری بود كه مزارشریف در اختیار مخالفان گروه طالبان یعنی دولت «برهان الدین ربانی» قرار داشت و حمله به آن شهر با حضور متحدان متعدد داخلی و خارجی طالبان علیه آن دولت صورت گرفت.
وی كه در دوره حاكمیت طالبان بر افغانستان رئیس كمیته سیاسی وزارت خارجه این گروه بود، گفت: زمانی كه طالبان وارد شهر مزارشریف مركز استان بلخ در شمال افغانستان شدند با مشكل بزرگ عدم اشراف و آگاهی بر مجموعه افراد تحت امر خود روبرو بودند و نیروهای متحد خود گزارش دقیق نداشتند.
وی افزود : در آن زمان هر كسی كه مدعی می شد در صف طالبان علیه مخالفان آنها یعنی دولت ربانی می جنگند، بدون شناسایی پذیرفته می شدند و نتیجه آن هم این شد كه دست های پشت پرده برای تامین مقاصد خاص تلاش كردند و افراد خود را وارد صفوف طالبان كردند.
به اعتقاد وی یكی از نگرانی های كه پاكستان در آن زمان داشت این بود كه مبادا طالبان با كشورهای دیگر رابطه برقرار كند و تلاش داشت تنها روزنه ارتباط طالبان با خارج از مسیر پاكستان باشد و در همین راستا تلاش می كردند، مانع هرگونه برقراری رابطه طالبان با همسایه های افغانستان از جمله ایران شوند.
به گفته مژده با این فرض می توان گفت كه افرادی به شكل بسیار دقیق كار كردند و زمانی كه گروه طالبان به فرماندهی ملا«دوست محمد» وارد مزارشریف شدند و در حالی كه او هیچ اشراف اطلاعاتی و شناخت نسبی از منطقه عملیات نداشت زیرا برای اولین بار وارد شهر مزارشریف می شد به تامین اهداف خونین خود پرداختند.
این كارشناس سیاسی تصریح كرد كه اقدام عاملان شهادت ایرانیان در مزار شریف كه در زیر پرچم طالبان به كنسولگری ایران یورش بردند و آن فاجعه را خلق كردند سبب شد بعدها طالبان تلاش فراوانی كند كه بداند این افراد چه كسانی بودند اما هرگز تلاش ها به نتیجه نرسید.
وی گفت كه در آن زمان به عنوان یكی از كارمندان دستگاه دیپلماسی حاكمیت طالبان ، می پرسیدیم كه این عاملان حمله چه كسانی بودند در پاسخ می گفتند احتمال دارد افرادی از سپاه صحابه و لشگر جهنگوی باشند كه البته این هم هرگز ثابت نشد.
مژده توضیح داد كه در صف طالبان در آن زمان چنین افرادی از تندروهای پاكستان هم حضور داشتند كه با استفاده از نابسامانی های موجود به نفع خود كار می كردند و به اهداف خود می رسیدند كه البته بعد از رخداد 17 مرداد 1377 طالبان هرگز نتوانستند اعتماد ایران را بدست آورد و این موضوع تا امروز نیز همانطور باقی است و ایران گروه طالبان را هنوز به عنوان دشمن می شناسد.
این كارشناس افغان شرح داد كه مولوی «وكیل احمد متوكل» وزیر خارجه وقت طالبان در آن زمان در مصاحبه ای كه در باره واقعه مزار شریف داشت گفت : این افراد در صف ما بودند اما از ما نبودند و در تحت پوشش طالبان چنین كاری را انجام دادند و دستور رهبری طالبان نیز چنین چیزی نبود.
به گفته مژده متوكل در آن مقطع گفت كه ما حتی نمی دانستیم كه كنسولگری ایران در كجای شهر مزارشریف قرار دارد اما كسانی بودند كه می دانستند و آدرس را دقیق می فهمیدند و اقدام كردند.
مژده تصریح می كند كه تلاشی برای تبرئه طالبان ندارد زیرا در هر شرایطی این گروه باید پاسخگوی عملكرد تابعین خود باشد و توضیح داد كه شهادت دیپلمات‏های ایران و خبرنگار ایرنا به اعتقاد طالبان دامی بود برای ایران كه این كشور را در جنگی ناخواسته وارد كند و اگر درایت ایران نبود و در دام می افتاد، باید سال‏ها سرگرم می ‏ماند.
وی اعتقاد كه طالبان هرگز نمی فهمیدند كه در بین دیپلمات های ایرانی، خبرنگاری هم حضور دارد و شاید طالبان فكر می كرد كه این افراد مستشاران نظامی حامی دولت ربانی هستند كه البته مشخص شد كه این اندیشه نادرست است .
مژده گفت كه این عملكرد طالبان در مزارشریف یك اشتباه بزرگ بود كه آنها باید از آن درس می گرفتند اما نگرفتند و امروز هم به سادگی اشخاصی با هویت های مجهول در صفوف طالبان باعث بروز مشكلات بزرگی می شوند.
وی به عنوان مصداق گفت كه در شمال افغانستان در دو سال اخیر افرادی به صفوف طالبان پیوستند و مدتی با این گروه بودند اما با بدست آوردن فرصت از صف آنها خارج شدند و دست به ترور فرماندهان طالبان زدند و با ارتكاب به جنایت های متعدد باعث زمینه سازی حضور داعش و تقویت این نیرو در شمال افغانستان شدند.
«محمود صارمی» در هفدهم مرداد ماه سال 1377 در كنسولگری جمهوری اسلامی ایران در مزار شریف مركز استان بلخ افغانستان و در زمان اشغال این شهر توسط طالبان، همراه با هشت از دیپلمات های ایران به شهادت رسیدند و پیكر آنها پس از تلاش های زیاد سیاسی در 22 شهریور ماه همان سال از یك گور جمعی در پشت ساختمان كنسولگری خارج و به تهران منتقل شدند.
آساق*291*1104*1663